Your search within this document for 'dia' resulted in 53 matching pages.
 
1

“...koe, inescos koe e emancipddonon na otro posecionnan di West-India, tabata privd di niuchoe derecho civil, participa den es igual- dad i fraternidad, koe nan tabata elogia asi- na tantoe. Ma manera bende por a compren- de masjar liger, poblacion colonial, inferior, no europeo, a gusta ideanan republicana mas tantoe, nan no a keda sin moenstra na cada ocasion, na principio coe palabra sol, ma despues coe hecnoe tambe, koe nan tabata Idrenta coe es ideanan. Na Curagao principal- mente camina poco dia pasa un comision, koe tabata encarga pa investiga motiboenan Idi e desuuionnan fuerte, koe tabatin basta...”
2

“...di neger- i raulatonan tabata bai mu- choe leuw, i nan a determina, koe cada blan- coe tin permit pa dal neger of mulato, koe haci cos di brutoe coe n, un golpi sol di ga- roti i pa entreg despues na fiscal, koe sin forma di proceso por doen mas castigoe ain- da, koe mas parti tabata ,,sota coe bara di watapana. (PI. 1791). Si na principio malcontentoe di es sita- cion existente tabata limit na emncipado- nan sol, despues di declaracion di gera di Ho- landa coe Francia (dia 1 di Februari 1793), es noticia ai a jega aki dia 3 di April 1793 lor di gobernador Runnels di San Eustaquio, (1) Den sigimentoe di es articulo camina ta papia di Conseho, semper ta nitica: Gobernador huntoe coe Conse- ho, excepto den es casonan, koe hende ta mira cl,, koa Gobernador no tabata trata huutoe coe Conseho. Si nos ta cita despues di documentonan oficial, sigien- te letternan ta niiica: PI. = Plakaat. Kekw. = Rekwest. N; = Notulo di Conseho. B. & S. = Resolucion i Sentencia....”
3

“...partida contra ideanan francos (1). E antiguo miembro di Conseho Hansz coe su roeman i senjor Comelis Berch a para na cabez di partida revolucionaria, (R. & . 1793) i tabata pronuncia discurso coe pue- blo i soldaat pa nan lamanta, asina koe dia 21 di Mei 1793 Conseho mester a larga pro- clama un publicacion pa taha toer hende ,,pa pronua#ia(fidiscurso, koe por sirbi pa perhudi- ca honor i reputacion di Gas Real di Oranje, of koe por critica of huzga constitucion di gobierno holands, mientra cada hende, koe a tende tal discursonan, tabata obliga pa participa fiscal esai inmediatamente, ,,bao di castigue, koe nan lo consider manera si ta el mes tabata autor di es discursonan. (PL 1793). Despues nan a completa es publica- cion coe es un di Estadonan General di dia 24) di April 1794, koe tabata taha toer hen- de ,,di tin algun correspondencia of connexion coe actual Gobernadornan di Francia, nan em- bahador of nan comisario, of pa propaga principionan perverso di Francia na un of otro manera. (PI...”
4

“...publicacion di dia 4 di Angus- tus 1795 Conseho a fiha, koe en adelante: 1*. ningun neger ni ningun bende di color por sali na caja coe arma, garoti of cocoma- cacoe ; 2. ningun militar, bao di rango di oficial por camna coe arma, ora nan ta foi sirbisji; 3. ningun matroos, excepto esnan di bar- coe di gera nacional, por ta na caja despues di nueb' or di anochi; 4. toer sjap i cas di balia mester ta cer, nuebor di anochi; 5*. ningun bende por forma complot of grupo riba caja; 6*. neger i mulato liber, na caso koe nan ta riba caja despues di nuebor di anochi, mester tin un lanterne cend; catiboenan mes- ter tin aderaiS di un lanterne un permit skir- bf di nan donjo. (PI. i R. & S. 1795 i 1796.) Diez tres dia despues koe a publica es or- denanza catiboenan a lamanta, i na general peligro, koe tabata menaza tera pa es caso ai, nabitantenan a loebida pa algun tem es des- union, koe nan tabatin coe otro. Ma ape- na nan a sofoca es lamantamentoe, koe a bolbe bini desunion. Dia 16 di Mei 1795...”
5

“... gobierno tabata sigi existi, sostene pa militar. Esakinanapesardi opinion diferente, taba- ta kere nan oblig, pa nan huramentoe, tantem no a dispensa nan oficialmente di esai. Ma e partida revolncionaria no a aprecia es conduc- ia di guarnieion. Distiirbio di burgernan coe militar tabata toema toer dia mi caracter mas serio, e. o. ,,un troepa di hende coe cocard francs nacional i anna coe pistool i houwer a ataca schout-bij-nacht ( contra-almirante ) Wiertsz, comandante di fragata Ceres, coe al- gun di su oficial dia 10 di Juli 1796 coe re- sultado fatal, koe nan a mata kaptein Robert Minors i herida Wiertsz gravernente, ,,asina koe su bida no tabata foi peligr. (PI. 1796.) * ^ Alafln dia 10 di Augustus a bini noticia oflcial aki, koe a aboli puesto di Stadhouder pa sem- per, koe cada hende ta kit, di su huramentoe di fldelidad na Stadhouder prins Willem V i koe nan a cera un alianza coe Francsnan. (N. 1796)...”
6

“...lo- ci) Mes dia "oberuador de Veer a jama Coseho huntoe i a bisa den su sesion: koe Wiertz ta- bata desijin, pa comisario di Estadonan Gene- ral pa acepta su hurainentoe di delidad na Eepnblica Batava, ma koe el tabata desea di probecha di es ocasion pa pone su puesto abao, pa inotiboe koe Conseho tabata sabi, koe, como el a pidi i haja su retiro caba foi anja 1794 pa via di su enfermedad i bieheza, el a keda na Gobierno solamente pa pidiinmtoe di Estadonan General, tantem el tabata por; ma pa motiboe koe den ultimo tempoe estado di SU salud a atraza rnas i mas, el a bira mas i mas incapaz pa encargo di Gobierno, ( el a moeri dia 2G December 1796) pesai mes e miem- bronan di conseho Gaicrijn i Bomer a ehercle mas parti for di alguu luim caba. De Veer a haja tambe un carta ohcial cera huntoe coe SU retiro; el a pidi Conseho di abri es carta, i a resulta, koe e boekhouder general Jan Jacob Beaujon tabata nombra pa sucesor interino di de Veer coe titulo di director. Su mauece Wiertsz a toema...”
7

“...gefe di guarnicon, coronel von dem Bussohe, a declara, koe nan no kier ha- d es huramentoe nobo, raa von dem Bussohe a priminti mes ora koe le had toer loke el por, pa conserba orde den troepanan. Mas ptarti toer Militar di rango inferior auiinA pa algun di nan ofidal, a nen^a di had huramentoe, koe tabata exigf, ma despues mayorfa di nan a preseiita, pa bolbe drenta den guarnidon. (PI. 1797). Retiro di Ganerijn a haci, koe nan mester a scohe Uii otro Kaptein di burgernan, i seguu un adamacion di dia 14 di Augustus burger- nan reuni a cohe Johan Rudolph Lauffer, actual- mente ofidal di burgernan. Foi ora el a acepta su puesto, el a insist! cerca Conseho pa toema medida pa mehor de- fensa di Isla, pa motiboe koe semper nan ta- bata kere e rumor, koe Inglsnan tabatin idea di podera isla i pesai burgernan tabata exigi precisamente pa mehora cosnan di defensa, apoJA den esai fuerternente pa algun Frances di isla, koe tabata persist! pa forma un warda nacional i koe a haci hasta convocacion pti-...”
8

“...- 12 - Segun opinion rli burp:einan no a d-oena bas- tante cuinplimentoe na otro proposicionnan di Lauffer pa fortifica i rpara forbificacionnan i pa haja mas pronto koe por inehor arma i naniii- cion, asina koe nan a resolve pa tene un reunion pa papia riba medionari, koe por haci isla ca- paz di defend. Reuiu dia 30 di Augustus di- lanti nan cas di warda den Caja Girandi di Punda, Burgernan a papia riba es i lea, pa noinbra tres cornisario den nan i pa presenta nan na Conseho pa ta eneargd, coe toer cos, koe ta toca luedionan di defensa. Ma reunion tabata interruinpi pa es ruido, koe Director ta- bata considera e reunion, koe nan a tene sin SU consentiinentoe, conio un violacion di su autoridad,i coino un prueba di desconanza den dj, motiboe pakiko el a doena troepanan orde pa niarcha riba e Burgernan reuiu, pa plama nan i, si ta necesario, pa tira riba nan, den cu- ya intencion troepanan tabata stroba solatnen- te pa actitud di schout-bij-naclit Wiertsz, koe tabata dilanti forti Arasterdatn...”
9

“...- 13 - blo i had uso di arma, koe a doena nan pa mantene trankilidad i orde. Asina koe isla ta- bata expon algfiin tempoe na agitacion i des- union, koe no solaraente pa un gran parti a stroba trankilidad i orde di s isla ma koe lo por causa ruina total i perdicion di es isla, si es agitacion sigi i mas circunstancia bini acerca. (PI. 1796.) Asina cos a keda duranti diez dia di gran excitacion, te ora Gobernador i Conseho a haja dia 9 di September un carta di Victor Eugues i Lebas, Agentenan di Poder Ehecutivo di Islanan di sotavento francos na Guadeloupe (1), fecha 13 Pructidor, Anja IV, (31 Augus- tus 1796). Den es carta es Agentenan a ofre- ce Gobierno di isla nan judanza, como nan a haja sabi coe masjar duele, koe na ocasion di hacimentoe di huramentoe nobo tabatin desunion den burgernan, i koe den nan ta- batin, koe kier a pidi Ingls juda nan. Es mencionado Agentenan a doena di conoce tam- be, koe nan tabatin idea di manda troepa Cu- ragao, como amigoe of como enemigoe, segun Gobernador...”
10

“...nan tabata considera isla basta fuerte pa de- fendle i adennas si acepta judanza, lo por stroba mas operacion di Francsnan. Dos dia despues dje carta di A^entenan, a bini dos fragata francos La Mduse i La Pensee, coraanddi pa Baudouin i Valteau bao di comando supremo di coronel Thomas, kende a paree su manece den Conseho coe cincoe oficial irancs i Wiertsz i a leza un carta den cual ta pidi au* xilio di Conseho pa jude haja coeminda, paloe i awa, kpe tin mester pa su barcoenan. Mes ora el a ofrece su judanza pa frena desorden- nan local na isla, mientra el a >fifioenstra Con- seho ainda, koe dos barcoe ingles, koe un pi- rata francos a cohe i trece aki, no tabata con- fiscd, ainda. (1). Riba es proposicion Conseho a resolve pa conforma coe siiplica di Thomas, pa condena e dos barcoenan ingles, koe nan a cohe, pa gradici nan pa e judanza, koe nan a ofreceden mes termino manera a socede den contesta na Hu- gues i pa ordena, koe tantem e fragatanan francos tabata aja, bandera francos tabata...”
11

“...Joke nan a coenipra, coe letra di cambio firm pa ,,Direc- toire, (1) den eual comerciantenan no tabatin muchoe confianza, .a desea pa Conseho tambe firma e letra, loke Conseho a nenga. El a saca un publicacion pa pidi burg:ernan acepta letra di cambio di Francsnan. (PI. 1796). Ma Thomas no tabata contentoe di nin^un manera coe esai i a skirbi Conseho (dia 15 Septem- ber), koe el a tende coe admiracion loke Con- seho a resolve i koe el a ripara, koe bandera francs no tabata boela banda di bandera ho- lands na fortirian. Thomas a keha tambe, koe no a doen noticia oflcial, koe Repnblica h>- tava a declara Inglaterra gera (es noticia a jega aki dia 15 September) ,,cuya falta di atencion di banda di Conseho contra lua- gestad di un nacion grandi, koe a expone SU inters di mas stim, pa bini pur, pa jiida Curasao, tabata un prueba, koe Conseho a mira coe duele den dj i su hendenan, koe nan tabata eriemigoe di Inglsnan. Tocanti di nengamentoe dje judanza, koe el a ofrece, Thomas a ripara ainda, koe...”
12

“...(For di su mes sacoe naturalmente. Rekw. 1796). Conseho no a contesta es rekest na principio tl), loke a lamanta indignaciou nias tantoe, asina koe dia 24 di September nan a bolbe manda un rekest, flrmdi pa 136 habitante, pa Conseho. Den es rekest e firmantenan tabata splica, koe pa no cita niiigun otro motiboe pa awor, nan tabata atribui es descuido pa de- fende isla na disposicion debil i mal bista di burger Jan Jacob Beaujon, motiboe pakiko nan a pidi ,,pa excusa es burger di toer loke ta per- tenece na defensa di isla i pa noinbra i auto- riza^ Albert KiTckert, comandante di Ceres, Jan B. Lauffer i tain'oe un oficial inteligente di guarnicion, pa encarga nan coe toer cos, koe ta depende di defensa. (Rekw. 1796). Nan a pone es rekest aki tambe un banda, ma Conseho di gera di Burgernan a toema es asuntoe na su euenta i a tene un reunion dia 12 di October, koe Beaujon a uenga di asisti n, doenando pa motiboe, koe nan lo trata cos contra dj, den es reunion a decidi pa pidi Conseho traha...”
13

“...- 18 - mente encargfi, coe asuntoenan di defensa di Isla i pa autoriza kaptein-comandant Lauffer, pa saca tambe tantoe placa koe naii mester for di caha di barcoenan preso. Nan a doena ehecucion na es decision i a participa esai tam- be na Valteau, Baudouin i Wiei-tsz, koe a pidi Conseho pa convoca un Conseho mas ge- neral, koe a reiini dia 20 di October. Den es reunion aki e oficialnan ai a sostene por es- crito proposicion di Conseho di gera di Bar- geman i a presenta mes ora un proposicion 1 un instruccion pa e Comision, koe nan lo nombra. Na es ocasion ai Valteau a bisa Conseho, ademas koepa motiboe koe el a bini aki riba pidiinentoe di Wiertsz i di almirante Blaak di Suriname coe instmcciou, pa haci toer cos pa es colonia aki no cai den manoe di Ihglsnan, koe tabatin un atake prepard caba, lo el no sali for di isla, tantem no a percura pa isla tin bon cos di defensa, loke tabata falta muchoe ainda. Coe es argumento ai a nombra un Comision Militar, manera Valteau e. s. a desea. Na arbiculo...”
14

“...di direceion di un vice-president, cuyo puesto lo ta ociipa un biaha pa Lauder i otro biaha pa Kikkert, koe sigur lo ta obligA di participa director loke nan a decidi, ma koe nota obligd, di sigi su ordennan; mieutra lo ten- de Couseho den asuntoenan liuanciero solamen- te. (1). * Realinente anto director tabata exclui di toer loke tabata na defensa di isla. For di cual por a saca, koe Burgernan tabatin des* confianza den nan Gobernador. Antes cab nan a jega di moenstra es desconflanza, es ta, dia Prancsnan a bini, koe senjores /. Stuylingh, C. Berch, J. L. du Bois, G. Dayckinck, J. H, Hiintz, kaptein Gravpniiorst, luitenant Hagen- bersr i edecan Boy a raanda un rekest pa Thomas, pa despacha Oonseho i Gobernador; Conseho, pasobra ta de Veer a boete, koe el mes no kier a haci huraraentoe na Republica Batava; i Gobernador, pasobra tabata mira claraineute, koe el tabata na relacion coe In- glsnan, koe a cohle preso na su biaha for di Holanda, :ua koe no a misji coe su per- sona, su bieu i su...”
15

“...podi- ser corapanj, coe jaloers di poder, ].o bini na choke coe Coraision Militar, toer hende tabata mira padilanti. Loke a socede pa pro- tner bez dia 10 di November, dia koe e Comi- sion a pidi Beaujon pa convoca Conseho huntoe coe Comision. Ma el a nenga di hacie, sin sa- bj padilanti, kiko Comision tabata desea di pa- pia den es Conseho. Ma ora Wiertsz a parti- cipa director, koe tabata pa asuntoe militar, nan^a convoca e reunion, koe nan a pidi.'Na es ocasion ai nan a papia riba e publicacionnan di Estadonan General, koe nan a haja den pa- pelnan di de Veer, i koe tabata trata riba ki- tamentoe pa semper di puesto di Stadhouder i ri- ba alianza coe Francsnan, tocanti cuya publica- cionnan koe Beaujon a huzga, koe no taba- tin noodi di publica nan nan a resolve pa pro- clama nan awor ainda. I)i dos bez un golet Danes, koe a bini aki dia 11 di November, tabata causa, koe a ocasio- na desagrado di director coe e Comision. Como gefe di toer troepa huutoe, (1), Valteau, coe consentimentoe...”
16

“...nan a manda toer es papeluan pa Beaujon, coe pidimentoe pa contesta nan, raientra Lauffer a keda encarg. coe poder supremo, te o ra decidi riba es asun- toe. Cuater dia despues Beaujon a presenta den Conseho i par, el a leza su defensa i Conseho tabata teiid para tambe (2). Den es defensa Beaujon a conta loke a pasa coe e golet dans, manera ta cont padilanti caba, i a moenstra, koe Valteau i Baudouin tabata contra dj i ta- bata conocle muchoe poco pa huzga riba su- caracter, su idea i su intencionnan, loke tabata conocf na patria, principalmente pa motiboe koe Beaujon no tabata sabi Frances, loke tabata stro- ba toer trato coe Francsnan. Valteau i Baudouin, despues di a haja sS, di defensa di Beaujon, a pone director coe un carta di 21 di November formalmeute den es- tado di acusacion, loke Comision Militar a haci tambe algun dia despues. E kehonan, koe nan a pone contra Beaujon tabata trata riba sigiente puntonan: 1*. koe apesar koe el, director, a pasa henter revolucion na Holanda i koe...”
17

“...- 24 cabaraentoe di luna di Juni 1795 i a avisa den dis- posicionnan, koe ta toca na es colonia el, sa- liendo foi Holanda na Augustus i jegando aki dia 8 di Maart 1796, a bai e mes anochi di su jegada na cas di coronel von dem Bussclie, na un fiesta koe nan a haci pa celebra cum- plianja di Prins Willem V, i a bebe na sa- lud di Prins. Luego, for di dia koe el a jega na colonia te dia, koe a ha.ja aki noticia ofi- cial di abolicion di puesto di Stadhouder i di A- lianza coe Francsnan, el a trata den toer cos, manera el no tabata sabi nada di es hechoe- nan ai. . 2. koe ora el tabata di biaha pa es co- lonia aki, Inglesnan a cohe i hib Londres, camina na contradiccion coe su companjero- nan di biaha, koe nan a horta toer cos for dj nan, nan a trat coe atencion di mas gran- di, asina koe nan a large hasta coe cartanan di gobierno, koe el tabata hiba i koe el a tre- ce aki toer bon cera i na bon estado ainda. 3. koe el a tene conferencia na Inglaterra coe e famoso Grovestins (nos etnbahador...”
18

“...Inglsnan a trat coe distincion toer es tempoe ai. 5. koe el no a haci piratanan holands sabi, koe toer enemigoe di Francia tabata ene- migoe di Bepblica Batava tambe. . 6. koe el a toema gobierno foi De Veer, sin abaci inventario di papelnan di secretaria. (1) 7. koe, despues koe el a toema gobierno, el a saca diferente surna di placa for'di caha colonial pa paga cocardnan di oranje, koe el a coempra, apesar koe el tabata sabi masjar bon, koe SU Superiornan a tahle pa bisti es cocard- nan ai; 8. koe dia 30 di Augustus, na ocasion koe Burgernan a reuni pa propone Gobierno pa raehora cosnan di defensa el a doena or- do na guarnicion pa marcha riba burgernan i pa tira riba nan coe bala; koe el tabata stro- b< den su intento solamente pa contra-almiran- te Wiertsz, koe bordo di su barcoe tabata me- naza di tira riba guarnicion, si nan marcha ri- ba burgernan i_ na cuya ocasion el, director, puntrando oflcialnan di guarnicion si el por cona riba nan i hajando respond! koe si, no obstante nan a bis...”
19

“...26 - Despiies koe es Conseho combina, a saini- na es keho i tambe un carta di Kikkert, koe a keha, koe Beaujon a keda sin contesta car- tanan di Comision el a pone toer pieza den ma- noe di director i a suplik pa defende su curpa. Dia 30 di November director a manda SU defensa skirbf. El a deel ara, koe Comision no a manda sino tres carta sol, koe el a con- testa tambe; el a refiri tambe na su defensa anterior i tocanti puntonan principal di su a- cusacion, Beaujou dici: ,,Pa motiboe, koe contenido principal di ke- honan presente i e dificultadnan toer bruhS, mas parti ta na relacion coe copia di e nota, koe Sr. J. Stuijlingh i. o. a doena na coman- dante francs Thomas, mi a pidi secretarie i mi a haja tambe copia aututica di es escrito calumniador sin berguenza, tan ofensivo pa mi reputacion i mi conducta honrada, koe mi ta obliga di exigi coe toer seriedad di es Conseho combind aki pa doena mi e pruebanan berda- dera pa comproha es kehonan imagin.. Mientra tantoe lo mi keda sin papia...”
20

“...27 - dia no por soporta claridad. Ma solo di mi salbacion lo sali dilanti bista di esnan, koe ta insulta mi. Conseho coinbina, koe a reuni dia 1 di De- cember pa tende defensa di director, a resolve es dia ai riba un boz pa es mes motiboenaii, manera den publicacion di 6 di December 1796, koe no8_ ta menciona aki tras ,,pa bisa director interino, koe Conseho a resolve pa ki- ta senjor director interino provisionalmente di SU puesto i luega, loke ta depende di e kehormn, koe nan a doena contra dj, i tocanti nan de- fensa, pa manda toer cos pa Soberano of pa e persona, koe ta represente na patria, mane- ra el mes a pidi den su ultima carta. Pa motiboe koe pa es resolucion mester a pone tambe un otro gobernador interino, Con- seho a eli^i, den e mes reunion coe unanimidad di boz, kaptein comandante J. R. Lauffer, koe a declara, koe el ta dispuesto pa encarg coe mando supremo, bao di condicion koe el keda funciona tambe como comandante di Bur- gernan, loke nan a permiti. Dia 5 di Decem- ber...”