1 |
 |
“...Un poca muchoe trastorn,.
Spiritu revolucionario, koe a pone Europa
ariba bao na fin di siglo XV'III, a moenstra
*u influencia bien pronto na West-India, i na-
turalmente na Lslanan francs proraer. Nan a
introduci aja forma di gobierno republicano
ma catiboenan no a haja nan libertad, ya
aiutoridadnan colonial a tarda hopi tempoe
pa haci e hendenan di color, koe tabata liber,
koe, inescos koe e emancipddonon na otro
posecionnan di West-India, tabata privd di
niuchoe derecho civil, participa den es igual-
dad i fraternidad, koe nan tabata elogia asi-
na tantoe. Ma manera bende por a compren-
de masjar liger, poblacion colonial, inferior,
no europeo, a gusta ideanan republicana mas
tantoe, nan no a keda sin moenstra na
cada ocasion, na principio coe palabra sol,
ma despues coe hecnoe tambe, koe nan tabata
Idrenta coe es ideanan. Na Curagao principal-
mente camina poco dia pasa un comision,
koe tabata encarga pa investiga motiboenan
Idi e desuuionnan fuerte, koe tabatin basta...”
|
|
2 |
 |
“...ocasion ai i a doena order pa tira riba for-
ti Amsterdam; ma pa intervencion di oficial-
nan di barcoe Ceres nan no a curnpli coe
es order.
Riba es kehonan a pidi Wiertsz pa presenta
den Conseho, ma el a larga excus, pa motiboe
koe el ta sinti un cos na su pia, i a man-
da Kikkert na su lugar. Pa defends con-
ducta di Wiertsz, Kikkert a presenta un copia
di Resolucion di Comision di Asuntoenan di
Marino na la Haya di dia 10 September 1795,
koe tabata determina, koe oficialnan di mari-
na na West-India lo ocupa nan unicamente
coe loke ta toca defensa di haf i di comercio.
Conseho no a haja den es resolucion nada, koe
por a sirbi pa hiistiflca conducta di Wiertsz, i
a bolbe puntr un biaha mas motiboe di su he-
choenan, loke Wiertsz a nenga di doena, bisan-
do, koe Conseho no tabata autorizA pa jam
i...”
|
|
3 |
 |
“...Den un reunion extraordinaria, koe Conse-
ho a tene dia domingo 8 September 1799
koe diputado Frances di Guadeloupe, C. A. Jou-
Teenstra i Simons ta deseribi den nan historia di Curasao (a),
un mas cortieoe, otro mas extendido, ma toer e mes mo-
do, i mi descripcion ta diferente di nan, mi a huzga koe
ta necesario di doena un splicaeion chikitoe promer.
E tres escritonian mentd. ta larga pasa manera Lauffer
tabata sabidor di complot di Agencia na San Domingo
pa instiga un revoluoion na West-India i koe basta nan
a haci proposiciou, pa toema parti den es complot, pa
loke nan a busea modo di coempr pa un suma di $ 100,000.
Bosch ta eontradici su mes, ora el ta bisa promer
coe hopi palabra, coin Lauffer tabata sabi padilanti dje
complot i ta meneiona despues, koe Gobernador a deS-
cubri e traicion poco promer koe su ehecucion. (Tomo
I, PAg. 335 seq.) Teenstra ( Tomo I, pag. 84) ta jaina
Lauffer un bomber nobel, probablemente pasobra e
f 100,000, koe nan a ofrec. no tabata jega pa haci toe-...”
|
|
4 |
 |
“...despues rieibidor di entrada di Republi-
ca Frances di aki, tabata e promer conspi-
rador i gefe principal di un complot pa ha-
ci un revolucion i trece cambio den Gobier-
no di colonia, Conseho a resolve pa cohe el
tambe cera, loke a socede tambe.
Cincoe dia despues (18 Sept.) Lauffer a
convoca un reunion extraordinaria. Den es Cpn-
seho el a doena di conoce:
koe, mas tantoe el tabata pensa riba in-
struccion di Sasportas, mas combeucido el ta-
bata bira di e peligro enorme, koe henter
West-India, mas na particular i na promer
lugar es colonia aki, lo expon pa e hechoe,
koe ta para den e instruccion, asina koe el
tabata huzga es asuntoe di un importancia
muchoe grandi, pa larga Conseho keda sin sa-
bi mas tantoe tempoe, kiko ta para den es
instruccion i inteiicion di es expedicion aiden
menciona, motiboe pakiko el a desea di larga
Conseho mira es instruccion. Ma pa motiboe
di loke el a primiiiti S;isportas, no por a
had esai sino bao di primintiraentoe di mas
santoe, koe lo warda secreto...”
|
|
5 |
 |
“...- 43 -
cion tabata dirigi na es isla aki; toer pro-
,, babilidad di loke ta para den es instruccion
mes ta paree camna den ines careda. Ma com
,, koe ta, ta mira basta cla for di toer loke ta
,, para den es instruccion, koe intencion di A-
,, gencia di San Domingo ta di plama spiritu di
libertad general riba henter Golfo di Mjico,
pa haci henter West-India participa den e
suerte desgraciado di Santo Domingo. Bas-
ta motiboe anto pa percura coe muchoe mas
tancoe vigilancia pa mantene es Colonia aki.
Koe Conseho tabata mira tambe toer im-
portancia di palabranan di Lauffer, ta proba
e resolucion, koe Conseho a toema, pa toer
miembro bai cas di Tierce na Otrabanda, pa
aja nan toer huntoe ristra su papel- i su boe-
kinan. Ma nan no a haja ni un solo papel di
anja corriente, asina koe nan a hini na con-
clusion, koe Tierce a pone toer papel, koe tin
relacion coe es complot, na un lugar sigura;
ma foi papelnan di fecha mas bieuvv Conseho
a mira ,.ciarameute, koe masjar tempoe calja
,,...”
|
|