1 |
|
“...- 78 -
cion a plama bao di catiboenan, koe al^un
blaiicoe di consideracion lo favorcice revolucion
na scondi i koe general Rigaud (1) lo bin juda
catiboenan aki.
7. Negligencia di Grobierno, koe den desr-
denari continuo di catiboe i liende liber no kier
a mira nada otro sino bringamentoe di coes-
tumber of tirainentoe di .moketa. (2).
8. Falta di troepa di alguii nificacion na
forti banda bao, na basta ora di distancia foi
Punda.
9. E gran cantidad di scopet, koe tabatin
na mas parti di coenucoe, i imprudencia di don-
jonan di coenucoe pa larga es arraanan ai na
poder di catiboenan.
10. E muchoe catiboenan, koe a hui, (3) i
e tantfsirao neger liber i raulato, koe sin me*
dio di existencia, tabata rondea den coenucoenan
baiida bao i koe tabata tene nan na altura di
toer medida toema contra nan.
Na coenucoe ,,De Knip (banda bao, fuera
(1) . E general Francs, koe a jnda catiboenan coe *u
troepa na Santo Domingo.
(2) . Un pleitoe basta fuerte den catiboenan di Sr. I.
Gouverneur, den cual algun...”
|
|
2 |
|
“...alomenos el
a propone pa manda banda bao un destaca-
mento di troepa di guarnicion di 50 homber
coe asina tantoe neger i mulato liber, koe nan
por haja, pa trece e negernan revolucionario
na nan memoria, pa asina stroba maloe den
(1),* Na es cuerponan ai nan a encarga mantenecion
di orde i trankilidad den poblacion di color. Nan no por a
misji coe e blancoenan, koe tabata stroba orde; pesai ta-
batin warda di bnrgernan.
(2 ). Gobernador ds Veer, es tompoe ya un bomber di
edad i enfermio, tabata mas parti na su coenucoe Blauw.
Apunt. Hist.
6...”
|
|
3 |
|
“...)coees des-
tacameuLoe (1) Ple^her a bai coe barcoe na
boca di San Michiel, coe instrucciou, pa sa-
mina, asina tautoe koe por, coe toer mansedum-
bre motiboe di malcoutentoe di catiboenan, pa
cohe cabeznan preso i, si ta necesario, pa usa
violencia si nan haci violencia. Ora el a jega
coenucoe San Michiel', Plegher a marcha mes
ora pa Porto Marie coe confianza, koe neger-
nan no tabata arma i koe ta facil pa el tre-
ce nan na nan memoria. Ma el a ekibok pi-
sa den di esai; no solamente mayor parti di
catiboenan tabata bon arma i no kier a
drenta den un conbenio ma nan a forza Plegher
tambe di retire, ora el kier a usa violencia. Den
un di escaramuzanan, koe a socede na es oca-
sion aki, e luitenant di uegeruan liber Marcus
Anthony, a distingi masjar i su conducta balen-
lente mester ta ranca for di olvido.
esai, bisando, koe foi anochi anterior c5,ba el
tabata listo pa companja habitantenan coe su
(1) Ma di mulatonan liber 14 sol a bini, di negernan
liber 31 noema....”
|
|
4 |
|
“...palabra, nan a trata pastoor
coe raasjar benevolencia i distincion.
Ma di ningun manera ta di stranja, koe Su
Reverendo, sabidor koe e tabata di inconstancia
di negernan idinan inclinacion na impresion mo-
mental, a baj unpoco perta, meimeidiesbendenan
salbage, lamanta contra nan opresornan. P esai
fraQcaiuGnte Pastoor Schinck a dGclara: ,,koG
ora el tabata tende nan canta e canticanan
(1) Tocanti exactitud di loke Toela a papja, e pas-
toor ta indica e tebtigoenan Van dev Grijp i Tielman.
(2) Mas parti di catiboenan muher tabata bloot pa
trabao di cas, trabao ehikitoe; algun tabata sirbi pa mm-
tii i iaia di iioe i tabata stima blancoenan, koe tabata
confi4nanan; hopi bez tabata existi den donjo di coenucoe
i catiboenan muher un relacion tahS,, toer esainan a con-
tribui pa lamantamentoe a haja poco simpatia cerca ca-
tiboenan muher....”
|
|
5 |
|
“...continua
escaramuza coe negernan; den es. escaramuza-
nan diferente di nan amoeri of cai preso i
mat.; el a cohe tambe major parti di nan
vveres. Awor koe troepa di Yan Westsrholt
coe zeloe incansabel a ataca nan den loinha
i koe negernan a mira, koe e soldaatuan ta-
bata subi ceroe na camina di mas trabaho-
so, i koe tabata imposibel di defendenan po-
sicion ariba ceroe di San Cristoffel sin haja
provision nobo di viveres, e lamantadornan.
tabata bini na gran cantidad pa pidi. e por-
don, koe nan a desprecia asina hopi bez.
Den 4 dia di teinpoe Van WesterhoU a doena
mas koe mil salvo-conducto na esnan koe a
toema parti den lamantamentoe, ma esnan,
koe a para como cabez of gefe, tabata cas-
tiga, na proporcion di nan crimen; nan tabata
mata esnan di mas culpabel, for di esnan menos
culpabel nan tabata corta un pida orea, pa re-
conoce nan (1). Dia 15 di September mas parti
(1) Coe es salvo-conductonan ai e negernan por a bol-
be bai toer soseg. na nan coenucoe.
Simons i otro skirbidor ta afirma...”
|
|
6 |
|
“...Wacau, di e catiboe muher Diana
koe a raenaza pa mata su sjon, Sra. Perret Gentil, i di 4
neger rebelde, koe tabata acusil di kimaraentoe di cas. Ma
den toer es cnsonan ai sentencia di Conseho a determina,
expre.sainente, pa despues koe a kap mS,n di e culpabel,
horoa nan na un paloe.
Ks aiirmacion tambe di Simons, koe Van Westerholt a
larga kita promer nn pida orea di TOER catiboe.
koe a haja salvo-comiueta, pa. reconoce nan, i koe a kit>ra
wesoe di mayor parti di esnau, koe tabata condend pa moert
ta iue.xacto. Nan a horca mas parti di es condenddonan.
\pnnt. Hit. T...”
|
|
7 |
|
“...es motiboe
ai nan a larnanta coe arma contra nan sion legitimo
1 tambe contra Autoridad di es isla, i pa eheouta nan in-
tencion impia i inhumana, no solamente nan a kiina i sakea
ditereiite coenucoe i cas ma nan a podera hasta di forti-
nan, koe ta pertenece na Estado.
Koe den nan tribilidad nan no a terne pa mata na ma-
nera di mas cruel un blancoe inocente, koe pa desgraeia
a cai deii nan man, i koe nan a comete mas crueldad ain-
cla; p esai toek, koe tabata den es conspiracion of tabatin
parti aden, mester tabata castig, na manera di mas duro
1 dl mas severa, pa doena un ehempel na otro. '
Koe nos pa stroba un conducta, koe ta sclama benganza
na Uios, 1 tambe pa bienestar di habitantenan di es isla
nos tabatin toer motiboe pa no hinea Spada di Hustieia
koe Uios a, doena nos pa castiga malheclioriian, den ba
linja, sino te ora toer esnan, koe tabata den e conspiracion
rapaz i sanguinaria, lo a moeri como matador, ladron
kimador di cas, bao di es mes Spada di Hustieia...”
|
|
8 |
|
“...koe pa es motiboe
ai nan a laraanta coe arma contra nan sjon legitimo
1 tambe contra Autoridad di es isla, i pa ehecuta nan in-
tencion impia i inhumana, no solamente nan a kiraa i sakea
diferente coenucoe i cas ma nan a podera basta di forti-
nan, koe ta pertenece na Estado.
Koe den nan tribilidad nan no a terne pa mata na ma-
nera di mas cruel un blancoe inocente, koe pa desgracia
a cai dennan man, i koe nan a comete mas crueldad ain-
da; p esai TOEB, koe tabata den es conspiracion of tabatin
parti aden, mester tabata castigd, na manera di mas duroe
1 dl mas severa, pa doena un eliempel na otro. '
Koe iios, pa stroba un conducta, koe ta sclama benganza
na thos, i tambe pa bienestar di habitanteiian di es isla
nos tabatin toer motiboe pa no liinca Spada di Husticia
koe Uios a doena nos pa castiga malhechoriian, den ba
nnja, sino te ora toer esnan, koe tabata den e conspiracion
rapaz i sanguinaria, lo a nioeri coino matador, ladron
kimador di cas, bao di es mes Spada di Husticia...”
|
|
9 |
|
“...trmino di dos seman despues koe a
publica es decreto aki. no a bai cerca nan sjon i pone nan
bao di nan obediencia, io ta castigA se^erainente; i si an-
tes nan por tabata den e negernan, koe a lainanta, nan io
ta eastiga coe morto, sin otro forma di proces of sin gracia.
I pa evita toer keho hustoe, koe aigun catiboe por tin
contra nan sjon, fitor i bomba, (1), sea pa motiboe koe nan
(1) Fitor tabata encargA principal men te pa mira coenu-
coe, ordinariamente nan tabata blancoe; bomba tabata
mas parti e catiboenan, koe a distingi nan pa un bon
comportacion, of tambe negernan liber; nan tabatin di
mira riba un cantidad di catiboe. Ta nan principal mente,
koe tabata maltrata catiboenan. Tabata cai e catiboe-...”
|
|
10 |
|
“...- 104 -
un resolucion, koe ninguQ hende no tabatiii
nada contra.
*
* *
Ainda a resta mi pa bisa, koe Conseho no
a loebida di recompensa .esnan, koe tabatin
uu parti activo pa sofoca es lainantaraentoe.
Di proiner Van Westerholt. Den un carta,
koe Conseho a skirbi, Conseho ta recouoce,
,,koe na su balenteria i bon disposicion sol
mester ta atribui, koe es desgraciado laman-
mentoe a stop asina liger i koe e lamanta-
dornan a somete nan asina corapletamente. Lue-
go Conseho ,,a gradici Van Westerholt na ma-
nera di mas solem pa su conducta, pa loke
Conseho tabata sumamente satisfecho. Con-
seho a suplik, ,,pa acepta como un prueba di
aprobacion i reconocimiento un spada coe ca-
bez di oro, koe Conseho tabata regale (1).
Van Westerholt mes a haia masjar judan-
*a di Sr. Mr. C. Spencer, e\& declara: ,,koe,^ape-
sar koe nuuca el tabatin amistad coe Sr. Spen-
cer, al contrario el tabatin algo contra dj
sin Spencer ni el, ni Heshushis por a haci al-
go pa descubri e negernan culpabel,_ i tambe...”
|
|