Your search within this document for 'parti' OR 'ariba' OR 'di' OR 'man' resulted in 32 matching pages.

You can restrict your results by searching for parti AND ariba AND di AND man.
 
1

“...isBm II. Lamantamentoe di catiboe na Curasao na 1795. Denter di desgracianan, koe a bini ariba et isla aki, lamantamentoe di catiboe na 1795 ta ocupa sigur un di promer lugar, principalmen- te pasobra el a socede den un tempoe, koe isla tabata den circunstancianan raasjar critica. Bas- ta anja caba comercio tabata paraliza ; taba- tin desunion den habitantenan; tripulaiitenan revolucionario di e tantisirno piratanan Frances, koe tabata bisjita haf, tabata haci mantenecion di trankilidad i orde casi imposibel; coe tra- bao di mas grandi solamente Gobierno por a tapa gastoenan di toer dia, coe un palabra, situacion tabata di tal manera, koe si adver- sidadnan aumenta, masjar consecuencia fatal pa isla (1) no por keda atras. Na causanan, koe mediatamente i^ inmedia- (1). Mira no* tradnccion anterior : Un poca muchoe trastorni....”
2

“...ocasion pa es revolucion la,- manta i koe a haci asina general, mester con-* ta Begun notanan oficial: 1*. Principionan revolucionario, koe un gran nmero di ,,bende liber di color, koe a bini foi islanan Frances, a plama den catiboenan. 2. E idea, koe tabata plam basta general- mente den mulato-i negernan liber i den cati- boenan, koe Repiiblica Batava a bira un pro- vincia Francs pa medio di Alianza coe Fran- csnan. 3'. Ehempel, koe otro islanan i principal- mente San Domingo a doena, camina catiboe-^ nan a laiuanta i a haia nan libertad tambe. 4:*. Abusonan koe a dreuta den algun coe- nucoe. Oomo principal di es abusonan por con- ta: koe nan a poue toer catiboe responsabel pa descuido of delito di n sol ; koe nan a fab ta coe es ta,hamentoe pa larga catiboenan tra- ha dia domingo (1) ; i na doena nan algun dia di verlof na lugar di doena nan panja i coe- minda, asina koe nan nieste*- a bai traha na un otro coenucoe i coeaipra nan coeminda i panja cerca nan sjon coe e placa, koe nan gana...”
3

“...- 78 - cion a plama bao di catiboenan, koe al^un blaiicoe di consideracion lo favorcice revolucion na scondi i koe general Rigaud (1) lo bin juda catiboenan aki. 7. Negligencia di Grobierno, koe den desr- denari continuo di catiboe i liende liber no kier a mira nada otro sino bringamentoe di coes- tumber of tirainentoe di .moketa. (2). 8. Falta di troepa di alguii nificacion na forti banda bao, na basta ora di distancia foi Punda. 9. E gran cantidad di scopet, koe tabatin na mas parti di coenucoe, i imprudencia di don- jonan di coenucoe pa larga es arraanan ai na poder di catiboenan. 10. E muchoe catiboenan, koe a hui, (3) i e tantfsirao neger liber i raulato, koe sin me* dio di existencia, tabata rondea den coenucoenan baiida bao i koe tabata tene nan na altura di toer medida toema contra nan. Na coenucoe ,,De Knip (banda bao, fuera (1) . E general Francs, koe a jnda catiboenan coe *u troepa na Santo Domingo. (2) . Un pleitoe basta fuerte den catiboenan di Sr. I. Gouverneur, den cual algun...”
4

“...- 79 di mi otro coenucoe, un di mas aleuw foi Punda 1 koe tabata pertenecena Sr. C L. Yan Vytrecht,) e catiboe Toehi (1) kende a cera nepjocionan coe catiboenan di otro coenucoe, principalmente coe esnan diSanta Cruz, a prepara es lanmu- tamentoe, coe ciertoe Bastiaan, koe ta- batin bijnaam di Carpata, catiboe di Sr. A. Kikkert. Den dos seman di tem nan plan pa lamanta a bini da. Dia Inna mainta, 17 di ugustus 1/95, ora Sr. Van Uytrecht a manda su catiboenan bai traha, Toehi a nenga i hun- toe coe ne un 40 a 50 otro mas. Te tres bez e a puntra nan, ki motiboe nan tin, koe nan a neuga di traha, ma nan a keda sin responde nada, asina koe Van Uytrecht a bisa nan: dirigi boso na Goberna- dor. loela \ su sigidornan (2) a cohe camina despues pa St. Cruz, camina catiboenan di es coenucoe aki a uni cerca e lamantadornan i des- pues koe nan toer a bebe ,,awa di huramentoe, (oj nan a bui huntoe na coenucoe ,,Porto Ma- (1). Despues el a haja bijnaam di pasobra el negernan Imre, koe el tabata na relacion...”
5

“...catiboe Louis Mercier, koe a ke* da na St. Criiz pa reuni e catiboenan, tantoe di De Knip como di otro coenucoenan di banda bao, koe a keda atras. Dos dia despues el ta- bata liuntoe coe nan den nan trinchera riba e ceroe cerca coenucoe Fontein. Gobernador di isla, Joh. de Veer, a haja promer nobo di lainantamentoe, dia 17 di Au* gustus tratnerdia, pa sigiente carta; Eieelentlsimo Senjor, Awe mainta mi catiboenan a bini i a nenga di traba. Lok# ta nan intencion, mi no sabi. Purd i coe berdadero aprecio, Bo atento sirbidor i su sdbdito, C. VAN UYTRECHT. Mes ora Gobernador a convoca Conseho, koe a resolve di suplica Van Uytrecht pa doena mas splicacion, pakiko su catiboenan a nenga di traha. Conseho a expresa speran- za tambe, koe cos no a bai mas aleuvv ma si ta cos, koe es asuntoe a toema un otro di- reccion, lo toema medidanan inmediatamen- te. Nan a bisa kapteinnan di cuerponan boluntario, di mulato- i di negernan loke i otro cos mas; tabata haoi toer bende, koe beb, ma- nera razoe. ^...”
6

“...trece e negernan revolucionario na nan memoria, pa asina stroba maloe den (1),* Na es cuerponan ai nan a encarga mantenecion di orde i trankilidad den poblacion di color. Nan no por a misji coe e blancoenan, koe tabata stroba orde; pesai ta- batin warda di bnrgernan. (2 ). Gobernador ds Veer, es tompoe ya un bomber di edad i enfermio, tabata mas parti na su coenucoe Blauw. Apunt. Hist. 6...”
7

“...desgracia Con- seho no a drenta coe opinion di Romer-, Con- seho tabata haja, koe un troepa hopi mas chi- kitoe ta suficiente pa frena es negernan, i a re- solve pa manda banda bao un destacamentoe, coinpuesto di 1 olicial, 1 sergeant, 1 tamboer, 1 korporaal i 12 soldaat di guarnicion, tambe 1 sergeant, 1 korporaal i 50 bomber di neger i mu- latouan liber; comando riba es troepa aki ta- bata confia na luitenant R. G. Plsgher. Mainta di sigiente dia (18 Aug.)coees des- tacameuLoe (1) Ple^her a bai coe barcoe na boca di San Michiel, coe instrucciou, pa sa- mina, asina tautoe koe por, coe toer mansedum- bre motiboe di malcoutentoe di catiboenan, pa cohe cabeznan preso i, si ta necesario, pa usa violencia si nan haci violencia. Ora el a jega coenucoe San Michiel', Plegher a marcha mes ora pa Porto Marie coe confianza, koe neger- nan no tabata arma i koe ta facil pa el tre- ce nan na nan memoria. Ma el a ekibok pi- sa den di esai; no solamente mayor parti di catiboenan tabata bon arma i no kier a...”
8

“...a rnanda Anthony, companjA di dos militar i 10 neger liber, bai spiona, ma un troepa grandi di rebelde a atak. El a de- lende te na ultimo i te ora el a haja tres he- rida grave na su cabez i algun rasco mas leve na SU man, el a entrega su mes. (1) Ora Conseho a haja noticia di derota di Plegher, el tainbe a raira, koe es lamantamen- toe tabatin un caracter mas serio koe nan a supone na principio. Pesai dia 19 di Augus- tus nan a resolve, riba proposicion di Gober- nador (2) pa manda banda bao un destaca- mentoe di 1 kaptein, 2 oflcial subalterno, 5 sergeant i bombardero, 5 korporaal i 60 bomber, tantoe infanteria coino artiljeria i pa suplica contra-alinirante Wiertsz pa juda es destaca- mentoe coe un cuerpo di marinero i matroos. Wiertsz a declara koe el ta dispuesto pa haci (1) . Henter au bida largoe el a keda manearn, ma Conseho a doen un pensin. [2] , Domi Simons i otro ta bisa, koe tamianan de Veer 1 Lesire, koe a wanta miles ansia, tabata libra dia di e atake riba ceroe oerca Fontein...”
9

“...toer sorfco di barbaridad, principalnaente retaguardia di partidarionan di Toela, bao di coinaudo di L lis Mercer. Ora es negernan tabata bai Fon- tein nan a kibra toer magazina, koe nan a topa, i a horta toer maisji. koe tabatin den nan; nan a kima algun cas i den otro nan a kibra toer meubel; nan a desfcrui toer loke bende a planta i a tira venen o den algun reenbak; riba baterianan na De Knip i na St. Cruz nan a arresta e dos cabaljeronan Van der Grijp i Tieleman, koe huntoe coe al- gun mulato liber tabata unica troepa na es dos fortinan (1). Na Santa Marta Chikitoe e negernan Pedro Wacau i cincoe otro raas a mara Sabel, un meester di school, na raboe di un cabai; Pedro Wacau segun el mes a decla- ra pa inspiracion di diabel, a lastr riba tera na un distancia di tres ora i mei, te porfin pa orde di Mercer nan a tira es cria- tura martiriza mata na Fontein. Tabata up satisfaccion pa Couseho anto, koe Sr. M. baron Van WeM.erholt tot da Leem- cule, kaptein di infanteria di guarnicion, un...”
10

“...speranza di e autorizacion, koe a doena pastoor Schinck Su Eev. a ofrece su mes sirbisji (1) pa bai cerca e negernan rebelde, tende cerca nan motiboe di nan lamantamentoe i ki keho nan por tabatin, pa anima es negernan ai di trece es keho pa Gobierno, pa doena nan, si ta posibel, satisfaccion i priminti nin koe lo drecha es maloe, si naa keho ta hustoe, i pa doena nan pordon pa es cosnan di vio- lericia, koe nan a comete caba. (R. & S. 179 >). Pastoor/Schinck lo cornpanja Fan Westerh ilt. Pura-pura nan a drecha un barcoe pa hiba troepa na boca di San Michiel. Seis or i mei di a- nochi (19 Aug.) nan a jega boca di San Mi- chiel i Fan Westerholt a resolve pa kela aja te SU manece i pa spera resultado di mision di pastoor, koe mes ora a cohe camin )i pa Port-Marie, cuartel-general di negernan. El a priminti Fan Westerholt, koe lo el bolbe pro- raer koe 11 or di anochi (2). Ora pastoor a jega na camparaentoe dje ne- gernan, el a larga jama catiboenan, koe a mand keda para. Siete of ocho di nan...”
11

“...86 - ni despues, pa puntra e sacerdotemotiboe di su bi- nimentoe. Despues koe naa a tend, nan a hib na cas grandi dje coenucoe, camina el a haja hopi neger arma i no arm, tarabe Toela, koe SU companjeronan tabata jatna ,,kaptein. Hopi catiboe, curioso pa sabi kiko es pastoor a bin had, a rondon. Pastoor Schinck a doena in- forme di su mision i a prirainti nan porJon, na nomber di Gobernador i di Conseho, si nan bolbe bai trankilo na nan coenucoe pa cohe nan trabao. Palabranan conmovedorparcea haci unimpresion grandi riba nan : ,,como un prueba di grati- tud, uu dje negernan, koe a mira koe pistoor su doosji di snuif tabata basji, a bacia loke e tabatin den su doosji deu doosji di pastoor. (1). Es ora ai Toela a toema palabra. ,,Nan a maltrata nos muchoe tantoe, el did, ,,nos no ta busca pa haci ningun hende maloe i ta desea nos ta desea nos libertad sol. Negernan Frances a haja nan libertad, Francia a vence Holanda, pues aki nos mester ta liber tambe . Pastoor a moenstra Toela, koe Autoridad...”
12

“...- 87 - logra, pasobra uo por di aingua manera iguala es isla chikitoe aki coe San Domingo; aki pron- to lo haja falta di coeminda i nan no por retira nan ni sconde den ceroenan. El a moenstra e negernan reuni, com lo duel , nan wardador spiritual, si nan cai den desgra- eia. Atrobe a paree, koe palabranan di pas- toor a haci impresion, ma Toela no a larga ningun bende toema palabra; el a manda nan toer sali foi cas i ora nan no kier a sali coe muchoe gustoe, el a larga descarga un tiroe riba nan. Es ora ai toer a sali foi cas i a laroa pastoor coe Toela sol. (1) Toela a coeminza combersacion atrobe i a bisa pastoor: ,,Sjon Pader, toer bende no ta bini for di n tata Adam i Eva? Mi a baci raa- loe, koe mi a libra 22 di mi roemannan for di cadena, koe tabata mara nan inbustamente? (2) Sjon Pader, libertad Frances a sirbi nos pa tormento^ sol. Si tabata castiga un di nos, nan tabata bis: ,,Bo tambe ta busca bo liberta 1 ? Un dia nan a raara mi; mi tabata griba sin stop pa tene misericordia...”
13

“...Toela a papja, e pas- toor ta indica e tebtigoenan Van dev Grijp i Tielman. (2) Mas parti di catiboenan muher tabata bloot pa trabao di cas, trabao ehikitoe; algun tabata sirbi pa mm- tii i iaia di iioe i tabata stima blancoenan, koe tabata confi4nanan; hopi bez tabata existi den donjo di coenucoe i catiboenan muher un relacion tahS,, toer esainan a con- tribui pa lamantamentoe a haja poco simpatia cerca ca- tiboenan muher....”
14

“...Westerholt a resolve pa vvarda riba nan judanza. Despues a resulta, koe es blancoenan tabata un des- tacamento di barcoenan di gera na numero di mas di 62 bomber, bao di comando di lui- tenantnan di marina Dierking i de Lange (1), ademas algun boluntario di Burgeruan bao di (1) Despues bao di comando di Heshusius, luitenant di marina, primera claie....”
15

“...- 90 - orde di Luitenant H. Leyer. Despues koe es cuerponan aki a uni coe e destacamento di van Westerholt, nan toer a marcha pa Porto Marie. Ora nan a jega na cuartel di rebeldenan, van Westerholt a. resolve pa poerba un biaha mas pa ccjmberti es negernan i mes ora pa spiona nan posicion; el a pidi nan doen un eutrebista, loke nan a consenti bao di pro- mesa di siguridad di persona. Companja di sergeant Johr, Van Westerholt a bai anto na campamento di negernan, camina el a bolbe ofrece catiboenan, pa medio di Johr na lenga di pueblo, un general pordon, basta koe nan bai calmo atrobe na nan coenucoe. Ma coe un tono di orguljo nan a nenga i tabata exigi nan libertad i igualdad coe blancoenan, flhan- do nan riba un carta di general Rigaud, koe tabata priminti nan libertad, i koe tabata bisa, koe, awor koe Holanda i Francia ta n, catiboenan aki mescos koe na colonia Frances mester tabata liber. Van Westerholt tabata busca di comb mee e catibonan, koe nan huicio no tin ningun fundamentoe, ma...”
16

“...ceritoenan aicerca. Despues di un resistencia chi- kitoe noema, catiboenan a hui, largando alffun morto i 12 prisonjero na poder di Fan Wes- terholt, koe a manda es prisonjeronan ai Pun- da coe un destacaraento di boluntarionan di Burgernan, koe a expresa nan deseo di bai Pun- da trobe su mes anochi. Promer koe el sigi trata mas aleuw, Fan Westerholt a huzga, koe el mester spera noticia exacta tocanti lugar, oenda negeruan a bolbe reuni. Pa via di un noticia falsoe un biaha ca- ba el a cansa su troepanan por nada ; ademas di esai su hombernan tabata masjar fatiga pa poer- sigicion di negernan, koe tabatin masjar pr^c- tico den coerimentoe, na loke mester atribui tambe, koe tabata cohe asina poco di nan pre- 80. Ma su manece mes a bini nobo sigur, koe e catiboenan a reuni na coenucoe Fontein-, mes ora Fan Westerholt a cohe camina paja. El a na]a e negernan reuin riba es ceroe cerca es coenucoe, foi oenda nan tabata tira sin stop ri- ba su troepanan, ora nan a jega na pia di ce- roe. Asina Fan Westerholt...”
17

“...cajon chikitoe fo por ta di muchoe probecho p; pesai el a pidi Kikkert, koe su mes anochi mester a bol- be bai Punda coe algua di su boluntarionan, pa el pidi Couseho es cajonnan. Conseho a manda nan p huntoe coe un refuerzo di 50 bomber di cuerpo di mulatonati liber. Luego Van Westerholt a manda tambe un informe pa Conseho. Den es informe tabata conseha pa manda Punda toer bestia i toer maisji, koe tabata den magazina, como tabata paree cla- ramente, koe negernan tabatin idea pa evita un batalja regla, retirando semper, ora nan a haja nan obliga, pa cansa blancoenan, asina koe di mehor cos lo ta, pa obliga nan, pa falta di coeminda, pa pone arma abao. Aun- ke Conseho a drenta coe es plan, el no por a logra pa via di diflcultad tecnica, koe tabatin pa transporta tantoe bestia i maisji. Dia 24 di Augustus Van Westerholt taba- tin atrobe uu enbrebista coe e lamantadornan neger, el a ofrece nan uu bez mas completo por- don, ma es biaha aki coe excepcion di gefenan di es lamantaraentoe. Ma negernan...”
18

“...menos 800 pia_ altoe,) nan protega e ata- ke dj troepanan di es banda ai; na e banda di ceroe, oenda tabata mas liger pa subi i oenda e negernan tabata spera claramente un atake, pa motiboe koe nan a reforza es banda ai coe alguu cajon chikitoe,) Fan Westerholt a pone bao di Sr. Rabaine un corapama di cuerpo di boluntarionan ua cabai, coe e otro cajon, pa kita atencion dje negernan aifor; i e segunda compaina di cabaljeria, bao di coraan- do di Sr. Oosterland, a ,coeri rondo di ceroe, pa stroba negernan di hui i pa di es manera a doe- na nan un batalja decisiva. E ceroe tabata asina par, koe na algun lugar soldaatnan mester a doena otro nan scopet pa, teniendo na troncon i na pie ira, nan por a^ bipi ariba. Ma no obstante e difloultad- nan tcnica di es tereno. Van Westerholt a jega riba su punta i a larga descarga algun tiroe riba e lamantadornan, koe a hui pronto na toer banda despues di un resistencia corticoe, koe a costa bida di Sr. Pieter Beek Brugman i e mu- lato liber | Martin Sintjago...”
19

“...manera, koe enemigoenan stranjero por a ataca Punda, koe tabata toer priva di troepa (2); si no a suprimi e lamantamentoe di neger- nan liger, tabata coeri risco, koe negernan di (1) Segun lista oflcial es eeroe ai, di mas altoe di hen- ter isla, tin mas of menos 1200 pia altoe. (2) Ademas nan a manda majoor temporal di guarni- cion, Sr. Van Starckenborgh, coe un destacamento di troe- pa na coenucoe ,,Daniel pa protega tras di loraba troepa di Van Westerholt i mes ora pa evita catiboenan di banda riba uni coe Toela....”
20

“...funda i Banda Eiba, koe te awor tabata stro- ba di uni coe e lamantadornan (1), lo uni coe nan; ceroe di San Christoffel tabata ceroe di raas peligroso di henter isla; coe uu palabra, Van Westerholt tabata considera situacion asina critica, koe, pa el sol uo decidi. el a convoca un conseho di gera, pa papia ri- ba medidanan, koe lo toema. Pa haci ca- tiboenan^ somete, es conseho a recoinenda como medio di raas bon i di raas propio, pa kiina asina liger koe por toer maisii, koe tabatin den algun magazina rondo di ceroe di San Chris- toffel; pa manda Punda toer bestia, koe nan por cohe; i pa tira cadaver den poz, pa nan no por bebe su awa raas. Esai a socede. Donjo- nan di coenucoe Spencer, A. George i L. G. Meijer (Rekw. 1796) a hacie di nan mes caba. Entretanto Van Westerholt a mira rnasjar bon, koe por a costa masjar trabao pa saca e negernan for di nan posicion fuerte; pesai el a busca coe negociacion promer, loke podiser lo costa mnchoe bida di hende, si haci vio- lencia coe arma., El a manda...”