Your search within this document for 'bata' resulted in 18 matching pages.
1

“...lo- ci) Mes dia "oberuador de Veer a jama Coseho huntoe i a bisa den su sesion: koe Wiertz ta- bata desijin, pa comisario di Estadonan Gene- ral pa acepta su hurainentoe di delidad na Eepnblica Batava, ma koe el tabata desea di probecha di es ocasion pa pone su puesto abao, pa inotiboe koe Conseho tabata sabi, koe, como el a pidi i haja su retiro caba foi anja 1794 pa via di su enfermedad i bieheza, el a keda na Gobierno solamente pa pidiinmtoe di Estadonan General, tantem el tabata por; ma pa motiboe koe den ultimo tempoe estado di SU salud a atraza rnas i mas, el a bira mas i mas incapaz pa encargo di Gobierno, ( el a moeri dia 2G December 1796) pesai mes e miem- bronan di conseho Gaicrijn i Bomer a ehercle mas parti for di alguu luim caba. De Veer a haja tambe un carta ohcial cera huntoe coe SU retiro; el a pidi Conseho di abri es carta, i a resulta, koe e boekhouder general Jan Jacob Beaujon tabata nombra pa sucesor interino di de Veer coe titulo di director. Su mauece Wiertsz a toema...”
2

“...inferior auiinA pa algun di nan ofidal, a nen^a di had huramentoe, koe tabata exigf, ma despues mayorfa di nan a preseiita, pa bolbe drenta den guarnidon. (PI. 1797). Retiro di Ganerijn a haci, koe nan mester a scohe Uii otro Kaptein di burgernan, i seguu un adamacion di dia 14 di Augustus burger- nan reuni a cohe Johan Rudolph Lauffer, actual- mente ofidal di burgernan. Foi ora el a acepta su puesto, el a insist! cerca Conseho pa toema medida pa mehor de- fensa di Isla, pa motiboe koe semper nan ta- bata kere e rumor, koe Inglsnan tabatin idea di podera isla i pesai burgernan tabata exigi precisamente pa mehora cosnan di defensa, apoJA den esai fuerternente pa algun Frances di isla, koe tabata persist! pa forma un warda nacional i koe a haci hasta convocacion pti- blico pa esai. Ma Lauffer no por a obtene na- da mas di Conseho sino permision pa bolbe organiza Burgernan, loke un conseho di gera combina a propone, koe nan a tene pa pidi- mentoe di Lauffer i tabata compuesto di principal oficialnan...”
3

“...pa fortifica i rpara forbificacionnan i pa haja mas pronto koe por inehor arma i naniii- cion, asina koe nan a resolve pa tene un reunion pa papia riba medionari, koe por haci isla ca- paz di defend. Reuiu dia 30 di Augustus di- lanti nan cas di warda den Caja Girandi di Punda, Burgernan a papia riba es i lea, pa noinbra tres cornisario den nan i pa presenta nan na Conseho pa ta eneargd, coe toer cos, koe ta toca luedionan di defensa. Ma reunion tabata interruinpi pa es ruido, koe Director ta- bata considera e reunion, koe nan a tene sin SU consentiinentoe, conio un violacion di su autoridad,i coino un prueba di desconanza den dj, motiboe pakiko el a doena troepanan orde pa niarcha riba e Burgernan reuiu, pa plama nan i, si ta necesario, pa tira riba nan, den cu- ya intencion troepanan tabata stroba solatnen- te pa actitud di schout-bij-naclit Wiertsz, koe tabata dilanti forti Arasterdatn coe su barcoe di gera (fragata). El a larga carga su cajon- nan, abri porta, caruina cajounan tabata...”
4

“...- 13 - blo i had uso di arma, koe a doena nan pa mantene trankilidad i orde. Asina koe isla ta- bata expon algfiin tempoe na agitacion i des- union, koe no solaraente pa un gran parti a stroba trankilidad i orde di s isla ma koe lo por causa ruina total i perdicion di es isla, si es agitacion sigi i mas circunstancia bini acerca. (PI. 1796.) Asina cos a keda duranti diez dia di gran excitacion, te ora Gobernador i Conseho a haja dia 9 di September un carta di Victor Eugues i Lebas, Agentenan di Poder Ehecutivo di Islanan di sotavento francos na Guadeloupe (1), fecha 13 Pructidor, Anja IV, (31 Augus- tus 1796). Den es carta es Agentenan a ofre- ce Gobierno di isla nan judanza, como nan a haja sabi coe masjar duele, koe na ocasion di hacimentoe di huramentoe nobo tabatin desunion den burgernan, i koe den nan ta- batin, koe kier a pidi Ingls juda nan. Es mencionado Agentenan a doena di conoce tam- be, koe nan tabatin idea di manda troepa Cu- ragao, como amigoe of como enemigoe, segun Gobernador...”
5

“...placanan, koe tabatin mester, asina koe- ta proposicion sol Lauffer por a haci i Cose* ho no tabata toema poco of ningun noticia di nan. Esai tabata semper un spada den coera- lon di partida revolucionario. El tabata culpa Conseho e marcha fatal di mehora cosnan di defensa, bisando: koe na promer ora di cambio di gobierno caba, nan a mira den ki situacion sin defensa isla tabata, pa hade mas liger un victima di Inglsnan rapaz, i koe, acaso Lauffer tabata goza di confianza di Conseho mescos koe el ta- bata goza di confianza di toer burger, i si nan no a contrarie, lo no a pasa asina tantoe seman despues di cambio di Gobierno, sin koe posecion di es Colonia aki lo tabata sigur pa Republica btava. 133 habitants a manda un rekest pa Conseho pa pidi pa nombra Lauffer pa ha- ci toer loke el ta huzga, koe ta necesario pa ber- (1) Thomas a bai coe Meduee i na su bigar a btni The* tie. Suma koe nan a facilita franci a mon^a FI. 968S8,65....”
6

“...aki riba pidiinentoe di Wiertsz i di almirante Blaak di Suriname coe instmcciou, pa haci toer cos pa es colonia aki no cai den manoe di Ihglsnan, koe tabatin un atake prepard caba, lo el no sali for di isla, tantem no a percura pa isla tin bon cos di defensa, loke tabata falta muchoe ainda. Coe es argumento ai a nombra un Comision Militar, manera Valteau e. s. a desea. Na arbiculo 5 di instruccion pa es_ comision nan tabata reconocle como poder militar superior na es colonia aki i su trabao ta- bata determina principalmente pa toer cos, koe ta toca na defensa. Den su proposicion Valteau a bisa, koe no por ta combeniente pa encrga Beaujon erf Wiertsz coe presidencia, pa motiboe koe ningun di dos por a bandona capital di isla, loke sin embargo president mester a haci pa drecha fortificacionnan na otro districtonan. Ma Beaujon como gobernador i como tal presi- dent di TOEK comision,a exigi presidencia, loke...”
7

“...tabata considera fcambe como incapaz pa eherce poder supremo. Su mauece nan a manda toer es papeluan pa Beaujon, coe pidimentoe pa contesta nan, raientra Lauffer a keda encarg. coe poder supremo, te o ra decidi riba es asun- toe. Cuater dia despues Beaujon a presenta den Conseho i par, el a leza su defensa i Conseho tabata teiid para tambe (2). Den es defensa Beaujon a conta loke a pasa coe e golet dans, manera ta cont padilanti caba, i a moenstra, koe Valteau i Baudouin tabata contra dj i ta- bata conocle muchoe poco pa huzga riba su- caracter, su idea i su intencionnan, loke tabata conocf na patria, principalmente pa motiboe koe Beaujon no tabata sabi Frances, loke tabata stro- ba toer trato coe Francsnan. Valteau i Baudouin, despues di a haja sS, di defensa di Beaujon, a pone director coe un carta di 21 di November formalmeute den es- tado di acusacion, loke Comision Militar a haci tambe algun dia despues. E kehonan, koe nan a pone contra Beaujon tabata trata riba sigiente puntonan: 1*...”
8

“...-25 bata na poder di Inglsnan i koe Inglsnan a trat coe distincion toer es tempoe ai. 5. koe el no a haci piratanan holands sabi, koe toer enemigoe di Francia tabata ene- migoe di Bepblica Batava tambe. . 6. koe el a toema gobierno foi De Veer, sin abaci inventario di papelnan di secretaria. (1) 7. koe, despues koe el a toema gobierno, el a saca diferente surna di placa for'di caha colonial pa paga cocardnan di oranje, koe el a coempra, apesar koe el tabata sabi masjar bon, koe SU Superiornan a tahle pa bisti es cocard- nan ai; 8. koe dia 30 di Augustus, na ocasion koe Burgernan a reuni pa propone Gobierno pa raehora cosnan di defensa el a doena or- do na guarnicion pa marcha riba burgernan i pa tira riba nan coe bala; koe el tabata stro- b< den su intento solamente pa contra-almiran- te Wiertsz, koe bordo di su barcoe tabata me- naza di tira riba guarnicion, si nan marcha ri- ba burgernan i_ na cuya ocasion el, director, puntrando oflcialnan di guarnicion si el por cona riba nan i hajando...”
9

“...cada bez, koe nan ta* batin cuestion coe blancoenan, loke tabata ha- ci hendenan di color bira insolente i lo haci nan perde pronto toer respet i reverencia pa Gobierno. Tambe nan tabata acns, koe toer eu intencion tabata di inolestia di toer ma- nera e personanan, koe a rma e rekest, koe nan a presenta contra dj na anja 1785 i koe pesai el tabata trata na manera di mas arbitraria i caprichosa. Es fiscal a bini na choke coe Conseho pa motiboe koe el no ta- bata aten na e moda di procd, koe ta- batin, asina koe rnas koe uu bez el ta- bata haci, luke tabata toca na Gobierno,loke Conseho tabata toem masjar tantoe na maloe, mientra Conseho tambe na su turno a des- conoce es fiscal muchoe bez, (e. o. N. 1794 i Rek. 1796) loke a causa porfin, koe Conseho a bolbe doena van Teylin^en su retiro dia 19 di Augustus 1797 i a pone Cornells Spencer provisionalmente como fiscal. Pleitoe di burger coe militarnan a haja coe- minda den conducta di contra-almirante Wiertsz, koe bien pronto tabata na desunion...”
10

“...alboe miembrorian di tem- pel Neve Salom. mayoria no tabata di mes posicion koe Hudioenan di snoga Mikwe Israel loke tabata directamente contra e laeanan reinante di igualdad i fraternidad. (Prot. IT-iy te 1752 ; Rekw. 1785 i 1797) . i v Ma causa di mas principal, koe a haci plei- toe sigi den burgornan, tabata e numero gran- di di Frances, koe a bini foi Santo Domingo i bi- ni aki. Na 1798 caba nan a ripara es mal contentoe di pueblo riba Gobierno, for di e nuineroso ,,folletonan di bofon, koe bata dirigi contra miembronan particular di Gobierno i empleidonan altoe di colonia, i koe tabata contene calumnia i imputacion di mas vil, i koe tabatin intencion di tira sospe- cbo riba Gobierno i empleadonan altoe._ (Plak. 1799). Na principio Consebo a mi- A.punt. Hiat. *...”
11

“...bisa tambe, mientra el tabata bati su punjal coe su manue: Coe esaki lo mi venga mi! Coe es punjal den mi man i coe 2o bomber lo mi toema Forti violentemente. Luego Gobfernador a bisa tambe, koe diferente habitants a bini cer- ca di caba, kendenan a pone obstaculo pa de Vaux keda mas largoe aki iia isla, pa mo- tiboe koe miedoe pa e peligro, koe tabata me- naza isla pa hechoe di un bomber di un carac- ter asiua inconsecuente i pasion. inanera de Vaux, tabata asina grandi cerca toer, i nimonan ta- bata asina exalta, koe nan tabata kere, lo a so- cede bopi desagrado, si Conseho no toema rn^ dida na tempos pa sigura sosiegoe i trankili- dad di colonia. i o. Coe un boca Conseho a declara, ora el a tende es participacion, di mira necesidad pa toema medidanan necesaria. Gobernador a pro- Done pa arresta de Faux inmediatamente i sa- ke foi isla. Joiibert, koe nan a pidi pa doena su opinion tocanti es hechoe, a reconoce coraben- ci koe de Faux tabata un persona masjar pe- lit^rosa pa sosiego i siguridad...”
12

“...Tierce, burger di Curasao, antes agente mari- timo i despues rieibidor di entrada di Republi- ca Frances di aki, tabata e promer conspi- rador i gefe principal di un complot pa ha- ci un revolucion i trece cambio den Gobier- no di colonia, Conseho a resolve pa cohe el tambe cera, loke a socede tambe. Cincoe dia despues (18 Sept.) Lauffer a convoca un reunion extraordinaria. Den es Cpn- seho el a doena di conoce: koe, mas tantoe el tabata pensa riba in- struccion di Sasportas, mas combeucido el ta- bata bira di e peligro enorme, koe henter West-India, mas na particular i na promer lugar es colonia aki, lo expon pa e hechoe, koe ta para den e instruccion, asina koe el tabata huzga es asuntoe di un importancia muchoe grandi, pa larga Conseho keda sin sa- bi mas tantoe tempoe, kiko ta para den es instruccion i inteiicion di es expedicion aiden menciona, motiboe pakiko el a desea di larga Conseho mira es instruccion. Ma pa motiboe di loke el a primiiiti S;isportas, no por a had esai sino bao di ...”
13

“...getnan, _un cantidad di pirata Francs i nece* sidad di placa, koe isla tabafca haj aden, a haci es malcontentoe mas js^randi. Segnti coestumber, koe toer nacion, koe ta- bata na gera coe otro es teinpoe ai, tabatin pa doena^ licencia di haci pirata, pa stroba coraer- cio di otro asina tantoe koepor, Poder Ehecn- tivo di Santo Domingo i di Guadeloupe a doena tambe na varios es licencia di pirata, koe a stroba eomercio di Curagao tnasjar. No solamente pira- tanan tabatin derecho pa cohe toer barcoe, koe tabata toca na nacionnan na gera coe Francia, ma toer esnan tambe, koe tabata destiiia pa un haf di un Estado enemigoe. Ma na 1799 koe Conseho a haja conocementoe di e ,,Tratado di Comercio i Ainistad, cera den Republica Bata* va coe Estados nidos di Norte-America, di cual art. 5 tabata taha pa, cohe barcoenan Ame- ricano den awa di teianan di Republica Batava, Conseho a saca un publicacion, pa taha pira- tanan cruza cerca islanan B,)naire i Aruba i cohe barcoenan Ainerii-ano i di otr(vnacion...”
14

“...camnador su tras, koe a obliga e bareoe pirata di stop poersigicion di es golet. Den e barcoenan, koe e piratanan a cohe i trece aki, tabatin hopi bez barcoenan, koe habi- tantenan di isla tabatin inters den nan, princi- palmente pasobra no semper e piratanan tabata atene nan nies estrictamente na nan comision, nan tabata haci abuso di dj, no obstante e pnblica- cion, koe Poder Eheeutivo di Repnblica Bata- va a saca contra esai dia 12 di Augustus 1798 (Plak. 1799). Conselio, koe mester i a condena e barcoenan, koe nan a trece aki, i koe mester a doena permision pa bende nan publicamente, ta- bata haj hopi bez den un posicion fastiosa, pa via di protesta di bargeman contra cohenientoe ilegftimo di_ un banda, i di insistencia di Agente maritimo di Republica Frances, es Tierce mas bez caba menciona, na haja conflscacion di pre- cionan, na otro parti. Esai tambe a contribui pa lamanta malcontentoe, pa motiboe koe semper Conseho por a doena naturalmente un dje par- tidonan sol razon. E resolucion...”
15

“...49 bata saca muchoe ^yanancia coe es negocionan. Pesai na anja 1797 Conseho a resolve pa ha- ci nn siiplica na habitautenau i pa haci nu emprstito boluntario: ,,pa di es manera doe- na cada bende ocasion p por manifesta sii sintinientiOenan pafcritico coe hechoenan mes. Pieter Franqois Dieienhoven, (1) un propiefcario rikisimo, a a Fl. 2.00 na 5% na lefcra ariba Gomision di Colonia, i obligacion na encargo di isla; algun otro eapitalista a fia nu suma mas chikitoe (2), ma toer es placa huntoe no tabata suKcierite pa juda nan tapa gastoe di mas necesario. Fesai na anja 1798 Conse- ho a bolbe haci un siiplica na habitantenan ma ningun hende no a bin presenta nan es bia- ha aki. Pes motiboe nan a decidi pa bolbe busca judanza cerca Diedenhoven i pa skirbi un rarta, ,,pa moenstr masjar seriamante e estndo tristoe, koe isla ta haj aden i pa pi- di facilita Fl. 120,000 na 5%, coe priminti- mentoe, koe lo pag inters elmente i pa po- ne, como garanta pa paga e suma principal, caha di un porciento...”
16

“... Despues koe oficial i burgernan a retira, Con- seho a reuni pa medita riba proyecto di e A- gente di Guadeloupe i a bini pronto na es con- clusion : ,,pa Conseho manda e Agente Bresseau un carta pa gradici e Agencia coe palabra di mas araistosa pa su precaucionnan generosa, koe el a moenstra pa conserva es colonia, mandando es refuerzo, ma koe e estado mise- rabel, koe isla tabata haja den bao di toer punto di bista i particularuiente coe re- lacion na e mal situacion di finanza di tera, ta- bata haci Conseho iucapaz pa por acepta es ofreceraentoe amistoso. Gobernador a bai den un otro cuarto, camina el a tende Bresseau i Jean- net. Despues di un conferencia di mas koe dos o- ra Lauffer a regresa den Conseho i a bisa miem- bronan, koe Bresseau a pone keho tocanti sa-, camentoe di Tierce i drechainentoe di ,, Vengean- ce, loke nan no a haci basta liger, ma tocan- ti es puntonan ai Lauffer a doen infortna- cion i a haci keda completameute satisfecho....”
17

“...Republiek a tira continuamente, ma a causa mas danjo na propiedad di habitantenan, koe na Francsnan, koe tras di casnan tabata bon sigur,. Dia 10 September nan a haja judanza coe iegada di fragata ingls Nereide, captan Frederick Watkins, koe a ofrec pa saca Francsnan foi tera, basta koe tabata pone isla bao di pro- teccion di Inglsnan. Como Conseho no kier a trata atrobe el sol, Conseho a convoca .un Con- eho combina, den cual Gobeimador a moenstra e estado insoportabel di isla. Francsnan ta- bata donjo dl poznan; oatiboenan a uni coe nan i tabata manda toer bestia di banda ari- ba na camparaento Francs; piratanan France di mas fuerte tabata blokea costa oost di isla i tabata stop toer importacion di viveres i mu- nicion, koe isla tabatin raasjar mester di nan caba. Pesai, Gobernador no a mira ningun ocasion pa had un atake riba enemigoe coe bon resultado i pa sak for di su posicion fuer-...”
18

“... general di finanza, el a huzga mehor pa pidl e dos miembronan di inas hoben Srs. G. Berch i A. de Veer pa acepta Gro- bierno como comisario. Ma e senjornan a nen- ga, si Buscinnan no kier aparticipa den Gobier- no coe nan. Buschman a declare dlspuesto pa esai, basta koe encarg coe asuntoeiian politi- co sol i koe el no tin di haci nada coe asun- toenan civil. Biaha 'di Lauffer a dilata i basta nan a ta- h pa bandona isla. Te 1805 el a bai Holanda i a paree dilanti un conseho di gera, koe ta- bata compuesto di empleadonan altoe i huris- consulto. (Mira Teenstra, tomo II, pag. 117) Sentencia di dia 12 November 1806 a retira Lauffer honrosamente di e acusacionnan, koe nan a pone contra dj. Como Sr. Mr. P. J. Changuion tabata nombra entretanto pa Gober- nador di Colonia i a toema gobierno for dje cornisarionan Berch i de Veer na September 1804, mientra Lauffer tabata suspend solamente pa algun tem, nan a doena Lauffer un pensioen ; ma el a nenga, como su finanza tabata permiti biba como un...”