Your search within this document for 'sabi' resulted in 20 matching pages.
1

“...lo- ci) Mes dia "oberuador de Veer a jama Coseho huntoe i a bisa den su sesion: koe Wiertz ta- bata desijin, pa comisario di Estadonan Gene- ral pa acepta su hurainentoe di delidad na Eepnblica Batava, ma koe el tabata desea di probecha di es ocasion pa pone su puesto abao, pa inotiboe koe Conseho tabata sabi, koe, como el a pidi i haja su retiro caba foi anja 1794 pa via di su enfermedad i bieheza, el a keda na Gobierno solamente pa pidiinmtoe di Estadonan General, tantem el tabata por; ma pa motiboe koe den ultimo tempoe estado di SU salud a atraza rnas i mas, el a bira mas i mas incapaz pa encargo di Gobierno, ( el a moeri dia 2G December 1796) pesai mes e miem- bronan di conseho Gaicrijn i Bomer a ehercle mas parti for di alguu luim caba. De Veer a haja tambe un carta ohcial cera huntoe coe SU retiro; el a pidi Conseho di abri es carta, i a resulta, koe e boekhouder general Jan Jacob Beaujon tabata nombra pa sucesor interino di de Veer coe titulo di director. Su mauece Wiertsz a toema...”
2

“...d i orde di s isla ma koe lo por causa ruina total i perdicion di es isla, si es agitacion sigi i mas circunstancia bini acerca. (PI. 1796.) Asina cos a keda duranti diez dia di gran excitacion, te ora Gobernador i Conseho a haja dia 9 di September un carta di Victor Eugues i Lebas, Agentenan di Poder Ehecutivo di Islanan di sotavento francos na Guadeloupe (1), fecha 13 Pructidor, Anja IV, (31 Augus- tus 1796). Den es carta es Agentenan a ofre- ce Gobierno di isla nan judanza, como nan a haja sabi coe masjar duele, koe na ocasion di hacimentoe di huramentoe nobo tabatin desunion den burgernan, i koe den nan ta- batin, koe kier a pidi Ingls juda nan. Es mencionado Agentenan a doena di conoce tam- be, koe nan tabatin idea di manda troepa Cu- ragao, como amigoe of como enemigoe, segun Gobernador i Conseho tabatin idea di compor- ta nan como berdadero patrioba of koe nan kier considera nan como traidor di nan patria. Coe boz _un,nime Conseho a resolve aki riba pa gradici e Agentenan cortsmente...”
3

“...21 aki, pa toeiua e cartauaa, koe aan trece, i pa inteiTop:a pasafferoaau, afin koe por haja sabi di algun relacion, koe por tin den habitante coe enemigoe. Es risbramentoe di barcoe na tem di gera tabata haei proiner aja semper dij ban- da di fiscal, i risbramentoe di papel i interro- gacion di pasagero tabata encarga na el i na Goberuador. espues koe Kikkert' a ristra e cartanan, koe el a haja i koe el a manda nan pa director, esaki a nenga di tin un cos di haci coe es papelnan i a protesba contra heehoe di Kikkert, koe el tabata considerfi, como un vio- lacion di su autoridad i di e confianza, koe Estadonan General tabatin den dj. Despues koe Kikkert a larga director sabi, koe ta ri- ba order di Vaheau i Wiertsz el a trata asi- na, Beaujon a manda respond! segun su mes palabra siendo na suposicion, koe senjor Kik- kert kier a usa senjor Valteau pa haci su mes falta bon koe el tabata considera Valteau como aleado, ma koe Valteau no tin nada di manda riba isla i koe, loke ta depende di...”
4

“...tera. Despues Fa/teau a declara, koe lo no sali coe SU barcoe foi isla, promer el a saca Beaujon i a insist!, pa jama director p bini reunion pa defend. l a ofrece pa el mes bai jam 1 trecle, si el no kier a bini. Despues di un deliberacion chikitoe ma fuerte, Oonseho a nom- bra dos miembro pa pidi Beaujon presenta na reunion. Ma director a larga nan sabi, koe el ta sinti su curpa muchoe indispuesto i con- movf pa loke nan a bis i koe su gemoed ta jen, pa presenta den Oonseho, ma koe Oonseho por nuzga riba es asuntoe noema. Ora e dos diputadonan a sigi puntr, koe lo el por asisti SU manece na reunion, el a contesbanan: koe awor ainda el no sabi, koe su manece el ta dispuesto, ma koe el a pidi derecho di por defendle. Despues koe nan a haja es contesta, Oonseho a resolve pa bira reunion te su manece i a en- tre^a Lauffer poder supremo tantem; a pone esai na conocementoe di Beaujon, participando tambe, koe nan a toema es resolucion, pa...”
5

“...Lauffer a keda encarg. coe poder supremo, te o ra decidi riba es asun- toe. Cuater dia despues Beaujon a presenta den Conseho i par, el a leza su defensa i Conseho tabata teiid para tambe (2). Den es defensa Beaujon a conta loke a pasa coe e golet dans, manera ta cont padilanti caba, i a moenstra, koe Valteau i Baudouin tabata contra dj i ta- bata conocle muchoe poco pa huzga riba su- caracter, su idea i su intencionnan, loke tabata conocf na patria, principalmente pa motiboe koe Beaujon no tabata sabi Frances, loke tabata stro- ba toer trato coe Francsnan. Valteau i Baudouin, despues di a haja sS, di defensa di Beaujon, a pone director coe un carta di 21 di November formalmeute den es- tado di acusacion, loke Comision Militar a haci tambe algun dia despues. E kehonan, koe nan a pone contra Beaujon tabata trata riba sigiente puntonan: 1*. koe apesar koe el, director, a pasa henter revolucion na Holanda i koe el a asisti na reunionnan di Conseho di Colonia te na [1] Sala di Conseho tabata na...”
6

“...i a avisa den dis- posicionnan, koe ta toca na es colonia el, sa- liendo foi Holanda na Augustus i jegando aki dia 8 di Maart 1796, a bai e mes anochi di su jegada na cas di coronel von dem Bussclie, na un fiesta koe nan a haci pa celebra cum- plianja di Prins Willem V, i a bebe na sa- lud di Prins. Luego, for di dia koe el a jega na colonia te dia, koe a ha.ja aki noticia ofi- cial di abolicion di puesto di Stadhouder i di A- lianza coe Francsnan, el a trata den toer cos, manera el no tabata sabi nada di es hechoe- nan ai. . 2. koe ora el tabata di biaha pa es co- lonia aki, Inglesnan a cohe i hib Londres, camina na contradiccion coe su companjero- nan di biaha, koe nan a horta toer cos for dj nan, nan a trat coe atencion di mas gran- di, asina koe nan a large hasta coe cartanan di gobierno, koe el tabata hiba i koe el a tre- ce aki toer bon cera i na bon estado ainda. 3. koe el a tene conferencia na Inglaterra coe e famoso Grovestins (nos etnbahador na Corte di Inglaterra) i koe el a...”
7

“...-25 bata na poder di Inglsnan i koe Inglsnan a trat coe distincion toer es tempoe ai. 5. koe el no a haci piratanan holands sabi, koe toer enemigoe di Francia tabata ene- migoe di Bepblica Batava tambe. . 6. koe el a toema gobierno foi De Veer, sin abaci inventario di papelnan di secretaria. (1) 7. koe, despues koe el a toema gobierno, el a saca diferente surna di placa for'di caha colonial pa paga cocardnan di oranje, koe el a coempra, apesar koe el tabata sabi masjar bon, koe SU Superiornan a tahle pa bisti es cocard- nan ai; 8. koe dia 30 di Augustus, na ocasion koe Burgernan a reuni pa propone Gobierno pa raehora cosnan di defensa el a doena or- do na guarnicion pa marcha riba burgernan i pa tira riba nan coe bala; koe el tabata stro- b< den su intento solamente pa contra-almiran- te Wiertsz, koe bordo di su barcoe tabata me- naza di tira riba guarnicion, si nan marcha ri- ba burgernan i_ na cuya ocasion el, director, puntrando oflcialnan di guarnicion si el por cona riba nan i hajando...”
8

“...ta dispuesto pa encarg coe mando supremo, bao di condicion koe el keda funciona tambe como comandante di Bur- gernan, loke nan a permiti. Dia 5 di Decem- ber a instala Lauffer i su mauece a publica resolucion di Conseho di dia 1 di December, koe mi ta doeua aki, sin igual koe el ta den historia di Ciiragao. Asina el ta: Libektad, Igualdad, Pbatebnidad. Nos, Conseho di Isla Curagao, Toer persona, koe lo mira esaki of kos tende nan le, salud i fraternidad. Nos ta largasabi: Segun koe cada bende sabi, circunstancianan, koe es isla ta actualmente aden, pa motiboe tanioe di un atake fuer-...”
9

“...zeloso ma tambe pa motiooe di conserba trankilidad i bon orde i pa efectua e union tan necesaria, koe tabata falta asina tantoe tempoe, mester exigi na particular un tal Gefe supremo, koe tin coinple- tamente toer confianza di burger- i habitantenaii di es isla i di toer otro, koe ta para bao di su gobierno; i como nos a haja sabi for di toer pieza. koe a jega na nos conoce- mentoe na ocasion di kehonan i dificultadnan, koe tantoe Senjores Valteau i Baudouin, comandante di fraga anen francs nacional La Pense i Thetis, koe tabata den es haf aki ltimamente, koe Comision Militar a doena na Conseho combinfi, contra Senjor Director interino Jan Jacob Beaujon, i koe nos a haja sabi foi muchoe circunstancia mas, koe es Senjor interino menta a perde toer couan- za no solamente di Burger-i militarnan i pues 1' toer hende di es Isla, ma hasta di nos Aliadonau, nacion fran- cs, koe tabata aki for di dia di cambio di gobierno; i koe algun accion di es Senjor Director interino menciond, a doena ocasion di...”
10

“...toema parti den es complot, pa loke nan a busea modo di coempr pa un suma di $ 100,000. Bosch ta eontradici su mes, ora el ta bisa promer coe hopi palabra, coin Lauffer tabata sabi padilanti dje complot i ta meneiona despues, koe Gobernador a deS- cubri e traicion poco promer koe su ehecucion. (Tomo I, PAg. 335 seq.) Teenstra ( Tomo I, pag. 84) ta jaina Lauffer un bomber nobel, probablemente pasobra e f 100,000, koe nan a ofrec. no tabata jega pa haci toe- ma parti den es complot. Es skirbidornan ai ta acepta, koe Lauffer tabata tende na atentAdonan di Francsnan contra colonia., sin koe el a pone esai na conocementoe di Consebo, ma ni un ta haci algun diferencia denter e dos diferente complotnan, koe tabatin; un pa trece un cambio den gobierno di isladi cuyo complot of nego- ciacion secreta Gobernador tabata sabi masjar bon, ma koe el no tabata considera di importancia, te koe el a haja abi koe de Vaux. tabata fimdador i cabez di es complot ; es otro pa haci un revolucion general na diferente...”
11

“...- 36 - hert, i fiscal C. Spencer (1) a asisti n> pa su- plica di Gobernador Lauifer a doena di cono- ce koe el a larga convoca es reunion pa pone na conocetnentoe di Conseho e situacion peligro- sa i penosa, koe colonia ta den i pa delibera, huntoe coe Conseho, e medionan pa kita es ca- lanfiidadnan, koe tabata menaza colonia inclis- pensabletnente. El a participa Conseho, koe, a- pesar koe el tabata sabi rnasjar bon di un cierta negociacion secreta, koe tabatin den al^n habitante di isla, koe tabatin pa fin: cambia Gobierno, el a haja es dia ai noeiua ciertoe no- ticia, koe e general Frances Urbain de Vanx, Agente di Poder Ehecutivo di San Domingo aki na isla, no tabata solaraente den es negociacion secreta ma koe el tabata hasta ^cabez; koe es negociacion secreta lo no limit solamente na un cambio den Gobierno ma koe el tabatin pa fin tambe forma un rebelion general den ne- fi-ernan, manera por a mira claramente lor di e expresionnan, koe de Yaux a usa na diferente ocasion, e. o. ajera...”
12

“...Vaux i cer preso den Forti na cas di lui- tenant Pittet i a pone luitenant Rappard coe un warda di seis bomber warde. Despues Con- seho a manda un comision foi mierabronan pa selja papel di de Vaux, loke a socede inmedia- tamente. Mientras e comision tabata na cas di de Vaux, Conseho a ricibi dos carta di es gene- ral de Vaux. Es cartanan na francs, nos ta doe- na aki traduci. Es promer tabata bisa; Ciudadanonan, boso a abusa di derecho di bende ii. arresta mi. Dia boso haja sabi, koe mi ta inooente, lo duel boso. Mi sabi, koe foi ki tem caba nan a hala mi den sii- posicionnan, koe no ta moenstra un bon sintir; ma mi ta me- nosprecia nan, sin doena prueba; manera nan no a doena tampoco, koe a kere nan berdad. Mi ta pidi di tende mi aki den dos ora of inmediata- mente si por; mi ta confla innchoe tantoe den berdad di mi asuntoe, koe mi por kere koe boso reeonoce es nan koe a ganja boso. etc. Saludo . DE Vaux. P.S. Mi ta pidi ciudada.no Gobernador di permiti mi nn audiencia i Conseho di tende...”
13

“...42 - solem, Gobernador a presenta nan copia dje instruccion, koe el mes a skirbi. Probableineute nuaca no por decidi cierta- mebte, ki particularidadnan tabata para den es instruccion, alomenos no for di atchivonan di isla, camino no por haja es instruccion. Ma Bosch si ta doena es particularidadnan, basta ta cita palabranan di es instruccion (Toino I, pag. 335 te 338) ma sin pone acerca, com el a haja sabi nan, loke lo el a haci kizas si lp el a sabi, koe nan uo a trata henter es asuntoe pblicameute i koe Gonseho a haci primintimentoe, pa tenele secreto (1). Ma ta haja intento principal di es conspiracion den notulouan di Gonseho; den nan ta para, koe despues koe raiembronan a leza e copia koe Lauer a presenta nan, nan a bini na es con- clusion : koe den instruccion di Sasportas tabatin diferente contradiccion-, koe bende no por a resolve, si el kier a compreiide nan literal- meutei pesai nan tabata di opinion, koe, ,, bao di nomber ngido di un lugar enemigoe, e berdadero lugar di...”
14

“...suma, koe nan a pidi, Conseho a risca un tiltimo esfuerzo pa gan. Ma Diedenhoven a sigi nenga; el a declara, koe ta dispuesto pa contribui segun su rikeza den un cuotacion general di burgernan ma koe sol no ta capaz di wanta toer peso. El a moenstra tam- be, koe nan por a had gastoe menos, p. e. retira algun troepa. Ma ora Conseho a haci mira e peligro, koe tabata menaza isla pa cai na poder di enemigoe pa un defensa peor, lke talbez lo por sali maloe pa Diedenhoven tambe, el a responde, ,,koe el sabi masjar bon, com el mester sconde su placa pa ningun ene- migoe no por haj. Es ora ai Gobernador i toer miembro a ofrece nan mes como respon-...”
15

“...56 el a larga e comandante sabi, Ivoe, si el uo a cumpli unbez coe e order, I considera e barcoe- nancomobarcoe eneraigoe i I had zink nan direc- tamente. Riba es order formal un ofldal Frances di marina a paree dilanti Lmiffer i a anunci jegada di Bresseau, Agente di Guadeloupe. Lue- go e oficial a bisa Lauffer, koe lo nan saluda Go- bierno. Lauffer a gradici pa es saludo ma el a pidi ,,mas informacion tocanti motiboe di es ex- pedicion. Poco ratoe despiies e oficial, koe Lauf- fer a manda, a bolbe coe un carta di Agente Bresseau. Den es carta es Agente a skirbi, koe el a bini coe tres corapania di troepa bao di mando di general Jeannet pa protega i.sla, el a pidi doen permision pa hala coe su barcoenan te cerca e fragata Vensj^eance, (koe tabata pa- ra den haf dilanti di Wa,aigat), pa cual el a trece refuerzo i vfveres, an koe el por desem- barca nan. Gobernador, koe no kier decidi el sol den es asuntoe, a larga convoca Conseho. Mientras tantoe a ripara, koe Agente Frances a bai bordo...”
16

“...Ingles Parker taba- ta drecha un expedicion contra es isla, motiboe pakiko nan a resolve na Guadeloupe pa manda judanza necesaria na es isla aki, ma koe si ta cos, koe no mester di judanza, anto el, Bresseau lo bolbe bai mas pronto posibel. Mieritra Bresseau tabata papia, general Jean- net a paree den conseho, companja di dos ede- cAn. Conseho a salude; despues Bresseau ,,co- hiendo hiloe di combersacion di nobo, su secre- tario GuiJlarmin a iuterrumpie i a record, koe toer loke Conseho mester a sabi tabata den un carta, koe el, e secretario, tabata cerca dj i koe el , I' ^...”
17

“...58 - a doena Conseho. Gobernador a contesta Bresseau, koe Conseho lo toeina conocementoe di es carta; el a moenstra e Agente su condiicta imprudente di no a larga Conseho sabi su coini- sion mes ora, pa loke el a expone su barcoenan pa ta destrui. Bresseau a haja hustoe es observacion di Gobernador, a pidi un en- trebista coe Lauffer sol i coe alusion riba zinkmentoedi su barcoenan, diciendo: ,,Kizas a- sina lo bo a had masjar bon, su secretario a bira cara pa e ohcialnan Frances para un banda di dja i dici: ,,Un dia lo duel, koe el no a haci. Despues koe oficial i burgernan a retira, Con- seho a reuni pa medita riba proyecto di e A- gente di Guadeloupe i a bini pronto na es con- clusion : ,,pa Conseho manda e Agente Bresseau un carta pa gradici e Agencia coe palabra di mas araistosa pa su precaucionnan generosa, koe el a moenstra pa conserva es colonia, mandando es refuerzo, ma koe e estado mise- rabel, koe isla tabata haja den bao di toer punto di bista i particularuiente coe re- lacion...”
18

“..., corao el ta sinja nos com hendenan di es tempoe aja a liuzffa si- tuacionnan existente i LaufferAi kende tin diferente opinion aki na colonia; pesai, mi ta copi aki: Conciudadfinonan I Si mi ta trece coe atencion dilanti mi spiritu e Trata- do dl Amistad i di Alianza di dia 16 di iuna di Mei 1795 koe tabata firmd i coarma den nos i Repblica Francs- si mi ta larga sigi aitras, un pa uu, toer correspondencia i negociacion, ademas e diferente circunstancianan, koe a so- cede asina leuw koe nos sabi, for di es tempoe ai te den luna dl Augustus di anja pasA den nos repblica i es rep- bhca mencionA; si mi ta figura mi ainda e notificacion tan conoci di banda di Poder Ehecutivo di Repblica Fran- ces dirigi na nos, tantoe di e atake, koe tabata spera di Inglesnan, loke a socede poco tem pasA noema riba teri- torio BAtavo, como duranti di gera despues koe Inglsnan a baba na tera, anto mi ta haja toer sigurA, sf, coe exclu- sion dl toer duda di mas chikitoe, koe nos Repblica no figura- tivamente--...”
19

“...Autoridad na nos madrepatria ? Kende lo por desconoce coe sn coneienoia pnra, koe Re- pblica Batava mester gradioi solamente na cuidadonan he- roico i paternal di nos dignisimo obemador LaaiTer, koe colonia, expon continuamente na asina tantoe peligro, a keda conserva 7 Kende na isla aki por keha, koe el ta oprimi ? Kende a haja falta den su derecho- i privilegionan legitinio ? Ken- de den SU honor of posesion ? Si tin un hende, koe por keha airiba, papia libreinen- te of, si tin un bende, koe sabi di algun iuhustieia di tal sorto, presenta esai. Ken na es isla aki lo por desconoce, koe continuamen- te nos Gobernador Laaffer a moenstra, koe el ta esposo pa biudanan, tata pa hurfationan, un refngio i judanza di esnan, koe ta pober i koe ta sufri miseria? Si no tin un koe por contradici mi, anto mi ta spera, koe di ningun manera lezamentoe di es piezanan lo tin al- gun influeucia riba boso bon coerazon, ni tampoco, laie esai lo inerece boso atencion di algun manera, sino asina leuw sol, pa...”
20

“...- 65 - forti Amsterdam, kendenan a declara como un boz, koe lo no entrega Curagao nunca na Pran- cesnan. Coe un carta a larga Bresseau sabi di resolucion di Conseho, koe Conseho a mitig un poco pa e ofreeementoe pa juda troepanan Frances, asina tantoe koe por. Agente Frances, koe a haja sabi di es reso- lucion, kier a haja coe violencia loke nan a neng; ma pa haci esai el tabata kere judanza di Pitot necesario i el a ordena Pitot pa ponle coe su fragata La Vens;eance bao di su order. Ma Pi- tot a nenga obstiuadamente pa toema parti den traicion di Bresseau i, ora Bresseau kier a moenstra su poder i koe el kier a bai bordo di La Vengeance pa pone Pitot preso, Pitot a me- naza pa tira e Agente, si el bini na bordo, ca- ba el a hiza su bela i el a bai (11 Aug). Mirando priva di es judanza, Bresseau a kita SU idea pa usa violencia i a persisti un biaha mas cerca Conseho pa acepta es corabe- nio, ma Conseho a keda coe su resolucion. Bres- seau a pidi tambe aclaracion tocanti puntonan di keho...”