| 1 |
 |
“...teem nbos 'mesteer pane oen «?
■O ra oen palabra ta kaba 'na 'je ; i tras di
palabra di doos lettergreep, ki ta kaba na
er, el, en.
Pone avroor ees zelfstandige naamwoorden aki
na meervoudig getal.
Aardworm , bietsji di tera.
Arend. • . i. rei di pagara.
Beer . , beer.
Beest . . . beestia.
Dier . . . animal.
Doffer. . . paiomba homber.
Eekhoorntje , raton di kanja.
Eend , . . patoe.
Ezel . . . boeriekoe.
Geit . . , kabrietoe. *
Glimworm . bietsji dl kandeela.
Hengst . ... kabai. *
Hert . , . binaar.
IIond J -. katsjoor.
Kameel . • . kameel.
Kater . , , poesi homber.
Kolibrietie , blinkertje. '...”
|
|
| 2 |
 |
“...(J# )
Konijn
Kuiken
Leeuw,
Merrie,
Mier ,
Muilezel
Olifant.
Paard.
Paauw
Poes .
Pups ,
Schaap
Schorpioe
Slang .
Stier .
Tijger .
tfiï. «
arken
Keulen.
F lieg .
F Under
Fogel .
ionijntj >.
foïïtoe.
rei di beeUiu
ter pia»
jewa.
fromienga.
moela.
olifant.
• • .* kabai ó jewa.
• . . paauwies.
• . . poesje.
• . . bietsji di jerba,
•. « . karneer.
• . . schorpioen.
• . . koleebra.
• . . toro,
. * . tiger.
• • . pagara broeha.
• . . vaik.
• « pooi k o.
•- • • kabai inoza,
• « . moeskieta.
• . barboeletta.
ti pagara....”
|
|
| 3 |
 |
“...%
( S3 )
ik zie »• » met » » |.
fi la mira oen jioe koe oen kabai.
ZESDE LES.
Pnkiko lidwoorden fa si'erbi principal‘s
wrenfoe ?
«>»«
n verbuigen zelfstandige naamwoorden,
niko ta verhuise/i ?
’one oen- zelfstandig naamwoord' deerr toer soe'
naamvallen. ,
Kwanlorr vanmraffen 'fiifn ?
twafert di ï. ora beende ta basi een koor^
di 2. ora beende ta doonjo di oen koo«,
di 3, ora- ta doena oer» koos na beende;-
dl 4; ora aksjon ta ka-i ariba héende. -r
’one awow oen l>"cs «leen loer soe- naamraf-
len , koe oen bepaler-d lidwoord :• Tata , de*
rader, mama, de moeder, kabai, hel paard
Mannelijk Enkelvoudig.
J‘. Naamval. Tala , de vader.
2. - » » di fata , van den vader.'
3. » » na lata , aan den vader.
♦. » » la tb , den vader....”
|
|
| 4 |
 |
“...Tata nan , de vader*.
2. » » c?i Inta nan, van de vader*.
3. » >> na tala nan , aan de vaders.
4' » y> tala nan, de vader».
Trouwelijk Enkelvoudig.
1« A aam val. Mama, de moeder.
» » di mama, van de moeder.
3. » » na mama, aan de moeder.
» » mama , de moeder;
Trouwelijk Meervoudig,
I. Naamval. Mama ftan, de moeder*.
(2. » » di mama nan, van de moeders.
3. >> » na mama nan, aan de móéders.
4. » » mama nan, de moeders.
Onzijdig Enkelvoudig,
1. Naamval. Kabai, bet paard.
2. y> » di kabai, van het paard.
3. » » na kabai , aan het paard.
n 5> kabai, het paard....”
|
|
| 5 |
 |
“...%
( dl )
Onzijdig Meervoudig,
1. Naamval. Kabai nan, de paarderi.
2. » » di kabai nart , vart de paardert,
3. » » na kabai nan, ean de paarden*
4. # * kabai nart, de paarden.
ZEVENDE LES.
f*One# awoor tanrïbe deert toer nart naamvallen ,
koe oen niet bepalend lidwoord: Oen fata,
een rader. Oen mama f eene moeder, Öefl
kabai, een paard.
Mannelijk Enkelvoudig,
1, Naamval. Oen tala , een vader.
2. >> » di oen tata , van eétien vader*
3, » » na Oert tata aan ecnen vader*
4. » >> oen tata, eertén vader.
Vroüwelijk Enkelvoudig.
1. Naamval, Oén mama, cene moeder,
2. » yf di oen mama , van eene moedef*
3* » » na oen mama , aan eene moeder*
4, » » o6n mama ] , eene móéder*
3...”
|
|
| 6 |
 |
“...^ (■/* *)
Onïijdig Krikelroudig.
1. Naamval. Oen kabai, een paar(1/
ï. ». » di oen kabai, Tan ren paard
» » na oen kabai, aan een paard,
4* » » oen kabai, een paard.
Ter buig awoor oen bee. eei palabra aki.
eene en de be/óoning. pa ga rri een toe.
het n ten blad . blaadje,
flfe * eene briefen- kooi di.warda briefie.
latrk.
ttne » de drukkerij,
eene »' de fout . .
de >» eene griffel.
de » een inktkoker.
e«ne lei . . . .
eene lea . . . ,
têne liniaal . , ,
de t> een mutijk-
tnees/er.
de n een onder-
me-’t/er.
b*t - >» een papier,
net » een potlood.
loegtafr dr fraba boekr.
fait».
griffie.
inktpot.
lei.-
Jea.-
liniaal.
ki ta !ienj» oter muziek.
oen meeker ki ta hap
di oen oter,
pampeel.
potlood.
i...”
|
|
| 7 |
 |
“...biista ?
Iro , noo» mesteer pone al'nda oen e Iras di
bijroepelijke naamwoorden, ora' nan zelf-
ztandige naamwporden ta di mannelijk »
tronwelijk geslacht, mn ora nan zelfstandige
naamwoorden ta di onzijdig geslacht, noo's
mesteer pone oen e tras di nan, inTameen-
foe ora ta skierbi nan kofe oen di ees trees
palabra: het, ees. di/, ees aki. dal.eettfa.
Skieibi awoor na Tfollandsch,
i,
T?on tala. Bon mama. Bon kahiti.
Oert bon fata. Oen bon mama. Oen bon kahat
fti bon tat», Di bon mama. Di bon kabai,
Wa bon Urta, $a bon mama, Jia bon ksbarr....”
|
|
| 8 |
 |
“...( n J
Di rteti bon la'.a. Di oen bon mama. Di oen
bon kabai.
2,
Ron tata nan. Bon mama nah. Bom kabai nan.
Bi bon kabai nart. Bi bort tata nan. Bi bon
mama nan, Na bdn mama nan* Na bon
fata nan. Na bön kabai nan. Na oèn bon
lala. Na oen bon frtarna. Na oen bon kabai.
3.
Bi bört tata di oert rnoetsja bomber pober,
Oen bort tata di oen bon mama. Moelsja
bomber tsjikietoe di tata grandi. Kabai
goordo di bon roeman bomber.
• Ai
Di oen kabai fiakoe di oen bomber bieeöxf.
Oen katieboe hnmber flogo di oen moeheer
•hoemielde. Di ho'mber grandi di moeheer
tsjikietoe. Na karpenteer malagradiciedoe.
5.
Nè oen moe'-ja moeheer desobedeciedoe di
oen vrela obedee edoe, Ees komfoor bieeuvv .
di smit leger. Kaas t'jikietoe di oen pies-
iadoor pober. Matroos baleente di oen
moeheer kortikoe. ....”
|
|
| 9 |
 |
“...ê
1 26 )
Am tnaneera di Kompara oen koos koe oef)
ofer, Kr ki noos ta jama : gra In dl kom*
pa ras jon , trappen van vergelijking.
Kwantoe tnaneera Item di kompara oen
koos koe oen oler ?
Doos: pa di 1. Noos poor moeslra, ki oen
loos ta maas ki algoeo oler di *ne soorto ,
a«iena : mi kahai la maas % randt ki ho
kabat, ees noos ta jama : DE vergroo-
TENDE TRAP.
Pi di 2. Noos poor moest ra , ki oen koos ta
fftaas ki toer o'er di soe soorto, asiena;
mi kabai ta di maas grandi di loer,
ees noos ta jama: de ovkrtreffksdk trap.
Koom noos la kan pa pone oen bijvoego~
lijk naamwoord deen rergrootende i deen
«fertrelTende trap ?
Pa hasi de rergrootende hap, noos mesteer
pone er i pa hasi de overtreffende trap, noot
mesteer pone sl lra< di bijroegelijke naatn*
woorden, asiena; Groot, gtandi Gooier,
maas grandi. Groolsr, di maas grandi. Lang,
largoe. LangER , maat largoe. LangsT, di
maas largoe....”
|
|
| 10 |
 |
“...%
( S7 )
ftan ta sigi mees regel di bijvorgehjke naarn-
woorden,
Skierbi awoor na llollandsch,
1.
Oen kabai grandi, Di oen kabai maas grandi.
Kaiiai di maas grandi. Na kabai di maat
gran.ii. Kdia grand' nan. Di kaoai maat
grandi nan. Na kabai inaas grandi nan,
Kabai di mans grandi nan. Di kabai di maas
grandi nar*. Na kabai di maas grandi nan.
Kaas t»jikinine. Kaas maas bjikietoe. Kaas
di maas k iet tie.
2.
Oen bentana maas heide. Di beiitana di maas
berde nan di kaas Ji maas largoe. Dak di
maas koraal di kaas di maas j mtoe di bon
roeman bomber. Di matroos di maas fieel.
JVa matroos di maas liëel. Oen inoelieer
maas boemielde, Mneheer ifi maas hoeime de.
Ka mm lieer di n aas boemielde. Di moe*
beer di maas boemielde.
3,
Oen kaas tsjikieloe, Di oen kaas tsjikieloe. Na
•en kaas tsjikieloe, Oen kaas maas tsjikieloe....”
|
|
| 11 |
 |
“...( u )
Ora no!)i la poentra oen koos , anto persoonlijk
voornaamwoord mesteer bini tras di werk—
woo.d. Bo ta-maloe. Gij *ijt ziek. i Bo ta
maloe 7 Zijt gij *iek ?
Skierbi awoor na Hollandsch,
1.
Bo tabatien oen boeriekoe. Mi tabatien oen
kabai. Eel tubalien oen karneer. Nan tabalien
oen bon lata. Koos tabatien oen mama pober.
Boso tabatien oen roeman homber fortoenadoe.
2.
Bo tien oen karpenteer fiëel. Eel tien oen roe-
man moeheer soberbe. Mi tien oen kaas ls|i“
kietoe. Boso tién oen tavrela bieeuw. Nan
tien oen wela konteentoe. Noos tien oen
poorko pjelöe.
3.
Lo bo tien oen bon meester. Lo mi tien oen
boeki nobo. Lo eel tien oen kastiegoe grandi.
Lo noos tien oen .pampeel blankoe. Lo nan
tien oen potlood largoe, Lo boso tien oen
liniaal largoe.
4.
jBo tien oen boeki? ^ Mi tien oen lei? £Eel
6...”
|
|
| 12 |
 |
“...c
<“»»» M,P,„? ^ „,en
, Hen Oen les? , nn n J °f
koker? r u ‘ {'en °en 2a'"»'
J Lo bo |,en oen, kabai ? : | „ n
Bot. meester ft*** "*
I „ oen bon aufbi* " Immber ft*,.*
tprgfideenle t, «„ * ,
W“- «r W...d, l.fpeB.ee,J:
mMlWM les,
J^t'Ao ta oen Telwoord?
°“ P.l.br, , H ■„ i£r^ i„„„,
4 ^*1 **• '...”
|
|
| 13 |
 |
“...en zwarte eens te
laten zien.
bruin skoer t ^>re*
ton.
Hue duur verkoopt gij
de el van dit zwarte
laken ?
Zes gulden vijitig.
Kom , kom, dat is
veel te veel.
Inderdaad niet, hel is
extra fijn en deugd
zaam laken.
Ik zal u vijf gulden
voor de el geven.
Het kost mij bij inkoop
meer.
Gij zult toeh wel iets
laten afdingen.
Daar (dewijl) ik u niet
overvraagd heb, zoo
kan ik mij oê>k niets
laten afJingm.
Gij krijgt toch ‘daar,'
voor niet, wat gij
mij vraagt.
. Zie daar, ik zal bet
Pit ku/anloe bo la
baande ees laken,
furceloe pa bara ?
t eis gulden oienkwen
la.
Mulo, la masjaar '
moelsjoe.
Mo , dt berdad, la
masjaar Jini i bon
l ken
hri •ui. doen ta bo cien-
koe gulden pa ba-
rn.
Mi mees ta paga mas,
Toeh lo bo larg't biei
der atgoe ?
Ja ki mi no apidie
bo moelsjoe , mi no
poor lirg i bieder .
n i In tnmpoko.
Tick bo no ta h tija
p r cel, lo ki bo a
pidie mi.
Mi•<* , lo •»* larga...”
|
|
| 14 |
 |
“...el van
dat grijze.
Haar hebt gij ze.
Zie daar uw geld.
eel pa seis, gulden
ia /oer kiko mi poor
hast,
Di berdnd tn moefsjoe
Kara.
Koutran la masjaar
baruta. *
Bain anto, korta 10
bara pa mi.
Bo no m isteer di voe-
ring i bolou ?
Voering si, bo tien ees
ai ?
Bo kieer ed di seda
o di iana ?
Mehoor mi kieer taf.
Koioor di rosa o
' blaauw helder? ,
Doenaa mi seis bara
di ees grgs.
Ata nan,
Ata bo plaka.
16.
Kom aan, het is tijd Bam la ora di bai,
om te gaan.
Laat onze paarden za- - Larga sija noos kabai.
delen....”
|
|
| 15 |
 |
“...gepoetst en mij -
t e kleederen afge.
schuijetd ?
Gij moet mijn valies
achter het zadel ges.
pen,
Geef mij mijne karbats
(karwats), mijne
sporen, en hand-
schoenen.
Hoe ver is st. Barbara
van hier?
Twee en een half uur.
Welken weg zullen wij
nemen ?
Wij kpnnen langs Do*
iningietoe en Zunr-
aak, over Jantiel en
door den tuin Janzout-
vat tijden.
Ik geloof, dal die weg
niet te best is.
Die weg is zeer goed;
er is geen gevaar ,
noch bij dag noch
bij nacht.
; Wanneer wij nn digt
bij den berg geko_
Kabai 'nan ta sïjaar
kaba.
Bo a liempia mi sa_
patoe , i sknijer ini
pun^a,
Bo mesteer gesp mi
val es tras di sïja*
Doenaa mi mi karba.
tsje, mi spoor i mi
, handschoen,
Koom aleeuw st. Bar.
bara ta foor di aki?
Doos ora i mei.
Ki kamiena lo noos
toema ?
Noos poor pasa banda
di Domingietoe i
Zuurzak, na Jantiel
ideen koenoekoeJan.
zoutvat.
Mi ta kere, ki ees
kamiena no ta moet*
sjoe bon.
Ees kamiena ta masjaar
bon ; no tien riigoen
rieskoe ni di dia, ni
anootsje. * .
Ora noos a jega awoor
cerka di seroc...”
|
|
| 16 |
 |
“...men zijn, moeien «ij
" regts inslaan.
Kunnen wij hier loge-
ren ?
Laat onze paarden dan •
cp stal zetten en
verzorgen.
Morgen zeer vroeg ver-
trekken wij weder.
Ik verzoek u, onsmnr^
gen bij tijds te laten
wekken.
tresteer drinta na
banda drelsji.
Koos poor pasa anoot*
sje aki 'l
Laiga boela anto noos
kabai na stal i per
koera pa, nan.
'danjaan masjaar teem-
pran noos ta parti
trohe.
Mi ta pidie'bo, dl
lammanta noos man
jaan na ora..
•17
Leert gij nog teek enen
en muzijk?
Ik heb met het
regtlijnig teekcnen
begonnen , ik leg nu
schaduw, eo beoefen
de perspectieF.
■ (dooizigtkitnde)
Aanstaande ja ar hoop
ik een’ acnvarg te
maken met schilde
ren op doek en pa
nee], (houten blrden)
met olie en Wntmerf.
13o ta stenja teek’en i
muzijk aienda ?
Mi a kominsa teeken
koe regte lijn, awoor
mi ta ponesombra,
i ta sienja perspec-
■; tief.
Anja ki ta bini mi ta
spera di kominsa
schilder arieba panja
i tabla, koe veif
'di azeta i awa....”
|
|
| 17 |
 |
“...titten als ’t (hetl u
belieft.
Hoe is bet met uwe
moeder?
Zij is van daag beter
dan 'gistèrèW.
Haar béd' ik' blij om.
Uaat dé tfoelór 'nog
. pvef baarr
Heeds mi?er'dan drie
maanden maaf het
schjjntHat ng haar
niet van hare ziekte
genezen kan.
lllaar vrat scheelt haar
dan ioch eigenlek?
Ik’weet het niet, mijn
versland staat er voor
> O* J» ‘ V . > ■- !
-stik
Zij ziet er zeer tering-
achtig uit.
Goeden dag, sjon Mo~
sa.
Bo s'ierbidoor; too,
bo a jega o la ft ent
Mi d sientn wat-
daa bo te pa ftlda.
Por donna mi, rni no
poor a bini mat
ptdesloe.
Sienta , si bo ta Ai ba
gCes toe.
Koom ta koe bo ma-
mdt
Awe eel ta mehoor
ki tijèra.
Bes ai la legraa mi,
Dbetór la kamna
aienda drieba eel 'l
Mas kt trees loen a
ka ba; ma paree ,
Ai eël no poor koet a
eel di soe enfetmi-
add.
Mn ‘ kiko Jalta eel
nntó ?
Mi no sabi , mi no
In komprendenade
di ees ai.
Eel la moestra ma-
r.eera eel tien de tering....”
|
|
| 18 |
 |
“...laten roepen.
Bet noodigehout, pan-
nen en kalk zal ik
laten bezorgen*
Zorg nn alles goed hit
te zieti, goed werk
te leveren , en laat
uw volk niet loopen
dagdieven.
I stnid antö.
fcaloe, ki tien mesteer,
panhetie i kalki lo
mi larga biiii.
Perkoeia awoor di ri-
para loer koos bon.
di entrega bon tra-
banw i di no large
bo heetidé nan kam*
ha,por nade.
22.
De timmerman heeft,
om sijn werk goed
eh gemakkelijk te
terrigten , zeer vele
gereedschappen noo-
. d'g- .......... ,
Met de schaaf maakt
hij de ruwe opper-,
vlakte van het hout
op de schaafbank
eflèft.
llij gebrnikt eene blok-
schaaf, boorsrhaaf,
geerschaaf, (met eene
geef' loopen , d. i<
schuins loopen) en
de roffelschaaf waar.
t*a karpenteer hasi söë
trabau bon i koe
facilidad , eel tien
mesteer di moetsjod
herment.
Koe schaaf efel ta hasi
kar* di palo broetoe
riba schaafbank glad.
Êel la gasta oén blok
schaaf j boorschaaf,
geerschaaf. (köre
koe oen geer, ee»
dicier: kore schuins)
1 rcffelschaaf koe kwal...”
|
|
| 19 |
 |
“...laken di ka.
ma ta gastaar kaba
meimei, mesteer bi-
ra nan , ees ki ta
pa foor pa deen.
Bo mesteer stop bo
mea bon.
Koe ees uï noos ta
gana trobe oen poko,
i oen plaka gespaar
ta oen plaka ganaar.
25.
)tn het geluid der die.
ren uit te drukken,
gebruikt men in het
holiandsch verschil,
lende woorden, b. r.
{et paard ginnikt,
hinnikt, briescht.
ie stier , de os, de
koe ( koei) loeit.
Ie ezel balkt.
Jet schaap , de geit,
Pa tjoena di knnose
boos di animal,
heende ta oesa de*
ferente palabra. por
exempel.
Kabai ta grita.
Toro, boeë, baka ta
grita boe.
Boeriekoe ta grita.
Karneer, kabritoe, tjoe*...”
|
|
| 20 |
 |
“...Teekenen. Fierma , toeken.
Tol. Trom , Iq ki beende mesleer paga pa pasa.
Toon.\ Sonameenloe, dede di pia.
Traan, Manteeka di pie«kaar, awa di wowo.
(Jiierlijk. Afoor, di oeltimo.
U'lleggen. Hasi inas hant/oe, splika.
Uitrusten. Sosega, dretsya.
Uitvallen. Salï bon ó inaloe , kal afoor.
Uitvoeren. Uasi , hiba afoor ,
Vaak. Soonjo , moets/’oe bees.
Varken. Poorko, basora.
Vast. Doeme , loer ees teem poe.
Verdragen. Wanla, liieba di oen loegaar na oler.
Vergeven. Por dona , venena.
Vermaken. Pas» pleizier , hasi na otcr maneera.
Vei Schieten. Ft», iroka koloor, gasta koe lira.
Vei trek. Partirneentoe, kamer.
Vorderen. Avansa, piedi.
Vorst. Prins, frioe doeroe, kaliees di dak.
Waar. ttendeP hieen , berdad.
Waard. Bal, dotyo di taberna, patoe bomber.
Want. P.isnba , hardschoen.
Week. Semaan , moli.
Weer. Ui nobo , teempoe.
Weg. Kamiena , perdier.
Wijs. Maneera di kanta, sabier.
Winkel. Loegaar di traha. loegaar di beende'
Zacht. Moli, poko poko , keloe.
Zeer. Doloor , mayaar.
Zekér. Volan ...”
|
|
