1 |
|
“...mester hui coe nan na Egipto. 6. Caha
di morto. 7. Si hende ta kita su dos handschoen, el ta keda
coe 10 dede, mask el a kita 10 dede afor. 8. Palomba di area
di No. 9. Pruha ta pretoe, pasobra semper el mester bisti
rouw, pa un di su famia koe nan a mata- 10. 7 jioe, esta 6
homber i un muher.
s
Charada.
1. Ki animal ta wesoe pafor, carni paden ? Guiiiermo santini
2. Tres bez diez-ocho ta 315,333. Di com? e van uyibrecht
3. Pakico Eva a morde pida for dje appel ? p a simon
4. Mi no por mira, ni tende, min sa leza ni scirbi, mi
no tin boca tampoco. Sin pia mi ta camna toer camina
instrui i diberti hende. Kende mi ta ? r. Hasseimeiyer
5. Kende por scirbi Amsterdam coe 7 letter ? a servage
6. Kico ta carga corona i el no ta rey, scama sin koe
el ta piscar ? Manuel Palm
7. n tata, mama i dos jioe mester pasa un rioe anchoe, i
no tin un otro judanza. sino un ponchi koe no por carga
mas koe 150 liber. Pero e tata. i mama ta pisa cada un
150 liber i cada jioe 50 libr. E ponchi sol no por pasa
e rioe...”
|
|
2 |
|
“...boela coe angelnan
ariba, pa ricibi di m&n di Hesus
corona di martir.
* *
Pa banda di auochi a bini algun
cristian banda di es camina i nan
a hanja es sacerdote gravemente
herid ta reza dilanti di e morto.
Largoe ratoe el a jora na silencio,
ma for di su boca a sali es pidi-
mentoe:
O Dios, Banger di martirnan
ta semfa di cristiaunan. Es semfa
tabata falta ainda den mi coenucoe.
Awor mi ta confia, koe lo el bai
florece i produci pa bo un cosecha
abundante di almanan.
UN EHEMPIiO REAL,.
Nos a tende conta hopi bez di e
piadoso Emperador Alem&n, koe a
baha asina pronto for di su bestia
pa ofrecle na un Sacerdote koe ta-
bata hiba Mahestad pa enfermonan.
Huntoe coe esai nos por pone tam-
be es boenita ehemplo doend pa Rei-
na di Spanja;
Algun luna pasd e Princesa tabata
bai haci un paseo coe su roeman
homber, archiduque Eugenio. El a
mira un Sacerdote acerca, koe ta-
bata hiba Mahestad pa un enfermo.
Solamente dos hende tabata com-
panjle. Inmediatameute el a manda
e cochero para, el a baha...”
|
|
3 |
|
“...cara contentoe el ta bai cerca su
papa i ta bis:
Papa, mi ta bai misa, paeobra
awe ta dia domingo.
Kico, misa bo ta bai ? Coi lo-
co, ta bon pa muhernan bieuw, me-
hor bo haci un paseo.
Papa, tende un cos aki: Mas-
tro a sinja nos koe dia domingo
hende mester bai misa. Ei a bisa,
koe hende tin obligacion estricto, di
cumpli exactamente coe mandamen-
toehan di Dios, i un di nan ta di
tantiflca fiestanan. Si mi ta keda sin
bai, sigur mastro lo rabia.
Mucha, bo e& kico, Bo mastro
ta bobo, di kere koe tin Bios. Ma-
jan mi ta bai cerca dje pa tah p
stop-di sinja bo coi loco asina.
E mucha a keda ketoe, el a pen
sa un ratoe, caba el a puntra su
papa:
Anto papa ta bai taha mas-
tro tambe di sinja mi e otro man-
damentoe tambe, koe ta manda mi:
Honra bo tata i bo mama ?
E tata a keda babuca, ora el a
tende e prehunta, koe el no a spe-
ra. Avror ta librepensador a keda ke-
toe i pensativo. Caba awa a bini
den su wowo, el a braza su jioe i
biss
Mi jioe, bai misa, i sinja bon
di bocta toer e mandamentoe...”
|
|
4 |
|
“... el ta
bisti e ringchi. Tambe pa boso traha e som exactemente, bo mester
sabi padilanti, koe e mucha koe ta sinta mas cerca di porta, koe ma
drenta, ta No. 1, esun banda di dje ta No. 2 etc. tambe koe man robe
bo ta nota coe 1, man derechoe coe 2 ; dede grandi ta 1, su sigiente
ta dos etc. nsina koe dede chikitoe ta 5. Si ringchi ta mas ariba na
su dode tambe ta nifica 1, si ta meimei ta 2, si ta maa abao ta 3.
Corda bon, boso no papia nada di loke boso ta scirbi. Scirbi boca
ketoe, pa mi no tende nada-nada. Bam traha som awor.
Scirbi di ouantoe lugar e mucha di ringchi ta sinta.
Multipica e cijfer coe 2. Boeta 5 acerca.
Multiplica e producto coe 5.
Boeta trobe 10 acerca.
Boeta acerca na Jci man el ta bisti ringchi, ta 1 of 2 anto.
Bolbe multiplica e laatste producto coe 10.
Boeta awor e cijfer acerca na cual dede el ta bisti.
Bolbe multiplica coe 10.
Boeta awor acerca 1, of 2, of 3, segun e mucha ta bisti ariba, meimei
of abao na su dede.
.Awor mi mester sabi e mas ultimo producto sol...”
|
|
5 |
|
“...tabata carga no tabata solamente
un vfetima di odio pagano, ma tam-
be e vfetima dibina di redencion. Ca-
bez dj mucha tabata droemi tran-
kilamente riba schouder di su defen-
sor, ma su manoe tabata keda sem-
per riba su pecho pa protega e teso-
ro koe e tabata carga. Sin koe nin-
gun no a strob, Cuadrato a jega coe
su carga santoe na pia dj sacerdo-
te, koe poco ora pas. a confia e
tesoro dibino na Tarcisio. Mirando
estado tristoe di es mucha, e sacer-
dote su wowo a jena ;coe Igrima,
i ora el a tende kiko a socede, e
tabata hinca roedia pa venera curpa
dj martir chikitoe di SSmo. Sacra
mentoe. Mauera un angel Tarcisio
a moeri i nan a dera su curpa na
Catacumba, oenda el a keda hopi
siglo. Despues nan a venera su reli-
kinan na misa di S Silvester na Ro-
ma i caba nan a hiba nan ua misa
di S. Dominico na NApoles, oenda
te ainda nan ta venere.
S. Tarciso ta patrono di perseve-
ranza despues di Promer Sta. Co-
munion.
# # *
Muchanan, ata boso ehempel.
Bobo tin tantoe Animo, i coerashi
manera...”
|
|
6 |
|
“...21
UN JAAGDOR BALENTE.
(Miwun
mm
1. Bam tende un cuenta
Koe paree un bnia,
Ajera ma scapa
Na wowo di anga.
Mn
3. E bruto a busca mi
Coe tantoe legria,
Koe paree e kier boela
Meimei di mi pia.
5. Lastrando den stof
Min ta prde cabez,
Mi ta carga scopet
Ta tir aja mes.
2. LezandoJden mondi
Ala Blancacontentoe
Ta lamta mi tras
Boroto, ronkmentoe.
* m
4. I morto spanta
Pa su djente feroz,
Mi ta tembla, ta cai
Poi dj iomba mahos.
6. E bruto a moeri
Mi ta seca sodr,
Mi ta bolbe mi cas,
Companja dj cachr....”
|
|
7 |
|
“...18
UN PEGOE BON HUNGA.
Na un cierto coenucoe tabata biba
un coenukero ricoe, ma koe nunca
tabata sali foi su pueblo.
Un dia el dici coe eu muher: Mi
tin gustoe di bai Punda, 1 anto lo
mi cumpra cualkier cos pa boso. Su
muher no tabatin nadacontra di esai,
ma numa el a epiert p no larga
nan bobi, pasobra, asina e ta eigui,
mi a tende koe den Punda tin hopi
hende floho, koe iugar di busca tra
bao nan ta sinta por nada 6 cabish,
bebe boerachi i busca di nek bende
pa nan haja di come i di bebe sin
traha. No tene cuidao, su mari a
responds : Mi no ta mucha chikitoe,
mi ta abri mi wowo bon pa nan
no ganja mi den nada.
Su manece nos homber a lamauta
tempran, bebe su koffi, coe dos placa
buscoechi di ocho, el a subi su ca-
bai i dos ora despues, el a baj den
Punda bao di un tao di hende di
toer sorto; el a record toer loke
su muher a bis i no tabata mishl
coe ningun hende. Atardi ora el a
coempra hopi dtaochorla pa su muher
i jioenan, el a mira den un tienda
un boenita worst. Cordando di legra...”
|
|
8 |
|
“...soldnan, koe mester camna na pia,
i koe tabata morto can sa di e ca*
mina largoe. Un di e soldnan a
perde tantoe respet pa e General,
koe el a grita malcontentoe: Bo por
papia di tene animo, bo mes ta
sinta riba cabai pero ami poberci*
to mester bai coe pia. Mes ora
e General ta baha foi su cabai, i
a ofrece cortesmente na e sold pa
)l OTRO HENDE*
subi su cabai. E sold a hanja ri-
pra i a nenga. Pero awor e Ge-
neral a oblige Apenas e sold a
subi cabai dje General, i koe nan a
sigui camina, nan a tende un tiroe,
i e sold riba cabai a cai morto na
suela. Un bala di scopet a cohe su
coerazon. ,,Mi jioenan, General Che*
rin di, lugar di mas altoe ta lugar
di mas peligroso. Gada un keda
conteutoe deu su estado. I mes
ora general a cord a riba su deber.
Calmo el a bolbe subi su cabai ma-
nera nada no a socede.
mm.
msm
Pin
Altil
mm
mm
wmm
GOI BUSCA.
E homber aki
a haci un biaha
largoe. Ta falta
bopi ainda pro-
mer koe el jega
cas. Morto can-
ed el a baha di
su cabai, pa so-
sega un poco.
Pero...”
|
|
9 |
|
“...80
THAHA COE SMAAK.
Un anocbe un senor res pet able i
ricoe, Senor Girolamo, a sali laat foi
teater i pasando winkel di Martino,
baa9-smid, el a keda masht stranjo,
di raira luz cend den dje, i di tende
batimentoe di martin riba heroe.
Como e baas tabata un bon co-
nocir di dj, el a drenba den e win-
kel, i a puntr: Bon anochi, mastro
Martin, ta kico tin aki? Toer ben-
de a bai sonjo caba, i bo ta tra
ba te asina laat. Di dia bo ta traba
semper asina duroe, bo no por gana
bo mantenecion mas sin traba ano
che tambe?
Senor Girolamo, bo tin raion,
baas Martini a contesta, mientras
el a kita su pecbi foi su cabez, loke
mi ta gana di dia coe mi trabao,
ta alcanza basta bon pa mantene-
cion. Fero Sefior Girolamo mester
sabi koe poco seman pas&, un ca-
lumqidad mash. grandi a pasa mi
bon amigoe Lzaro, un incendio a
kima su cas na cbinisbi. El a perde
toer toer cos, el ta falta awor cos
di mas necesario. Hende mester juda
su prbimo, no ? Wel, pesai mi ta
lamanta toer mainta dos ora mas
tempran...”
|
|
10 |
|
“...Fada nan ta fada nan mes
i otro hende i ta stroba nan den
Dan debocion. I ora porfin nan ta
tende Pader ta papia palabra: ,. Ite
mism est", un suspiro di ,,Danki Dios
koe cos a caba ta sali foi Dan
coerazon, i nan ta sali mas pronto
posibel, manera si nan kier scapa
nan cnrpa di un peligro grandi. Asi
na, mi amiguitonan, boso no mes
ter ta, asina boso no mester baci.
Si toer es hendenan, koe ta baci
asina, lo comprende mas mebor, toer
kico ta socede na misa, i kico nan
mester bin haci na misa, lo nau
no comporta nan asina- Mi kier
pusta, koe nan lo reza coe mas debo-
cion i pesai, koe nan lo saca mas
probecbo dj sacriflcio dibino, koe
awor su fruta pa bopi bende ta bai
perdf.
Pes motiboe, mi amiguitonan, mi
kier splica boso ter ceremonia di
Sacriflcio di misa, koe ta cos di mas
santoe, di mas altoe, di mas subli-
me, i di mas saludabel tamb di
benter nos Santa religion.
Bam coeminza anto. Tende bon,
leza bon toer esai i si bo a loebi-
da, mester bolbe les, pa toer e cos-
nan keda grab den...”
|
|
11 |
|
“...Muchanan, Hesus no ta pidi boso;
doena Mi bo placa, bo bida. E ta
bis*a: Mi jioe, doena mi bo coera-
zon.
Doena Hesus e coerazon, pa E biba
aden. Haci bo coerazon limpi i pu-
roe, pa e birtud angelical di pureza.
E birtud aki ta haci boso amiguito
di Dushi Hesus, un jioe privilgi, di
Maria, La Birgen Inmaculada, ta
doena boso proteccion di S. flos,
ta haci boso roeman dj Angelnan
puroe, koe ta guia boso den peligro-
nan di mundoe i lo hiba boso alma
puroe un dia den reino di cieloe.
Anto boso lo tende for di boca di
boso Hesus : Bienaventurado esnan
koe ta di coerazon limpi, pasobra
nan lo mira Dios....”
|
|
12 |
|
“...38
ta para, ora nan a tende es pa-
labra.
Nos ta bai, maestro ? esun di
mas hoben a risca di bisa, ,,nos ta
bai foi es castiljo soberbe, foi es
bosque, koe ta tereno asina bon pa
jaagmentoe ? ,
Si bon ta gusta di sigai nos,
keda anto. Mi no ta forza bo pa
sirbi mi! el a grita, mientras su
wowo tabata saca candela di rabia.
Ma, mi maestro, (}ero a bisa
toer humilde, com nos lo por kita
for di bo Ma bo pober jioenan !
Pa nan lo tabata fatal. Miseria i
cansamentoe di nn biaha nobo nan
lo no por a wanta, principalmente
awor koe dianan ta bira mas cor-
ticoe i koe tempos di frioe ta acer-
ca. Ademas, ken ta sigura bo, mi
maestro, koe Jo bo nanja pronto
un lugar di biba manera esaki?
Ami tambe ta sinti compasion
coe mi pober jioenan. Ma ta por
MM
Bl;f
mm
mm
mmi
mm
mm
immim
. :tel
mmm
mgmm
mmmmm
B8B
igsm
HSs
asuW...”
|
|
13 |
|
“...ta biba aden,
mi tabata corda trobe riba es dia-
nan feliz, koe ma pasa den nos bos-
quenan di Harz, ma........ ma sali
ganjA.
Mi sabi, maestro, koe oso i lbo-
nan ta biba aki cerca i koe den
anochi nan ta pasa rond aki banda,
pesai ma waak mashA bon riba bo
fioenan. Ma mi a corda tambe, koe
no tin nada di terne, oenda bo ta do-
mina coe bo laoza, Gero a responde.
Bo a corda bon e befe a bisa.
Mi no ta homber pa larga spanta
mi pa ki enemigoe koe ta. Ora e
tabata papia es palabra, hende por
a tende su rabia i e dici: ,,No, tin un
otro ta biba den es lugar aki, un,
koe mi ta odia coe odio di mas
grandi. Mas calmo el a sigui.,, Awe
ma jega den es valje, cerca di rioe,
oenda mi no a jega te ainda. Ma-
shA admirA ma ripara riba un cero
chikitoe un casita, trah di paloe i
rama, i abri padilanti. Oen e casita
tabata para un altar coe un cruz
riba dj. Anto e odio mortal a bok
be lamanta den mi coerazon, paso-
bra mi tabata sabi, koe esai taba-
ta un dj casnan, na cual cristian-
nan ta adora nan...”
|
|
14 |
|
“...46
toe koe tabata doen lechi, tabata hort& ; e di dos, di treB, di cuater,
koe coenukeronan a doen, a hanja mes suerte. Pero loke tabata mas
pisd ainda pa es apostel piadoso tabata, koe Wolfert coe su banda
chikitoe tabata stroba hende di bini misa dia Domingo, pa nan tende
su predicashi, i tabata forza nan di bolbe bai nan cas, de la manera,
koe a lo largo poco hende numd arisca di bini misa, caba na scon-
dir. Pes motiboe e sacerdote zeloso a hanj obligd di sali foi bu ca-
. sita i di bai foi un oenucoe te na otro pe bueca su earner i forta-
lece nan den nan f. Pero loke Wolfert a busca, e no a alcanza: es
ereraita a keda. biba den es bosque. Por a cost hopi trabao i sacri-
flcio, ma e tabata incansabel den su oftcio sublime. E tabata predica
f na bu fielnan plamd i tabata doena nan Santoe Sacramentoenan,.
apesar di toer strobamentoe.
Diez aDja caba Wolfert a domina den es tera Su jioenao a crece
te hobennan balente di dieztres i diez siete anja. Ya foi chikitoe nan
tabata sinja jaagmentoe...”
|
|
15 |
|
“...ta batizi den su nomber ?
Batiz., sf, mi ta, Winfred a responde. Mi ta corda e dia ainda,
koe nos a baba, huntoe coe miles otronan, na awa. Esai a socede, pro-
mer koe nos a sali foi Sahonia. Pero, kico e bautismo tabata nifica,
mi no sA.
Bo ta jioe anto dj jaagdor balente, koe a pone su bibar na e casti-
ljo di Hunonan, i koe a soemete toer tera rond na su poder ? e sa-
cerdote a sigui puntra.
Si, mi ta. Mi s, koe mi tata tin odio contra bo; ma mi no sa
pakico. Coe muchoe gustoe lo mi kier a tende algo dj Dios, koe boso
toer ta sirbi i koe a haci rey di Franconan asina poderoso, koe toer
tera mester obedecle, Winfred a responde.
Coe compasion es eremita a mira es hoben, koe tabata weit coe wo-
wo, jen di ansia i suplica. Nb, es hoben fini, coe su cara suave i flore-
ciente, su cabeinan blond i largoe, no tabata paree es tata brutoe I
Winfred tamb tabatin ocasion awor pa mira es homber di Dios for
di mas acerca. E mester tabata un homber di basta anja caba, asina
el a pensa, maske e cara...”
|
|
16 |
|
“...loe, promer koe solo i luna tabata luza i ora no tabatin lamar ainda,
ni nada nada I)ios sol, eterno i todopoderoso tabatai.
I asina el a bini di creacion di mundoe na ceracion di hende, i el a
conta di paradijs. Winfred tabata tende coe atencion i de bez en cuan-
' do e tabata baha cabez. Ma un sombra scur a bin tapa su cara, ora
es eremita a cont, com promer bende a falta coe mandamentoe di su
Criador, i com pes motiboe morto i miseria a bini den es mundoe aki
com matamentoe i gera, odio i robo a bini den di hende, de la manera,
koe esakinan, na lugar di stima otro manera roeman, ta combati otro
manera enemigoenan i ta busca di soemete otro.
Si, bo ta papia berdad Winfred a grita, ora e eremita a stop un
rato. Asina ta awendia ainda. Ta un gustoe pa mi di tende bo, ma
mira, solo ta bai drenta caba i esai ta spierta mi koe mi mester bolbe
cas. Ma mi ta bolbe, mi tatd; loke bo a caba di conta mi tabata boe-
nita, grandi, sublime.
Bini na mi casita, cuantoe bez koe ta gusta bo, mi jioe. Instrui...”
|
|
17 |
|
“...wamm
ESfSSsSa
I es stranjero, koe
tabata Hesus, ma koe
nan no tabata cono-
c, a puntra : Kco
anto ? I nan a coe-
minza conta di Hesus
di Nazareth koe a haci
hopi milagro grandi,
ma koe sacerdotenan
i pueblo a entrega pa
moeri if a clab na
cruz. Nama conta tam-
be koe al^un muher a
bin bisa nan koe nan
a mira aparicion di un
angel, koe a bisa nan,
koe Hesus ta biba. I
algun discipel a bin
mira na sepulcro, i nan
a hanja manera mu-
hernan a conta han,
ma^Hesus mes nan no a hanja.
E stranjero a tende coe masha atencion, i ora nan a caba di papia,
e dici coe nan 3 Anto Hesus no mester a sufri toer esai i drenta asina...”
|
|
18 |
|
“...pasobra anochi ta bai cera i dia a baha caba.
Anto Hesus a drenta coe nan. -I ora nan tabata sinta na mesa, El a
toema pam, a bendicion, a kibr i a doena nan di come. Anto nan
wowo a abri i nan a conocle. Ma mes ora Hesus a sali for di nan bia-
ta. I nan a bolbe bai Herusalem pa nan conta apnstelnan loke a pa-
sa nan. Ma apena nan a drenta sala, oenda apostelnan tabata, koe
nan a tende un gritoe alegre s Senjor a resucita di berdad, i a paree
na Simon.
Awor nan a hanja toer cos troci. Nan tabata mira legria riba cara
di toer, koe poco ora pasi tabata tristoe ainda. Nan, koe no a mira
Hesus ainda, nan tabata tende coe atencion, nan tabata kere, ma ayl
mara nan tambe por a mir !
I mira toer ta dal di repiente un gritoe di spantoe. Pasobra, ata,
Hesus tabata para meimei di nan, E mes, resuciti for di morto ber-
daderamente, coe e mes cara, mirada, sonrisa, koe nan tabata conoce
asina bon. '
I Hesus dici coe nan : Paz na boso. Ta Mi, no tene miedoe!
IVt OJI V I TRIUPO.
Un historia foi tempoe...”
|
|
19 |
|
“...soberbe, cuantoe koe mester.
Lo e pidi Carlos di larga su dos jioe coe e castiljo di HunoDan, e bos-
que pa tereno di jaagmentoe i e tera rozA pa planta. Pesai el kier a
soemeti na toer ley di tera i larga toer forza i poersiguimentoe para.
Toer esai el a corda, mientra e tabata ronde, e sol, manera antes,
den mondi. Dos dia largoe a borota den su cabez; su odio di Franco-
nan a bringa coe amor di su jioenau. Ma bispoe dj dia koe e mester
a paree dilanti di emperador, a keda determine : lo e bai tende sen*
teneia di emperador Carlo Magao.
VJJ. parjti di Er?pe*adot.
Hopi ora caba promer koe solo tabata sali riba cabez di paloenan,
Wolfert a cohe camina huntoe coe Dankmar i Winfred Su criarnan
alemAn tabata keda atras na castiljo bao di mando di Gero. Na Lck-
bert sol Wolfert a permiti di companj.
Nan tabata sigui es rio Murr i anochi nan a jega na es lugar oen-
da e tabata bash den rio Neckar. Ai nan a_ pone nan abao droemi
den sombra di paloenan, parA na cantoe di rio, Poco ora despues di
mei...”
|
|
20 |
|
“...miedoe, ya coe desprecio mes.
Pronto un otro cos a hala atencion di hende for di nan. Un sonido
mash boenita, koe e hoben Sahonnan no a tende nunca, tabata reso-
na di goipi den laria. No tabata paree e tocamentoe di trompet; e sona-
mentoe tabata mas duroe i boenita. Manera si un forza misteriosa taba-
ta sali for di es tono, mas parti di hende a coeminza reza i hopi a
cai na rodia.
Winfred a puntra un di es hendenan, ta kic e sono tabata nifica.
Esai ta e klok nobo, koe emperador a doena nos kapel, el tabata
responde. E tocamentoe ta nifica, koe misa ta bai aden, na cual em-
perador ta asisti. Ora e misa caba, le bini na tribunal.
Un klok tabata den es tempoe ai un cos mash raro. Probable-
mente no tabatin ni un na tera di Alemania promer koe tempoe di
Carlo Magno. No solamente es hobennan di Castiljo di Huno, ma tam-
be hopi dl Alemaunau presente tabata tende pa promer bez es toca-
mentoe alegre, koe a penetra te den nan coerazon. Mientras koe klok
tabata bati. tabatin den es muchoedumbre...”
|
|