1 |
 |
“...na 1795.
Denter di desgracianan, koe a bini ariba et
isla aki, lamantamentoe di catiboe na 1795 ta
ocupa sigur un di promer lugar, principalmen-
te pasobra el a socede den un tempoe, koe isla
tabata den circunstancianan raasjar critica. Bas-
ta anja caba comercio tabata paraliza ; taba-
tin desunion den habitantenan; tripulaiitenan
revolucionario di e tantisirno piratanan Frances,
koe tabata bisjita haf, tabata haci mantenecion
di trankilidad i orde casi imposibel; coe tra-
bao di mas grandi solamente Gobierno por a
tapa gastoenan di toer dia, coe un palabra,
situacion tabata di tal manera, koe si adver-
sidadnan aumenta, masjar consecuencia fatal pa
isla (1) no por keda atras.
Na causanan, koe mediatamente i^ inmedia-
(1). Mira no* tradnccion anterior : Un poca muchoe
trastorni....”
|
|
2 |
 |
“...sigiente dia (18 Aug.)coees des-
tacameuLoe (1) Ple^her a bai coe barcoe na
boca di San Michiel, coe instrucciou, pa sa-
mina, asina tautoe koe por, coe toer mansedum-
bre motiboe di malcoutentoe di catiboenan, pa
cohe cabeznan preso i, si ta necesario, pa usa
violencia si nan haci violencia. Ora el a jega
coenucoe San Michiel', Plegher a marcha mes
ora pa Porto Marie coe confianza, koe neger-
nan no tabata arma i koe ta facil pa el tre-
ce nan na nan memoria. Ma el a ekibok pi-
sa den di esai; no solamente mayor parti di
catiboenan tabata bon arma i no kier a
drenta den un conbenio ma nan a forza Plegher
tambe di retire, ora el kier a usa violencia. Den
un di escaramuzanan, koe a socede na es oca-
sion aki, e luitenant di uegeruan liber Marcus
Anthony, a distingi masjar i su conducta balen-
lente mester ta ranca for di olvido.
esai, bisando, koe foi anochi anterior c5,ba el
tabata listo pa companja habitantenan coe su
(1) Ma di mulatonan liber 14 sol a bini, di negernan
liber 31 noema....”
|
|
3 |
 |
“...November el a saca sigiente amnestiar
,,Nos, GrobGPnador i Conseho di iela CuraQao,
lez koe lo mira es cos aki of koe lo tende nan
Salud^, ta larga sabi ;
Koe nos tabata obligS, coe muchoe sintimentoe i due-
le dl mester a usa Spada di Hustieia pa castiga un gran
nmero di neger, koe excitS, pa algun malbado di nan
koe a pone nan como principal gefe di un complot maldito
no solamente a busea moda pa kita for di nan sin
legitimo, ma pa podera di isla tambe; koe pa es motiboe
ai nan a larnanta coe arma contra nan sion legitimo
1 tambe contra Autoridad di es isla, i pa eheouta nan in-
tencion impia i inhumana, no solamente nan a kiina i sakea
ditereiite coenucoe i cas ma nan a podera hasta di forti-
nan, koe ta pertenece na Estado.
Koe den nan tribilidad nan no a terne pa mata na ma-
nera di mas cruel un blancoe inocente, koe pa desgraeia
a cai deii nan man, i koe nan a comete mas crueldad ain-
cla; p esai toek, koe tabata den es conspiracion of tabatin
parti aden, mester tabata castig, na manera...”
|
|
4 |
 |
“...di November el a saca sigiente amnestia:
,,Nos, Grobernador i Conseho di isla Curagao,
iez koe lo mira es cos aki of koe lo tende nan
Saludg, ta larga sabi :
1 tabata obligS, coe muchoe sintimentoe i due-
ie dl mester a usa Spada di Husticia pa ca-stiga un gran
numero di neger, koeexcit. pa algun malbado di nan
koe a pone nan corno principal gefe di un complot maldito,
no solamente a busea moda pa kita for di nan sion
legitimo, ma pa podera di isla tambe; koe pa es motiboe
ai nan a laraanta coe arma contra nan sjon legitimo
1 tambe contra Autoridad di es isla, i pa ehecuta nan in-
tencion impia i inhumana, no solamente nan a kiraa i sakea
diferente coenucoe i cas ma nan a podera basta di forti-
nan, koe ta pertenece na Estado.
Koe den nan tribilidad nan no a terne pa mata na ma-
nera di mas cruel un blancoe inocente, koe pa desgracia
a cai dennan man, i koe nan a comete mas crueldad ain-
da; p esai TOEB, koe tabata den es conspiracion of tabatin
parti aden, mester tabata castigd, na manera...”
|
|
5 |
 |
“...nan oiirpa of nan bida, pa ehempel pa otro.
For di es publicacion aki por deduci, koe
Oonseho a saea uii decreto, pa sigara un me-
lior trato pa catiboenan. Den e,s publicacion
bonseno a fiha ora, koe catiboenan mester tra-
ba, cantuiad di coeminda i panja, koe sjonnan
mester doen a nan, i na general Conseho a ta-
na toer cos, koe por doena ocasion na abuso,
Asina anto es larnantamentoe di catiboe
koe tabatin un aspecto asina peligroso, taba-
ta sofoca i bien coe prdida di bida di dos
bende solamente. Ma danjo, hac na propiedad,
tabata raasjar tantoe (1); asina koe sigiente an-
ja algun donjo di coenucoe no por a paga in-
teres dl hypotheek, koe nan tabatin riba nan
coenuce. Como prueba reraarcabel i tipico di
situacion di es tempoe ai ta sigur e resolu-
cion, koe Conseho a toeraa pa juda tal don-
]onan dl coenucoe: promer el a'doena nan un
anja, i despues seis luna mas, pa paga inters;
nan mas duroe di mester a somete nan na castigoe ko
nan companjero di rasa (boraba) tabata doena nan koe...”
|
|