Your search within this document for 'otro' resulted in 30 matching pages.
 
1

“...Un poca muchoe trastorn,. Spiritu revolucionario, koe a pone Europa ariba bao na fin di siglo XV'III, a moenstra *u influencia bien pronto na West-India, i na- turalmente na Lslanan francs proraer. Nan a introduci aja forma di gobierno republicano ma catiboenan no a haja nan libertad, ya aiutoridadnan colonial a tarda hopi tempoe pa haci e hendenan di color, koe tabata liber, koe, inescos koe e emancipddonon na otro posecionnan di West-India, tabata privd di niuchoe derecho civil, participa den es igual- dad i fraternidad, koe nan tabata elogia asi- na tantoe. Ma manera bende por a compren- de masjar liger, poblacion colonial, inferior, no europeo, a gusta ideanan republicana mas tantoe, nan no a keda sin moenstra na cada ocasion, na principio coe palabra sol, ma despues coe hecnoe tambe, koe nan tabata Idrenta coe es ideanan. Na Curagao principal- mente camina poco dia pasa un comision, koe tabata encarga pa investiga motiboenan Idi e desuuionnan fuerte, koe tabatin basta...”
2

“...bao di castigue, koe nan lo consider manera si ta el mes tabata autor di es discursonan. (PL 1793). Despues nan a completa es publica- cion coe es un di Estadonan General di dia 24) di April 1794, koe tabata taha toer hen- de ,,di tin algun correspondencia of connexion coe actual Gobernadornan di Francia, nan em- bahador of nan comisario, of pa propaga principionan perverso di Francia na un of otro manera. (PI. 1794). Te na 1795 desunion den burgernan a ke- da te na palabra sol, ma na es anja ai el a exprese pa hechoe tambe i tabatin diferente escaramuza den guarnicion coe burger i den burger coe otro. Es disturbionan no a cau- sa solamente un completa desunion den bur- ger i militar, ma completa destruccion tambe (1). Neger i mulato no tabata cont& den Burgernan....”
3

“...nuebor di anochi; 5*. ningun bende por forma complot of grupo riba caja; 6*. neger i mulato liber, na caso koe nan ta riba caja despues di nuebor di anochi, mester tin un lanterne cend; catiboenan mes- ter tin aderaiS di un lanterne un permit skir- bf di nan donjo. (PI. i R. & S. 1795 i 1796.) Diez tres dia despues koe a publica es or- denanza catiboenan a lamanta, i na general peligro, koe tabata menaza tera pa es caso ai, nabitantenan a loebida pa algun tem es des- union, koe nan tabatin coe otro. Ma ape- na nan a sofoca es lamantamentoe, koe a bolbe bini desunion. Dia 16 di Mei 1795 nan a ricibi aki noti- cia di paz coe Francia i huimentoe di Stadhou- der for di Holanda i revolucionarionan di isla a desea awor pa mira nan partida para mas pronto koe por na cabez di es asuntoe- uan. Nan no a keda contentoe tampoco pa e...”
4

“..., koe ley tabata exigi. A^gun oflcial, den nan gefe di guarnicon, coronel von dem Bussohe, a declara, koe nan no kier ha- d es huramentoe nobo, raa von dem Bussohe a priminti mes ora koe le had toer loke el por, pa conserba orde den troepanan. Mas ptarti toer Militar di rango inferior auiinA pa algun di nan ofidal, a nen^a di had huramentoe, koe tabata exigf, ma despues mayorfa di nan a preseiita, pa bolbe drenta den guarnidon. (PI. 1797). Retiro di Ganerijn a haci, koe nan mester a scohe Uii otro Kaptein di burgernan, i seguu un adamacion di dia 14 di Augustus burger- nan reuni a cohe Johan Rudolph Lauffer, actual- mente ofidal di burgernan. Foi ora el a acepta su puesto, el a insist! cerca Conseho pa toema medida pa mehor de- fensa di Isla, pa motiboe koe semper nan ta- bata kere e rumor, koe Inglsnan tabatin idea di podera isla i pesai burgernan tabata exigi precisamente pa mehora cosnan di defensa, apoJA den esai fuerternente pa algun Frances di isla, koe tabata persist! pa forma un...”
5

“...- 12 - Segun opinion rli burp:einan no a d-oena bas- tante cuinplimentoe na otro proposicionnan di Lauffer pa fortifica i rpara forbificacionnan i pa haja mas pronto koe por inehor arma i naniii- cion, asina koe nan a resolve pa tene un reunion pa papia riba medionari, koe por haci isla ca- paz di defend. Reuiu dia 30 di Augustus di- lanti nan cas di warda den Caja Girandi di Punda, Burgernan a papia riba es i lea, pa noinbra tres cornisario den nan i pa presenta nan na Conseho pa ta eneargd, coe toer cos, koe ta toca luedionan di defensa. Ma reunion tabata interruinpi pa es ruido, koe Director ta- bata considera e reunion, koe nan a tene sin SU consentiinentoe, conio un violacion di su autoridad,i coino un prueba di desconanza den dj, motiboe pakiko el a doena troepanan orde pa niarcha riba e Burgernan reuiu, pa plama nan i, si ta necesario, pa tira riba nan, den cu- ya intencion troepanan tabata stroba solatnen- te pa actitud di schout-bij-naclit Wiertsz, koe tabata dilanti forti Arasterdatn...”
6

“...kaptein-comandante, ta coe zelo grandi, deligencia i acfcividad el a had toer coSj koe ta di mehor i na probecho di isla i koe pa es motiboe el mester a had hopi gas- toe i loke el ta had te ainda. (For di su mes sacoe naturalmente. Rekw. 1796). Conseho no a contesta es rekest na principio tl), loke a lamanta indignaciou nias tantoe, asina koe dia 24 di September nan a bolbe manda un rekest, flrmdi pa 136 habitante, pa Conseho. Den es rekest e firmantenan tabata splica, koe pa no cita niiigun otro motiboe pa awor, nan tabata atribui es descuido pa de- fende isla na disposicion debil i mal bista di burger Jan Jacob Beaujon, motiboe pakiko nan a pidi ,,pa excusa es burger di toer loke ta per- tenece na defensa di isla i pa noinbra i auto- riza^ Albert KiTckert, comandante di Ceres, Jan B. Lauffer i tain'oe un oficial inteligente di guarnicion, pa encarga nan coe toer cos, koe ta depende di defensa. (Rekw. 1796). Nan a pone es rekest aki tambe un banda, ma Conseho di gera di Burgernan a toema...”
7

“...argumento ai a nombra un Comision Militar, manera Valteau e. s. a desea. Na arbiculo 5 di instruccion pa es_ comision nan tabata reconocle como poder militar superior na es colonia aki i su trabao ta- bata determina principalmente pa toer cos, koe ta toca na defensa. Den su proposicion Valteau a bisa, koe no por ta combeniente pa encrga Beaujon erf Wiertsz coe presidencia, pa motiboe koe ningun di dos por a bandona capital di isla, loke sin embargo president mester a haci pa drecha fortificacionnan na otro districtonan. Ma Beaujon como gobernador i como tal presi- dent di TOEK comision,a exigi presidencia, loke...”
8

“...19 - nan a d^n ma coe stipiilacion, koe comision lo reuniWao di direceion di un vice-president, cuyo puesto lo ta ociipa un biaha pa Lauder i otro biaha pa Kikkert, koe sigur lo ta obligA di participa director loke nan a decidi, ma koe nota obligd, di sigi su ordennan; mieutra lo ten- de Couseho den asuntoenan liuanciero solamen- te. (1). * Realinente anto director tabata exclui di toer loke tabata na defensa di isla. For di cual por a saca, koe Burgernan tabatin des* confianza den nan Gobernador. Antes cab nan a jega di moenstra es desconflanza, es ta, dia Prancsnan a bini, koe senjores /. Stuylingh, C. Berch, J. L. du Bois, G. Dayckinck, J. H, Hiintz, kaptein Gravpniiorst, luitenant Hagen- bersr i edecan Boy a raanda un rekest pa Thomas, pa despacha Oonseho i Gobernador; Conseho, pasobra ta de Veer a boete, koe el mes no kier a haci huraraentoe na Republica Batava; i Gobernador, pasobra tabata mira claraineute, koe el tabata na relacion coe In- glsnan, koe a cohle preso na su biaha for...”
9

“...dia ai riba un boz pa es mes motiboenaii, manera den publicacion di 6 di December 1796, koe no8_ ta menciona aki tras ,,pa bisa director interino, koe Conseho a resolve pa ki- ta senjor director interino provisionalmente di SU puesto i luega, loke ta depende di e kehormn, koe nan a doena contra dj, i tocanti nan de- fensa, pa manda toer cos pa Soberano of pa e persona, koe ta represente na patria, mane- ra el mes a pidi den su ultima carta. Pa motiboe koe pa es resolucion mester a pone tambe un otro gobernador interino, Con- seho a eli^i, den e mes reunion coe unanimidad di boz, kaptein comandante J. R. Lauffer, koe a declara, koe el ta dispuesto pa encarg coe mando supremo, bao di condicion koe el keda funciona tambe como comandante di Bur- gernan, loke nan a permiti. Dia 5 di Decem- ber a instala Lauffer i su mauece a publica resolucion di Conseho di dia 1 di December, koe mi ta doeua aki, sin igual koe el ta den historia di Ciiragao. Asina el ta: Libektad, Igualdad, Pbatebnidad. Nos, Conseho...”
10

“...te di enemigoe di afor como pa otro motiboe, ta di tal sorto, koe es eircunstancianan ta exigi no solamente un Gefe supremo atento, activo i zeloso ma tambe pa motiooe di conserba trankilidad i bon orde i pa efectua e union tan necesaria, koe tabata falta asina tantoe tempoe, mester exigi na particular un tal Gefe supremo, koe tin coinple- tamente toer confianza di burger- i habitantenaii di es isla i di toer otro, koe ta para bao di su gobierno; i como nos a haja sabi for di toer pieza. koe a jega na nos conoce- mentoe na ocasion di kehonan i dificultadnan, koe tantoe Senjores Valteau i Baudouin, comandante di fraga anen francs nacional La Pense i Thetis, koe tabata den es haf aki ltimamente, koe Comision Militar a doena na Conseho combinfi, contra Senjor Director interino Jan Jacob Beaujon, i koe nos a haja sabi foi muchoe circunstancia mas, koe es Senjor interino menta a perde toer couan- za no solamente di Burger-i militarnan i pues 1' toer hende di es Isla, ma hasta di nos Aliadonau...”
11

“...koe el por, pa motiboe; koe percuracion pa siguridad i bienestar di colonia tabata encargS, na Conseho. Poco tempoe despues Wiertsz a dirigi un car- ta masjar impertinente na Conseho, kehando koe Conseho no tabata pone un fin na desor- denan, koe tripulacion di barcoenan pirata fran- cs tabata haci toer dia, i no tabata mantene Buficientemente orde, trankilidad i siguridad di personanan. Riba es keho Conseho a (con- testa segun su idea coe un tono calmo, ma Wiertsz tabata pensa di enterainente otro manera airiba i a responde, ,,koe miembronan di Conseho tabata kere nan muchoe gran senjores i koe el no tabata fada su cabez coe nan expre- sionnan semper impercinente. Pleitoe di Israelitanan di e principal snoga Mikw Israel coe esnan di tempel Neve Sa- lom, [koe tabata^ desea di kita for di autoridad di Parnassim i di Conseho di principal snoga (Rekw. 1797),] es pleitoe tambe a contribui ho- pi na es desordenan presente. Aki cerca a bini ainda, koe un porcion di hudioe, partidario di Sasportsis...”
12

“...- 33 - na nan, pa es declaracion di Consebo: koe Is- raelitanan, inescos koe boer otro nabitante, a coatribui na boer cargo i koe nunca a pre- senta algun kebo coe prueba manera naester ta, koe nan a haci nan culpabel particularmente na insulta nacion Frances. (N. Aug. 1798). Si embargo nan malcontentoe pa es trato, koe nan a experimenta, no a kiba probablemeute coe e- sai, i mester tabata un spada den nan coera- zon, koe un bende di mes religion i otro mas coe n tabata favorece Francesnan. Mucrme tambe a contribui na es desunion, ^koe tlu- dioenan di descendencia pura Portugues, aristo- cracia di Israelitanan, tabata tene e otro cor religionarionan na un distancia, koe a sa koe Parnassim i Consebo di snoga principal tabata trata un poco alboe miembrorian di tem- pel Neve Salom. mayoria no tabata di mes posicion koe Hudioenan di snoga Mikwe Israel loke tabata directamente contra e laeanan reinante di igualdad i fraternidad. (Prot. IT-iy te 1752 ; Rekw. 1785 i 1797) . i v Ma causa di mas...”
13

“...Den un reunion extraordinaria, koe Conse- ho a tene dia domingo 8 September 1799 koe diputado Frances di Guadeloupe, C. A. Jou- Teenstra i Simons ta deseribi den nan historia di Curasao (a), un mas cortieoe, otro mas extendido, ma toer e mes mo- do, i mi descripcion ta diferente di nan, mi a huzga koe ta necesario di doena un splicaeion chikitoe promer. E tres escritonian mentd. ta larga pasa manera Lauffer tabata sabidor di complot di Agencia na San Domingo pa instiga un revoluoion na West-India i koe basta nan a haci proposiciou, pa toema parti den es complot, pa loke nan a busea modo di coempr pa un suma di $ 100,000. Bosch ta eontradici su mes, ora el ta bisa promer coe hopi palabra, coin Lauffer tabata sabi padilanti dje complot i ta meneiona despues, koe Gobernador a deS- cubri e traicion poco promer koe su ehecucion. (Tomo I, PAg. 335 seq.) Teenstra ( Tomo I, pag. 84) ta jaina Lauffer un bomber nobel, probablemente pasobra e f 100,000, koe nan a ofrec. no tabata jega pa haci toe-...”
14

“...fin tambe forma un rebelion general den ne- fi-ernan, manera por a mira claramente lor di e expresionnan, koe de Yaux a usa na diferente ocasion, e. o. ajera mes na cas di e plantador Jan Schotborgh, kende el, de Vaux, a conseha como amigoe, pa bende su catiboenan i su coe- parti den es complot, sin koe el a necesaria contra es complot, p esai mi ^ mehor pa limita mi na docuroentonan oficial pa clesoriM sncesonL, koe tin relacion coe e dos P''toan lar- gando aflrmaoion i particulandadnan, koe otro skirbi dornan ta doena, pa nan mes cuenta -1 mi hechoenan, manera nan ta para den boeki di notulo d Conseho di Policia di isla. (11. Pa SU puesto mes fiscal semper tabata miembro di Conseho, ma dia a nombra C. Spencer pa fiscal a dete - mina. pa el no ta miembro di Conseho...”
15

“...boso. Mi sabi, koe foi ki tem caba nan a hala mi den sii- posicionnan, koe no ta moenstra un bon sintir; ma mi ta me- nosprecia nan, sin doena prueba; manera nan no a doena tampoco, koe a kere nan berdad. Mi ta pidi di tende mi aki den dos ora of inmediata- mente si por; mi ta confla innchoe tantoe den berdad di mi asuntoe, koe mi por kere koe boso reeonoce es nan koe a ganja boso. etc. Saludo . DE Vaux. P.S. Mi ta pidi ciudada.no Gobernador di permiti mi nn audiencia i Conseho di tende mi. V E otro carta tabata contene: Ciudadanonan ! Mi tin bao di mi un secreto. koe nicamente por abri...”
16

“...- 4.0 diendo es noticia, a larga pidi Sasportas es papel ai ma el a nenga di doen na nmgun otro hende sino na Gobernador sol i a larga pidi Gobernador di priminti, koe si el doena e papel, Laser sol lo leze. Gobernador a larga bisa Sasportas koe si.. El a haja es ora ai e papel den un envelop selja, caba el a bai lez den un otro cuarto. Despues di mei ora di ausencia, Gobernador a bolbe bini den sala di reunion i a participa Conseho, koe apesar koe el a prirninti di no por a revela contenido di es papel, el ta con- sidera sin embargo pa su deber di doena Con- seho algun splicacion i pesai el a bisa, koe den e papel tin un instrnccion, koe Agencia di San Domingo a doena Sasportas tocanti ciertoe expedicion secreta, koe Sasportas i c/e vaux tabata encarga coe n i tocanti cnyo destino el por a sigura Conseho, koe esai tabata su- mamente peligroso pa trankilidad i siguiidad di colonia. Pa tantem Conseho a keda conten- toe coe es declaracion i a resolve pa tene Sas- portas tambe na arresto...”
17

“...koe el tabata huzga es asuntoe di un importancia muchoe grandi, pa larga Conseho keda sin sa- bi mas tantoe tempoe, kiko ta para den es instruccion i inteiicion di es expedicion aiden menciona, motiboe pakiko el a desea di larga Conseho mira es instruccion. Ma pa motiboe di loke el a primiiiti S;isportas, no por a had esai sino bao di primintiraentoe di mas santoe, koe lo warda secreto estrictaraente to- canti toer loke ta para den e instruccion i toer e expedicion menciona, mescos tocanti toer otro cos, koe tin relacion coe es asuntoe. Despues koe toer miembro di Conseho a haci es promesa i es siguranza na manera di mas...”
18

“...contradiccion-, koe bende no por a resolve, si el kier a compreiide nan literal- meutei pesai nan tabata di opinion, koe, ,, bao di nomber ngido di un lugar enemigoe, e berdadero lugar di destino di es expedi- (1) Pa es motiboe aki i pa otro mas, p. e. koe Bosch ta kedasin papia nada di e asuntoe Beaujon-Lauffet; e inexaotitud grave, koe el a pone den su boeki tocanti belastingnan, koe tabatin antes [Tomo 1, pag. 313]; inasjar tantoe otro cos inexacta di menos balor i falca di asina tantoe particularidad, koe ta di inters pa historia di Curagao mi ta opina, koe Bosch, apesar koe el ta menta notulonan di Gonseho un di su fueutenan di mas principal, koe el a saca su iuformacionuan afor, [Tomo 1, pag. 255] no a mira es notulonan ai, i koe Teeastra i otro a imit mas bez ciegamente....”
19

“..., Tierce^ tabatin proposito pa iamanta Gobierno Frances bisinja jcontra Gobierno di Isla i pa ,, trece un cambio den Gobierno. Dia 26 di September Lauffer a presenta den Conseho puntonan di acusacion contra Tierce, i aifor a resulta claramente, koe Jean ,, Baptiste Tierce no tabata solamente den ehe- cucion di es plan di expedicion secreta di ,, general de Vavx i e Comisario Sasportas; ,, ma koe el mes tabata gefe i promer di es negociacion secreta, koe es senjornan menta ,, Tierce i algun otro mas a forma, pa, promer...”
20

“...getnan, _un cantidad di pirata Francs i nece* sidad di placa, koe isla tabafca haj aden, a haci es malcontentoe mas js^randi. Segnti coestumber, koe toer nacion, koe ta- bata na gera coe otro es teinpoe ai, tabatin pa doena^ licencia di haci pirata, pa stroba coraer- cio di otro asina tantoe koepor, Poder Ehecn- tivo di Santo Domingo i di Guadeloupe a doena tambe na varios es licencia di pirata, koe a stroba eomercio di Curagao tnasjar. No solamente pira- tanan tabatin derecho pa cohe toer barcoe, koe tabata toca na nacionnan na gera coe Francia, ma toer esnan tambe, koe tabata destiiia pa un haf di un Estado enemigoe. Ma na 1799 koe Conseho a haja conocementoe di e ,,Tratado di Comercio i Ainistad, cera den Republica Bata* va coe Estados nidos di Norte-America, di cual art. 5 tabata taha pa, cohe barcoenan Ame- ricano den awa di teianan di Republica Batava, Conseho a saca un publicacion, pa taha pira- tanan cruza cerca islanan B,)naire i Aruba i cohe barcoenan Ainerii-ano i di otr(vnacion...”