1 |
 |
“...pa frena desorden-
nan local na isla, mientra el a >fifioenstra Con-
seho ainda, koe dos barcoe ingles, koe un pi-
rata francos a cohe i trece aki, no tabata con-
fiscd, ainda. (1).
Riba es proposicion Conseho a resolve pa
conforma coe siiplica di Thomas, pa condena e dos
barcoenan ingles, koe nan a cohe, pa gradici
nan pa e judanza, koe nan a ofreceden mes
termino manera a socede den contesta na Hu-
gues i pa ordena, koe tantem e fragatanan
francos tabata aja, bandera francos tabata boe-
la banda* di bandera holands na fortinan.
(Ma esai a socede te despues noema).
(1) Es carta di Thomas ta interesante pa es expresien
bromador, koe tin aden, e. o.: Repblica francs, terribel
pa SU enemigoenan, generoso pa rey i gobernadornan, koe
el a vence..Pronto ni un partidario di reynan por haja un
asilo mas den toer dos mundoe pa practica nan ladronicia....
Estandarte di tres color tin e dobbel superioridad di ta sinnl-
mo di Victoria, i un iglesia (refugio) pa inocencia oprim.
Ta necesario pa Holanda...”
|
|
2 |
 |
“... no tabatin
muchoe confianza, .a desea pa Conseho tambe
firma e letra, loke Conseho a nenga. El a
saca un publicacion pa pidi burg:ernan acepta
letra di cambio di Francsnan. (PI. 1796). Ma
Thomas no tabata contentoe di nin^un manera
coe esai i a skirbi Conseho (dia 15 Septem-
ber), koe el a tende coe admiracion loke Con-
seho a resolve i koe el a ripara, koe bandera
francs no tabata boela banda di bandera ho-
lands na fortirian. Thomas a keha tambe, koe
no a doen noticia oflcial, koe Repnblica h>-
tava a declara Inglaterra gera (es noticia a
jega aki dia 15 September) ,,cuya falta
di atencion di banda di Conseho contra lua-
gestad di un nacion grandi, koe a expone
SU inters di mas stim, pa bini pur, pa jiida
Curasao, tabata un prueba, koe Conseho a
mira coe duele den dj i su hendenan, koe
nan tabata eriemigoe di Inglsnan. Tocanti
di nengamentoe dje judanza, koe el a ofrece,
Thomas a ripara ainda, koe di ningun manera
el a bini aki di su mes boluntad ma pa pi-
dimentoe di Wiertsz, loke a...”
|
|
3 |
 |
“...tabata
splica, koe pa no cita niiigun otro motiboe pa
awor, nan tabata atribui es descuido pa de-
fende isla na disposicion debil i mal bista di
burger Jan Jacob Beaujon, motiboe pakiko nan
a pidi ,,pa excusa es burger di toer loke ta per-
tenece na defensa di isla i pa noinbra i auto-
riza^ Albert KiTckert, comandante di Ceres, Jan
B. Lauffer i tain'oe un oficial inteligente di
guarnicion, pa encarga nan coe toer cos, koe
ta depende di defensa. (Rekw. 1796).
Nan a pone es rekest aki tambe un banda,
ma Conseho di gera di Burgernan a toema es
asuntoe na su euenta i a tene un reunion dia
12 di October, koe Beaujon a uenga di asisti
n, doenando pa motiboe, koe nan lo trata cos
contra dj, den es reunion a decidi pa pidi
Conseho traha un Comision Militar, exclusiva-
, (1) Despuesnoema koe a coastitui ,,Comision Militar i ko
! no tabatiu mester mas anto, nan a nenga es pidimeutoe,
Apunt. Hist. 3...”
|
|
4 |
 |
“...princi-
palmente pasobra no semper e piratanan tabata
atene nan nies estrictamente na nan comision, nan
tabata haci abuso di dj, no obstante e pnblica-
cion, koe Poder Eheeutivo di Repnblica Bata-
va a saca contra esai dia 12 di Augustus 1798
(Plak. 1799). Conselio, koe mester i a condena e
barcoenan, koe nan a trece aki, i koe mester a
doena permision pa bende nan publicamente, ta-
bata haj hopi bez den un posicion fastiosa, pa
via di protesta di bargeman contra cohenientoe
ilegftimo di_ un banda, i di insistencia di Agente
maritimo di Republica Frances, es Tierce mas
bez caba menciona, na haja conflscacion di pre-
cionan, na otro parti. Esai tambe a contribui pa
lamanta malcontentoe, pa motiboe koe semper
Conseho por a doena naturalmente un dje par-
tidonan sol razon. E resolucion di Conseho na
1797 pa en adelante no condena precionan mas,
no a trece ningun mehora den sitnacion,re-
solucion koe nan a toema dia, koe Tierce a pre-
senta Conseho un instruccion di su Gobierno,
koe a autoriz...”
|
|
5 |
 |
“...58 -
a doena Conseho. Gobernador a contesta
Bresseau, koe Conseho lo toeina conocementoe
di es carta; el a moenstra e Agente su condiicta
imprudente di no a larga Conseho sabi su coini-
sion mes ora, pa loke el a expone su barcoenan
pa ta destrui. Bresseau a haja hustoe es
observacion di Gobernador, a pidi un en-
trebista coe Lauffer sol i coe alusion riba
zinkmentoedi su barcoenan, diciendo: ,,Kizas a-
sina lo bo a had masjar bon, su secretario a
bira cara pa e ohcialnan Frances para un banda
di dja i dici: ,,Un dia lo duel, koe el no a haci.
Despues koe oficial i burgernan a retira, Con-
seho a reuni pa medita riba proyecto di e A-
gente di Guadeloupe i a bini pronto na es con-
clusion : ,,pa Conseho manda e Agente Bresseau
un carta pa gradici e Agencia coe palabra di
mas araistosa pa su precaucionnan generosa,
koe el a moenstra pa conserva es colonia,
mandando es refuerzo, ma koe e estado mise-
rabel, koe isla tabata haja den bao di
toer punto di bista i particularuiente coe re-
lacion...”
|
|
6 |
 |
“...- 60 -
cs coe algun di su oflcialnan pa haci un pa-
so coe n den stad, pa coinbence nan, koe ta
imposibel pa poerba haci un atake na sorpre-
sa. Tambe el a periniti Bresseaa pa ba-
ba SU troepanan na tera i pa larga nan pone
nan campamentoe na Otrabanda, ma Laaffei
a taha inmediatamente toer moveraentoe dje
barcoenan pa nan bai para na klip di Otra-
banda, foi oenda nan lo por a tira ribastad;
mientra nan tabata para awor basta cerca
tera, koe, nan cajonnan por tabata di poco pro-
becho pa nan.
Bresseau, koe a priininti di bai un bez, tabata
tarda bao di toer sorto di pretexto, un biaba pa
motiboe dienferrnedad di su bombernan, un otro
biaba pa rnotiboe koe nan notiricoerainda of mu-
nicion, etc. Ma portin dia 9 di Augustus el a kita
SU mascarada, adirigi na Conseho, kehandoriba e
conducta eneiniga, koe nan a toema contra
dj, i a manda pa Conseho un copia dje Ma-
nitiesto di Agencia di Guadeloupe di 14 Juli
1800, coe e capitulacion, koe tabata pertenece
na es pieza.
Den es manifiesto, koe...”
|
|
7 |
 |
“...distancia
diuntiroe di cajon di forticoino pa e dificul-
tadnmi, koe tabata pon den caraina di pirata-
egempel nan a cita Mfiry.)
w' . ^ larga kaptein di barcoenan
Ingles i Americano ofende bandera Prancs sin
casbiga nan; pasobra nan a aiza es bandera
bao dl bandera di nan nacion, koe asina nan
tabata larga lastra.
3. koe nan a doena asilo na emigrado-
uan, traidor di nan patria.
4. ceramentoe i expulsion di Tierce,
u ^ castiga esnan, koe a
TOmba paloe di bandera, oenda bandera
r rancs mester a boela banda di bandera Holan-
gHn combenio den es 'dos Repnblicanan.
6. koe a tene un dia di gradicimentoe i
dl oracion na recuerdo, koe es escuadra Pran-
ces bao di dEstres a perde riba baranca-
nan di Aves. (1)
PI GScuadra di mas koe 20 barcoe di ^era bao di
comando di cPBstres, koe tabatin idea di podera di Cu-
P un mal tempoe na isla di Aves dia 11
Mei 1678. Cuater barcoe sol a scapa. Pa es motibooe ai
nolDernador Mr. Jan Noach du Pay, a boeta un dia di gra-
dicimentoe i di oracion pa henter Curagao...”
|
|
8 |
 |
“...copi aki:
Conciudadfinonan I
Si mi ta trece coe atencion dilanti mi spiritu e Trata-
do dl Amistad i di Alianza di dia 16 di iuna di Mei 1795
koe tabata firmd i coarma den nos i Repblica Francs- si
mi ta larga sigi aitras, un pa uu, toer correspondencia i
negociacion, ademas e diferente circunstancianan, koe a so-
cede asina leuw koe nos sabi, for di es tempoe ai te den
luna dl Augustus di anja pasA den nos repblica i es rep-
bhca mencionA; si mi ta figura mi ainda e notificacion
tan conoci di banda di Poder Ehecutivo di Repblica Fran-
ces dirigi na nos, tantoe di e atake, koe tabata spera di
Inglesnan, loke a socede poco tem pasA noema riba teri-
torio BAtavo, como duranti di gera despues koe Inglsnan
a baba na tera, anto mi ta haja toer sigurA, sf, coe exclu-
sion dl toer duda di mas chikitoe, koe nos Repblica no figura-
tivamente-- pa mi expresa mi di otro manera,no pro forma
of pa apariencia, sino berdaderamenteisolemneraente ta reco-
noci declarA dilanti mundoehenter pa un Repblica liber...”
|
|
9 |
 |
“...koe Laaffer a
doen, si necesidad tabata oblige, pa drenta den
un di bocanan di isla, pa reuni s\i barcoenan, koe
tabata coeri peligro di plama mas tantoe ainda
es anochi ai. Pesai el a doena orde pa pone
rumbo pa boca di San Michiel. camina el a jega
seis or i mei di atardi; el a moenstra coman-
dante di forti di aja e permision di Lauffer i
el a manda un carta di general Jeannet pa go-
bernador, doenando di conoce loke a socede.
(1). Bresseaa a. afirma, koe, ora el tabata pasa coe u
barcoenan banda di Pieterinaai, nan a tira algun tiroe di
copet riba dj i esai a causa morto di un loods di dj....”
|
|
10 |
 |
“...terribelmente foi
den cas i tras di skina di cajanan riba stad i
forti, loke a causa koe dia 10 di September ca-
ba hopi di nos pueblo tabata herida i a
moeri. Segun e carta menta di Bresseau, di
nos banda fortinan Amsterdam i Republiek a
tira continuamente, ma a causa mas danjo na
propiedad di habitantenan, koe na Francsnan,
koe tras di casnan tabata bon sigur,.
Dia 10 September nan a haja judanza coe
iegada di fragata ingls Nereide, captan Frederick
Watkins, koe a ofrec pa saca Francsnan foi
tera, basta koe tabata pone isla bao di pro-
teccion di Inglsnan. Como Conseho no kier a
trata atrobe el sol, Conseho a convoca .un Con-
eho combina, den cual Gobeimador a moenstra
e estado insoportabel di isla. Francsnan ta-
bata donjo dl poznan; oatiboenan a uni coe
nan i tabata manda toer bestia di banda ari-
ba na camparaento Francs; piratanan France
di mas fuerte tabata blokea costa oost di isla
i tabata stop toer importacion di viveres i mu-
nicion, koe isla tabatin raasjar mester di nan
caba. Pesai...”
|
|