1 |
 |
“...ta hustoe,
i pa doena nan pordon pa es cosnan di vio-
lericia, koe nan a comete caba. (R. & S. 179 >).
Pastoor/Schinck lo cornpanja Fan Westerh ilt.
Pura-pura nan a drecha un barcoe pa hiba
troepa na boca di San Michiel. Seis or i mei di a-
nochi (19 Aug.) nan a jega boca di San Mi-
chiel i Fan Westerholt a resolve pa kela aja
te SU manece i pa spera resultado di mision
di pastoor, koe mes ora a cohe camin )i pa
Port-Marie, cuartel-general di negernan. El
a priminti Fan Westerholt, koe lo el bolbe pro-
raer koe 11 or di anochi (2).
Ora pastoor a jega na camparaentoe dje ne-
gernan, el a larga jama catiboenan, koe
a mand keda para. Siete of ocho di nan a bi-
ll). Se^un un manuacrito bieuw, koe tin pa titnlo-[
,,Memorial der Gesehiedenisse op t Byland Caragao in i
Jaar onzes Heeren 1796, koe M^. J. J. A. Van Baars ta:
batiu araabidad di moenstra ini i koe ta masjar exaeto
en cuantoe su feelianan, un ciertoe Thomas Paradis a bai
caba foidia 18 Augustus cerca e catiboenan rebelde pa bus-
ca...”
|
|
2 |
 |
“...86 -
ni despues, pa puntra e sacerdotemotiboe di su bi-
nimentoe. Despues koe naa a tend, nan a hib
na cas grandi dje coenucoe, camina el a haja
hopi neger arma i no arm, tarabe Toela, koe
SU companjeronan tabata jatna ,,kaptein. Hopi
catiboe, curioso pa sabi kiko es pastoor a bin
had, a rondon. Pastoor Schinck a doena in-
forme di su mision i a prirainti nan porJon, na
nomber di Gobernador i di Conseho, si nan bolbe
bai trankilo na nan coenucoe pa cohe nan trabao.
Palabranan conmovedorparcea haci unimpresion
grandi riba nan : ,,como un prueba di grati-
tud, uu dje negernan, koe a mira koe pistoor
su doosji di snuif tabata basji, a bacia loke
e tabatin den su doosji deu doosji di pastoor.
(1). Es ora ai Toela a toema palabra. ,,Nan
a maltrata nos muchoe tantoe, el did, ,,nos
no ta busca pa haci ningun hende maloe i ta
desea nos ta desea nos libertad sol. Negernan
Frances a haja nan libertad, Francia a vence
Holanda, pues aki nos mester ta liber tambe .
Pastoor a moenstra Toela, koe Autoridad...”
|
|
3 |
 |
“...spantoe i ansia,
koe tabata figure, koe el tabata bao di po-
der di e sangriente Robespierre, koe guiljotina
tabata zoja dilanti su wowo i coe ansia ta-
bata desea pa di dia abri.
Ora di dia tabata abri, P. Schinck a bai
riba pleintji dilanti cas, camina negernan a
coeminde coe masjar carinjo i a doen un kop-
pi di koffie. Ba^tiaan Carpata a bisa pastoor,
koe el a larga silja un cabai p; el no taba-
ta kier pa pastoor a bai na pia. Promer koe
Pastoor a sali for di camparnentoe di neger-
nail, el a bolbe tene un entrebista coe Toela
i a puntr, ki respond! mester doena Gober-
nador i Conseho. Toela a contest, koe el i
SU hendenan no ta desea otro cos sino nan
libertad.
Entretanto van Westerholt, mirando koe
pastoor no a regresa na e ora, koe el a pri-
minti, a resolve di no perde ni un momentoe
di tempoe; pesai el a doena orde pa asina di
dia coeminza kibra, toer cos ta cla pa mar-
cha. Net ora troepanan a haja orde pa mar-
cha,^ a jega noticia, koe un cuerpo di blancoenan
arma tabata na camina;...”
|
|
4 |
 |
“...- 90 -
orde di Luitenant H. Leyer. Despues koe es
cuerponan aki a uni coe e destacamento di
van Westerholt, nan toer a marcha pa Porto
Marie.
Ora nan a jega na cuartel di rebeldenan,
van Westerholt a. resolve pa poerba un biaha
mas pa ccjmberti es negernan i mes ora pa
spiona nan posicion; el a pidi nan doen un
eutrebista, loke nan a consenti bao di pro-
mesa di siguridad di persona. Companja di
sergeant Johr, Van Westerholt a bai anto na
campamento di negernan, camina el a bolbe
ofrece catiboenan, pa medio di Johr na lenga
di pueblo, un general pordon, basta koe nan
bai calmo atrobe na nan coenucoe. Ma coe un
tono di orguljo nan a nenga i tabata exigi
nan libertad i igualdad coe blancoenan, flhan-
do nan riba un carta di general Rigaud, koe
tabata priminti nan libertad, i koe tabata
bisa, koe, awor koe Holanda i Francia ta
n, catiboenan aki mescos koe na colonia
Frances mester tabata liber. Van Westerholt
tabata busca di comb mee e catibonan, koe
nan huicio no tin ningun fundamentoe, ma...”
|
|
5 |
 |
“...ceritoenan aicerca. Despues di un resistencia chi-
kitoe noema, catiboenan a hui, largando alffun
morto i 12 prisonjero na poder di Fan Wes-
terholt, koe a manda es prisonjeronan ai Pun-
da coe un destacaraento di boluntarionan di
Burgernan, koe a expresa nan deseo di bai Pun-
da trobe su mes anochi.
Promer koe el sigi trata mas aleuw, Fan
Westerholt a huzga, koe el mester spera noticia
exacta tocanti lugar, oenda negeruan a bolbe
reuni. Pa via di un noticia falsoe un biaha ca-
ba el a cansa su troepanan por nada ; ademas di
esai su hombernan tabata masjar fatiga pa poer-
sigicion di negernan, koe tabatin masjar pr^c-
tico den coerimentoe, na loke mester atribui
tambe, koe tabata cohe asina poco di nan pre-
80. Ma su manece mes a bini nobo sigur, koe
e catiboenan a reuni na coenucoe Fontein-, mes
ora Fan Westerholt a cohe camina paja. El a
na]a e negernan reuin riba es ceroe cerca es
coenucoe, foi oenda nan tabata tira sin stop ri-
ba su troepanan, ora nan a jega na pia di ce-
roe. Asina...”
|
|
6 |
 |
“...retirando semper, ora nan a
haja nan obliga, pa cansa blancoenan, asina
koe di mehor cos lo ta, pa obliga nan, pa
falta di coeminda, pa pone arma abao. Aun-
ke Conseho a drenta coe es plan, el no por a
logra pa via di diflcultad tecnica, koe tabatin
pa transporta tantoe bestia i maisji.
Dia 24 di Augustus Van Westerholt taba-
tin atrobe uu enbrebista coe e lamantadornan
neger, el a ofrece nan uu bez mas completo por-
don, ma es biaha aki coe excepcion di gefenan
di es lamantaraentoe. Ma negernan a bolbe nen-
ga: un luitenant di nan, uu ciertoe Toussaint a
grita Van Westerholt na Frances: Nos ta aki
pa vence of pa moeri, i hasta nan a busca,
aunke por nada, pa podera di Van Westerholt.
Su manece (25 Aug.1 tabatin un abake ge-
neral riba rebeldenan.
Van Westerholt mes, coe e destacamentoe di
militar i matroos, a subi ceroe na e banda di
mas par, i trabahosa; den loraba di e destaca-
mentoe el a pone W. H. Quasi, oficial di ar-...”
|
|
7 |
 |
“...Spencer, A. George i L. G.
Meijer (Rekw. 1796) a hacie di nan mes caba.
Entretanto Van Westerholt a mira rnasjar
bon, koe por a costa masjar trabao pa saca e
negernan for di nan posicion fuerte; pesai el a
busca coe negociacion promer, loke podiser
lo costa mnchoe bida di hende, si haci vio-
lencia coe arma., El a manda diferente carta
1 respond! pa e negernan i el tabatin un en-
trebista personal mes coe algun dje lamanta-
dornan, ma ora esakinan tabata tende, koe,
pa haja es pordon, nan mester a bolbe bai
na nan coenucoe pa cohe nan trabao atro-
be, nan a nenga obstinadamente di so-
mete nan i tabata desea pa el declara nan li-
[1] Foi dia 19 di Ausrustus patruli fuerte, tantoe di
Bur^ernan como di cuerpo di mulatonan liber a haci ron-
da di dia i anochi den Punda i na coenucoenan banda riba....”
|
|
8 |
 |
“...- 97 -
di catiboanan tabata traha na nan coenucoe a-
trobe. Pesai despues koe Van Westerholt a ha-
ci un poersifficion general pa busca modo di co-
he Toela i Bastian Carpata, loke el no a logra
haci, el a regresa na Piinda, largando nn des-
tacamentoe di SOhoraber bao di eomando di luite-
nant Hagenberg na es lugaruan. Na binimentoe
di Punda na diferente coenucoe nan a kibra we-
soe di toer catiboe, koe nan a cohe coe arma den
man, pa larga un ehempel pa e otro negernan,
koe a bolbe na es coenucoenan. Te dia 19 di Sep-
tember Van Westerholt a gana Punda; El a bi-
ni coe Toela, gefe di es lamantameutoe, koe un
koe pa orde di Van Westerholt nan a kap manoe i pia
di es Toussaint i otro prisonjeronan i a tira nan despne
den laraar, mientra Toussaint a drief bini tera su manece
i tabata keha di sed, ,,i koe un tiroe di revolver nan a
pap:a SU sed pa semper.
Segun mi opinion, por bien considera es cuenta como un
cuenta di nanzi. Di promer Toussaint NO tabata gefe di la-
inaiicamentoe; di dos...”
|
|
9 |
 |
“...105
pende e Sr. Spencer como abogadodilanti tribunal
ai isla, paeobra Conseho tabatin prueba sucien-
te di el, ,,koe el tabata sirbi dosjpartida pa-
reu w. Ma pa recomendacion di van Wester-
holt el a bolbe haja pertnision pa practica co-
mo abogado, su sigiente anja mes el tabata
encarg, coe e puesto importante di fiscal i po-
co tem despues tabata nombra deflnitiva-
mente como tal,
Tocanti pastoor Schinck ken su nervio a
sufri masjar pa toer loke a socede i koe a
participa Conseho su intencion, pa bai Holan-
da pa busca inehra di su salud Conseho a
decidi : pa saca un resolucion pa gradici Su Re-
verendo pa fabornan, koe el a moenstra Colonia,
i pa sigura Su Reverendo, koe lo sinti Conseho
muchoe, si circunstancianan di isla lo oblige bai
Holanda, ma koe Conseho lo desea mehor di
experimenta, koe mescos koe antes, Pastoor
lo busca di trece e carnernan perdi den bon
coera i emplea su bien i su influencia pa dre-
cha bon rde aki i juda mantenle.
E bon matroosnan di Heshusius, koe a
comporta...”
|
|