Your search within this document for 'pone' resulted in 32 matching pages.
 
1

“...Un poca muchoe trastorn,. Spiritu revolucionario, koe a pone Europa ariba bao na fin di siglo XV'III, a moenstra *u influencia bien pronto na West-India, i na- turalmente na Lslanan francs proraer. Nan a introduci aja forma di gobierno republicano ma catiboenan no a haja nan libertad, ya aiutoridadnan colonial a tarda hopi tempoe pa haci e hendenan di color, koe tabata liber, koe, inescos koe e emancipddonon na otro posecionnan di West-India, tabata privd di niuchoe derecho civil, participa den es igual- dad i fraternidad, koe nan tabata elogia asi- na tantoe. Ma manera bende por a compren- de masjar liger, poblacion colonial, inferior, no europeo, a gusta ideanan republicana mas tantoe, nan no a keda sin moenstra na cada ocasion, na principio coe palabra sol, ma despues coe hecnoe tambe, koe nan tabata Idrenta coe es ideanan. Na Curagao principal- mente camina poco dia pasa un comision, koe tabata encarga pa investiga motiboenan Idi e desuuionnan fuerte, koe tabatin basta...”
2

“...lo- ci) Mes dia "oberuador de Veer a jama Coseho huntoe i a bisa den su sesion: koe Wiertz ta- bata desijin, pa comisario di Estadonan Gene- ral pa acepta su hurainentoe di delidad na Eepnblica Batava, ma koe el tabata desea di probecha di es ocasion pa pone su puesto abao, pa inotiboe koe Conseho tabata sabi, koe, como el a pidi i haja su retiro caba foi anja 1794 pa via di su enfermedad i bieheza, el a keda na Gobierno solamente pa pidiinmtoe di Estadonan General, tantem el tabata por; ma pa motiboe koe den ultimo tempoe estado di SU salud a atraza rnas i mas, el a bira mas i mas incapaz pa encargo di Gobierno, ( el a moeri dia 2G December 1796) pesai mes e miem- bronan di conseho Gaicrijn i Bomer a ehercle mas parti for di alguu luim caba. De Veer a haja tambe un carta ohcial cera huntoe coe SU retiro; el a pidi Conseho di abri es carta, i a resulta, koe e boekhouder general Jan Jacob Beaujon tabata nombra pa sucesor interino di de Veer coe titulo di director. Su mauece Wiertsz a toema...”
3

“...dia 15 September) ,,cuya falta di atencion di banda di Conseho contra lua- gestad di un nacion grandi, koe a expone SU inters di mas stim, pa bini pur, pa jiida Curasao, tabata un prueba, koe Conseho a mira coe duele den dj i su hendenan, koe nan tabata eriemigoe di Inglsnan. Tocanti di nengamentoe dje judanza, koe el a ofrece, Thomas a ripara ainda, koe di ningun manera el a bini aki di su mes boluntad ma pa pi- dimentoe di Wiertsz, loke a cambia es relacion di dj coe Conseho enteramente i a pone p un responsabilidad na toer dos Eepublica, koe el no por a aprecia poco. Despues di a ricibi es carta, Conseho a manda dos di su miembro (1) Foi 26 di October 1795 te na 11 di November 1799 Directoire di 5 persona, coe titulo di Consul, tabatin Poder supremo na Francia. {Sed. La Crux.}...”
4

“...Den es rekest e firmantenan tabata splica, koe pa no cita niiigun otro motiboe pa awor, nan tabata atribui es descuido pa de- fende isla na disposicion debil i mal bista di burger Jan Jacob Beaujon, motiboe pakiko nan a pidi ,,pa excusa es burger di toer loke ta per- tenece na defensa di isla i pa noinbra i auto- riza^ Albert KiTckert, comandante di Ceres, Jan B. Lauffer i tain'oe un oficial inteligente di guarnicion, pa encarga nan coe toer cos, koe ta depende di defensa. (Rekw. 1796). Nan a pone es rekest aki tambe un banda, ma Conseho di gera di Burgernan a toema es asuntoe na su euenta i a tene un reunion dia 12 di October, koe Beaujon a uenga di asisti n, doenando pa motiboe, koe nan lo trata cos contra dj, den es reunion a decidi pa pidi Conseho traha un Comision Militar, exclusiva- , (1) Despuesnoema koe a coastitui ,,Comision Militar i ko ! no tabatiu mester mas anto, nan a nenga es pidimeutoe, Apunt. Hist. 3...”
5

“...director, lo el haci esai riba dj mes i koe lo el pone un barcoe na disposicion pa sak foi tera. Despues Fa/teau a declara, koe lo no sali coe SU barcoe foi isla, promer el a saca Beaujon i a insist!, pa jama director p bini reunion pa defend. l a ofrece pa el mes bai jam 1 trecle, si el no kier a bini. Despues di un deliberacion chikitoe ma fuerte, Oonseho a nom- bra dos miembro pa pidi Beaujon presenta na reunion. Ma director a larga nan sabi, koe el ta sinti su curpa muchoe indispuesto i con- movf pa loke nan a bis i koe su gemoed ta jen, pa presenta den Oonseho, ma koe Oonseho por nuzga riba es asuntoe noema. Ora e dos diputadonan a sigi puntr, koe lo el por asisti SU manece na reunion, el a contesbanan: koe awor ainda el no sabi, koe su manece el ta dispuesto, ma koe el a pidi derecho di por defendle. Despues koe nan a haja es contesta, Oonseho a resolve pa bira reunion te su manece i a en- tre^a Lauffer poder supremo tantem; a pone esai na conocementoe di Beaujon, participando tambe...”
6

“...Beaujon a conta loke a pasa coe e golet dans, manera ta cont padilanti caba, i a moenstra, koe Valteau i Baudouin tabata contra dj i ta- bata conocle muchoe poco pa huzga riba su- caracter, su idea i su intencionnan, loke tabata conocf na patria, principalmente pa motiboe koe Beaujon no tabata sabi Frances, loke tabata stro- ba toer trato coe Francsnan. Valteau i Baudouin, despues di a haja sS, di defensa di Beaujon, a pone director coe un carta di 21 di November formalmeute den es- tado di acusacion, loke Comision Militar a haci tambe algun dia despues. E kehonan, koe nan a pone contra Beaujon tabata trata riba sigiente puntonan: 1*. koe apesar koe el, director, a pasa henter revolucion na Holanda i koe el a asisti na reunionnan di Conseho di Colonia te na [1] Sala di Conseho tabata na cas di gobernador. [2] Nan a delibera, si lo ofreoe n stoel na Beaujon, como acusado. Conseho a ricibi par4 i el a nenga di ha- ei uso di e stoel, koe nan a ofrec....”
7

“...cosnan di defensa el a doena or- do na guarnicion pa marcha riba burgernan i pa tira riba nan coe bala; koe el tabata stro- b< den su intento solamente pa contra-almiran- te Wiertsz, koe bordo di su barcoe tabata me- naza di tira riba guarnicion, si nan marcha ri- ba burgernan i_ na cuya ocasion el, director, puntrando oflcialnan di guarnicion si el por cona riba nan i hajando respond! koe si, no obstante nan a bis tambe, koe nan lo no marcha riba burgernan, el a bisa oflcialnan, koe si el no por pone conflanza mes den guarni- cion, el ta prefera di pidi su retiro. (1) Si a haci esai, es publicacionnan, koe despues nan a descubri pa casualidad den papelnan di de Veer, lo a bini unbe* na claridad....”
8

“...26 - Despiies koe es Conseho combina, a saini- na es keho i tambe un carta di Kikkert, koe a keha, koe Beaujon a keda sin contesta car- tanan di Comision el a pone toer pieza den ma- noe di director i a suplik pa defende su curpa. Dia 30 di November director a manda SU defensa skirbf. El a deel ara, koe Comision no a manda sino tres carta sol, koe el a con- testa tambe; el a refiri tambe na su defensa anterior i tocanti puntonan principal di su a- cusacion, Beaujou dici: ,,Pa motiboe, koe contenido principal di ke- honan presente i e dificultadnan toer bruhS, mas parti ta na relacion coe copia di e nota, koe Sr. J. Stuijlingh i. o. a doena na coman- dante francs Thomas, mi a pidi secretarie i mi a haja tambe copia aututica di es escrito calumniador sin berguenza, tan ofensivo pa mi reputacion i mi conducta honrada, koe mi ta obliga di exigi coe toer seriedad di es Conseho combind aki pa doena mi e pruebanan berda- dera pa comproha es kehonan imagin.. Mientra tantoe lo mi keda sin papia...”
9

“...a resolve es dia ai riba un boz pa es mes motiboenaii, manera den publicacion di 6 di December 1796, koe no8_ ta menciona aki tras ,,pa bisa director interino, koe Conseho a resolve pa ki- ta senjor director interino provisionalmente di SU puesto i luega, loke ta depende di e kehormn, koe nan a doena contra dj, i tocanti nan de- fensa, pa manda toer cos pa Soberano of pa e persona, koe ta represente na patria, mane- ra el mes a pidi den su ultima carta. Pa motiboe koe pa es resolucion mester a pone tambe un otro gobernador interino, Con- seho a eli^i, den e mes reunion coe unanimidad di boz, kaptein comandante J. R. Lauffer, koe a declara, koe el ta dispuesto pa encarg coe mando supremo, bao di condicion koe el keda funciona tambe como comandante di Bur- gernan, loke nan a permiti. Dia 5 di Decem- ber a instala Lauffer i su mauece a publica resolucion di Conseho di dia 1 di December, koe mi ta doeua aki, sin igual koe el ta den historia di Ciiragao. Asina el ta: Libektad, Igualdad, Pbatebnidad...”
10

“...e confianza. Asina ta, koe nos,mirando claramente toer desgustoe i incombeniencia, koe mester sali toer dia for di un gobier- no, koe toer hende tin desconfianza den dj, mask nos no kier haci nada koe ta desagradabel i alarraante, tratando den di esai coe aviso i aprobaoion dl Conseho combind, pa evita toer desgracia i pa efeetua i favorece bienestar i trankilidad di es Isla, a resolve, pa kita e menciona- do Senjor Jan Jacob Beaujon provisionahnente di puesto di Director interino i pa scohe i pone na su lugar Sr. Joban Rudolf Lauffer, Kaptein di Burger i Conseho di es Isla aki, pa ocupa provisionalmente puesto di Director interino, coe toer su privilegio, i pa ocupa i ehecuta es puesto mescos i mes manera koe e mencionado Senjor Jan Jacob Beaujon. Pesai ordenando i mandando toer Empleado i Oficial, Burger i Habitants di es isla aki, Militar i toer na ken- de esai ta toca, di reconoce, respeta i obedece e menciona- do Sr. Joban Rudolf Lauffer como Director interino riba es isla aki i distritonan...”
11

“...1785 i koe pesai el tabata trata na manera di mas arbitraria i caprichosa. Es fiscal a bini na choke coe Conseho pa motiboe koe el no ta- bata aten na e moda di procd, koe ta- batin, asina koe rnas koe uu bez el ta- bata haci, luke tabata toca na Gobierno,loke Conseho tabata toem masjar tantoe na maloe, mientra Conseho tambe na su turno a des- conoce es fiscal muchoe bez, (e. o. N. 1794 i Rek. 1796) loke a causa porfin, koe Conseho a bolbe doena van Teylin^en su retiro dia 19 di Augustus 1797 i a pone Cornells Spencer provisionalmente como fiscal. Pleitoe di burger coe militarnan a haja coe- minda den conducta di contra-almirante Wiertsz, koe bien pronto tabata na desunion coe Conse- ho i coe B. Th. Tierce, diputado francs di Agen- tenan di Guadeloupe, kende a acusa Wiertsz, koe el tabatin relacion coe Inglsnan. Pa pro- ba es acusacion. Tierce a cita testimonio di dos oficial francs koe tabata afirma, koe tempoe nan tabata prisonjero di gera bordo di un barcoe di gera ingls, nan a tende oficial-...”
12

“...32 bin defend, loke Conseho a alirma koe el por, pa motiboe; koe percuracion pa siguridad i bienestar di colonia tabata encargS, na Conseho. Poco tempoe despues Wiertsz a dirigi un car- ta masjar impertinente na Conseho, kehando koe Conseho no tabata pone un fin na desor- denan, koe tripulacion di barcoenan pirata fran- cs tabata haci toer dia, i no tabata mantene Buficientemente orde, trankilidad i siguridad di personanan. Riba es keho Conseho a (con- testa segun su idea coe un tono calmo, ma Wiertsz tabata pensa di enterainente otro manera airiba i a responde, ,,koe miembronan di Conseho tabata kere nan muchoe gran senjores i koe el no tabata fada su cabez coe nan expre- sionnan semper impercinente. Pleitoe di Israelitanan di e principal snoga Mikw Israel coe esnan di tempel Neve Sa- lom, [koe tabata^ desea di kita for di autoridad di Parnassim i di Conseho di principal snoga (Rekw. 1797),] es pleitoe tambe a contribui ho- pi na es desordenan presente. Aki cerca a bini ainda, koe un...”
13

“...eontradici su mes, ora el ta bisa promer coe hopi palabra, coin Lauffer tabata sabi padilanti dje complot i ta meneiona despues, koe Gobernador a deS- cubri e traicion poco promer koe su ehecucion. (Tomo I, PAg. 335 seq.) Teenstra ( Tomo I, pag. 84) ta jaina Lauffer un bomber nobel, probablemente pasobra e f 100,000, koe nan a ofrec. no tabata jega pa haci toe- ma parti den es complot. Es skirbidornan ai ta acepta, koe Lauffer tabata tende na atentAdonan di Francsnan contra colonia., sin koe el a pone esai na conocementoe di Consebo, ma ni un ta haci algun diferencia denter e dos diferente complotnan, koe tabatin; un pa trece un cambio den gobierno di isladi cuyo complot of nego- ciacion secreta Gobernador tabata sabi masjar bon, ma koe el no tabata considera di importancia, te koe el a haja abi koe de Vaux. tabata fimdador i cabez di es complot ; es otro pa haci un revolucion general na diferente islanan di West-India. Como ta depende solamente di un idea personal di cada un, si Lauffer a...”
14

“...- 36 - hert, i fiscal C. Spencer (1) a asisti n> pa su- plica di Gobernador Lauifer a doena di cono- ce koe el a larga convoca es reunion pa pone na conocetnentoe di Conseho e situacion peligro- sa i penosa, koe colonia ta den i pa delibera, huntoe coe Conseho, e medionan pa kita es ca- lanfiidadnan, koe tabata menaza colonia inclis- pensabletnente. El a participa Conseho, koe, a- pesar koe el tabata sabi rnasjar bon di un cierta negociacion secreta, koe tabatin den al^n habitante di isla, koe tabatin pa fin: cambia Gobierno, el a haja es dia ai noeiua ciertoe no- ticia, koe e general Frances Urbain de Vanx, Agente di Poder Ehecutivo di San Domingo aki na isla, no tabata solaraente den es negociacion secreta ma koe el tabata hasta ^cabez; koe es negociacion secreta lo no limit solamente na un cambio den Gobierno ma koe el tabatin pa fin tambe forma un rebelion general den ne- fi-ernan, manera por a mira claramente lor di e expresionnan, koe de Yaux a usa na diferente ocasion, e. o. ajera...”
15

“...- 37 - nucoe como el tabata trahando un plan, koe mester Vementa den poco dia, mientra na es ocasion ai de Yaux a papia tambe, koe 400 Frances caba tabata di su partida i luego el a bisa tambe, mientra el tabata bati su punjal coe su manue: Coe esaki lo mi venga mi! Coe es punjal den mi man i coe 2o bomber lo mi toema Forti violentemente. Luego Gobfernador a bisa tambe, koe diferente habitants a bini cer- ca di caba, kendenan a pone obstaculo pa de Vaux keda mas largoe aki iia isla, pa mo- tiboe koe miedoe pa e peligro, koe tabata me- naza isla pa hechoe di un bomber di un carac- ter asiua inconsecuente i pasion. inanera de Vaux, tabata asina grandi cerca toer, i nimonan ta- bata asina exalta, koe nan tabata kere, lo a so- cede bopi desagrado, si Conseho no toema rn^ dida na tempos pa sigura sosiegoe i trankili- dad di colonia. i o. Coe un boca Conseho a declara, ora el a tende es participacion, di mira necesidad pa toema medidanan necesaria. Gobernador a pro- Done pa arresta de Faux i...”
16

“...88 medida tabatin, koe e Agente a reeonoce tam- be. Despues a resolve coe unanimidad di voto maske Conseho tabata desea inasjar di a toe- ma medida menos duroe pa larga jama de Vaux presenta den reunion, pa larga un warda arrest ora el a iega den Fortipa evita desor- den i mand San Domingo coe promer ocasion. Conforme coe es resolucion, nan a arresta de Vaux i cer preso den Forti na cas di lui- tenant Pittet i a pone luitenant Rappard coe un warda di seis bomber warde. Despues Con- seho a manda un comision foi mierabronan pa selja papel di de Vaux, loke a socede inmedia- tamente. Mientras e comision tabata na cas di de Vaux, Conseho a ricibi dos carta di es gene- ral de Vaux. Es cartanan na francs, nos ta doe- na aki traduci. Es promer tabata bisa; Ciudadanonan, boso a abusa di derecho di bende ii. arresta mi. Dia boso haja sabi, koe mi ta inooente, lo duel boso. Mi sabi, koe foi ki tem caba nan a hala mi den sii- posicionnan, koe no ta moenstra un bon sintir; ma mi ta me- nosprecia nan...”
17

“...ta doena es particularidadnan, basta ta cita palabranan di es instruccion (Toino I, pag. 335 te 338) ma sin pone acerca, com el a haja sabi nan, loke lo el a haci kizas si lp el a sabi, koe nan uo a trata henter es asuntoe pblicameute i koe Gonseho a haci primintimentoe, pa tenele secreto (1). Ma ta haja intento principal di es conspiracion den notulouan di Gonseho; den nan ta para, koe despues koe raiembronan a leza e copia koe Lauer a presenta nan, nan a bini na es con- clusion : koe den instruccion di Sasportas tabatin diferente contradiccion-, koe bende no por a resolve, si el kier a compreiide nan literal- meutei pesai nan tabata di opinion, koe, ,, bao di nomber ngido di un lugar enemigoe, e berdadero lugar di destino di es expedi- (1) Pa es motiboe aki i pa otro mas, p. e. koe Bosch ta kedasin papia nada di e asuntoe Beaujon-Lauffet; e inexaotitud grave, koe el a pone den su boeki tocanti belastingnan, koe tabatin antes [Tomo 1, pag. 313]; inasjar tantoe otro cos inexacta di...”
18

“...haci henter West-India participa den e suerte desgraciado di Santo Domingo. Bas- ta motiboe anto pa percura coe muchoe mas tancoe vigilancia pa mantene es Colonia aki. Koe Conseho tabata mira tambe toer im- portancia di palabranan di Lauffer, ta proba e resolucion, koe Conseho a toema, pa toer miembro bai cas di Tierce na Otrabanda, pa aja nan toer huntoe ristra su papel- i su boe- kinan. Ma nan no a haja ni un solo papel di anja corriente, asina koe nan a hini na con- clusion, koe Tierce a pone toer papel, koe tin relacion coe es complot, na un lugar sigura; ma foi papelnan di fecha mas bieuvv Conseho a mira ,.ciarameute, koe masjar tempoe calja ,, Tierce^ tabatin proposito pa iamanta Gobierno Frances bisinja jcontra Gobierno di Isla i pa ,, trece un cambio den Gobierno. Dia 26 di September Lauffer a presenta den Conseho puntonan di acusacion contra Tierce, i aifor a resulta claramente, koe Jean ,, Baptiste Tierce no tabata solamente den ehe- cucion di es plan di expedicion secreta...”
19

“...dje comision nombra tabata asina pisar pa isla, koe Conseho np por a dren- ta coe n. Nan a encarga tambe Administra- doina.i di Weeskamer pa tene e ganancia di sucesionnan, koe nan tabata administra, na disposiciou di isla na obligacion di 5%.Mescos nan a propone ParHassira i Tesoreronan, koe tabata funciona corao Administrador di su- cesionnan di Israelitanan, pa pone ganancia di ciertoe sucesion na disposicion di Go- bernador i Conseho (1). Luego Conseho a fla tambe cerca Administrador di Weeskamer placanan di un sucesion, ken su heredero- (1). Parnassim i Tesoreronan a declara, koe nan ta di- puesto pa haei esai, ma nan a pone algun condicion koe Conseho a jama ,,condicionnan singular, koe Parnassim i Tesoreronan tabata tribi exigi di Conseho. Mes ora Con- seho a manda Parnassim i Tesoreronan pa eheeuta s pro- posicion, e*e tuyo encargo nan a cumpli....”
20

“...den caha di gobierno i pa larga decision to- canti di legitimidad di cohementoe di Ma- ry na sentencia di Poder Ehecutivo di Eepblica Btava of di un tribunal, corte of cuerpo di mes poder, koe ta autoriza pa haci esai segun constitucion di Eepblica. Es ora ai Joubert a pidi, si el no por dispone riba e placanan depone na beneficio di ,,le/3g-eaace, ma Conseho a declara: koe el no por haci esai sin falta na neutralidad, koe nan a propone pa mantene. Ma despues, 14 Juli, Conseho a decidi porn, pa pone e producto di Mary na disposi- cion di Joubert, pa motiboe koe gobierno lo ta obliga porfin pa busca medionan pa expedi e fragata i, si el keda mas tantoe, no solamen- te gastoenan lo bira mas hopi ma e gastoe- nan grandi di toer dia di coeminda, etc. i e strobamentoe grandi di comercio duranti tem- poe, koe e fragata ta keda den haf, tabata asina...”