1 |
 |
“...niuchoe derecho civil, participa den es igual-
dad i fraternidad, koe nan tabata elogia asi-
na tantoe. Ma manera bende por a compren-
de masjar liger, poblacion colonial, inferior,
no europeo, a gusta ideanan republicana mas
tantoe, nan no a keda sin moenstra na
cada ocasion, na principio coe palabra sol,
ma despues coe hecnoe tambe, koe nan tabata
Idrenta coe es ideanan. Na Curagao principal-
mente camina poco dia pasa un comision,
koe tabata encarga pa investiga motiboenan
Idi e desuuionnan fuerte, koe tabatin basta...”
|
|
2 |
 |
“...6
anja caba den Gobierno i pueblo, a caba di
eali seinia di revolucion a cai den tera frtil.
Na anja 1789 caba Gobierno' mester a taha
bistiraentoe di e denominado divisa i cinta di
libertad na sorabr i cantamentoe di cantica di li-
hertad,' (Plakkaat 1789) i su anja sigiente
Gobierno a haj obligd pa saca disposicionnan
fuerte contra pueblo inferior, (Plakkaat 1790),
Es tempoe ai podiser es disposicionnan por
tabata hustoe ma na nos opinion nan tabata
umamente inhustoe.Na anja 1791 nan mester a
toema medida mas severa ainda, pasobra se-
gun idea di Gobernador i di Conseho (1) ,,bru-
talidad di neger- i raulatonan tabata bai mu-
choe leuw, i nan a determina, koe cada blan-
coe tin permit pa dal neger of mulato, koe
haci cos di brutoe coe n, un golpi sol di ga-
roti i pa entreg despues na fiscal, koe sin
forma di proceso por doen mas castigoe ain-
da, koe mas parti tabata ,,sota coe bara di
watapana. (PI. 1791).
Si na principio malcontentoe di es sita-
cion existente tabata limit na emncipado-...”
|
|
3 |
 |
“...nan tabata considera isla basta fuerte pa de-
fendle i adennas si acepta judanza, lo por
stroba mas operacion di Francsnan.
Dos dia despues dje carta di A^entenan, a
bini dos fragata francos La Mduse i La Pensee,
coraanddi pa Baudouin i Valteau bao di comando
supremo di coronel Thomas, kende a paree su
manece den Conseho coe cincoe oficial irancs i
Wiertsz i a leza un carta den cual ta pidi au*
xilio di Conseho pa jude haja coeminda, paloe
i awa, kpe tin mester pa su barcoenan. Mes
ora el a ofrece su judanza pa frena desorden-
nan local na isla, mientra el a >fifioenstra Con-
seho ainda, koe dos barcoe ingles, koe un pi-
rata francos a cohe i trece aki, no tabata con-
fiscd, ainda. (1).
Riba es proposicion Conseho a resolve pa
conforma coe siiplica di Thomas, pa condena e dos
barcoenan ingles, koe nan a cohe, pa gradici
nan pa e judanza, koe nan a ofreceden mes
termino manera a socede den contesta na Hu-
gues i pa ordena, koe tantem e fragatanan
francos tabata aja, bandera francos tabata...”
|
|
4 |
 |
“...ofensanan, koe director a had nao pa no re-
conoce naa i Cotnisin Militar den nan calidad,
pasobra e encargo, koe es Comisin hiintoe coe
nan a doena Kikkert, tabata toca uaicamente
asuntoe di defensa. Aderaas Valteau a papia tam-
be diferente keho masjar fuerte contra senjor
director interino i a persiati pa doen retiro i
mand na Guadeloupe of Holanda. Baiidouin,
a bisa ainda, koe, si Oonseho no ta risca kita
director, lo el haci esai riba dj mes i koe lo
el pone un barcoe na disposicion pa sak foi
tera. Despues Fa/teau a declara, koe lo no sali
coe SU barcoe foi isla, promer el a saca Beaujon
i a insist!, pa jama director p bini reunion
pa defend. l a ofrece pa el mes bai jam
1 trecle, si el no kier a bini. Despues di un
deliberacion chikitoe ma fuerte, Oonseho a nom-
bra dos miembro pa pidi Beaujon presenta na
reunion. Ma director a larga nan sabi, koe
el ta sinti su curpa muchoe indispuesto i con-
movf pa loke nan a bis i koe su gemoed ta
jen, pa presenta den Oonseho, ma koe Oonseho
por nuzga...”
|
|
5 |
 |
“...nan
barcoenan un otro lugar pa ancra, loke Conse-
ho a permiti.
Entretauto Lanffer a toema precausionnan
necesaria, no obstante primintimentoenan die
generalnan Frances, koe nan a kibra despues
asina scandalosamente. Cajonnan di forti Amster-
dam tabiita dirigi riba e barcoenan Frances; nan
a manda bisa e hombernan, koe tabata tene
warda na fortinan di coenucoe, bini stad; nan
a destrui e batrij cerca cas di polber, koe nan no
por defende suficiente i oenda nan por a tira
riba stad ; patruli fuerte tabata haci ron-
da di dia i anochi pa observa toer movemen-
toe di Francesnan; wardanan riba muraja i
riba forti tabata grita otro cada cuarto di
ora; nan a aumenta warda dje barcoe di pon-
ton te na 250 bomber na lugar di 20, ma-
nera tabata coestumber na tempoe ordinario;
nan a pone cajon na Pietermaai; coe un pa-
labra, Lauffer a haci toer loke el tabata por
pa evita un sorpresa di Francesnan. Defend
di tal manera, Lauffer a invita e Agente Fran-...”
|
|
6 |
 |
“...Dia 10 September nan a haja judanza coe
iegada di fragata ingls Nereide, captan Frederick
Watkins, koe a ofrec pa saca Francsnan foi
tera, basta koe tabata pone isla bao di pro-
teccion di Inglsnan. Como Conseho no kier a
trata atrobe el sol, Conseho a convoca .un Con-
eho combina, den cual Gobeimador a moenstra
e estado insoportabel di isla. Francsnan ta-
bata donjo dl poznan; oatiboenan a uni coe
nan i tabata manda toer bestia di banda ari-
ba na camparaento Francs; piratanan France
di mas fuerte tabata blokea costa oost di isla
i tabata stop toer importacion di viveres i mu-
nicion, koe isla tabatin raasjar mester di nan
caba. Pesai, Gobernador no a mira ningun
ocasion pa had un atake riba enemigoe coe
bon resultado i pa sak for di su posicion fuer-...”
|
|