1 |
 |
“...6
anja caba den Gobierno i pueblo, a caba di
eali seinia di revolucion a cai den tera frtil.
Na anja 1789 caba Gobierno' mester a taha
bistiraentoe di e denominado divisa i cinta di
libertad na sorabr i cantamentoe di cantica di li-
hertad,' (Plakkaat 1789) i su anja sigiente
Gobierno a haj obligd pa saca disposicionnan
fuerte contra pueblo inferior, (Plakkaat 1790),
Es tempoe ai podiser es disposicionnan por
tabata hustoe ma na nos opinion nan tabata
umamente inhustoe.Na anja 1791 nan mester a
toema medida mas severa ainda, pasobra se-
gun idea di Gobernador i di Conseho (1) ,,bru-
talidad di neger- i raulatonan tabata bai mu-
choe leuw, i nan a determina, koe cada blan-
coe tin permit pa dal neger of mulato, koe
haci cos di brutoe coe n, un golpi sol di ga-
roti i pa entreg despues na fiscal, koe sin
forma di proceso por doen mas castigoe ain-
da, koe mas parti tabata ,,sota coe bara di
watapana. (PI. 1791).
Si na principio malcontentoe di es sita-
cion existente tabata limit na emncipado-...”
|
|
2 |
 |
“...orden di esai,
J. M. BENINGS,
*
*
Secretario prov.
.^esar anto koe pa nombramentoe di
Laimer a cumpli coe deseo di raas parti di
burger, tabata leuw, koe esai a drecha tran-
kilidad i orde na isla. Desunion den burger-
nan a sigi ; conJucta di fiscal Mr. P. Th.
van Teyligen a contribui hopi pe.ai. Na 1787
caba Conseho a retira es fiscal provisionalmente;
el a haj obliga pa toema es medida pa exi-
gencia i insistencia di un porcion di burger i
habitante di aki, koe tabata declara nan mes
boz di pueblo (Rekw. 1787 i 1788). Despues
di investigacion di Comisarionan di gobierno
na 1789 (1), Goberdornan a bolbe nombra van
Teylingen ma bien pronto el a bolbe hala mal-
contentoe di un gran numero di habitante i di
Conseho tamb^ riba dj. Nan tabata tira na
SU cara, koe el no tabata basta severo riba
conducta di neger i mulhtonan liber, ya koe el
(1) E muchoe kehonan di habitantenan di isla, koe
nan a manda pa Estadonan General i pa Stadhouder ri-
ba diferente asuntoe, tabata motiboe, koe na anja 1789...”
|
|
3 |
 |
“...koe Parnassim i Consebo di snoga principal
tabata trata un poco alboe miembrorian di tem-
pel Neve Salom. mayoria no tabata di mes
posicion koe Hudioenan di snoga Mikwe Israel
loke tabata directamente contra e laeanan
reinante di igualdad i fraternidad. (Prot. IT-iy
te 1752 ; Rekw. 1785 i 1797) . i v
Ma causa di mas principal, koe a haci plei-
toe sigi den burgornan, tabata e numero gran-
di di Frances, koe a bini foi Santo Domingo i bi-
ni aki. Na 1798 caba nan a ripara es mal
contentoe di pueblo riba Gobierno, for di e
nuineroso ,,folletonan di bofon, koe
bata dirigi contra miembronan particular di
Gobierno i empleidonan altoe di colonia, i
koe tabata contene calumnia i imputacion di
mas vil, i koe tabatin intencion di tira sospe-
cbo riba Gobierno i empleadonan altoe._
(Plak. 1799). Na principio Consebo a mi-
A.punt. Hiat. *...”
|
|
4 |
 |
“...derecho na e refugiadonan Frances, koe,
si nan no tabata skirbi nan, anto alomenos nan
tabata, plama nan. Ma den algun di es escritonan
ai nan no a respeta ni e popular Lauffer, pasobra
burgernan no por a wanta, koe Lauffer tabata o-
cupa puesto di gobernador i di kaptein-comman-
dant di Burgernan tambe. Asina nan a haja e.
o. un papel, koe tabata bisa:
Nos kier un kaptein di burgernan
Sino nos ta loebida, koe nos ta sbdito.
Mester kita e monopolista
Sino tera ta na de donder.
Si te na anja 1799 pueblo a moenstra sii
malcontentoe coe paskin i folleto di bofon, es
anja ai ta na manoe Salbador di Providencia sol
tabata di_ gradici, koe Curagao a keda warda di
un calamidad grandi, como Bios a dispone pa un
bomber pasion, lo a haci ideanan di mas me-
bor fracasa. (1.)
(1) Como mi a jega, na e sneesonaii, koe autornan Bosch,...”
|
|
5 |
 |
“...- 70 -
Lauffer a bandona su cuartel general, largan-
do SU ekipage atras. Aki Bressau su inforrae
ta caba.
Den notulonan di Conseho ta paree ainda,
koe dia 7 di September troepanau Prancs a
jega te na Roode Weg, koe nan a bati e troepa-
nan, koe a manda contra nan, den uu luclia
fatal i koe Francsnan a ocupa posicion na
Otrabanda, camina nan a tira terribelmente foi
den cas i tras di skina di cajanan riba stad i
forti, loke a causa koe dia 10 di September ca-
ba hopi di nos pueblo tabata herida i a
moeri. Segun e carta menta di Bresseau, di
nos banda fortinan Amsterdam i Republiek a
tira continuamente, ma a causa mas danjo na
propiedad di habitantenan, koe na Francsnan,
koe tras di casnan tabata bon sigur,.
Dia 10 September nan a haja judanza coe
iegada di fragata ingls Nereide, captan Frederick
Watkins, koe a ofrec pa saca Francsnan foi
tera, basta koe tabata pone isla bao di pro-
teccion di Inglsnan. Como Conseho no kier a
trata atrobe el sol, Conseho a convoca .un Con-
eho combina, den...”
|
|