1 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/28/21/00001/NL-0200050000_UBL10_02864_0017thm.jpg) |
“...Conseho a
haja dia 9 di September un carta di Victor
Eugues i Lebas, Agentenan di Poder Ehecutivo
di Islanan di sotavento francos na Guadeloupe
(1), fecha 13 Pructidor, Anja IV, (31 Augus-
tus 1796). Den es carta es Agentenan a ofre-
ce Gobierno di isla nan judanza, como nan a
haja sabi coe masjar duele, koe na ocasion
di hacimentoe di huramentoe nobo tabatin
desunion den burgernan, i koe den nan ta-
batin, koe kier a pidi Ingls juda nan. Es
mencionado Agentenan a doena di conoce tam-
be, koe nan tabatin idea di manda troepa Cu-
ragao, como amigoe of como enemigoe, segun
Gobernador i Conseho tabatin idea di compor-
ta nan como berdadero patrioba of koe nan kier
considera nan como traidor di nan patria. Coe
boz _un,nime Conseho a resolve aki riba pa
gradici e Agentenan cortsmente coe un carta
pa judanza, koe nan a ofrece i pa sigura nan
koe esai no tabata necesario, pa motiboe koe
(1) Na islanan franos Agentenan, como representant#
di Consulnan di Fraucia, tabata eherce Gobierno of Poder
Ehecutivo...”
|
|
2 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/28/21/00001/NL-0200050000_UBL10_02864_0039thm.jpg) |
“...acepta,
koe Lauffer tabata tende na atentAdonan di Francsnan
contra colonia., sin koe el a pone esai na conocementoe di
Consebo, ma ni un ta haci algun diferencia denter e
dos diferente complotnan, koe tabatin; un pa trece un
cambio den gobierno di isladi cuyo complot of nego-
ciacion secreta Gobernador tabata sabi masjar bon, ma
koe el no tabata considera di importancia, te koe el a haja
abi koe de Vaux. tabata fimdador i cabez di es complot ; es
otro pa haci un revolucion general na diferente islanan di
West-India. Como ta depende solamente di un idea personal di
cada un, si Lauffer a trata manera el mester a haci como
cabez di isla, of koe el ta merece nomber di bomber
nobel, pasobra el tabata sabidor di e complot di Fran-
csnan, i pasobra el a nenga suma di $100,000 pa toema
(a) G. B. Bosch. Eeize in West-Indi en door een ge-
deelte van Zuid en Noord-Ainerika. Utrecht.
Af. D. Teenstra. De Nederlandscbe West-Indische eilanden
nz. Amsterdam 1837.
G. J. Simons. Beschrijving van 'het eiland...”
|
|
3 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/28/21/00001/NL-0200050000_UBL10_02864_0050thm.jpg) |
“...tnasjar. No solamente pira-
tanan tabatin derecho pa cohe toer barcoe, koe
tabata toca na nacionnan na gera coe Francia,
ma toer esnan tambe, koe tabata destiiia pa un
haf di un Estado enemigoe. Ma na 1799 koe
Conseho a haja conocementoe di e ,,Tratado di
Comercio i Ainistad, cera den Republica Bata*
va coe Estados nidos di Norte-America, di
cual art. 5 tabata taha pa, cohe barcoenan Ame-
ricano den awa di teianan di Republica Batava,
Conseho a saca un publicacion, pa taha pira-
tanan cruza cerca islanan B,)naire i Aruba i
cohe barcoenan Ainerii-ano i di otr(vnacion neu-
tral, tan pronto koe nan tabata na bista dje isla-
nan menciona. (Plak. 1799). .Ma e piratanan
no a haci niuchoe caso di es tahamentoe. Asi-
na e barcoe pirata La, Fmcaisirs, captan
Baisse, bao di tiroe di forti Amsterdam, a coe-
ri tras dje brik americano, Determined Rovef
sin haci cuenta di tiroenan di forti. El a haci
e brik coeri subi tera i a poer.sigi tripulacion
te hasta na tera, ma mes ora La,affer-a, raanda
troepa, koe...”
|
|
4 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/28/21/00001/NL-0200050000_UBL10_02864_0052thm.jpg) |
“...- 48 -
aki coe barcoe Americano, pa motiboe koe in-
struccionnan tocanticohementoe di es barcoenan
ai, koe nan a doena e kaptein di manna Fran-
ces Valteau, tabata permiti diferente splicacion.
* *
Necesidad di placa, koe islanan tabata den,
pa motiboe di gastoe extraordinario, koe nan
a haci pa doena fragatanan Frances coeminda,
i paralizacion casi completa di toer comercio,
a contribui tambe pa doena habitantenan moti-
toe di malcontentoe. Como toer comunicacion
coe Holandatabatakibr4,pa motiboe koe pirata-
nan Ingls tabata haci nabegaciun na Oceano At-
lantico peligroso, e barcoenan di gera estacio-
n4 aki, Medea i Ceres, a keda priva ditoer loke
madre-patria tabata manda antes; coeminda,
pallia, etc., asina koe Gobierno mester a per-
cura pesai tambe i loke tabata exigi masjar
^^*Pa iuda den es necesidad, Gobierno a trata
promer ora pa sol bende toer harm]a, despues el
a traha tambe un loteria nacional, (1) ma no ta-
(11 Gobierno a coempra toer harinja, koe nan impor-
ta aki! asina...”
|
|
5 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/28/21/00001/NL-0200050000_UBL10_02864_0056thm.jpg) |
“...termino, cada un di tres
luna, na letra riba Comision na la Haya
of obligacion na 5 por cientoe na encargo di
tera.
Despues di toer loke nos a conta, no tin
mester di mas prueba pa moenstra koe encargo
di Gobierno tabata di mas penosa i koe estado
tabata fatal. Ma midir no tabata toer jen ain-
da; esai lo socede, ora Francesnan a cumpli
coe nan atentado traidor contra es isla na an-
ja 1800.
j ,
Dia 6 di Februari 1800 e fragata Frances i
La. Vengeance, captan Pitot, koe a doena un j
combate cerca islanan barlovento coe e fragata |...”
|
|