Your search within this document for 'bolbe' resulted in 19 matching pages.
1

“...grupo riba caja; 6*. neger i mulato liber, na caso koe nan ta riba caja despues di nuebor di anochi, mester tin un lanterne cend; catiboenan mes- ter tin aderaiS di un lanterne un permit skir- bf di nan donjo. (PI. i R. & S. 1795 i 1796.) Diez tres dia despues koe a publica es or- denanza catiboenan a lamanta, i na general peligro, koe tabata menaza tera pa es caso ai, nabitantenan a loebida pa algun tem es des- union, koe nan tabatin coe otro. Ma ape- na nan a sofoca es lamantamentoe, koe a bolbe bini desunion. Dia 16 di Mei 1795 nan a ricibi aki noti- cia di paz coe Francia i huimentoe di Stadhou- der for di Holanda i revolucionarionan di isla a desea awor pa mira nan partida para mas pronto koe por na cabez di es asuntoe- uan. Nan no a keda contentoe tampoco pa e...”
2

“...rango inferior auiinA pa algun di nan ofidal, a nen^a di had huramentoe, koe tabata exigf, ma despues mayorfa di nan a preseiita, pa bolbe drenta den guarnidon. (PI. 1797). Retiro di Ganerijn a haci, koe nan mester a scohe Uii otro Kaptein di burgernan, i seguu un adamacion di dia 14 di Augustus burger- nan reuni a cohe Johan Rudolph Lauffer, actual- mente ofidal di burgernan. Foi ora el a acepta su puesto, el a insist! cerca Conseho pa toema medida pa mehor de- fensa di Isla, pa motiboe koe semper nan ta- bata kere e rumor, koe Inglsnan tabatin idea di podera isla i pesai burgernan tabata exigi precisamente pa mehora cosnan di defensa, apoJA den esai fuerternente pa algun Frances di isla, koe tabata persist! pa forma un warda nacional i koe a haci hasta convocacion pti- blico pa esai. Ma Lauffer no por a obtene na- da mas di Conseho sino permision pa bolbe organiza Burgernan, loke un conseho di gera combina a propone, koe nan a tene pa pidi- mentoe di Lauffer i tabata compuesto di principal...”
3

“...i bon orde di isla i pa large dispone, pa paga gas- toe, riba placa di caga di barcoenan conflsc,, pasobra foi ora el a bira kaptein-comandante, ta coe zelo grandi, deligencia i acfcividad el a had toer coSj koe ta di mehor i na probecho di isla i koe pa es motiboe el mester a had hopi gas- toe i loke el ta had te ainda. (For di su mes sacoe naturalmente. Rekw. 1796). Conseho no a contesta es rekest na principio tl), loke a lamanta indignaciou nias tantoe, asina koe dia 24 di September nan a bolbe manda un rekest, flrmdi pa 136 habitante, pa Conseho. Den es rekest e firmantenan tabata splica, koe pa no cita niiigun otro motiboe pa awor, nan tabata atribui es descuido pa de- fende isla na disposicion debil i mal bista di burger Jan Jacob Beaujon, motiboe pakiko nan a pidi ,,pa excusa es burger di toer loke ta per- tenece na defensa di isla i pa noinbra i auto- riza^ Albert KiTckert, comandante di Ceres, Jan B. Lauffer i tain'oe un oficial inteligente di guarnicion, pa encarga nan coe toer...”
4

“...palabra siendo na suposicion, koe senjor Kik- kert kier a usa senjor Valteau pa haci su mes falta bon koe el tabata considera Valteau como aleado, ma koe Valteau no tin nada di manda riba isla i koe, loke ta depende di sen- jor Wiszert, mester a considers como coman- dante di haf, ma el, Beaujon, como gefe su- premo di heater isla. Nan a hiba es respond! ai pa Valteau i Wiertsz, koe a pidi director mes ora pa convoca nan huntoe coe Conseho, den cual nan lo declare pa enemigoe di patria; Beaujou a bolbe larga nan sa, koe el tabata conside- ra su^ mes pa amigoe di patria, sin embargo el a satisface na nan pidimenboe; su manece es Conseho convoca a tene sesion, ma Beaujon no a paree. Den es reunion Valteau, Bau/Jouin i Wiertsz a presenta un keho skirbi contra...”
5

“...burger, tabata leuw, koe esai a drecha tran- kilidad i orde na isla. Desunion den burger- nan a sigi ; conJucta di fiscal Mr. P. Th. van Teyligen a contribui hopi pe.ai. Na 1787 caba Conseho a retira es fiscal provisionalmente; el a haj obliga pa toema es medida pa exi- gencia i insistencia di un porcion di burger i habitante di aki, koe tabata declara nan mes boz di pueblo (Rekw. 1787 i 1788). Despues di investigacion di Comisarionan di gobierno na 1789 (1), Goberdornan a bolbe nombra van Teylingen ma bien pronto el a bolbe hala mal- contentoe di un gran numero di habitante i di Conseho tamb^ riba dj. Nan tabata tira na SU cara, koe el no tabata basta severo riba conducta di neger i mulhtonan liber, ya koe el (1) E muchoe kehonan di habitantenan di isla, koe nan a manda pa Estadonan General i pa Stadhouder ri- ba diferente asuntoe, tabata motiboe, koe na anja 1789 nan a mauda Srs. A. J. baron van Grovestins i W. G. de Boey como Comisario di Gobierno na Curasao, pa investiga situacion di isla...”
6

“..., koe a rma e rekest, koe nan a presenta contra dj na anja 1785 i koe pesai el tabata trata na manera di mas arbitraria i caprichosa. Es fiscal a bini na choke coe Conseho pa motiboe koe el no ta- bata aten na e moda di procd, koe ta- batin, asina koe rnas koe uu bez el ta- bata haci, luke tabata toca na Gobierno,loke Conseho tabata toem masjar tantoe na maloe, mientra Conseho tambe na su turno a des- conoce es fiscal muchoe bez, (e. o. N. 1794 i Rek. 1796) loke a causa porfin, koe Conseho a bolbe doena van Teylin^en su retiro dia 19 di Augustus 1797 i a pone Cornells Spencer provisionalmente como fiscal. Pleitoe di burger coe militarnan a haja coe- minda den conducta di contra-almirante Wiertsz, koe bien pronto tabata na desunion coe Conse- ho i coe B. Th. Tierce, diputado francs di Agen- tenan di Guadeloupe, kende a acusa Wiertsz, koe el tabatin relacion coe Inglsnan. Pa pro- ba es acusacion. Tierce a cita testimonio di dos oficial francs koe tabata afirma, koe tempoe nan tabata prisonjero...”
7

“...presenta den Conseho, ma el a larga excus, pa motiboe koe el ta sinti un cos na su pia, i a man- da Kikkert na su lugar. Pa defends con- ducta di Wiertsz, Kikkert a presenta un copia di Resolucion di Comision di Asuntoenan di Marino na la Haya di dia 10 September 1795, koe tabata determina, koe oficialnan di mari- na na West-India lo ocupa nan unicamente coe loke ta toca defensa di haf i di comercio. Conseho no a haja den es resolucion nada, koe por a sirbi pa hiistiflca conducta di Wiertsz, i a bolbe puntr un biaha mas motiboe di su he- choenan, loke Wiertsz a nenga di doena, bisan- do, koe Conseho no tabata autorizA pa jam i...”
8

“...^boso. Saludo U. D* Vaux. Conseho a huzga, koe despues koe el a rici- bij es cai'tanan, koe no ta necesario mas di drenta den secretonan di de Vaiix i a suplica Joubert pa participa e general de Faux loke e Conseho a resolve toeanti di dj, pa el por drecha su asuntoenan. Joubert a cumpli coe es pidimentoe i despues el a bolbe bini den Conseho i a bisa, koe de Faux a desconoce toer relacion coe algun conspirador contra so- siegoe i siguridad di colonia, apesar koe nan a propone pa toema parti den conspiracion i koe el a pidi Conseho pa ristra su papelnan, ma Conseho no a huzga necesario pa cumpli coe es pidimentoe. Hntretanto e comision, koe a selja papelnan di de Faux, a bolbe bini den Conseho i a comu- nica, koe na cas di de Faux nan a haja e co- misario Frances di San Domingo, Isaac Saspor- tas, koe no solamente a comport masjar in- solente ma koe haci un poco sospechoso tam- be pa varios expresion, koe el a usa, moti- boe pakiko Conseho a resolve pa arrest tambe. Edeean Boy, encarga pa cohle...”
9

“...- 4.0 diendo es noticia, a larga pidi Sasportas es papel ai ma el a nenga di doen na nmgun otro hende sino na Gobernador sol i a larga pidi Gobernador di priminti, koe si el doena e papel, Laser sol lo leze. Gobernador a larga bisa Sasportas koe si.. El a haja es ora ai e papel den un envelop selja, caba el a bai lez den un otro cuarto. Despues di mei ora di ausencia, Gobernador a bolbe bini den sala di reunion i a participa Conseho, koe apesar koe el a prirninti di no por a revela contenido di es papel, el ta con- sidera sin embargo pa su deber di doena Con- seho algun splicacion i pesai el a bisa, koe den e papel tin un instrnccion, koe Agencia di San Domingo a doena Sasportas tocanti ciertoe expedicion secreta, koe Sasportas i c/e vaux tabata encarga coe n i tocanti cnyo destino el por a sigura Conseho, koe esai tabata su- mamente peligroso pa trankilidad i siguiidad di colonia. Pa tantem Conseho a keda conten- toe coe es declaracion i a resolve pa tene Sas- portas tambe na arresto...”
10

“...- 45 kizas iinicamente coe un intencion * koe pastoor, aniraS, pa un ^elo santoe i se UQ toer probabilidad, excite pa alg P jg dje conspiracion di Tierce a larga an seducie na es paso ai, pa cuyo tambe lo el no toema es expresionnan di \ a loe Lueffo Lfiuffer a sigura pastoor, koe a toema tofr medida tocanti pa sigura trankilidad di Colonia i koe Conse ho lo sigi den e asuntoe di Tierce coe e mes prudencia, manera a socede te aw or. bo declaracion pastoor a l^^^a contentoe. Conseho, koe a bolbe sigi su : a bini unbez coe boz unamme na es ye^olucion koe ta masjar peligroso, pa haci un i gacion hudicial ordinario den es asuntoe, pa tiboe koe cmplicenan den_ es asuntoe pa mee- doe koe awor por descubri nan, lo ^a capaz_ haci toer nan ultimo esfuerzo; nan awor, manera nan conducta ta moens , caricia pa speranza, koe ningun hen ^ nan intencion, lo warda nan di a cos. Conseho a toema re^lucion anto pa de ocho dia di tern el saca for di tera pa encarga administradornan di leeskamer dy pa regia...”
11

“...boluntario: ,,pa di es manera doe- na cada bende ocasion p por manifesta sii sintinientiOenan pafcritico coe hechoenan mes. Pieter Franqois Dieienhoven, (1) un propiefcario rikisimo, a a Fl. 2.00 na 5% na lefcra ariba Gomision di Colonia, i obligacion na encargo di isla; algun otro eapitalista a fia nu suma mas chikitoe (2), ma toer es placa huntoe no tabata suKcierite pa juda nan tapa gastoe di mas necesario. Fesai na anja 1798 Conse- ho a bolbe haci un siiplica na habitantenan ma ningun hende no a bin presenta nan es bia- ha aki. Pes motiboe nan a decidi pa bolbe busca judanza cerca Diedenhoven i pa skirbi un rarta, ,,pa moenstr masjar seriamante e estndo tristoe, koe isla ta haj aden i pa pi- di facilita Fl. 120,000 na 5%, coe priminti- mentoe, koe lo pag inters elmente i pa po- ne, como garanta pa paga e suma principal, caha di un porciento di nabegacion di pirata, (1). Nan a sigura mi, koe te ain<3a nan sft, bisa aki na Curasao : Ricoe^manera Sjon Pietji Diedenhoven. (2). E capitalistanan...”
12

“...sabel pa bolbe paga e suma principal ma na- da no a juda; Diedenhoven a nenga obstina- damente. Es ora ai Conseho a haci uso di su autoridad i ,,a ordena Diedenhoven pa facilita e Fl. 120,000, priinintiendo pa bolbe paga Fl. 40,000 despues di dos luna, i, si por (pa loke Conseho lo haci toer su esfuerzo) pa pa- ga resto den seis luna for di un cuotacion ge- neral, koe nan lo haci. Diedenhoven a cum- pli coe es order. Ma placanan, koe Diedenhoven i otro per- sonanan a doena, no tabata suflciente pa cu- bri gastoe, motiboe pakiko Conseho a resolve na 1797 caba, pa habitantenan, koe ta mas bon para, forma un plan pa inehora caha na- cional. Ma plan dje comision nombra tabata asina pisar pa isla, koe Conseho np por a dren- ta coe n. Nan a encarga tambe Administra- doina.i di Weeskamer pa tene e ganancia di sucesionnan, koe nan tabata administra, na disposiciou di isla na obligacion di 5%.Mescos nan a propone ParHassira i Tesoreronan, koe tabata funciona corao Administrador di su- cesionnan...”
13

“...'-fr Han nan no tabata conoce. Nan a deter- mina tarnbe, koe pa tantem lo no entrega nin- giin sucesion, koe ta toca na personanan koe bira mondig, ,,ma toer esfuerzo, koe nan a haci pa kita penuria di placa, a keda ente- ramente sin exito. Entretanto cuater fragata Frances, koe a ej- ga aki, a bolbe costa Colonia un bon siima pa facilita nan viveres, motiboe pakiko Conseho a resolve dia 5 di November 1798 pa saca un ley pa obliga hende fia placa. Coe publicacion'nan a ordena habitantenau pa promer koe dia 31 di December doena op na Conseho nan rikeza di propiedad ffha, hypotheek,catiboe i ,,otro prue- ba di propiedad. Segiin es lista un corai.sion nombra pesai a decidi i ordena cada hen- de : ,,pa di su propiedad el fia Cxobierno 4 por cientoe den cuater termino, cada un di tres luna, na letra riba Comision na la Haya of obligacion na 5 por cientoe na encargo di tera. Despues di toer loke nos a conta, no tin mester di mas prueba pa moenstra koe encargo di Gobierno tabata di mas penosa...”
14

“...56 el a larga e comandante sabi, Ivoe, si el uo a cumpli unbez coe e order, I considera e barcoe- nancomobarcoe eneraigoe i I had zink nan direc- tamente. Riba es order formal un ofldal Frances di marina a paree dilanti Lmiffer i a anunci jegada di Bresseau, Agente di Guadeloupe. Lue- go e oficial a bisa Lauffer, koe lo nan saluda Go- bierno. Lauffer a gradici pa es saludo ma el a pidi ,,mas informacion tocanti motiboe di es ex- pedicion. Poco ratoe despiies e oficial, koe Lauf- fer a manda, a bolbe coe un carta di Agente Bresseau. Den es carta es Agente a skirbi, koe el a bini coe tres corapania di troepa bao di mando di general Jeannet pa protega i.sla, el a pidi doen permision pa hala coe su barcoenan te cerca e fragata Vensj^eance, (koe tabata pa- ra den haf dilanti di Wa,aigat), pa cual el a trece refuerzo i vfveres, an koe el por desem- barca nan. Gobernador, koe no kier decidi el sol den es asuntoe, a larga convoca Conseho. Mientras tantoe a ripara, koe Agente Frances a bai bordo di...”
15

“...vvarda nacio- nal, kendenan a bini huntoe coe un gran nume- ro di burgernan. Coe mf^jar demostracion di su bon intencion personal,di disposicion amistosa isintimentoe sa- ludabel di Agencia na Guadeloupe, Bresseau a bisa Conseho, koe su Agencia a haja instnic- cion, koe e vice-aimirante Ingles Parker taba- ta drecha un expedicion contra es isla, motiboe pakiko nan a resolve na Guadeloupe pa manda judanza necesaria na es isla aki, ma koe si ta cos, koe no mester di judanza, anto el, Bresseau lo bolbe bai mas pronto posibel. Mieritra Bresseau tabata papia, general Jean- net a paree den conseho, companja di dos ede- cAn. Conseho a salude; despues Bresseau ,,co- hiendo hiloe di combersacion di nobo, su secre- tario GuiJlarmin a iuterrumpie i a record, koe toer loke Conseho mester a sabi tabata den un carta, koe el, e secretario, tabata cerca dj i koe el , I' ^...”
16

“...66 di bai, Bresseau a haja refuerzo dij troapa i municion foi Guadeloupe, pesai el abaci ainda un ultimo esfuerzo pa haja es isla bao di su poder i a participa Conseho ilia 28 di Augustus, koe Agencia di Guadeloupe a encarg, ,,pa risca toer cos pa evita Inglsnan podera di es isla aki, pes motibo el a bolbe ot'rece su jndanza i, si ta cos koe nan ueuga esai, el pidi un acla- racion positiva pa su mes hnstiflcacion, koe Conseho tabata cot?sidera medionan di defensa di colonia bastante pa rechaza coe bon resultado cada atake di enemigoenan. Conseho a doena Bresseau e declaracion koe el a pidi i a resolve tarabe, 'pa motiboe koe expresion di risca toer cos tabata paree Con- seho masjar di dobbel sentidtj i koe podiser bao di trmino scondi tabatin enteramente otro nificacion berdadera,pa sigura e Af^ente tambe den es declaracion, dje mes manera i coe e mes trmino general, ma coe palabranan combsniente i seria, koe burgernan toer tabata di e mes un acuerdo, di prefera di moeri bao di ruina di...”
17

“...- 67 - pa grand! contentoe di liabitantenan (1). Habi- tantenan a haci fiesta, nan a tene procesion i nan tabata gaba Lauffer como un hero, rna es legria no a dura rauchoe. Anochi di dia sigien- te iiHuffer a haja noticia, koe Francesnan a bolbe bini, a baba na boca di San Michiel i a podera di forti di aja. Den archivo no ta haja raencion di es su- ceso aki sino den trmino general. ,,koe Fran- cesnan a podera di forti di San Michiel na un manera traidora excepto den im carta, koe Bresseau a manda pa Conseho, koe ta e unico fueute oficial auto, ma podiser no imparcial, foi oenda por saca particularidad tocanti es su- so. Brssseati aconta.es suceso di sigiente manera: Despues koe el a sail coe su barcoenan foi haf i a pensa, koe el a cumpli coe su mision, calino a cohe su manece tramerdia, loke a haci su barcoenan plama foi otro. Pesai el a resolve, des- pues di a tende conseho di oflcialnan di su bar- coenan, pa haci uso dje permision, koe Laaffer a doen, si necesidad tabata oblige, pa...”
18

“...emigrado Rabaine, koe a rnoenstre pehgro di su posicion. Nan a bi,-,a Jeannet tambe, koe Laulfer a ^eclara troepa- nan di Guadeloupe pa enemigo di Repblica i a primiuti bbertad na toer catiboe, koe lo co- be arma contra Francsnan. Mes dia Bresseau a doena orde pa marcba pa cuartel general di Gobernador i el a manda su edecan coe un escorte di cuarter bomber su dilanti pa confe- reucia coe Lauffer. Algun partidario di Oranje koe tabata den emboscada, a ataca es escor- te, koe tabata obliga di bolbe pa motiboe di tirameutoe continuo. Ora nan a tende es ti- roenan, troepanan Frances a coeminza nan mar- cba 1 a avanza den paso di atake, ma ya...”
19

“...carta menciona caba i coe eii- gencia pa entrega isla segun artfculonan di un capitulacion, koe a bini huntoe coe es carta. Pa su manece mainta cincor Bresseau mester a haja respoudi i lo el stop toer host lidad te na es momentoe ai. Despues di a ricibi es carta, Las^ffr tambe a doeua orde pa stop di tira i a tende Conseho i e comisarionan Ingls Had- son i Major, koe a bolbe resolve pa convoca un Conseho combin, cuator di tramerdia. Ma es Conseho no a tene reunion, pasobra Francs- nan, favorec pa es armisticio temporal, taba- ta trata dl hiba algun di nos cajon, koe a ke- da na Otrabanda, asina koe forti Amsterdam a bolbe coeminza tira i hostilidad aan a prin- cipia dl nobo. Asina a keda te dia 23 di Sep- tember, koe Bresseau a barca su troepanan na...”