Your search within this document for 'loke' resulted in 37 matching pages.
 
1

“...ora koe le had toer loke el por, pa conserba orde den troepanan. Mas ptarti toer Militar di rango inferior auiinA pa algun di nan ofidal, a nen^a di had huramentoe, koe tabata exigf, ma despues mayorfa di nan a preseiita, pa bolbe drenta den guarnidon. (PI. 1797). Retiro di Ganerijn a haci, koe nan mester a scohe Uii otro Kaptein di burgernan, i seguu un adamacion di dia 14 di Augustus burger- nan reuni a cohe Johan Rudolph Lauffer, actual- mente ofidal di burgernan. Foi ora el a acepta su puesto, el a insist! cerca Conseho pa toema medida pa mehor de- fensa di Isla, pa motiboe koe semper nan ta- bata kere e rumor, koe Inglsnan tabatin idea di podera isla i pesai burgernan tabata exigi precisamente pa mehora cosnan di defensa, apoJA den esai fuerternente pa algun Frances di isla, koe tabata persist! pa forma un warda nacional i koe a haci hasta convocacion pti- blico pa esai. Ma Lauffer no por a obtene na- da mas di Conseho sino permision pa bolbe organiza Burgernan, loke un conseho di gera...”
2

“...desea pa Conseho tambe firma e letra, loke Conseho a nenga. El a saca un publicacion pa pidi burg:ernan acepta letra di cambio di Francsnan. (PI. 1796). Ma Thomas no tabata contentoe di nin^un manera coe esai i a skirbi Conseho (dia 15 Septem- ber), koe el a tende coe admiracion loke Con- seho a resolve i koe el a ripara, koe bandera francs no tabata boela banda di bandera ho- lands na fortirian. Thomas a keha tambe, koe no a doen noticia oflcial, koe Repnblica h>- tava a declara Inglaterra gera (es noticia a jega aki dia 15 September) ,,cuya falta di atencion di banda di Conseho contra lua- gestad di un nacion grandi, koe a expone SU inters di mas stim, pa bini pur, pa jiida Curasao, tabata un prueba, koe Conseho a mira coe duele den dj i su hendenan, koe nan tabata eriemigoe di Inglsnan. Tocanti di nengamentoe dje judanza, koe el a ofrece, Thomas a ripara ainda, koe di ningun manera el a bini aki di su mes boluntad ma pa pi- dimentoe di Wiertsz, loke a cambia es relacion di dj coe Conseho...”
3

“...jama cuerpo di boluntarionan den arte rnilitar ma loke taba- ta toca fortificacion di isla, el tabata entera* mente dependiente di Conseho, koe mester a doe- na e placanan, koe tabatin mester, asina koe- ta proposicion sol Lauffer por a haci i Cose* ho no tabata toema poco of ningun noticia di nan. Esai tabata semper un spada den coera- lon di partida revolucionario. El tabata culpa Conseho e marcha fatal di mehora cosnan di defensa, bisando: koe na promer ora di cambio di gobierno caba, nan a mira den ki situacion sin defensa isla tabata, pa hade mas liger un victima di Inglsnan rapaz, i koe, acaso Lauffer tabata goza di confianza di Conseho mescos koe el ta- bata goza di confianza di toer burger, i si nan no a contrarie, lo no a pasa asina tantoe seman despues di cambio di Gobierno, sin koe posecion di es Colonia aki lo tabata sigur pa Republica btava. 133 habitants a manda un rekest pa Conseho pa pidi pa nombra Lauffer pa ha- ci toer loke el ta huzga, koe ta necesario pa ber- (1) Thomas...”
4

“...riba placa di caga di barcoenan conflsc,, pasobra foi ora el a bira kaptein-comandante, ta coe zelo grandi, deligencia i acfcividad el a had toer coSj koe ta di mehor i na probecho di isla i koe pa es motiboe el mester a had hopi gas- toe i loke el ta had te ainda. (For di su mes sacoe naturalmente. Rekw. 1796). Conseho no a contesta es rekest na principio tl), loke a lamanta indignaciou nias tantoe, asina koe dia 24 di September nan a bolbe manda un rekest, flrmdi pa 136 habitante, pa Conseho. Den es rekest e firmantenan tabata splica, koe pa no cita niiigun otro motiboe pa awor, nan tabata atribui es descuido pa de- fende isla na disposicion debil i mal bista di burger Jan Jacob Beaujon, motiboe pakiko nan a pidi ,,pa excusa es burger di toer loke ta per- tenece na defensa di isla i pa noinbra i auto- riza^ Albert KiTckert, comandante di Ceres, Jan B. Lauffer i tain'oe un oficial inteligente di guarnicion, pa encarga nan coe toer cos, koe ta depende di defensa. (Rekw. 1796). Nan a pone...”
5

“...toer cos pa es colonia aki no cai den manoe di Ihglsnan, koe tabatin un atake prepard caba, lo el no sali for di isla, tantem no a percura pa isla tin bon cos di defensa, loke tabata falta muchoe ainda. Coe es argumento ai a nombra un Comision Militar, manera Valteau e. s. a desea. Na arbiculo 5 di instruccion pa es_ comision nan tabata reconocle como poder militar superior na es colonia aki i su trabao ta- bata determina principalmente pa toer cos, koe ta toca na defensa. Den su proposicion Valteau a bisa, koe no por ta combeniente pa encrga Beaujon erf Wiertsz coe presidencia, pa motiboe koe ningun di dos por a bandona capital di isla, loke sin embargo president mester a haci pa drecha fortificacionnan na otro districtonan. Ma Beaujon como gobernador i como tal presi- dent di TOEK comision,a exigi presidencia, loke...”
6

“...19 - nan a d^n ma coe stipiilacion, koe comision lo reuniWao di direceion di un vice-president, cuyo puesto lo ta ociipa un biaha pa Lauder i otro biaha pa Kikkert, koe sigur lo ta obligA di participa director loke nan a decidi, ma koe nota obligd, di sigi su ordennan; mieutra lo ten- de Couseho den asuntoenan liuanciero solamen- te. (1). * Realinente anto director tabata exclui di toer loke tabata na defensa di isla. For di cual por a saca, koe Burgernan tabatin des* confianza den nan Gobernador. Antes cab nan a jega di moenstra es desconflanza, es ta, dia Prancsnan a bini, koe senjores /. Stuylingh, C. Berch, J. L. du Bois, G. Dayckinck, J. H, Hiintz, kaptein Gravpniiorst, luitenant Hagen- bersr i edecan Boy a raanda un rekest pa Thomas, pa despacha Oonseho i Gobernador; Conseho, pasobra ta de Veer a boete, koe el mes no kier a haci huraraentoe na Republica Batava; i Gobernador, pasobra tabata mira claraineute, koe el tabata na relacion coe In- glsnan, koe a cohle preso na su biaha for...”
7

“...- 20 - ronan di biaha; mientra el a bai for di Bar- bados na Demerara coe un barcoe iiigds i a tene conferencia aja coe su roeman, Gobernador Anthonie Beaujon, koe poco tern despues a en- trega colonia na Inglsnan sin ningun resisten- cia. Koe director bao di un tal desconfianza, podi- ser corapanj, coe jaloers di poder, ].o bini na choke coe Coraision Militar, toer hende tabata mira padilanti. Loke a socede pa pro- tner bez dia 10 di November, dia koe e Comi- sion a pidi Beaujon pa convoca Conseho huntoe coe Comision. Ma el a nenga di hacie, sin sa- bj padilanti, kiko Comision tabata desea di pa- pia den es Conseho. Ma ora Wiertsz a parti- cipa director, koe tabata pa asuntoe militar, nan^a convoca e reunion, koe nan a pidi.'Na es ocasion ai nan a papia riba e publicacionnan di Estadonan General, koe nan a haja den pa- pelnan di de Veer, i koe tabata trata riba ki- tamentoe pa semper di puesto di Stadhouder i ri- ba alianza coe Francsnan, tocanti cuya publica- cionnan koe Beaujon a huzga...”
8

“...i a protesba contra heehoe di Kikkert, koe el tabata considerfi, como un vio- lacion di su autoridad i di e confianza, koe Estadonan General tabatin den dj. Despues koe Kikkert a larga director sabi, koe ta ri- ba order di Vaheau i Wiertsz el a trata asi- na, Beaujon a manda respond! segun su mes palabra siendo na suposicion, koe senjor Kik- kert kier a usa senjor Valteau pa haci su mes falta bon koe el tabata considera Valteau como aleado, ma koe Valteau no tin nada di manda riba isla i koe, loke ta depende di sen- jor Wiszert, mester a considers como coman- dante di haf, ma el, Beaujon, como gefe su- premo di heater isla. Nan a hiba es respond! ai pa Valteau i Wiertsz, koe a pidi director mes ora pa convoca nan huntoe coe Conseho, den cual nan lo declare pa enemigoe di patria; Beaujou a bolbe larga nan sa, koe el tabata conside- ra su^ mes pa amigoe di patria, sin embargo el a satisface na nan pidimenboe; su manece es Conseho convoca a tene sesion, ma Beaujon no a paree. Den es reunion...”
9

“...lo el haci esai riba dj mes i koe lo el pone un barcoe na disposicion pa sak foi tera. Despues Fa/teau a declara, koe lo no sali coe SU barcoe foi isla, promer el a saca Beaujon i a insist!, pa jama director p bini reunion pa defend. l a ofrece pa el mes bai jam 1 trecle, si el no kier a bini. Despues di un deliberacion chikitoe ma fuerte, Oonseho a nom- bra dos miembro pa pidi Beaujon presenta na reunion. Ma director a larga nan sabi, koe el ta sinti su curpa muchoe indispuesto i con- movf pa loke nan a bis i koe su gemoed ta jen, pa presenta den Oonseho, ma koe Oonseho por nuzga riba es asuntoe noema. Ora e dos diputadonan a sigi puntr, koe lo el por asisti SU manece na reunion, el a contesbanan: koe awor ainda el no sabi, koe su manece el ta dispuesto, ma koe el a pidi derecho di por defendle. Despues koe nan a haja es contesta, Oonseho a resolve pa bira reunion te su manece i a en- tre^a Lauffer poder supremo tantem; a pone esai na conocementoe di Beaujon, participando tambe, koe nan...”
10

“...pidimentoe pa contesta nan, raientra Lauffer a keda encarg. coe poder supremo, te o ra decidi riba es asun- toe. Cuater dia despues Beaujon a presenta den Conseho i par, el a leza su defensa i Conseho tabata teiid para tambe (2). Den es defensa Beaujon a conta loke a pasa coe e golet dans, manera ta cont padilanti caba, i a moenstra, koe Valteau i Baudouin tabata contra dj i ta- bata conocle muchoe poco pa huzga riba su- caracter, su idea i su intencionnan, loke tabata conocf na patria, principalmente pa motiboe koe Beaujon no tabata sabi Frances, loke tabata stro- ba toer trato coe Francsnan. Valteau i Baudouin, despues di a haja sS, di defensa di Beaujon, a pone director coe un carta di 21 di November formalmeute den es- tado di acusacion, loke Comision Militar a haci tambe algun dia despues. E kehonan, koe nan a pone contra Beaujon tabata trata riba sigiente puntonan: 1*. koe apesar koe el, director, a pasa henter revolucion na Holanda i koe el a asisti na reunionnan di Conseho di Colonia te...”
11

“...ai riba un boz pa es mes motiboenaii, manera den publicacion di 6 di December 1796, koe no8_ ta menciona aki tras ,,pa bisa director interino, koe Conseho a resolve pa ki- ta senjor director interino provisionalmente di SU puesto i luega, loke ta depende di e kehormn, koe nan a doena contra dj, i tocanti nan de- fensa, pa manda toer cos pa Soberano of pa e persona, koe ta represente na patria, mane- ra el mes a pidi den su ultima carta. Pa motiboe koe pa es resolucion mester a pone tambe un otro gobernador interino, Con- seho a eli^i, den e mes reunion coe unanimidad di boz, kaptein comandante J. R. Lauffer, koe a declara, koe el ta dispuesto pa encarg coe mando supremo, bao di condicion koe el keda funciona tambe como comandante di Bur- gernan, loke nan a permiti. Dia 5 di Decem- ber a instala Lauffer i su mauece a publica resolucion di Conseho di dia 1 di December, koe mi ta doeua aki, sin igual koe el ta den historia di Ciiragao. Asina el ta: Libektad, Igualdad, Pbatebnidad. Nos, Conseho...”
12

“...tabata protega esnan cada bez, koe nan ta* batin cuestion coe blancoenan, loke tabata ha- ci hendenan di color bira insolente i lo haci nan perde pronto toer respet i reverencia pa Gobierno. Tambe nan tabata acns, koe toer eu intencion tabata di inolestia di toer ma- nera e personanan, koe a rma e rekest, koe nan a presenta contra dj na anja 1785 i koe pesai el tabata trata na manera di mas arbitraria i caprichosa. Es fiscal a bini na choke coe Conseho pa motiboe koe el no ta- bata aten na e moda di procd, koe ta- batin, asina koe rnas koe uu bez el ta- bata haci, luke tabata toca na Gobierno,loke Conseho tabata toem masjar tantoe na maloe, mientra Conseho tambe na su turno a des- conoce es fiscal muchoe bez, (e. o. N. 1794 i Rek. 1796) loke a causa porfin, koe Conseho a bolbe doena van Teylin^en su retiro dia 19 di Augustus 1797 i a pone Cornells Spencer provisionalmente como fiscal. Pleitoe di burger coe militarnan a haja coe- minda den conducta di contra-almirante Wiertsz, koe bien pronto...”
13

“...order. Riba es kehonan a pidi Wiertsz pa presenta den Conseho, ma el a larga excus, pa motiboe koe el ta sinti un cos na su pia, i a man- da Kikkert na su lugar. Pa defends con- ducta di Wiertsz, Kikkert a presenta un copia di Resolucion di Comision di Asuntoenan di Marino na la Haya di dia 10 September 1795, koe tabata determina, koe oficialnan di mari- na na West-India lo ocupa nan unicamente coe loke ta toca defensa di haf i di comercio. Conseho no a haja den es resolucion nada, koe por a sirbi pa hiistiflca conducta di Wiertsz, i a bolbe puntr un biaha mas motiboe di su he- choenan, loke Wiertsz a nenga di doena, bisan- do, koe Conseho no tabata autorizA pa jam i...”
14

“...32 bin defend, loke Conseho a alirma koe el por, pa motiboe; koe percuracion pa siguridad i bienestar di colonia tabata encargS, na Conseho. Poco tempoe despues Wiertsz a dirigi un car- ta masjar impertinente na Conseho, kehando koe Conseho no tabata pone un fin na desor- denan, koe tripulacion di barcoenan pirata fran- cs tabata haci toer dia, i no tabata mantene Buficientemente orde, trankilidad i siguridad di personanan. Riba es keho Conseho a (con- testa segun su idea coe un tono calmo, ma Wiertsz tabata pensa di enterainente otro manera airiba i a responde, ,,koe miembronan di Conseho tabata kere nan muchoe gran senjores i koe el no tabata fada su cabez coe nan expre- sionnan semper impercinente. Pleitoe di Israelitanan di e principal snoga Mikw Israel coe esnan di tempel Neve Sa- lom, [koe tabata^ desea di kita for di autoridad di Parnassim i di Conseho di principal snoga (Rekw. 1797),] es pleitoe tambe a contribui ho- pi na es desordenan presente. Aki cerca a bini ainda, koe un...”
15

“...e coe e- sai, i mester tabata un spada den nan coera- zon, koe un bende di mes religion i otro mas coe n tabata favorece Francesnan. Mucrme tambe a contribui na es desunion, ^koe tlu- dioenan di descendencia pura Portugues, aristo- cracia di Israelitanan, tabata tene e otro cor religionarionan na un distancia, koe a sa koe Parnassim i Consebo di snoga principal tabata trata un poco alboe miembrorian di tem- pel Neve Salom. mayoria no tabata di mes posicion koe Hudioenan di snoga Mikwe Israel loke tabata directamente contra e laeanan reinante di igualdad i fraternidad. (Prot. IT-iy te 1752 ; Rekw. 1785 i 1797) . i v Ma causa di mas principal, koe a haci plei- toe sigi den burgornan, tabata e numero gran- di di Frances, koe a bini foi Santo Domingo i bi- ni aki. Na 1798 caba nan a ripara es mal contentoe di pueblo riba Gobierno, for di e nuineroso ,,folletonan di bofon, koe bata dirigi contra miembronan particular di Gobierno i empleidonan altoe di colonia, i koe tabata contene calumnia...”
16

“...September 1799 koe diputado Frances di Guadeloupe, C. A. Jou- Teenstra i Simons ta deseribi den nan historia di Curasao (a), un mas cortieoe, otro mas extendido, ma toer e mes mo- do, i mi descripcion ta diferente di nan, mi a huzga koe ta necesario di doena un splicaeion chikitoe promer. E tres escritonian mentd. ta larga pasa manera Lauffer tabata sabidor di complot di Agencia na San Domingo pa instiga un revoluoion na West-India i koe basta nan a haci proposiciou, pa toema parti den es complot, pa loke nan a busea modo di coempr pa un suma di $ 100,000. Bosch ta eontradici su mes, ora el ta bisa promer coe hopi palabra, coin Lauffer tabata sabi padilanti dje complot i ta meneiona despues, koe Gobernador a deS- cubri e traicion poco promer koe su ehecucion. (Tomo I, PAg. 335 seq.) Teenstra ( Tomo I, pag. 84) ta jaina Lauffer un bomber nobel, probablemente pasobra e f 100,000, koe nan a ofrec. no tabata jega pa haci toe- ma parti den es complot. Es skirbidornan ai ta acepta, koe Lauffer tabata...”
17

“...Despues a resolve coe unanimidad di voto maske Conseho tabata desea inasjar di a toe- ma medida menos duroe pa larga jama de Vaux presenta den reunion, pa larga un warda arrest ora el a iega den Fortipa evita desor- den i mand San Domingo coe promer ocasion. Conforme coe es resolucion, nan a arresta de Vaux i cer preso den Forti na cas di lui- tenant Pittet i a pone luitenant Rappard coe un warda di seis bomber warde. Despues Con- seho a manda un comision foi mierabronan pa selja papel di de Vaux, loke a socede inmedia- tamente. Mientras e comision tabata na cas di de Vaux, Conseho a ricibi dos carta di es gene- ral de Vaux. Es cartanan na francs, nos ta doe- na aki traduci. Es promer tabata bisa; Ciudadanonan, boso a abusa di derecho di bende ii. arresta mi. Dia boso haja sabi, koe mi ta inooente, lo duel boso. Mi sabi, koe foi ki tem caba nan a hala mi den sii- posicionnan, koe no ta moenstra un bon sintir; ma mi ta me- nosprecia nan, sin doena prueba; manera nan no a doena tampoco, koe a...”
18

“...- 39 - boso wowo tooanti di inluisticia haci na mi; mi ta pidi dl eomunik; ma ta Grobemador sol por ta su sabidor i ta 1 ta responsabel, si el ta publik; manda jama mi i lo mi trankiliza ^boso. Saludo U. D* Vaux. Conseho a huzga, koe despues koe el a rici- bij es cai'tanan, koe no ta necesario mas di drenta den secretonan di de Vaiix i a suplica Joubert pa participa e general de Faux loke e Conseho a resolve toeanti di dj, pa el por drecha su asuntoenan. Joubert a cumpli coe es pidimentoe i despues el a bolbe bini den Conseho i a bisa, koe de Faux a desconoce toer relacion coe algun conspirador contra so- siegoe i siguridad di colonia, apesar koe nan a propone pa toema parti den conspiracion i koe el a pidi Conseho pa ristra su papelnan, ma Conseho no a huzga necesario pa cumpli coe es pidimentoe. Hntretanto e comision, koe a selja papelnan di de Faux, a bolbe bini den Conseho i a comu- nica, koe na cas di de Faux nan a haja e co- misario Frances di San Domingo, Isaac Saspor- tas, koe no...”
19

“...un revolucion i trece cambio den Gobier- no di colonia, Conseho a resolve pa cohe el tambe cera, loke a socede tambe. Cincoe dia despues (18 Sept.) Lauffer a convoca un reunion extraordinaria. Den es Cpn- seho el a doena di conoce: koe, mas tantoe el tabata pensa riba in- struccion di Sasportas, mas combeucido el ta- bata bira di e peligro enorme, koe henter West-India, mas na particular i na promer lugar es colonia aki, lo expon pa e hechoe, koe ta para den e instruccion, asina koe el tabata huzga es asuntoe di un importancia muchoe grandi, pa larga Conseho keda sin sa- bi mas tantoe tempoe, kiko ta para den es instruccion i inteiicion di es expedicion aiden menciona, motiboe pakiko el a desea di larga Conseho mira es instruccion. Ma pa motiboe di loke el a primiiiti S;isportas, no por a had esai sino bao di primintiraentoe di mas santoe, koe lo warda secreto estrictaraente to- canti toer loke ta para den e instruccion i toer e expedicion menciona, mescos tocanti toer otro cos, koe tin relacion...”
20

“...42 - solem, Gobernador a presenta nan copia dje instruccion, koe el mes a skirbi. Probableineute nuaca no por decidi cierta- mebte, ki particularidadnan tabata para den es instruccion, alomenos no for di atchivonan di isla, camino no por haja es instruccion. Ma Bosch si ta doena es particularidadnan, basta ta cita palabranan di es instruccion (Toino I, pag. 335 te 338) ma sin pone acerca, com el a haja sabi nan, loke lo el a haci kizas si lp el a sabi, koe nan uo a trata henter es asuntoe pblicameute i koe Gonseho a haci primintimentoe, pa tenele secreto (1). Ma ta haja intento principal di es conspiracion den notulouan di Gonseho; den nan ta para, koe despues koe raiembronan a leza e copia koe Lauer a presenta nan, nan a bini na es con- clusion : koe den instruccion di Sasportas tabatin diferente contradiccion-, koe bende no por a resolve, si el kier a compreiide nan literal- meutei pesai nan tabata di opinion, koe, ,, bao di nomber ngido di un lugar enemigoe, e berdadero lugar di...”