1 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/28/21/00001/NL-0200050000_UBL10_02864_0014thm.jpg) |
“...Gobierno solamente pa pidiinmtoe di
Estadonan General, tantem el tabata por; ma
pa motiboe koe den ultimo tempoe estado di
SU salud a atraza rnas i mas, el a bira mas
i mas incapaz pa encargo di Gobierno, ( el a
moeri dia 2G December 1796) pesai mes e miem-
bronan di conseho Gaicrijn i Bomer a ehercle
mas parti for di alguu luim caba. De Veer a
haja tambe un carta ohcial cera huntoe coe
SU retiro; el a pidi Conseho di abri es carta,
i a resulta, koe e boekhouder general Jan Jacob
Beaujon tabata nombra pa sucesor interino di
de Veer coe titulo di director. Su mauece Wiertsz
a toema huramentoe di e director nobo i para
den balcn di cas di gobierno el a presentena
guarnicion koe a doena un gritoe asina duroe
di Oranje boven! koe pa prudencia nan a
resolve di keda sin presenta e director na Bur
o-ernan di Willemstad. Na e mes ocasion rniern-
bronan di Conseho, coe excepcion di Gancrijn
kaptein-comandante di burgernan, a declara
koe nan ta listo pa keda coe nan puesto i nan a
(D. Den sifriraentoe...”
|
|
2 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/28/21/00001/NL-0200050000_UBL10_02864_0020thm.jpg) |
“...cosnan di
defensa, bisando: koe na promer ora di cambio
di gobierno caba, nan a mira den ki situacion sin
defensa isla tabata, pa hade mas liger un victima
di Inglsnan rapaz, i koe, acaso Lauffer tabata
goza di confianza di Conseho mescos koe el ta-
bata goza di confianza di toer burger, i si nan
no a contrarie, lo no a pasa asina tantoe seman
despues di cambio di Gobierno, sin koe posecion
di es Colonia aki lo tabata sigur pa Republica
btava. 133 habitants a manda un rekest
pa Conseho pa pidi pa nombra Lauffer pa ha-
ci toer loke el ta huzga, koe ta necesario pa ber-
(1) Thomas a bai coe Meduee i na su bigar a btni The*
tie. Suma koe nan a facilita franci a mon^a FI. 968S8,65....”
|
|
3 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/28/21/00001/NL-0200050000_UBL10_02864_0022thm.jpg) |
“...Valteau, Baudouin i Wiei-tsz, koe a pidi
Conseho pa convoca un Conseho mas ge-
neral, koe a reiini dia 20 di October. Den es
reunion aki e oficialnan ai a sostene por es-
crito proposicion di Conseho di gera di Bar-
geman i a presenta mes ora un proposicion
1 un instruccion pa e Comision, koe nan lo
nombra. Na es ocasion ai Valteau a bisa Conseho,
ademas koepa motiboe koe el a bini aki riba
pidiinentoe di Wiertsz i di almirante Blaak
di Suriname coe instmcciou, pa haci toer
cos pa es colonia aki no cai den manoe di
Ihglsnan, koe tabatin un atake prepard caba,
lo el no sali for di isla, tantem no a
percura pa isla tin bon cos di defensa, loke
tabata falta muchoe ainda. Coe es argumento ai
a nombra un Comision Militar, manera Valteau
e. s. a desea. Na arbiculo 5 di instruccion pa
es_ comision nan tabata reconocle como poder
militar superior na es colonia aki i su trabao ta-
bata determina principalmente pa toer cos, koe
ta toca na defensa. Den su proposicion Valteau
a bisa, koe no por ta combeniente...”
|
|
4 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/28/21/00001/NL-0200050000_UBL10_02864_0033thm.jpg) |
“...raas parti di
burger, tabata leuw, koe esai a drecha tran-
kilidad i orde na isla. Desunion den burger-
nan a sigi ; conJucta di fiscal Mr. P. Th.
van Teyligen a contribui hopi pe.ai. Na 1787
caba Conseho a retira es fiscal provisionalmente;
el a haj obliga pa toema es medida pa exi-
gencia i insistencia di un porcion di burger i
habitante di aki, koe tabata declara nan mes
boz di pueblo (Rekw. 1787 i 1788). Despues
di investigacion di Comisarionan di gobierno
na 1789 (1), Goberdornan a bolbe nombra van
Teylingen ma bien pronto el a bolbe hala mal-
contentoe di un gran numero di habitante i di
Conseho tamb^ riba dj. Nan tabata tira na
SU cara, koe el no tabata basta severo riba
conducta di neger i mulhtonan liber, ya koe el
(1) E muchoe kehonan di habitantenan di isla, koe
nan a manda pa Estadonan General i pa Stadhouder ri-
ba diferente asuntoe, tabata motiboe, koe na anja 1789
nan a mauda Srs. A. J. baron van Grovestins i W. G. de
Boey como Comisario di Gobierno na Curasao, pa investiga...”
|
|
5 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/28/21/00001/NL-0200050000_UBL10_02864_0040thm.jpg) |
“...el, de Vaux, a conseha
como amigoe, pa bende su catiboenan i su coe-
parti den es complot, sin koe el a
necesaria contra es complot, p esai mi ^
mehor pa limita mi na docuroentonan oficial pa clesoriM
sncesonL, koe tin relacion coe e dos P''toan lar-
gando aflrmaoion i particulandadnan, koe otro skirbi
dornan ta doena, pa nan mes cuenta -1 mi
hechoenan, manera nan ta para den boeki di notulo d
Conseho di Policia di isla.
(11. Pa SU puesto mes fiscal semper tabata miembro
di Conseho, ma dia a nombra C. Spencer pa fiscal a dete -
mina. pa el no ta miembro di Conseho...”
|
|
6 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/28/21/00001/NL-0200050000_UBL10_02864_0055thm.jpg) |
“...facilita
e Fl. 120,000, priinintiendo pa bolbe paga
Fl. 40,000 despues di dos luna, i, si por (pa
loke Conseho lo haci toer su esfuerzo) pa pa-
ga resto den seis luna for di un cuotacion ge-
neral, koe nan lo haci. Diedenhoven a cum-
pli coe es order.
Ma placanan, koe Diedenhoven i otro per-
sonanan a doena, no tabata suflciente pa cu-
bri gastoe, motiboe pakiko Conseho a resolve
na 1797 caba, pa habitantenan, koe ta mas
bon para, forma un plan pa inehora caha na-
cional. Ma plan dje comision nombra tabata
asina pisar pa isla, koe Conseho np por a dren-
ta coe n. Nan a encarga tambe Administra-
doina.i di Weeskamer pa tene e ganancia di
sucesionnan, koe nan tabata administra, na
disposiciou di isla na obligacion di 5%.Mescos
nan a propone ParHassira i Tesoreronan, koe
tabata funciona corao Administrador di su-
cesionnan di Israelitanan, pa pone ganancia
di ciertoe sucesion na disposicion di Go-
bernador i Conseho (1). Luego Conseho a fla
tambe cerca Administrador di Weeskamer
placanan di...”
|
|
7 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/28/21/00001/NL-0200050000_UBL10_02864_0056thm.jpg) |
“...esfuerzo, koe nan a
haci pa kita penuria di placa, a keda ente-
ramente sin exito.
Entretanto cuater fragata Frances, koe a ej-
ga aki, a bolbe costa Colonia un bon siima pa
facilita nan viveres, motiboe pakiko Conseho a
resolve dia 5 di November 1798 pa saca un
ley pa obliga hende fia placa. Coe publicacion'nan
a ordena habitantenau pa promer koe dia 31 di
December doena op na Conseho nan rikeza di
propiedad ffha, hypotheek,catiboe i ,,otro prue-
ba di propiedad. Segiin es lista un corai.sion
nombra pesai a decidi i ordena cada hen-
de : ,,pa di su propiedad el fia Cxobierno 4 por
cientoe den cuater termino, cada un di tres
luna, na letra riba Comision na la Haya
of obligacion na 5 por cientoe na encargo di
tera.
Despues di toer loke nos a conta, no tin
mester di mas prueba pa moenstra koe encargo
di Gobierno tabata di mas penosa i koe estado
tabata fatal. Ma midir no tabata toer jen ain-
da; esai lo socede, ora Francesnan a cumpli
coe nan atentado traidor contra es isla na an-
ja 1800....”
|
|
8 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/28/21/00001/NL-0200050000_UBL10_02864_0078thm.jpg) |
“...declare dlspuesto pa
esai, basta koe encarg coe asuntoeiian politi-
co sol i koe el no tin di haci nada coe asun-
toenan civil.
Biaha 'di Lauffer a dilata i basta nan a ta-
h pa bandona isla. Te 1805 el a bai Holanda
i a paree dilanti un conseho di gera, koe ta-
bata compuesto di empleadonan altoe i huris-
consulto. (Mira Teenstra, tomo II, pag. 117)
Sentencia di dia 12 November 1806 a retira
Lauffer honrosamente di e acusacionnan, koe
nan a pone contra dj. Como Sr. Mr. P. J.
Changuion tabata nombra entretanto pa Gober-
nador di Colonia i a toema gobierno for dje
cornisarionan Berch i de Veer na September 1804,
mientra Lauffer tabata suspend solamente pa
algun tem, nan a doena Lauffer un pensioen ; ma
el a nenga, como su finanza tabata permiti
biba como un burger bon para i el tabata de-
sa di no pone muchoe carga riba colonia sin
tin mester. (1)
(1). Si ta berdad, manera Tteensir-a ta afirma (Tomo
11. pag. 118), koe Lauffer a fla Fl. 150,000 pa juda Cu-
ragao i koe su puesto a cost mas...”
|
|