| 1 |
 |
“...aki cerca ainda, koe na principio di
anja 1796 a plama nobo, koe miernbronan di
isla tabatin relacion coe Inglsnan i koe nan
kier a entrega nan nos colonia pa ward asi-
na pa Stadhonder. (PI. 1796). Aunke foi carta di
persona ptarticular, koe a bini for di Holanda,
nan a tende despues koe nan a declara pues-
to di Stadhouder i Alianza coe FraUcia expi-
r., toch tantem koe no publica esai aki na
colonia, gobierno tabata sigi existi, sostene pa
militar. Esakinanapesardi opinion diferente, taba-
ta kere nan oblig, pa nan huramentoe, tantem
no a dispensa nan oficialmente di esai. Ma e
partida revolncionaria no a aprecia es conduc-
ia di guarnieion. Distiirbio di burgernan coe
militar tabata toema toer dia mi caracter mas
serio, e. o. ,,un troepa di hende coe cocard
francs nacional i anna coe pistool i houwer
a ataca schout-bij-nacht ( contra-almirante )
Wiertsz, comandante di fragata Ceres, coe al-
gun di su oficial dia 10 di Juli 1796 coe re-
sultado fatal, koe nan a mata kaptein Robert
Minors...”
|
|
| 2 |
 |
“...auiinA pa algun
di nan ofidal, a nen^a di had huramentoe,
koe tabata exigf, ma despues mayorfa di nan
a preseiita, pa bolbe drenta den guarnidon.
(PI. 1797).
Retiro di Ganerijn a haci, koe nan mester a
scohe Uii otro Kaptein di burgernan, i seguu
un adamacion di dia 14 di Augustus burger-
nan reuni a cohe Johan Rudolph Lauffer, actual-
mente ofidal di burgernan.
Foi ora el a acepta su puesto, el a insist!
cerca Conseho pa toema medida pa mehor de-
fensa di Isla, pa motiboe koe semper nan ta-
bata kere e rumor, koe Inglsnan tabatin idea
di podera isla i pesai burgernan tabata exigi
precisamente pa mehora cosnan di defensa,
apoJA den esai fuerternente pa algun Frances
di isla, koe tabata persist! pa forma un warda
nacional i koe a haci hasta convocacion pti-
blico pa esai. Ma Lauffer no por a obtene na-
da mas di Conseho sino permision pa bolbe
organiza Burgernan, loke un conseho di gera
combina a propone, koe nan a tene pa pidi-
mentoe di Lauffer i tabata compuesto di
principal oficialnan di...”
|
|
| 3 |
 |
“...colonia tabata encargS, na Conseho.
Poco tempoe despues Wiertsz a dirigi un car-
ta masjar impertinente na Conseho, kehando
koe Conseho no tabata pone un fin na desor-
denan, koe tripulacion di barcoenan pirata fran-
cs tabata haci toer dia, i no tabata mantene
Buficientemente orde, trankilidad i siguridad
di personanan. Riba es keho Conseho a (con-
testa segun su idea coe un tono calmo,
ma Wiertsz tabata pensa di enterainente otro
manera airiba i a responde, ,,koe miembronan
di Conseho tabata kere nan muchoe gran senjores
i koe el no tabata fada su cabez coe nan expre-
sionnan semper impercinente.
Pleitoe di Israelitanan di e principal snoga
Mikw Israel coe esnan di tempel Neve Sa-
lom, [koe tabata^ desea di kita for di autoridad
di Parnassim i di Conseho di principal snoga
(Rekw. 1797),] es pleitoe tambe a contribui ho-
pi na es desordenan presente. Aki cerca a bini
ainda, koe un porcion di hudioe, partidario
di Sasportsis, koe mas atras nos ta conta su a-
suntoe, a toema parti pa Prancesnan...”
|
|
| 4 |
 |
“...punjal
coe su manue: Coe esaki lo mi venga mi! Coe
es punjal den mi man i coe 2o bomber lo mi
toema Forti violentemente. Luego Gobfernador
a bisa tambe, koe diferente habitants a bini cer-
ca di caba, kendenan a pone obstaculo pa de
Vaux keda mas largoe aki iia isla, pa mo-
tiboe koe miedoe pa e peligro, koe tabata me-
naza isla pa hechoe di un bomber di un carac-
ter asiua inconsecuente i pasion. inanera de Vaux,
tabata asina grandi cerca toer, i nimonan ta-
bata asina exalta, koe nan tabata kere, lo a so-
cede bopi desagrado, si Conseho no toema rn^
dida na tempos pa sigura sosiegoe i trankili-
dad di colonia. i o.
Coe un boca Conseho a declara, ora el a
tende es participacion, di mira necesidad pa
toema medidanan necesaria. Gobernador a pro-
Done pa arresta de Faux inmediatamente i sa-
ke foi isla. Joiibert, koe nan a pidi pa doena
su opinion tocanti es hechoe, a reconoce coraben-
ci koe de Faux tabata un persona masjar pe-
lit^rosa pa sosiego i siguridad di coloma, ma el
apidi asina...”
|
|
| 5 |
 |
“...Conseho a ricibi dos carta di es gene-
ral de Vaux. Es cartanan na francs, nos ta doe-
na aki traduci.
Es promer tabata bisa;
Ciudadanonan, boso a abusa di derecho di bende ii.
arresta mi. Dia boso haja sabi, koe mi ta inooente, lo duel
boso. Mi sabi, koe foi ki tem caba nan a hala mi den sii-
posicionnan, koe no ta moenstra un bon sintir; ma mi ta me-
nosprecia nan, sin doena prueba; manera nan no a doena
tampoco, koe a kere nan berdad.
Mi ta pidi di tende mi aki den dos ora of inmediata-
mente si por; mi ta confla innchoe tantoe den berdad di
mi asuntoe, koe mi por kere koe boso reeonoce es nan koe
a ganja boso. etc.
Saludo
. DE Vaux.
P.S. Mi ta pidi ciudada.no Gobernador di permiti mi
nn audiencia i Conseho di tende mi.
V E otro carta tabata contene:
Ciudadanonan !
Mi tin bao di mi un secreto. koe nicamente por abri...”
|
|
| 6 |
 |
“...- 44 -
koe nan had es expedicion, nan trece un
cambio den Gobierno di aki i pa causa d
es manera un revolucion general na es co
'Lffer a pidi Gonseho pa no procede or-
^narfameutneu es asuntoe; iha pa toema,
iun resolucion politica, tal raedidanan tocan-
ti Tierce koe Conseho ta kere necesario, p
motiboe si trata es asuntoe manera uu asun-
toe criminal ordinario, lo causa desagrado mu-
Soe grandi i masjar tantoe peligroso pa tran
viiiflnfl i si^urid3d di gs colonia.
delibera riba es
nroDOsicion di Gobernador, Pastoor Sohmck a
ffdfpa papia coe Conseho i despues koe nan a
oerm?ti^ Su Re^erendo a pidi pa bise di ki
permiue, o tabata miem-
b^di directiva di Comunidad Romano Cato-
r ; tnhata oarce koe nirigun hende no kier
lico 1 tabata paro^^
hoor' publicamente manera forma di pbier-
So epuEno tabata exigi (segun uu hurista
no repumic . . 5iica e kehonan, koe
SSn tin contra djl E^pastoor, koe, segun hui|
rli Coio a comport na es ocasion ai
maSar kisoleAte i incombeniente mas tantoe
tocanti...”
|
|
| 7 |
 |
“...- 65 -
forti Amsterdam, kendenan a declara como un
boz, koe lo no entrega Curagao nunca na Pran-
cesnan. Coe un carta a larga Bresseau sabi di
resolucion di Conseho, koe Conseho a mitig un
poco pa e ofreeementoe pa juda troepanan
Frances, asina tantoe koe por.
Agente Frances, koe a haja sabi di es reso-
lucion, kier a haja coe violencia loke nan a neng;
ma pa haci esai el tabata kere judanza di Pitot
necesario i el a ordena Pitot pa ponle coe su
fragata La Vens;eance bao di su order. Ma Pi-
tot a nenga obstiuadamente pa toema parti
den traicion di Bresseau i, ora Bresseau kier a
moenstra su poder i koe el kier a bai bordo di
La Vengeance pa pone Pitot preso, Pitot a me-
naza pa tira e Agente, si el bini na bordo, ca-
ba el a hiza su bela i el a bai (11 Aug).
Mirando priva di es judanza, Bresseau a
kita SU idea pa usa violencia i a persisti un
biaha mas cerca Conseho pa acepta es corabe-
nio, ma Conseho a keda coe su resolucion. Bres-
seau a pidi tambe aclaracion tocanti puntonan di
keho...”
|
|