1 |
|
“...bloeien,
om daarna te sterven. In Yucatan snijdt men niet meer dan
12 bladeren in ns van een plant en het verdient aanbeveling
om de planten liever 2 of 3 malen sjaars te snoeien, dan om
dat slechts ns per jaar te doen zooals men, uit gebrek aan
werkkrachten, soms verplicht is te doen in Yucatan (K. B.
1893, No. 80).
In laatstgenoemd land gebruiken de arbeiders voor het
snijden de machete en worden zij in hun arbeid bijgestaan
door vrouwen, die de eindstekels en de dorens langs de bla-
deren met een mes verwijderen. In bundels van 50 gebonden,
worden de bladeren daarna op ezelkarren naar de braakmachine
vervoerd, doch op groote plantages gebruikt men voor dit
vervoer over rails loopende, door muilezels getrokken wagons.
Het snijden van 1500 a 2000 bladeren maakt een dagwerk
uit, doch ervaren arbeiders snijden tot 2500 bladeren per dag.
Op de Bahamas worden de bladeren bij contract gesneden,
tegen betaling van 0.90 per mille. Kort bij den stam
afsnijden verdient aanbeveling. Eveneens is het raadzaam...”
|
|
2 |
|
“...zoo schrijft men djaka (rat), al geven die beide aan elkander
gevoegde letters slechts bij benadering den Engelschen klank
van de j terug.
De j heeft dus drierlei uitspraak in onze volkstaal; de
Spaansche, die door h
de Hollandsche die door j
en de Engelsche die door dj
wordt teruggegeven.
Een klank, die in het Papimentsch veel voorkomt is die
van de Engelsche sft; verkeerdelijk wordt deze klank door de
Papimentsch schrijvers voorgesteld door sj, letters die den
klank niet zuiver teruggeven. Masha of Mashar (papimentsch
voor vele, uit het Spaansch demasiado) wordt dan ook geschreven
Masja.
Het is hier de plaats om op een der eigenaardigheden
onzer taal te wijzen, in verband met het gebruik van de letter j.
Het woord dia [dag] wordt onveranderd van het Spaansch
1) (In echt Papimentsch is het -woord voor rechtvaardigheid hustishi,
dat voorheen gespeld werd hoestishi)....”
|
|
3 |
|
“...forga
Gezondheid salu S salud
Moed curashi F courage
Werk trabau S trabajo
Zorg cuidd S cuidado.
Winst gananshi S ganancia ( P sono
Slaap sono ( en sonho (drooi
Eetwaren cuminda uit S comida
Brood pam P onveranderd
Soep soppi P sopa
Koek bolo P onveranderd
carni liasd P assado
Gebraden vleesct * carni frisgJii'^) P frigir (braden)
Taart tarta S onveranderd
Ontbijt almueso S almuerzo
Middagmaal janta P jantar de dit woord de uitspraak.
AVijn bina S vino eerder uit P vir
Feest festa P onveranderd
Mes cuchiu S cuchillo
Vork forki uit H vorkje
1) Sgh om zooveel mogelijk terug te geven de Portugeesche uitspraak
van de g....”
|
|
4 |
|
“...Lang largu S largo
Breed hanchu S ancho
Naakt sunu S desnudo
Smal smal H onver.
Nieuw nobo P novo
Vele hopi uit H een hoopje
Rijk ricu S rico
Arm pober S pobre
Onrijp (groen) verd S verde
Rijp hechu oud S hecho
Droevig tristi S triste
Geheim segreclu S secreto
Zeker sigur S seguro
Kort corticu S corto
Zacht moli P mole
Zuur zir H v.erbasterd
Stil ktu S quieto
Wijs, geleerd saU P sabido
Dankbaar gradisidu S agradecido
Vermoeid cansd S cansado
Waar herdd S verdadero
Moedig halente S valiente
Nat muhd S mojado
Jeugdig mosa P moQO
Licht, vlug lih S ligero
Beter mih S mejor
Slechter pi- S peor
1) berda of verda is tevens waarheid....”
|
|