1 |
 |
“...koe el a toema gobierno,
el a saca diferente surna di placa for'di caha
colonial pa paga cocardnan di oranje, koe el a
coempra, apesar koe el tabata sabi masjar bon,
koe SU Superiornan a tahle pa bisti es cocard-
nan ai;
8. koe dia 30 di Augustus, na ocasion
koe Burgernan a reuni pa propone Gobierno
pa raehora cosnan di defensa el a doena or-
do na guarnicion pa marcha riba burgernan i
pa tira riba nan coe bala; koe el tabata stro-
b< den su intento solamente pa contra-almiran-
te Wiertsz, koe bordo di su barcoe tabata me-
naza di tira riba guarnicion, si nan marcha ri-
ba burgernan i_ na cuya ocasion el, director,
puntrando oflcialnan di guarnicion si el por
cona riba nan i hajando respond! koe si, no
obstante nan a bis tambe, koe nan lo no
marcha riba burgernan, el a bisa oflcialnan,
koe si el no por pone conflanza mes den guarni-
cion, el ta prefera di pidi su retiro.
(1) Si a haci esai, es publicacionnan, koe despues nan
a descubri pa casualidad den papelnan di de Veer, lo a
bini unbe*...”
|
|
2 |
 |
“...Teylin^en su retiro dia 19
di Augustus 1797 i a pone Cornells Spencer
provisionalmente como fiscal.
Pleitoe di burger coe militarnan a haja coe-
minda den conducta di contra-almirante Wiertsz,
koe bien pronto tabata na desunion coe Conse-
ho i coe B. Th. Tierce, diputado francs di Agen-
tenan di Guadeloupe, kende a acusa Wiertsz,
koe el tabatin relacion coe Inglsnan. Pa pro-
ba es acusacion. Tierce a cita testimonio di
dos oficial francs koe tabata afirma, koe
tempoe nan tabata prisonjero di gera bordo
di un barcoe di gera ingls, nan a tende oficial-
nan di barcoe papia, koe Wiertsz a skirbi Go-
bierno di Martinique, koe lo el entrega haf, si
Inglsnan kier manda dos barcoe di gera aki,...”
|
|
3 |
 |
“...kiko a socede coe e fragata
iugls Magicienne. Dia 18 di April 1798 es
barcoe di gera ai, bao di captan Rickert, a par-
ee aki dilanti haf i tabata exigi pa entreg ma-
trosnan di e barcoe ingls Hermione, koe a
mata oficialnan di es barcoe aja i koe a hib
La Guaira despues, Wiertsz a d recha un boto
i a trata pa haja comunicacion coe e fragata
ingls. Aunke Lauffer a strobe den su plan,
koe a menaz pa tira riba e boto, si el sali
for di haf, sin embargo, segun Tierce, Wiertsz
a logra manda un boto bordo di e fragata in-
gls. Segun declaracion (koe secretario di Me-
dea, David tGaerste, a skirbi,) di dokter di
Ceres, Wiertsz a larga carga un cajon na es
ocasion ai i a doena order pa tira riba for-
ti Amsterdam; ma pa intervencion di oficial-
nan di barcoe Ceres nan no a curnpli coe
es order.
Riba es kehonan a pidi Wiertsz pa presenta
den Conseho, ma el a larga excus, pa motiboe
koe el ta sinti un cos na su pia, i a man-
da Kikkert na su lugar. Pa defends con-
ducta di Wiertsz, Kikkert a presenta...”
|
|
4 |
 |
“...23 di Juli 1800 bista
di 5 barcoe coe bandera Francs, koe tabatia
ruinbo riba isla, a lamanta gran inkietud. Pron-
to es inkietud a bira ansia, ora nan a mira es
barcoenan haci egercicio, manera ta un atake
nan tabata bai haci, i ora nan a ripara ma-
sjar tantoe soldaat na bordo, Gobernador, koe
no tabata confia e bandera (1), a toenia raedi-
danan di precausion, mes ora el a jama guar-
nicion bao di artna i a span un cadena for
di barcoe di ponton Ceres riba haf (2).
Asina Lauffer tabata spera e barcoenan,
koe pronto tabata drenta i koe tabata trata
pa forza e cadena gespan riba haf, loke nan
no a logra haci; asina koe nan mester a keda
para dilanti forti Amsterdam (3). iMes ora Go-
bernador a manda un oflcial na bordo, coe or-
de pa bisa comandante pe moenstra su corai-
sion. Mas koe un ora Gobernador tabata spe-
ra contesta ma ora respond! no tabata bini.
(1) . Hopi bez barcoenan di gera tabata hizaun ban-
dera stranjera pa ganja bende.
(2) . Deapues koe Ceres no por a sirbi mas pa barco#...”
|
|
5 |
 |
“...bolbe coe un carta di Agente
Bresseau. Den es carta es Agente a skirbi, koe
el a bini coe tres corapania di troepa bao di
mando di general Jeannet pa protega i.sla, el a
pidi doen permision pa hala coe su barcoenan
te cerca e fragata Vensj^eance, (koe tabata pa-
ra den haf dilanti di Wa,aigat), pa cual el a
trece refuerzo i vfveres, an koe el por desem-
barca nan.
Gobernador, koe no kier decidi el sol den es
asuntoe, a larga convoca Conseho. Mientras
tantoe a ripara, koe Agente Frances a bai
bordo di Vengeance i koe Pitot a baha wimpel
hiza promer estandarte i caba bandera di al-
mirante na master grandi. Toer es movemen-
toenan ai tabata paree Gobernador nnfsjar sospe-
ehoso, pesai Lauffer a doena order pa haci sen-
jal di alarma. Mes ora warda nacional a pre-
senta bao di arma.
Ora Conseho a reuni i a delibera riba s-
plica di Bresseau, Jouhert sb pidi pa scuch. Ora
nan a permiti drenta, el a doena Conseho
muchoe demostracionnan di e disposicion pa-
ciflca i intencion saludabel di Agencia...”
|
|
6 |
 |
“...Conseho a mitig un
poco pa e ofreeementoe pa juda troepanan
Frances, asina tantoe koe por.
Agente Frances, koe a haja sabi di es reso-
lucion, kier a haja coe violencia loke nan a neng;
ma pa haci esai el tabata kere judanza di Pitot
necesario i el a ordena Pitot pa ponle coe su
fragata La Vens;eance bao di su order. Ma Pi-
tot a nenga obstiuadamente pa toema parti
den traicion di Bresseau i, ora Bresseau kier a
moenstra su poder i koe el kier a bai bordo di
La Vengeance pa pone Pitot preso, Pitot a me-
naza pa tira e Agente, si el bini na bordo, ca-
ba el a hiza su bela i el a bai (11 Aug).
Mirando priva di es judanza, Bresseau a
kita SU idea pa usa violencia i a persisti un
biaha mas cerca Conseho pa acepta es corabe-
nio, ma Conseho a keda coe su resolucion. Bres-
seau a pidi tambe aclaracion tocanti puntonan di
keho, koe ta meiita den e raanifiesto, loke Conse-
ho a doen, ,,pa raotiboe koe e Agente dirigi
awor na un manera amistosa na Conseho. Mi-
randokoesuesfuerzonan akedasin fru1jn...”
|
|