| 1 | 
              | 
            
              
              
  
              “...cultures op de Bahamas:
Dit kan een middel zijn om tot eene oplossing te geraken
van het vraagstuk der werkeloosheid. Als wij den voorspoed
en de welvaart der kolonies bevorderen, verhoogen wij tevens
hun koopkracht en daardoor hun vermogen om een uitgebreiden
handel met het moederland te onderhouden. (Morris Report.)
De derde soort van de hier in het wild voorkomende pita
is de sansevieria, op de eilanden dezer kolonie bekendonder
den naam van slangenlelie (Papiementsch: jeerba sienta
of jeerba di colebra).
Er bestaan 10 a 12 variteiten van deze plant (K.B. 1887,
No. 5), doch volgens den heer Hart hebben slechts enkele
soorten waarde als vezelstofproduceerders. De hier voorkomende
soort, waarvan ik genoemden heer een blad ter detemiineering
zond, werd door hem gequalificeerd als sansevieria longiflora
en een der beste vezelproduceerders van dit plantengeslacht
genoemd. (Brief, dd. 31 Januari 11.) Uit een rapport van de
heeren Ide en Christie over monsters van de verschillende
sansevieria-vezels...”
             | 
           
           |  
          
            | 2 | 
              | 
            
              
              
  
              “...77
in het Papimentsch gebezigd. Echter bij de namen der week-
dagen, die op n uitzondering na als hieronder zal worden
vermeld, uit het Spaansch zijn overgenomen, wordt het woord
dia voorgevoegd, maar uitgesproken dja-, hier worden door de
samentrekking van di en a een klank gevormd, die met dien
der i in het Engelsch overeenkomt.
De Spaansche j wordt, in enkele gevallen, door hollandsche
schrijvers van het Papimentsch door g teruggegeven. En dit
nog in de laatste jaren; wij hebben voor ons liggen een blaadje,
waarin het woord ejemplo (voorbeeld) gespeld wordt egeynpel
In hetzelfde blad vinden wij duci (zoet, uit Spaansch dulce)
geschreven, terwijl het woord in het Papimentsch is dusM.
Nog wordt de j (met den hollandschen klank) gebezigd om
de dubbele ll te kennen te geven. Nog in 1898 wordt ge-
schreven Nos a jega voor hemos llegado (wij zijn aangekomen).
De dubbele ll komt voor in vele Spaansche woorden, die
in het Papimentsch zijn overgenomen, en daarvoor wordt in
den regel de j (hollandsche...”
             | 
           
           |  
          
            | 3 | 
              | 
            
              
              
  
              “...Zaterdag	dja sdbra	S Sabado
Zondag	dja dumingu	S Domingo
Goud	oro	S onveranderd
Zilver	plata	S onveranderd
Koper	koper	H onveranderd
IJzer	heru	S hierro
Koest	froes	uit H verroest
Geld	placa	in S is placa een oud Spaansch
		muntstuk van lOmaravedis
Goudgeld	plakoro	voor placa di oro
Zilvergeld	plak plata	voor placa di plata
Kopergeld	plak koper	voor placa di koper
Zout	sdlu	S sal
Steen	piedra	S onveranderd
Zand	santu	uit het H
Glas	glas	(de g uitgesproken als in E)
Gras	yerha	uit het S
Bloem	flor	S onveranderd
Boon	honchi	H boontje
Mas	manshi	uit H en S
Oranje	laraha	P laranja
Boom	palu	in S is palo hout.
Bosch	mondi	in S is monte gebergte.
Mier	vruminga	P. formiga
Vlieg	musquita	S mosquito (mosca)
Vlinder of kapel.	barbulte	P barboleta
Wesp	maribomba	P maribombo
Hagedis	ragadishi	S lagartijo
Spin	harana	S arana
Wurm	bichi	P bicho
Ei	webu	S huevo
Haan	gai	S gallo...”
             | 
           
           |  
          
            | 4 | 
              | 
            
              
              
  
              “...Min	yaya	S aya
Mensch	Hnde	uit S gente
Hoofd	Cabs	S cabeza
Haar	Cabei	S cahello
Oor	orea	S oreja
Voorhoofd	frenta	S frente
Oog	toowo	P olho ^ P mam
Hand	man	{ F main
Neus	nanishi	S nariz
Mond	boca	S onveranderd
Lip	leep	uit het H
Tong	lenga	S lengua
Verhemelte	shelu di boca	(hemel van den mond)
Rug	lomba	uit S lomo
Lichaam	ciirpa	S cuerpo
Arm	brdsa	S brazo
Elleboog	cotovelo	P onveranderd
Vuist	moquete	Dit woord beteekent in S een slag in het aangezicht
Nagel	huila	S una
Knie	rudia	S rodilla
Voet	pia	S pi
Hiel	hielchi	H hieltje
Teen	dede pia	P dedo do pe
Been	wesu	S hueso
Brein	sesu	S seso
Maag	stoma	S estmago
Tand	djente	S diente
Bloed	sanger	S sangre
Speeksel	scupi	uit het S werkwoord escupir (spuwen)...”
             | 
           
           |  
          
            | 5 | 
              | 
            
              
              
  
              “...Speld	feneta	P alfinete
Plantage	cunucu	Z.-Amerik. S conuco
Kar	garoshi	eerder uit F carrosse dan S
		carro
Wagen	shrs	H sjees (tweewielig rijtuig
eerder
poste)
dan F chaise (de
Juk	yuca	S yugo
Zadel	sia	S silla
Meester	sJion	S senor (?)
Bediende	crid	S criado
Slaaf	catibu	S cautevo
Yolk	pueblu	S pueblo
Vreemdeling	straaeru	S estranjero
Metselaar	metsld	uit H
Timmerman	carpint	S carpintero
Kuyper	keiper	H slecht uitgesproken
Schilder	verf d	uit H verwer
Schoolmeester	meester	uit H
Leerling	miichci di skool letterlijk kind van de school	
Boek	buki	uit H boekje
Bladzijde	foija	P folha
Pen	pen	H onveranderd
Inkt	tinto,	S onveranderd.
Papier	pamp	S papel
1) Aan het Holl. woord verf is de Spaansohe terminatie dor (laatste
klinker weggelaten) gevoegd. Zoo is van hlik, blekru gevormd door toe-
voeging van ero, om blikslager aan te duiden....”
             | 
           
           |  
          
            | 6 | 
              | 
            
              
              
  
              “...trece)
14	djescuater			vier	(S	catorce)
15	djescincu			vijf	(S	quince)
16	djesseis als S diez y seis, en zoo vervolgens
20 binti S veinte
30 trinta S treinta.
40, 50, 60, 70, 80 en 90 als in S. Opmerkelijk is het
dat hij de min ontwikkelden mater h binti voor 80, en
mater b binti m diez voor 90 gezegd wordt als F quatre vingt enz.
100 is shn i) uit S cien. 1000 is ynil als S.
Eerste prom S primero
in zuiver Papimentsch zegt men voor tweede, derde enz.
di dos, di tres enz.
letterlijk van twee (voor tweede)
van drie ( derde)
middenste is di meimein P myo (herhaald)
 laatste is de latste uit H.
Een korte lijst van de
WERKWOORDEN,
zoo als die in de volkstaal, meest allen uit het Spaansch
overgenomen, gebezigd worden, meenen wij in deze bijdrage
te moeten opnemen.
1) Gewoonlijk op S wijze gespeld. Wij stellen shn om de uitspraak
aan te wijzen....”
             | 
           
           |  
          
            | 7 | 
              | 
            
              
              
  
              “...de Curagaosche volkstaal, laten wij hier volgen een
SAMENSPRAAK.
Goeden dag
Hoe gaat het?
Zeer goed
Niet heel wel
Ik dank u
Hoe is uw broeder?
Hij is wel
Maar mijn zuster is ongesteld
Het spijt me
Neem plaats
t Wordt mijn tijd om weg te gaan
Wie klopt aan de deur?
t Is een vriend. Maak open
Ik wist niet dat U het was
Kom binnen
Hoe laat is het?
t Is acht uur
Hoe blijft gij zoo laat te bed?
Bon dia
Com bai
Mashd bon
No muchu bon
Danki
Combai bo ruman homber ?
B ta bon di sal
Ma mi ruman moh ta malu
Ta dul mi
Sintel
Ta mi ora di bai
Ta ken ta bati na porta?
Ta un amigu; habre porta
Mi no tabata sdbi ku ta bo
JDrentd
Cuant or ta wor?
Ta ocho'r voor ocho ora
Ta com bo ta quedd asina tantu
na cama?...”
             | 
           
           |  
          
            | 8 | 
              | 
            
              
              
  
              “...Lamtd (Sp. Levantate.)
Lagd nos sali huntu
Nos mest alrrmsd
Pam ku kshi
Bo sa papia papiamentu?
No muchu
Lo mi k sin
{sina ineengetrokken)
Ta lih (licht) si bo sd (voor
sdhi) spano
Si d, ta trabau {trabau is
werk = moeite = moeilijk.)
Mi sa algun palabra
Aqui un kende mest por papi
(voor papia .)
Pen cuantu tem lo mi por
sdbi ?
Hos, tres luna
Ma bo mest practica.
Bo no mest tin miedu
Pa.pict nurnd
Bon malu^ manera bo por
Gom td ku tm ?
Weer ta bon
Aicacero lo no ca
Shelu td cld
Ayera taba tin tem di awa
Bam keiru
{Bam is uit S vamonos)
{Keiru uit H kuieren)
Ku muchu giistu...”
             | 
           
           |  
          
            | 9 | 
              | 
            
              
              
  
              “...Oflciales de Sevilla para que paguen
a Juan de Ampies y cuatro criados el pasage y ropas
y mantenimientos que llevasen a la Espanola.
Sevilla, 15 Junio, Vs pliego.
1511. Real Cdula al Almirante Gobernador y oflciales de la
Espanola para que presten el auxilio que necesite al
Factor Juan de Ampies.
Sevilla, 15 Junio; Vs pliego.
1511. Real Cdula al Almirante Gobernador mandando se Ie
den al Factor Juan de Ampies doscientos indios de
repartimiento.
Valladolid, 2 Agosto; Vs pliego.
1511. Instruccion que se di a Juan de Ampies de lo que
debia hacer en el oficio de Factor de Ie Isla Espanola.
Octbbe; 2 pliegos....”
             | 
           
         
     |