1 |
|
“...tres numero
i nan ta keda awor mashA nani-
shi largoe. Nos tres a trece nos
blaadtjinan caba pa Soeur, koe lo tin
bondad di manda nan na coemin-
zamentoe di anja nobo. Despensa
nos reverende Pader, si tin algun
blaadtji acerca koe ta poco sushi.
Otro anja lo mi keda mas pru-
dente. Soeur a conseha mucha-
nan koe ta kita scool, di sigui
leza Ala Blanca, i fuera algun,
koe ta bai foi tera koe ta bai
biba na coenucoe, toer ta keda aden.
Awor Pader, mi no sft nada mas;
mi ta spera koe Pader lo no rabia,
koe ml no a scirbi mas boenita.
Tata i Mama ta manda coemin-
damentoe beleefd pa Pader i tambe
Leonita Lam per.
Otrabanda 30 Nov. 1913
Frank Steeg No 1....”
|
|
2 |
|
“...riba mucha sin defen
sa, koe bon spantA tabata tenle
duroe. Ya es ealbahenan a rondon
i un di nan a grita : Nos ta busca
es Pader blancce, koe ta bin predica
un religion stranjo aki. Ta bo podi-
ser ta es miserabel ?
Ta mi, es sacerdote a bisa su-
mecido manera su Mastro dibino,
koe a pon boluntariamente den po
der di su enemigoenan i toer tabata
grita jeu di furia infernal: Ual
mata Dal mata I
Samo chikitoe a coeminza grita
mas duroe koe es hendenan : Tata!
mi tambe kier moeri cue Pader 1
Coe rabia un di es troepa a ranca
mucha i pusha su sabla den es
pechoe inocente. Anto el a cohe tira
mucha agonizante un banda, i el
a bai cerca su otro companjeronan,
koe tabata hubila di alegrfa, paso-
bra un di nan a dal es sacerdote
nn moketa riba su cabez, koe el a
cai casi morto na suela.
Bao di es hbilo, es* b&rbaronan
a sigui bai mas leuw, contentoe, koe
portin nan por a refresca nan ven-
ganza.
* #
Apesar di e maltrato cruel, e dos
victima no tabata morto ainda.
Poco-poco e Pader a biui na su...”
|
|
3 |
|
“...lamanta tem-
pran pa bisci sn bistir boenita, i coe
cara contentoe el ta bai cerca su
papa i ta bis:
Papa, mi ta bai misa, paeobra
awe ta dia domingo.
Kico, misa bo ta bai ? Coi lo-
co, ta bon pa muhernan bieuw, me-
hor bo haci un paseo.
Papa, tende un cos aki: Mas-
tro a sinja nos koe dia domingo
hende mester bai misa. Ei a bisa,
koe hende tin obligacion estricto, di
cumpli exactamente coe mandamen-
toehan di Dios, i un di nan ta di
tantiflca fiestanan. Si mi ta keda sin
bai, sigur mastro lo rabia.
Mucha, bo e& kico, Bo mastro
ta bobo, di kere koe tin Bios. Ma-
jan mi ta bai cerca dje pa tah p
stop-di sinja bo coi loco asina.
E mucha a keda ketoe, el a pen
sa un ratoe, caba el a puntra su
papa:
Anto papa ta bai taha mas-
tro tambe di sinja mi e otro man-
damentoe tambe, koe ta manda mi:
Honra bo tata i bo mama ?
E tata a keda babuca, ora el a
tende e prehunta, koe el no a spe-
ra. Avror ta librepensador a keda ke-
toe i pensativo. Caba awa a bini
den su wowo, el a braza su jioe i
biss
...”
|
|
4 |
|
“...38
ta para, ora nan a tende es pa-
labra.
Nos ta bai, maestro ? esun di
mas hoben a risca di bisa, ,,nos ta
bai foi es castiljo soberbe, foi es
bosque, koe ta tereno asina bon pa
jaagmentoe ? ,
Si bon ta gusta di sigai nos,
keda anto. Mi no ta forza bo pa
sirbi mi! el a grita, mientras su
wowo tabata saca candela di rabia.
Ma, mi maestro, (}ero a bisa
toer humilde, com nos lo por kita
for di bo Ma bo pober jioenan !
Pa nan lo tabata fatal. Miseria i
cansamentoe di nn biaha nobo nan
lo no por a wanta, principalmente
awor koe dianan ta bira mas cor-
ticoe i koe tempos di frioe ta acer-
ca. Ademas, ken ta sigura bo, mi
maestro, koe Jo bo nanja pronto
un lugar di biba manera esaki?
Ami tambe ta sinti compasion
coe mi pober jioenan. Ma ta por
MM
Bl;f
mm
mm
mmi
mm
mm
immim
. :tel
mmm
mgmm
mmmmm
B8B
igsm
HSs
asuW...”
|
|
5 |
|
“...tabata papia es palabra, hende por
a tende su rabia i e dici: ,,No, tin un
otro ta biba den es lugar aki, un,
koe mi ta odia coe odio di mas
grandi. Mas calmo el a sigui.,, Awe
ma jega den es valje, cerca di rioe,
oenda mi no a jega te ainda. Ma-
shA admirA ma ripara riba un cero
chikitoe un casita, trah di paloe i
rama, i abri padilanti. Oen e casita
tabata para un altar coe un cruz
riba dj. Anto e odio mortal a bok
be lamanta den mi coerazon, paso-
bra mi tabata sabi, koe esai taba-
ta un dj casnan, na cual cristian-
nan ta adora nan Dios, maske e ta-
bata bopi mas chikitoe koe es otro-
nan, koe nos a mira banda dj rioe
Bbin. RabiA ma saca mi m&u i ma
tira un moketa, na es lugar maldi-
cionA. Mientra mi tabata para ai,
di ripiente a sali foi un otro casi-
ta, poco mas leuw, un eremita, 2)
un di esnan, koe ta rondea nos tera
desgraciada di Sahonia i koe ta bus-
ca di kita nos libertad, huntoe coe
nos diosnan i e coestumber bieuw.
Mi rabia a subi mas ^ltoe, mi m&n
tabata tembla, i mi tabata...”
|
|
6 |
|
“...44
koe e tabata mir dec man di su enemigoe mortal. Gero i Eckbert sol
no kier a larg, nan a siguile coe su dos jioe i a bai coeo den des-
tierro. -
Su 'hefe, Wittekind, koe a toema boluntariameDte f cristian, Wolferb
tabata despreci asina tantoe, koe e no Rier a jam adios.
Coe coerazon jen di rabia i odio, coe cara scur i sombrio m ano-
chi, coe deseo ardiente di toema un dia un venganza sangriente, el a
bai pa zuid, maldicionando e mes, pasobra e no por a haci nada.
Pa e tera den di rionan Rhin i Main, koe Carlo a habri pa nan,
koe el a saca foi nan patria, el a bira lomba jen di desprecio, paso-
bra tabata un horror pe, di mira Cristoe ador toer camiua.
El a sigui mas leuw, te ora el a jega na e tera di Alemannan.
Den e mondman grandi i ceri, den e solitud silencioso, Wolfert tabata
sinti mas na su lugar. Pero ai tambe e tabata hanja misa i capel
i cruzoan, plami toer camina den pueblo i sabananan. P sai el a
sigui camina. Un rio grandi, koe tabata corre den di dos ceroenan,
jen di paloe...”
|
|
7 |
|
“...tabata incansabel den su oftcio sublime. E tabata predica
f na bu fielnan plamd i tabata doena nan Santoe Sacramentoenan,.
apesar di toer strobamentoe.
Diez aDja caba Wolfert a domina den es tera Su jioenao a crece
te hobennan balente di dieztres i diez siete anja. Ya foi chikitoe nan
tabata sinja jaagmentoe i uso di arma. Dankmar, balente i biboe, ta-
bata moenstr digno di su tata. E tabata gusta di busca osonan den
nan cueba, i di haci frenta na e forza terribel di toronan brutoe, koe
den nan rabia tabata bin corre riba dj, confiando riba su lihereza sol.
Ma e malcontentoe i melancolia di su tata e no tabatin.^ Coe wowo
contentoe i algre e tabata mira den mundoe i den porvenir.
Su roeman mas hoben, Winfred, al contrario, tfibata mas ketoe i suave
i menos balente tambe. Es trabao i bida brutoe di su tata i roeman e
tabata gusta mashd poco. E no tabata gusta jaagmentoe, ma mas tan-
toe di warda bestia huntoe coe Gero, 6 di bai pisca coe Eckbert. Ho-
pi bez e tabata rondea den mondi, e sol...”
|
|
8 |
|
“...semper, diciendo koe e no tin nada di haci
coe ne mas-
Di es manera Girilo a bira un pididor di limosna, un pober mucha,
bandon di toer hende, su curpa toer tap coe herida. Ma e mucha
piadoso no a haci cuenta di es maltrato i dici, koe e tabata perde cos
di poco balor nu m, como su f tabata priminti un recompensa hopi
mas grandi i boenita.
Gonstancia dj mucha a lamanta henter ciudad. Gristiannan tabata
aiaba Dios, koe ta scohe es koe ta chikitoe i zwak, pa glorifikle. Pa-
ganonan tabata mash rabia, koe un mucha chikitoe asina tabata des*
precia nan diosnan coe tantoe tribilidad.
Si muchanan tabata haci asina, kico mester spera anto di homberoan ?
Huez di Gesarea a manda su soldnan bai busca Girilo i hib su di*
lanti. E tabata menaz coe castigonan severo, si e no tabata nenga su
f. Ma e tabata mira koe toer es amenaza no tabata spanta e mucha
balente nada mes. Sin ningun miedoe e mucha tabata para su dilanti,
tabata responds riba su pregunta, i tabata moenstra den toer cos
un sabiduria mas...”
|
|
9 |
|
“...di cieloe, den toer mahestad, rondonS, pa Angel- i San-
toenan, pa huzga toer hende.
Intrankilidad i tristeza di su coerazon a disparce pa palabra di Wal-
deric. Luz i legria tabata jenle i tabata pone su cara i wowo brilja.
Mas i mas tantoe el a haja su placer den soliud dj bosque, i mas
poco koe antes e tabata companja su tata na jaagmentoe.
Wolfert no por a larga di mira e trocamentoe di su jioe, i un sospe-
cho a drenta su alma topanti di causa di esai. E sospecho mes taba-
ta basta pa pon rabia. En adilanti e tabata obliga Winfred pa com-
paoj na toer su marcha, hasta di mas leuw i trabahoso. I ora na dia-
nan di awaceroe, toer es hombernan tabata keda cas, i diberbi nan coe
wega, mien tras nan- tabata bebe bon di es cerbez, koe Gero i Eckbert a
traha, hasta e dianan ai Winfred no por a sali foi castiljo, maske cuan-
toe e tabata moenstra su disguste i aversion di wega.
Manera aire pisfi promer di un jobida duroe, toer esai tabata primi
riba coerazon di es hoben. Poco bez num& i anto...”
|
|
10 |
|
“...sentencia ta destera boso for di aki. Si nan
mester rondea atrobe sin patria, kico lo nan bira ? Nan lo ta catiboe
den sirbisbi di stranjeronnn 6 ladronnan, koe alafin ta moeri un mor-
to miserabel. Dicidi, Wolfert, bo tin di scobe 1
Un iucha terribel tabata borota den interior dj tata desgraciado
i bende por a ripar na su cara. El a bira bleek di ansia, caba cord
di rabia i su lip tabata primi duroe riba otro. Su wo wo tabata lorn-
bra di un candela spantoso. Dank mar a cohe su tata ten i a grita
jen di ansia: Min ta larga bo, nos ta homber liber, nos no tin nin-
gun cuenta coe poder di emperador. I coe wowo jen di rabia el ta-
Bata mira emperador. Ma Wolfert a rank foi su braza coe forza duroe.
Bo ta mira aki bobennan emperador a bisa foi famianan di
mas nobel di teranan cristian. Nan a bini na mi corte pa nan banja
instruction den coestumber cristian i den birtudnan di cabaljero. Den
di nan to mi toema bo jioenau tambe, i si nan ta moenstra nan dig-
no di mi proteccion, nan lo no falta...”
|
|
11 |
|
“...para dos bon tambe
pa binimentoe di Spi-
ricoe Sautoe. Reza bon pa Spiritoe Bantoe baha riba boso na dia di
Pentecoste. Si boso reza bon, Spiritoe Santoe lo haci bofb sold
chikitoenan, ma baiente di Cristoe, koe ta sirbi nan Rey semper fiel-
mente i semper ta haci loke El a manda.
LUOHA I TRINFO. '
Un historia foi tempoe di Carlo Magno,
(Winfred, koe a drenta combento di San Gallen, a baja licencia di
su Superior, di bai cerca su tata, pe mira di comberti. Pero su tata
a nenga di tend i den su rabia el a bera di mat. Anto Winfred a
bolbe cerca es eremita Walderic i a moenstr es boekman boenita, koe
el a trece foi combento. Caba e ta bai moenstra Walderic e sorpresa,
koe'el a trece pe.)
Walderic tabata mir coe masht curiosidad, ma e tabata admird,
mas tantoe ainda riba e macutoe mash, grandi, koe Winfred a toema
foi lomba di su buricoe,
Anto e hoben pader a coeminza saca jerba i diferente pida pan ja,
koe tabata tapa e cos scondf.
Kico ta scondf aiden, bisa mi I Walderic a sclama jen di speran-...”
|
|
12 |
|
“...e di Sai} (Sailer}.
Di e dia di huicio na Ingeraheim, oenda Wolfert i au doa jioenan
a bini pa doena declaracion di nan bida, Walderic a tende tnaah poco.
Peaai Winfred a coeminza conta com emperador Carlos a condena au
tata Wolfert i cuantoe a ainti di larga au doB jioenan den m&n di au
enemigoe mortal.
Foi Ingeraheim nan a hiba nan na Lauffen, oenda emperador tabata
biba den ea tempoe ai. El a conta ki aolito nan a ainti nan deapuea di
ea aeparacion, principalmente au roeman Dankmar, koe a rabia, mea-coa
koe un beatia feroao, koe nan a marra -i koe nan no a strob aino coe
hopi trabao, pe no hui bai i bplbe na au tata den caatiljo di Huno;
com Dankmar a nenga aoberbemente tambe di biati e biatir boeuita, koe
emperador a manda traha pa nan.
I ainembargo el a aigui, Dankmar a coeatuma maa liher na ea
bida koe au caracter brutoe a larga corda. E tabata mira ea ehercicio
di arma di otro hoben, a tende nan conta di teranan atranjer, di gran-
deza di Boma, di Aken, di boeniteza di tera di Spanjol...”
|
|
13 |
|
“...94
Mi tin derecho xY\ bini aki Winfred a responde. Bo no conoee mi
mas, Eckbert, sina lo bo no stroba mi di bini cerca mi tata.
Awor Eckbert a mir den su cara. Cieloe mio el a grita. Ta
bo, Winfred, den bistir asina I No rabia riba mi bistir Winfred dici,
lo bo sin]a di stimle.
Ma bo tata ? Le. wanta bo na su banda den un bistir asina ?
Awor e no sd, kico ta socede rond di dj I
Larga mi anto i no haci cuenta di loke lo socede. Bo kier permiti
mi, Eckbert, di keda cerca dj ?
Maske Eckbert no por a dicidi ainda, e no a risca di saca Win-
fred afor, ora esaki tabata na roedia dilanti di eama di Wolfert.
Foi su tino, es enfermo tabata mir. Winfred a toema e manoe
cajente di su tata, a hiza su cabez i a primi na su coerazon toer
esai el a larga socede, e no tabata sd den kende su braza e tabata
sosega.
Foi e dia Winfred no a kica mas foi cama di enfermo, ni di dia
ni anochi. Toer sirbishi koe antes Eckbert tabata haci, el a toema
riba dj. Gontinuamente su wowo tabata dirigf na su tata, koe su...”
|
|
14 |
|
“...100
Wolfert a cai na roedia, manera for di dj mes; el a hiza su m&n na
cieloe, pa kita su rabia lor di dj, koe e tabata ker lo cai riba d].
Mudo di admiracion Eckbert a sigui su ehempel, E tabata mvo-
ca e Dios, koe Winlred tabata sirbi, i koe no sblamente a salba su
bida, ma a kibra su orguljo tamb. , ,
Wolfert a lamanta para. Ata su dilanti e kapel, koe semper el a
hui, koe awor el a jega acerca sin koe e tabata s&. E tabata hale
coe forza irresistibel. Eckbert tabata sigui coe mashfi, respeto.
Ora nan a subi ceroe, koe kapel tabata para ibft di, batimentoe
di klok a caba. Pueblo tabata para rond di dj. Djies Walderic, para
dilanti di Altar, a coeminza su predicashi, Winfred tabata tend tras
di Altar. Sin koe heude tabata mir, Wolfert a keda para tende tam-
b. Su coerazon a bira trankilo, ora e tabata mira, koe su jioe ta-
bata na bida ainda. Awor e kier a tende, ta kende e Dios tabata,
koe su jioe tabata sirbi i koe a doena emperador Carlos poder riba
henter mundoe. . , ... .
Nan tabata...”
|
|
15 |
|
“...Cristoe!
I boso, e dici, ,,boso ta dispuesto pa obedece na emperador i pa
nenga Hesu Cristoe.
Nos ta nenga Cristoe, i nos ta dispuesto pa adora diosnan di Ro-
ma nan a grita.
Hura anto Cesar a manda-
Sin tarda e desgraciadonan a hiza nan mftn i a hura.
Un sonrisa fatal a bini riba cara di Cesar. El a manda scirbi nom-
ber dj renegadonan. Caba a bira uetoe-ketoe. Nan tabata para ta
warda pagamentoe di nan tracion.
Despues di un rato Constancio a lamanta para, i mientras su cara
tabata moenstra su rabia i indignacion, el a grita e desgraciadonan
e palabranan aki:
Sali for di mi wo wo, cobardenan Kita boso bai, traidornan di
boso Dios 1 Boso lo traiciona mi tamb, si boso probecho lo pidi esai!
Coe esnan, koe ta kibra nan huramentoe di mas santoe, hende no
por conta. Pa es hecho infame boso a deshonra boso pa semper. Bo
no ta merece mas di sirbi mi....”
|
|
16 |
|
“...ill
Ma bo a nenga mi. No rabia, grftn emperador, si mi ripiti es pidimen-
fcoe. Mi ta suplica bo, di iarga mi bai Alemania, cerca mi tato, awnr
koe gera a caba i koe bo no tin mester di mi servicio mas.
Jen di ansia Dankmar a keda mira emperador.
Esaki a respond masha calmo : Dankmar, mi a mira padilanti
kico lo ta bo deseo. Hopi bez ma ripara kico tabata molestia bo,
ma mi tabata sabi tambe, koe bo fieldad na mi a haci bo vence es
inclinacion di bo alma. Lo no tabata bon, si antes mi a doena bo
e permiso. Pero awor koe bo ta para duroe den birtud i koe mi no
tin di teme mas koe lo bo bira apstata di bo religion i bo empe-
rador, mi ta doena bo e permiso coe toer mi gustoe. Bai anto li-
bremente mi jioe, ma bolbe atrobe i bin informa mi com bo tata a
ricibi bo na castiljo di Hunonan. I 'coe mas impresion el a sigui :
Dankmar, mi dianan di bida tambe ta cabando. Kizas koe e fiesta
aki lo ta di ultimo koe mi ta celebra coe bo, i sinembargo mi ta
desea mashA tantoe di mira un biaba mas na...”
|
|
17 |
|
“...pueblo di Roma, pa mira sanger di hende coeri ?
Di ripiente un piedra a pasa banda di cabez di 3 eremita, miles mas
a sigui, i den un momento e tabata derd bao di piedra.
Awor pueblo tabata sjitisfcho, el a satisfage su rabia i ira. Ma mira,
apenas e crimen tabata comet, koe tera a coeminza tembla, boroto
di truno tabata mescld coe sonido di uu violente tempestad Casnan
taba ta basha abao, edificionan di mas fuerte tabata sagudi riba nan
fundeshi. Den n momentoe Coliseo tabata bashf i Roma tabata re-
sona di gritoe di ansia di su habitantenan.
Awor toer a redonoce nan crimen i dia siguiente nan a carga morto
di martir Telemango rond ciudad. Coiiseo a mira pa di ultima bez
e gladiadornan den su muraja.
VARIA
Un mucha di winkel ta puntra su maestro, ta com toer
hende tin rabia riba dj ?
Maestro : O wel, ta loke mi ta sinja bo toer dia esai,
t mi mes a fada caba. .. ,
Mucha: A-mi mastro nunca toer dia mi ta tende, maestro
ta borota, ma nunca mastro n a sinja mi nada. ^
Maestro : Fada di orguljo...”
|
|
18 |
|
“...164
por a papia ni un palabra, pa, splica bu mama pakico el ta jora.
E mama toer sustd, i keriendo koe cualkier desgracia a sooede, a
cohe mes ora camina pa bai na e cueba. Caaualmeate el a cootra na
camina un dos muher, koe a bis, ka Bernadette ta bon, pero koe el
ta sosega su curpa un poco na molina i koe nada maloe no a pas.
Sin embargo mama Louise recordando, com B. a persisti pa bai trobe
na e cueba, a lamta rabia contra e jioe cabezura. El ta drenta cas
di molina coe un bara na man, i jegando cerca su jioe, el ta bis
bon rabid: Abo, mal mucha, bo kier anto pa toer nos conocir
ta bofona nos ? Ami lo sinja bo, com mester cura di e bipocrisia i
di e coi loco ai, i el ta hiza e paloe pa zoeta su jioe; ma por
fortuna mama Nicolau por a retenle:
1 Ta kico bo ta haci ? esun a bis. Ta' kico bo jioe a falta
pa bo maltrat asina inhustamente ? Ta un angel, bo sft, bo jioe ta
un angel di cieloe. Nunca lo mi biba lubida loke mi a weita aja
cerca e cueba.
Louise Soubirous a calma, i toer impresiond...”
|
|
19 |
|
“...170
nadette a caba di pidi su mama licencia pa bai trobe su manece na
grata di Massabille. Pero henteramente bao di impresion di Joke a
socede dia Domingo pasl, el a doena su jioe un correction. Mirando
e dos senjorita birr haci bishita, mama Louise a busca di keda cal mo
i di sconde su rabia. Pero e dos senjorita a ripara mes ora kico a
socede, nan a jama e miedoe di mama un poco exager.. Qaba nan a
pidi pa Bernadette por bai, i nan mes a ofrece di companja e mucha.
Mi ta keda semper ansi, riba e asuntoe, e mama a contesta,
ma boso no por ganjd mi......... mi ta confia mi jioe na boso,....boso
ta mira toer mi ansia,..... ai mi ta pidi boso, tira bista riba mi jioe;
pa nada maloe no pas , . .
Pa no hala atencion di hendenan cunoso, e dos senjorita Antoitte
Peyret i Millet a bin su manece bon mardugi bati na porta di cas
di famia Soubirous pa busca Bernadette, ra nan a sali, klok di misa
a bati pa sacrificio di 5% ora. Nan tres a drenta pa oir sacrificie.
Ora misa a caba, nan tres a bai...”
|
|