1 |
|
“...In het Papimentsch schrijft men nog heden sigi, dat niet
alleen van de Spaansche spelling afwijkt, maar tot het verkeerd
uitspreken van het woord aanleiding zou kunnen geven, wijl
om den klank terug te geven de g hier de Engelsche uitspraak
hebben moet.
Bovendien zijn er enkele eigenaardige woorden in het
Papimentsch, die twee geheel en al verschillende woorden van
het Spaansch te kennen geven.
Onder dezen neemt een eerste plaats in de uitdrukking
ku (of coe en koe, zooals men het hier schrijft); con (Spaansch
voor met) is in het Papimentsch coe, en que (Spaansch voor
die of dat) is eveneens coe of A:oe; eigenlijk Am in beide gevallen.
In de laatste tijden wordt, waar met wordt bedoeld coe
geschreven, met c, terwijl waar het betrekkelijk voornaamwoord
of een bijwoord geldt, het woord met een k geschreven wordt.
Hoe prijzenswaardig dit ook zijn moge, heeft deze regel dat
tegen zich, dat de toepassing daarvan alleen gegeven is aan
hen, die vertrouwd zijn met de spraakleer.
Wij hebben gemeend...”
|
|
2 |
|
“...beschouwingen over de volkstaal
van Curagao in het Eerste Verslag van het Genootschap
opgenomen, hadden wij een hoofdstuk gewijd aan de behan-
deling van Vervoeging der werkwoorden. Wij verwijzen
belangstellende lezers naar onze mededeelingen in gemeld
hoofdstuk.
Van de werkwoorden zijn slechts enkele aan de Neder-
landsche taal ontleend.
Studeeren studid S estudiar
Leeren sind uit S ensnar
Lezen resd S rezar
eenigen zeggen lesd H lezen
Beginnen cuminsd S comenzar
Eindigen cabd S acabar
Kunnen por S poder
Spreken papia oud S papear
Zeggen bisa uit S avisar (melden)
Gesprek houden combersd S conversar
Hoepen llama of yamd S llamar
Antwoorden rospond S responder
Vragen puntrd S preguntar
Eten com S corner
Drinken beb S beber
Kauwen kauw uit het H
Snijden cortd S cortar
Slikken gull S engullir
Smaken smaak of H
gustd S gustar
Vasten jujud 1) of P jejunar
yund S ayunar
Slapen drumi S dormir
1) De j behoudt hier de Portugeesche uitspraak....”
|
|
3 |
|
“...heel wel
Ik dank u
Hoe is uw broeder?
Hij is wel
Maar mijn zuster is ongesteld
Het spijt me
Neem plaats
t Wordt mijn tijd om weg te gaan
Wie klopt aan de deur?
t Is een vriend. Maak open
Ik wist niet dat U het was
Kom binnen
Hoe laat is het?
t Is acht uur
Hoe blijft gij zoo laat te bed?
Bon dia
Com bai
Mashd bon
No muchu bon
Danki
Combai bo ruman homber ?
B ta bon di sal
Ma mi ruman moh ta malu
Ta dul mi
Sintel
Ta mi ora di bai
Ta ken ta bati na porta?
Ta un amigu; habre porta
Mi no tabata sdbi ku ta bo
JDrentd
Cuant or ta wor?
Ta ocho'r voor ocho ora
Ta com bo ta quedd asina tantu
na cama?...”
|
|
4 |
|
“...Spreek maar
Zoo goed of slecht gij kunt
Hoe staat het weer?
Het is goed weer
Het zal niet regenen
tis helder weer
Gisteren was het regenachtig
Laat ons gaan wandelen
Met pleizier
Mi ta cansd
Lamtd (Sp. Levantate.)
Lagd nos sali huntu
Nos mest alrrmsd
Pam ku kshi
Bo sa papia papiamentu?
No muchu
Lo mi k sin
{sina ineengetrokken)
Ta lih (licht) si bo sd (voor
sdhi) spano
Si d, ta trabau {trabau is
werk = moeite = moeilijk.)
Mi sa algun palabra
Aqui un kende mest por papi
(voor papia .)
Pen cuantu tem lo mi por
sdbi ?
Hos, tres luna
Ma bo mest practica.
Bo no mest tin miedu
Pa.pict nurnd
Bon malu^ manera bo por
Gom td ku tm ?
Weer ta bon
Aicacero lo no ca
Shelu td cld
Ayera taba tin tem di awa
Bam keiru
{Bam is uit S vamonos)
{Keiru uit H kuieren)
Ku muchu giistu...”
|
|
5 |
|
“...
Zij is mijn buurvrouw
Zij heeft mooie oogen
Geef mij een vel papier, pen
en inkt
Ik moet een brief schrijven
Op mijn lessenaar vindt gij alles
Ik zie er geen inktkoker
Zie op de tafel daarnaast
De pen is niet goed
Hier hebt ge andere
Ta iindu llavi td ?
Na porta
Nos ta bai cunucu ?
No, laga nos queda napunda )
Bo ta gusta flor?
Sigur
Truta tamb?
(uit S tambin.)
Mi ta bisab adios
Ki noba tin ?
No muchu
Bo conos moh ahi
E ta mi hisina
(P visinha)
E tin bunita looioo
Nami (voor Dunami) pamp,
pm, ku ink
Mi meste scirbi (S. escribir)
un carta
Ribd mi lesnct bo ta liaija tur cos
Mi'n (voor Mi no) ta mird ink-
pot aki
Mird ribd mesa ahi pegel
E pluma no ta bon
Ata otro aqiii
1) De stad op Curagao heet in het Papimentsch Punda. De afleiding
van dit woord is niet bekend. In het Engelsch beteekent Pound een
bemuurde plaats tot berging van vee. De stad was vroeger ommuurd.
gelooven echter dat de naam aan de Willemstad toegekend wel een
anderen oorsprong zal hebben. Wellicht is het een woord van ...”
|
|
6 |
|
“...B.
STUKKEN, betreffende Juan de Ampuez en Curacao,
berustende in het archief te SEVILLA.
1511. Keal Cdula para que no se lieve a Juan de Ampies
derecho de Almojarifazgo por los mantenimientos que
condugese a la Isla Espanola.
Sevilla, 15 Mayo; V2 pliego.
1511. Real Cdula al Tesorero Matienzo para que d a Juan
de Ampies 26566 maravedis a cuenta de su salario.
Sevilla, 15 Mayo; Vs pego.
1511. Titulo de Factor de ,1a Espanola y de las demas islas
y Tierra-flrme, con el salario de 80 m maravedis al afio
a favor de Juan de Ampes.
Sevilla, 19 de Mayo; IV^ pliego.
1511. Real Cdula a los Oflciales de Sevilla para que paguen
a Juan de Ampies y cuatro criados el pasage y ropas
y mantenimientos que llevasen a la Espanola.
Sevilla, 15 Junio, Vs pliego.
1511. Real Cdula al Almirante Gobernador y oflciales de la
Espanola para que presten el auxilio que necesite al
Factor Juan de Ampies.
Sevilla, 15 Junio; Vs pliego.
1511. Real Cdula al Almirante Gobernador mandando se Ie
den al Factor Juan de Ampies...”
|
|
7 |
|
“...del servicio de S. M.
Valladolid, 17 Setiembre; 1 pliego.
1515. Real Cdula al Factor Juan de Ampies dandole las
gracias por los servicios que ha prestado en la venta
del Almojarifazgo y encargandole cuide mucho de la
Hacienda Real.
Medina del Campo, 28 Febrero; 2 pliegos.
1525. Real Cdula comicionando al Licenciado Lebron, Oidor
de Santo Domingo, para que entienda en los abuses
comotidos por el Factor Juan de Ampies.
Toledo, 4 de Agosto; 2 pliegos.
Real Cdula al Licenciado Vadillo, Oidor de la Espanola,
para que entienda en los fraudes cometidos por el Factor
Juan de Ampies y en lo sucedido en la construccion
de la Fortaleza de Cubagua de que era proveedor Ampies.
Toledo, 4 de Agosto; 2 pliegos.
1525. Real Cdula a los Oidores de Santo Domingo para que
amparen a Juan de Ampies en la posesion de las islas
de Curasao, Curaba y Buynari que le habian sido
encomendadas por los Padres Jeronimos y el Licenciado
Figueroa (Dice que present ciertas escrituras y testi-
monies sobre esto.
Toledo, 24...”
|
|