1 |
|
“...nani-
shi largoe. Nos tres a trece nos
blaadtjinan caba pa Soeur, koe lo tin
bondad di manda nan na coemin-
zamentoe di anja nobo. Despensa
nos reverende Pader, si tin algun
blaadtji acerca koe ta poco sushi.
Otro anja lo mi keda mas pru-
dente. Soeur a conseha mucha-
nan koe ta kita scool, di sigui
leza Ala Blanca, i fuera algun,
koe ta bai foi tera koe ta bai
biba na coenucoe, toer ta keda aden.
Awor Pader, mi no sft nada mas;
mi ta spera koe Pader lo no rabia,
koe ml no a scirbi mas boenita.
Tata i Mama ta manda coemin-
damentoe beleefd pa Pader i tambe
Leonita Lam per.
Otrabanda 30 Nov. 1913
Frank Steeg No 1....”
|
|
2 |
|
“...Guiiiermo santini
2. Tres bez diez-ocho ta 315,333. Di com? e van uyibrecht
3. Pakico Eva a morde pida for dje appel ? p a simon
4. Mi no por mira, ni tende, min sa leza ni scirbi, mi
no tin boca tampoco. Sin pia mi ta camna toer camina
instrui i diberti hende. Kende mi ta ? r. Hasseimeiyer
5. Kende por scirbi Amsterdam coe 7 letter ? a servage
6. Kico ta carga corona i el no ta rey, scama sin koe
el ta piscar ? Manuel Palm
7. n tata, mama i dos jioe mester pasa un rioe anchoe, i
no tin un otro judanza. sino un ponchi koe no por carga
mas koe 150 liber. Pero e tata. i mama ta pisa cada un
150 liber i cada jioe 50 libr. E ponchi sol no por pasa
e rioe. Com e famia mester haci, pa nan toer gana na e
otro banda? Johan Pletera
8. Mi promer ta un bladchi, mi segundo tambe ta un
bladchi. Ta kiCO mi ta ? Hose Fundador
9 Pensa un numero di tres cijfer, di e mes cijfer bo
mester cambia promer i e ultimo coe otro, pa ehemplo si
bo promer cijfer pensa tabata 691 e di dos ta anto 196....”
|
|
3 |
|
“...ri
ba su coerazon !
Tata, el a puntra co un tono
gracioso, ki dia mi por haci mi
promer S. Comunion ? Ya mi a reza
nopi bez pa esai.
Tene un poco paciencia ainda,
mi jioe, e misionero a responds i
el a sigui su camina rezando na
silencio.
No a dura largoe, koe el tabata
strobA atrobe den su oracion. ma
awor pa un boroto terribel, koe ta-
bata sali for di mondi. El a hiza
su wowo, algun salbahe maldicio
nando a boela su dilanti. Kico 1e
haci awor ? Pa hui no ta cos di
pensa. Entregle ? Ma su bista an
siosa ta cai riba mucha sin defen
sa, koe bon spantA tabata tenle
duroe. Ya es ealbahenan a rondon
i un di nan a grita : Nos ta busca
es Pader blancce, koe ta bin predica
un religion stranjo aki. Ta bo podi-
ser ta es miserabel ?
Ta mi, es sacerdote a bisa su-
mecido manera su Mastro dibino,
koe a pon boluntariamente den po
der di su enemigoenan i toer tabata
grita jeu di furia infernal: Ual
mata Dal mata I
Samo chikitoe a coeminza grita
mas duroe koe es hendenan : Tata!
mi tambe kier moeri...”
|
|
4 |
|
“...Spanja;
Algun luna pasd e Princesa tabata
bai haci un paseo coe su roeman
homber, archiduque Eugenio. El a
mira un Sacerdote acerca, koe ta-
bata hiba Mahestad pa un enfermo.
Solamente dos hende tabata com-
panjle. Inmediatameute el a manda
e cochero para, el a baha coe es
archiduque afor, i a ofrece es sacsr-
dote coe su companjeronan pa nan
drenta i el mes a sigui na pfa te
na cas di es enfermo, i a drenta
tras di e sacerdote dea e cas. Es
enfermo tabata un mucha muher di
binti-tres auja; su tata i mama ta-
bata para mash tristoe na su ca_
ma. La Reina a informa tocante di
miseria di e familia asina pober i el
a priminti nan di juda nan den nan
necesidad
Poblacion di es caja a reconoce
La Reina i a compaujle coe aplau-
sonan extraordinario, ora el tabata
sali i companja Sacerdote i Nos
Senjor te na Misa di La Birgen di
Dolor.
Mi Amiguitonan, cuantoe bez boso
a contra Sacerdote hiba S. Comu-
nion pa cualkier enfermo ? Bo por
hanja sabi unbez, koe Sacerdote ta
carga Mahestad. Bo ta mir camna...”
|
|
5 |
|
“...@ยง@M MSB*.
=5a
7=Tr
r.y;a:gmi.Y.avmig.-imi
ii ifmuiumi
SJSB
JB/i
Solucion di Charada
1. Kreeft. 3. Pasobra el no tabatin cuchioe pa oorta pida
2 XVIII afor. 4. a m 6. Anasa. 7. Promer
3 P s dos mucha ta bai. Un ta
315,333 * o % bolbe coe ponehi, Awor
tata solta bai coe ponehi i e otro mucha sol, koe a keda
aja-banda ta bolbe coen. Anto e dos mucha ta bai coe
ponehi, esun ta keda i otro ta bolbe coe ponehi. Awor mama
sol ta bai, i e otro mucha ta bolbe trece e ponehi. Por
ultimo e dos mucha huntoe ta bai. I anto henter e famia
ta complete na e otro banda di rioe. 8. Theebladchi.
9. Producta ta 1089. 10 Ni un di dos sorto di bela ta
cende mas largoe, pasobra toer dos ta bira mas corticoe ora
nan ta cende.
Charada.
1. Kende por scirbi cincoe dia di seman sin menta nom-
ber di dia. Bedaccion
2. Kende nos ta mira toer dia, rey i emperadornan ta
mir poco bez, Dios ta mira nunca. , idem
3. Kende por scirbi 67 coe 4 cijfer ?
4. Mi tin un canica di koffie. El ta toer bashl I toch
tin cos aden...”
|
|
6 |
|
“...papia coe boe temblante:
Mi jioenan stimA, ora di martirio
ta jega. Ma no terne, Dios ta coe
nos. Hesus no ta bandona su kerf-
donan, no ta manda nan den lucba
sin arma. Nos ta biba aki na mun-
doe manera earner meimei di lobo
nan i sinembargo sin stop Iglesia
ta sigui biba i crece. Ta pasobra nos
tin un Wardador dibino.
Mira, lo Mi keda coe boso te na
fin di mundoe asina Hesus dici coe
su apostelnau. Hesus lo no bandona
nos anto, awor boe nos tin mester
di dj mas tan toe. Jioenan mester
tin un tata pa percura pa nan, pe
protega nan, pe doena nan pam.
Nos tamb tin mester d< pam, di un
pam precioso, koe ta coemfnda di
nos alma, koe ta warda pureza di
nos alma, koe ta doena nos forza
pa nos moeri pa Dios. O sf, e pam
nos tini. Ma di oeuda e ta banja
su forza? Mi jioenan, e pam, koe
Hesus a doena nos, e pam santoe
ta E mes, ta su Ourpa i Sanger mes.
Mira, mi jioenan, e Hesus, koe
mi a papia coe boso tantoe bez di
djle, e mes Hesus, koe a nace den
un pesebre, koe a moeri riba cruz,
E ta aki....”
|
|
7 |
|
“...mi ta keda sin
bai, sigur mastro lo rabia.
Mucha, bo e& kico, Bo mastro
ta bobo, di kere koe tin Bios. Ma-
jan mi ta bai cerca dje pa tah p
stop-di sinja bo coi loco asina.
E mucha a keda ketoe, el a pen
sa un ratoe, caba el a puntra su
papa:
Anto papa ta bai taha mas-
tro tambe di sinja mi e otro man-
damentoe tambe, koe ta manda mi:
Honra bo tata i bo mama ?
E tata a keda babuca, ora el a
tende e prehunta, koe el no a spe-
ra. Avror ta librepensador a keda ke-
toe i pensativo. Caba awa a bini
den su wowo, el a braza su jioe i
biss
Mi jioe, bai misa, i sinja bon
di bocta toer e mandamentoe, koe
mastro ta sinja bo, na practico.
Ai, cuantoe tata implo i enemi-
goe di religion lo comberti, si nan
poenan inocente lo contesta nan di
mes manera.
Muchanan premid:
Fuera e muchanan di scool, koe
nos a menta nan nomber caba den
nmero 2 pag. 14, a bini algun mas,
koe tambe a conserva nan 28 blaad
chi di Ala Blanca. Nan ta :
Julio Beter |
H. M. Rodriguez > di Col. St. Tom&e.
Antonio Kroon J
COI BUSCA...”
|
|
8 |
|
“...letter
+ ta un rio na Egypto
+ ta un cos di den coshina
+ + + + + + ta un stad na Gelderland
+ ta un cos di cose
+ ta nomber di muher
+ ta e mes letter di ariba.
Glernardo R Willems
7. Un hende ta puntra Jan: cuantoe roeman bo tin ? Jan
ta bis : Mi tin doboel roeman-muher, koe mi tin roeman-
homber. E hende ta puntra awor na Ana, roeman di Jan:
Cuantoe roeman bo tin ? Ana ta bis : Mi tin dobbel roeman-
homber koe mi tin roeman-muher. Cuantoe jioe-homber i
cuantoe jioe-muher e tata i mama di Jan i Ana tabatin ?
P Armando Simon
8. Na Amsterdam tin un muher, koe nan no por dera.
Ta di COm ? Constanclo 1 Lucio Mendes
9. Si bo ta mir, bo ta ciegoe.
Si bo ta tendle, bo ta surdoe.
Si bo ta papi, bo ta muda.
Si bo sabi, bo ta bobo. Ta kioo?
10. Cual piedra tin dos stem?
Redacclon
Redacclon...”
|
|
9 |
|
“...| Anja 2. \iim. 4. |
AU BLA N [CA
DEDICA NA NOS HTJBENTTJD.
TH Febr ALA BLANCA TA SALI CADA DOS SEMAN. 1014
TF ImPRIMI NA ImPRENTA Dl VlCARIATO. *4
SAN TARCISIO
Promer Marter di SSmo. Sacramento.
II.
Ma mira, promer koe ningun hen
de do tabatin tempoe pa ofrec, ud
mueha pareuw a bin present dilan-
ti di altar. Tabata Tarcisio.
Ma bo ta muchoe chikitoe ainda,
e sacerdote dici coe ne.
Mi tata, mi bubentud lo ta mi
mas bon proteccion. No nenga mi
es honor.
Ltgrima tabata brja den wovo
di es angel chikitoe i au cara taba-
ta lombra di un amor di mas tierno.
Anto sacerdote, koe tabata mash&
bao di impresion, a toema Santisimo
Sacramennto, a boet den un lenzo
blancoe i mien tras e tabata poh den
mfin di es mueha, e dici Corda, mi
jioe, koe ta un tesoro celestial koe
mi ta confia na bo manoe dbil.
Ward flelmente.
Promer di larg, lo mi doena
mi bida, e mueha balente a respon-
ds, i primiendo e na su pecho, el a
corre bai cumpli coe su encargo.
Tarcisio tabata camua wovo...”
|
|
10 |
|
“...cansA coe su cara inocen-
te i su cabei blancoe largoe droemi
riba schouder dj homber balente,
i cada bez, segun koe e homber ta-
bata camna, e tabata moef poco.
Nan curpa cansA tabata moenstra,
koe nan a camna ja hopi ora caba.
Sin papia nada nan tabata sigui
nan camina, te ora e mucha mas
grandi a coeminza keha hamber.
Lo mi doena bo di come, Dank-
mar," su tata a bis, asina koe
nos haja un lugar oeuda nos por
pasa anochi. An to nos criarnan por
pega candela i mi mes lo bai busca
cualkier bestia, pa nos hanja di
come.
Nos no tai ainda ? Mi ta moeri
hamber, mi tata, promer no hanja
coeminda e mucha a keha coe un
tono penoso.
E tata tabata buscaainda pala-
branan di consuelo p trankiliza su
jioe, ora di ripiente un gritoe alegre
a sali foi den paloenan i e criar di
mas hoben, koe a kita foi otronan
sin koe nan a ripara, a sali foi
mondi. El a hiza su mAn i a moen
stra un pida boenita di honig du-
shi, koe e! a hanja.
Maestro, doena esaki na bo jioe,
e dici, ,.1e kita su hamber, te ora
bo...”
|
|
11 |
|
“...sonjo ainda, el a sali coe
arma na m&n pa conoce su tereno
di jaagmentoe, pasobra di jaagmen-
toe e tabata biba, esai tabata su
nico trabao i placer. 1 ora el a
bolbe cas anochi, su dos criar a dre-
cha ya hopi cos caba. Bao di un
bveda di piedra nan a hanja un
forno, koe nan a drecha coe poco
trabao. E forno por a sirbi awor
pa coeshina coeminda, ma tambe pa
cajenta nan curpa den tem di frioe.
Den e mes cuarto grandi tabatin un
lugar di droemi pa e tata i su dos
jioe, mientras e dos oriar tabata
droemi na tro banda dj mes cuar-
to. E tata a hanja su dos jioe, ma-
shd contentoe, hungando coe un bes-
tia chikitoe, koe elebert, e criar di
mas hoben a cohe pa nan.
Dianan, koe tabata sigui, nan ta-
bata pasa nan coe regla toer cos
den es castiljo bieuw, pa nan por a
keda biba aidn. Cada mainta e hefe
a sali jaag, pa hanja e bestia, koe
mester a sirbi pa mantenecion di su
famia.
Un anochitabata uri seman, des-
pues koe el a pone su bibar den es
castiljo e hefe a bolbe cas mas
tempran koe di...”
|
|
12 |
|
“...LUCHA I TRIUNFO.
Un historia foi tempoe di Carlo Magno.
(Biaha. pasd nos a mira e famia misterioso ta pone su bibar den
as castiljo bieuw, koe nan a banja den un bosque grandi. Un dia tata
dj famia a contra coe un eremita, koe tabata biba den e mes mondi,
i su odio contra cristiannan a lamanta di nobo, de la manera, koe el
a dicidi di bai otro camina pe no mira e bomber mas. Ma Gero, su
criar bieuw, ta ten atras pa su palabra prudente. Bam mira awor
ta kende nan ta.)
E tata coe su tres jioe i su criarnan a hui bai foi e tera di Sa-
honia, koe su pueblo soberbe tabata haci freate ya hopi anja caba,
coe resisteucia constante i animo semper fresco, na e poder creciente
di emperador Carlo Magno i na religion catolica. Na anja 773 Carlo
a coeminza gera; despues koe el bati e Sahonnan balente i duroe den
diferente batalja, porfin el a logra di soemete nan na su poder.
Nan, hefe, jam Wittekind, buntoe coe miles di su soldnan balente,
a ricibi Sacramentoe di Bautismo i su tera mes a keda abrf pa...”
|
|
13 |
|
“...ken a kibr, e desterado-
nan no a haci cuenta di esai. Awor e tabata! bandonS i libremente nan
por a toema posesion di dj, esai tabata basta. Gro i Eckbert, e
dos criar, koe no tabata mira fin di nan biaha i koe tempoe di fno tabata
bini acerca, tabata bon contentoe, koe e lugar brutoe tabata gusta nan
maestro. Com nan a keda tolondr, ora Wolfert a doena nan di cono-
ce koe e kier a bai mes ora trobe. Ma Gero, e homber bieuw 1 pru-
dente, a papia bon i pa via di Winfred i Dankmar, su dos poe, e tata
a larga su plan. Awor e tabata mira e bosque pa su herencia, koe
su diosnan a confi. I 1e ward liber, sin koe ningun no bin mishi
coene. E sol lo domina den dj i e siguidornan dj religion cristian,
koe e tabata desprecia i odia asina tantoe, 1e saca nan toer ator 1 tene
nan leuw foi su posesiou.
Esai tabata idea dj Sahon balente 1 soberbe.
III- Uq jaagden balerjte.
Wolfert tabata un jaagdor balente. Na lugar di panja di coestumber,
e tabata tapa su curpa coe cueroe di bestia, mescos coe su poe...”
|
|
14 |
|
“...sinja jaagmentoe i uso di arma. Dankmar, balente i biboe, ta-
bata moenstr digno di su tata. E tabata gusta di busca osonan den
nan cueba, i di haci frenta na e forza terribel di toronan brutoe, koe
den nan rabia tabata bin corre riba dj, confiando riba su lihereza sol.
Ma e malcontentoe i melancolia di su tata e no tabatin.^ Coe wowo
contentoe i algre e tabata mira den mundoe i den porvenir.
Su roeman mas hoben, Winfred, al contrario, tfibata mas ketoe i suave
i menos balente tambe. Es trabao i bida brutoe di su tata i roeman e
tabata gusta mashd poco. E no tabata gusta jaagmentoe, ma mas tan-
toe di warda bestia huntoe coe Gero, 6 di bai pisca coe Eckbert. Ho-
pi bez e tabata rondea den mondi, e sol, toer na pensamentoe, p e
tende cantamentoe di pahara, pe admira e flor i berde boenita di pa-
loenan. Cuantoe koe e tabata por num&.e tabata mui es boroto di
arma i gritamentoe brutoe dj banda di su tata. I ora Wolfert taba-
ta papia coe palabra duroe i rabioso riba es bida por nada di su...”
|
|
15 |
|
“...tantoe fervor,
toer loke ta bon: obediencia, zelo, benevolencia, koe bdpi mucba di e
mes edad a busca di imitle i koe el a gana coerazon di toer, fuera e
di su mes tata.
E pagano obstin tabata insensibel pa e birtudnan carinjoso di su
jioe i tabata tormentle c'oe amenaza i azota, sin koe e tabatin ni di mi-
nimo motiboe. Ma f a doena e mucha un consbancia admirabel. Coe
legria e tabata wanta e maltrato cruel, i e tabata bisa su tata coe res-
peto, ma coe frankeza tamb, koe 1e obedece nelo den toer loke Dios
no a taba, ma koe le no larga hal pa ningun hende pa baci loke ta maloe.
E palabra nobel tabata irrita e tata dgnr mas tantoe ainda. Po-
co dia despues el a manda zoeta Cirilo asina tantoe, koer toer su cur-
pa tierno tabata toer na herida. Anto el a puntr si e kier a nenga
su f 5 ma como Cirilo no kier a baci esai, su tata a sak foi su cas...”
|
|
16 |
|
“...busca Girilo i hib su di*
lanti. E tabata menaz coe castigonan severo, si e no tabata nenga su
f. Ma e tabata mira koe toer es amenaza no tabata spanta e mucha
balente nada mes. Sin ningun miedoe e mucha tabata para su dilanti,
tabata responds riba su pregunta, i tabata moenstra den toer cos
un sabiduria mas koe humana.
Mi jioe, asina e huez dii, lo mi pordona bo toer falta, i bo tata
lo haci mescos. Le- toema bo trobe na su cas, i 1e haci bo su heredero,
si bo kier mira bo locura.
Anto Girilo a responds : Mi ta contentoe, koe bo ta maltrata mi. Pa*
sobra mas bon Dios lo trata mi. Mi ta contentoe, koe mi tata a saca
mi foi su cas, pasobra lo mi haja un cas mas boenita na cieloe. Mi
ta contentoe, koe mi ta pober, pasobra lo mi haja rikezanan eterno. I
pa morto mi no ta spanta, pasobra di es manera lo mi gana bida eterna:
Anto huez a manda na boz al toe di zoeta Girilo di mas cruelmente.
Pero na scondir el a manda su soldnan di spanta Girilo sol, moen*
strando e es instrumentnan di tormento...”
|
|
17 |
|
“...otronan, na awa. Esai a socede, pro-
mer koe nos a sali foi Sahonia. Pero, kico e bautismo tabata nifica,
mi no sA.
Bo ta jioe anto dj jaagdor balente, koe a pone su bibar na e casti-
ljo di Hunonan, i koe a soemete toer tera rond na su poder ? e sa-
cerdote a sigui puntra.
Si, mi ta. Mi s, koe mi tata tin odio contra bo; ma mi no sa
pakico. Coe muchoe gustoe lo mi kier a tende algo dj Dios, koe boso
toer ta sirbi i koe a haci rey di Franconan asina poderoso, koe toer
tera mester obedecle, Winfred a responde.
Coe compasion es eremita a mira es hoben, koe tabata weit coe wo-
wo, jen di ansia i suplica. Nb, es hoben fini, coe su cara suave i flore-
ciente, su cabeinan blond i largoe, no tabata paree es tata brutoe I
Winfred tamb tabatin ocasion awor pa mira es homber di Dios for
di mas acerca. E mester tabata un homber di basta anja caba, asina
el a pensa, maske e cara, koe a bira bleek i deleg. pa ajuno, tabata
pon paree mas bieuw. Ma e calmo suave i trankno, es amor compasi-
vo koe tabata lombra...”
|
|
18 |
|
“...ta un dia den es paradijs boe-
nita di cieloe.
El a tende tambe com e mes Salbador pa amor di hende i pa con*
firma su dctrina dibina, kier a sufri bofon i desprecio, ya a moeri mes
un morto cruel i berguenzoso na cruz; com, clabfi na cruz, el a reza
ainda pa su enemigoenan, digiendo: ,.Mi Tata, pordona nan, pasobra
nan no sA kico nan ta haci! Com El a triunfa riba morto i com di
tres dia El a lamanta gloriosamente for di graf; com awor morto a
perde su poder i su spantoe pa toer esnan, koe ta sigui Cristoe, como
un dia El lo jama nan den triunfo for di prison di morto, pa hiba nan
den reino di bida eterna. Com porfin, ora El a cumpli coe su mision.
El a subl na cieloe i a bolbe na e reino di s Tata celestial, oenda E
ta reina den toer eternidad i for di oenda lo E bolbe un dia jen di
mahestad, ora trompetnan lo sona i lo jama toer morto for di nan
graf, pa nan bini na huicio.
Mas tantoe e homber di Dios tabata conta, mas hundoe su palabra
a bai den coerazon di es hoben. Calmo i sosiego...”
|
|
19 |
|
“...toer esai tabata primi
riba coerazon di es hoben. Poco bez num& i anto pa poco momento e
por a bishita Walderic, es eremita piadoso. Pes motiboe e tabata sinta
corda mas bez riba loke es eremita a sinj caba. Oen esai e tabata ha-
ja consuelo i alivio i tabata duel e, koe e no por a participa nada di
su f nobo i di toer loke tabata haci ricoe i contentoe asma den su
coerazon, na esnan koe ,e tabata stima. Ayl pensamentoe sol caba. di
odio di su tata contra siguidor di Cristoe, tabata pon tembla pa su
ka brutoe. Unico cos, koe e por a haci pa su tata' i roeman, tabata
recomenda nan na su Salbador, pidiendo E, koe lo E hiba nan tamb
un dia den camina drechi....”
|
|
20 |
|
“...mira
Hesus ainda, nan tabata tende coe atencion, nan tabata kere, ma ayl
mara nan tambe por a mir !
I mira toer ta dal di repiente un gritoe di spantoe. Pasobra, ata,
Hesus tabata para meimei di nan, E mes, resuciti for di morto ber-
daderamente, coe e mes cara, mirada, sonrisa, koe nan tabata conoce
asina bon. '
I Hesus dici coe nan : Paz na boso. Ta Mi, no tene miedoe!
IVt OJI V I TRIUPO.
Un historia foi tempoe di Carlo Magno
(Nos a mira com Dankmar a crece te un hoben balente mescos koe
su tata, mientra Winfred tabata mas delegd, ma coesintir mas bon.
Nos a mira tamb com Walderic, es eremita, a doen promer instruc-
don den doctrina cristian.)
VJ. EnQperado ta rpapda jarpa Wolfert-.
Atrobe Wolfert a sali un dia huntoe Coe su jioe- i criarnan pa
jaagmentoe, di oenda nan tabatin coestumber di bolbe banda di anochi,
Tramerdfa nan a cai sinta abao den sombra di paloenan, pa nan des-
cansa nan ourpa poco, ora di repiente tocamentoe di un trompet taba,-
ta resona den bosque. Wolfert a lamanta...”
|
|