1 |
 |
“... eos koe ta cai na smaak.
Redactor tabata duda koe mu-
chanan no ta gusta wega di dam
muchoe, caba poco mucha lo tin,
koe tin e wega na cas.
Gomo awor ni un sol mucha a
pidi Redaccion pa sigui coe e Pro-1
blema di Dam, pesai Redactor ta
consldera esaki como un pidlmentoe
pa stop e i di busca un otro cos
di diberti koe por sirbi pa toer
mucha.
Sigur toer mucha ta deseoso pa
sabi ta cual di e amiguitonan a
conserva toer nan 28 numero di
Ala blanca. Berdad tin hopi mas,
koe Redactor por a spera. Pero
priminti ta debe. Ora teer e paki di
anja completo ta den poder di Redac-
cion, lo nos publica nomber di e
muchanan zeloso den nos numero
siguiente. I mas pronto posibel nan
ta hanja nan boeki trob boenita
i duroe encuaderni. Un poco pacen-
shi ainda !
Den ultimo numero di 1913 nos
a pidi nos amiguitonan di manda
carta na Redactor pa nan mnn-
stra nan desea tocante di lec-
tura, di wega, etc. etc. di Ala Blan-
ca. Bao di e cartanan koe nos a
ricibi, nos ta doena un lugar aki
na siguiente carta...”
|
|
2 |
 |
“...nos ladron
Ta ranca pia dje carson.
11. Ma Cai ta toema su sambecbi
Ta corta e pfa limpi, necbi.
&s£&
Wgm
12. Cachr ta so'sega na paz,
Jorando Cai ta bolbe cas.
£T.fff04-02
13. Dos reepi panja, i un botou
Ata sobr dje bon carson.
14. Nos Cai maluco ta zoet
Camina e panja mester ta.
\ aria.
NANISHI LARGOE.
Senor: Much^ nunca bo no a haci biahe ainda coe
tranvia-motor ?
Mucha: Ami? Nunca den mi bida. Ni pa un fuerte lo
mi bai con.
Senor: Oh, ta pakico? Ta miedoe bo tin?
Mucha: Miedoe ? No, total. Pero pakico lo mi ta asina
bobo di paga un fuerte pa haci biaha coene, si pa 4 placa
nan ta doena mi un biljchi....”
|
|
3 |
 |
“...van uyibrecht
3. Pakico Eva a morde pida for dje appel ? p a simon
4. Mi no por mira, ni tende, min sa leza ni scirbi, mi
no tin boca tampoco. Sin pia mi ta camna toer camina
instrui i diberti hende. Kende mi ta ? r. Hasseimeiyer
5. Kende por scirbi Amsterdam coe 7 letter ? a servage
6. Kico ta carga corona i el no ta rey, scama sin koe
el ta piscar ? Manuel Palm
7. n tata, mama i dos jioe mester pasa un rioe anchoe, i
no tin un otro judanza. sino un ponchi koe no por carga
mas koe 150 liber. Pero e tata. i mama ta pisa cada un
150 liber i cada jioe 50 libr. E ponchi sol no por pasa
e rioe. Com e famia mester haci, pa nan toer gana na e
otro banda? Johan Pletera
8. Mi promer ta un bladchi, mi segundo tambe ta un
bladchi. Ta kiCO mi ta ? Hose Fundador
9 Pensa un numero di tres cijfer, di e mes cijfer bo
mester cambia promer i e ultimo coe otro, pa ehemplo si
bo promer cijfer pensa tabata 691 e di dos ta anto 196....”
|
|
4 |
 |
“...mand, i Re-
dactor, keriendo koe ta gusta nos
no ta gust, ta fada i ta keda sin
boet mas. No fada, animo atrobe,
no fada.
Mucha-muhernan ta pidi pa no
pon, ma nos koe ta mucha-hom-
jber serio, mucha di Pader Jansen,
ta larga pidi pa bolbe boet atrobe.
Dank! pa molester.
Adios.
Na nomber di algun amigoe
Emilio Davelaar.
Cerr Altena No. 9.
Curasao 12 Enero 1913.
Contesta di Redactor.
Pues, awor koe a bini un pidimentoe serio, Redactor lo bolbe pone
Problema di Dam den siguiente numero di Ala Blanca Pero, scucba bon. Si Re-
dactor lo ricibi despues ningun of mashA poco solucion di Problema,
lo ta bastante indicacion, koe majoria grandi di muchanan no ta gus-
ta e sorto di wega. I no lubida, Redaccion kier complace na su ami-
guitonan i no kier boeta den Ala Blanca sino cos koe ta cai na smaak.
Redaccion lo haci su posibel pa doena Problema koe lo ta menos
trabahoso. Animo anto. Busca bon solucion. , Redactor.
Ademas mi ta pidi amiguitonan, si nan manda charada, nan mira
bon, pa nan no manda cos...”
|
|
5 |
 |
“...mester bisa mi. Anto lo mi doena
unbez e solucion. Ta eom mi por saiii for di e producto 8623 toetf
cos di e ringehi ? Scucha. Sta bisa rmda, mi ta kita for di e producto
8623 na secreto 3500 afor.
3500
5123. E ultimo producto 5123 ta sin ja mi, koe su promer cijfer (5) ta
lugar di e muchn, di dos (1) ta su man robes, di tres (2) ta su dede
di dos, di cuater (3) ta abao (3) na su dede.
Boenita, no ? Corda boD, ora boso tambe kier repiti e kensbi ai, e
cijfer di hrgar, dl man, di dede, por troca, pero e otro cijfer di mul-
tiplica i di boeta acerca ta keda semper meseos. Tambe e ultimo cijfer
3500 pa kita na secret afor,' no ta troca tampoco.
Charada.
Dios
shon amo rico
criar catiboe pober
Constanclo i Lucio Mendes
2. Ki stad di Holanda hende por scirbi asina :
50 e I (499 + 1) & H l Manual Palm
3, Ki diferencia tin den un baca i bendedor di lechi?
Johan Hudson
4. Com nos por haoi biahe mas barata foi Curasao na
Amsterdam ? Johan Hudson
5. Ki ora chogogo ta para riba un pia ? Johan Hudson
...”
|
|
6 |
 |
“...relikinan di ud of otro
morto.
Nan ta bai pone nan su dilanti pa
na etrob di sigui sucamiuainan
ta puntr pe bisa Dan, takiko e ta
hiba ai. Tarcisio no ta responde na-
da. Anto nan ta coemioza rauca su
panja i kier kita su mftn foi bu pe
cho. Pero enbano. Paree e muena
tin un forza mas koe humano. Ra-
biS dj resisteucia, nan ta menaza
Tarcisio coe morto, ei e no ta moen-
stra nan unbes loke e ta econde.
Ma Tarcisio ta alza su wowo na cie
loe, i primiendo Curpa adorabel di
Hesue riba su coerazon, e ta ofrece
na Dios sacrificio di su bida, promer
di entrega e tesoro celestial, koe sa-
cerdote a confi, na ineulto i bof on
di paganonsn.
Anto nan ta dal un sl& terribel
riba su cabez, despues un otro, i nan
ta sigui maltrat te ora e ta cai
abao toer na sanger. Pero semper
Tarcisio ta tene su manoe riba su
pecho.
E ora ai nan ta tira nan riba dj
i ta saca nnn braza pa ranca afor
loke e ta sonde bao di su panja.
Ma mes ora nan ta sinti un m&n
fuerte i duroe cai riba nan. Un ofi
cial cristian. un homber...”
|
|
7 |
 |
“...respet pa e General,
koe el a grita malcontentoe: Bo por
papia di tene animo, bo mes ta
sinta riba cabai pero ami poberci*
to mester bai coe pia. Mes ora
e General ta baha foi su cabai, i
a ofrece cortesmente na e sold pa
)l OTRO HENDE*
subi su cabai. E sold a hanja ri-
pra i a nenga. Pero awor e Ge-
neral a oblige Apenas e sold a
subi cabai dje General, i koe nan a
sigui camina, nan a tende un tiroe,
i e sold riba cabai a cai morto na
suela. Un bala di scopet a cohe su
coerazon. ,,Mi jioenan, General Che*
rin di, lugar di mas altoe ta lugar
di mas peligroso. Gada un keda
conteutoe deu su estado. I mes
ora general a cord a riba su deber.
Calmo el a bolbe subi su cabai ma-
nera nada no a socede.
mm.
msm
Pin
Altil
mm
mm
wmm
GOI BUSCA.
E homber aki
a haci un biaha
largoe. Ta falta
bopi ainda pro-
mer koe el jega
cas. Morto can-
ed el a baha di
su cabai, pa so-
sega un poco.
Pero den esai
el a pegs sonjo
i ora el alaman*
ta. eta miraraa-
sh stranjo, pa-
sobra el a perde
su cabai.
Ken...”
|
|
8 |
 |
“...bo por
spera koe el recompensa bo e bon
dad.
Esai lo duel mi muchoe pa mi
amigoe. Martin dl, pa mi tantoe
bal si el por paga mi esai. Pero esa-.
ki mi sabi coe roer siguridad, boe
le haci mescos i mas pa mi, si mi
tabata na sn lugur
Senor Girolamo a jam bon ano
chi i a sali conmovl.
Na camina di bai cas e acto no-
bel di mastro Martin no kier a
kita foi su memoria. Henter anochi
el a sigui pensa airiba.
Su manec Senor Girolamo a bolbe
bai na winkel di smid i a doena un
mil di lire (50 ets.) na placa di papel.
Ata, mastro Martin, el dici
coen, toema esaki pa bo. Bo ta
un homber nobel. Coe esaki bo por
cumpra berce i haci bo winkel mas
grandi, i mantene bo famia mas bon,
i spaar tambe un boenita cens pa
dia koe bo bira bieuw, i koe bo no
por traha mas.
Baas Martin a gradici coe awa
den su wowo, ma el a contesta :£
Sefior Girolamo, no toema mi
na maloe. pero e placa ai mi no por
acepta. Tantem koe Dios doena mi
bida, salur i forza pa traha, no ta
pas pa mi acepta placa koe mi no
a gana coe...”
|
|
9 |
 |
“...paloe, a pega nan na
candela, i pasobra sacriflcio di Abel
tabata gustoso na Dios, huma di
su Sacriflcio a subi na cieloe, pero
huma di sacriflcio di Kain a kecia
abao, pasobra Dios no tabatin gus-
toe den dj.
Es historia ta sinja nos dos cos.
lo. Koe tabatin dos sorto di Sacri-
ficio esta Sacriflcio Sangriente, manera
di Abel, Koe a mata un bestia, i 8acri-
ficio insangriente, manera di Kain koe a
ofrece fruta di tera.
2o. Koe nan a kima e cosnan i
asina a kibra nan. Pa esai nan a
reconoce Dios pa Donjo di 'bida i
morto, pa esai nan ta sinja, koe
nos ta depends henteramente di Dios,
koe nos bida i morto ta den ma-
i oe di Dios.
Den toer historia di Testament
Bieuw nos ta contra es sacriflcionan.
Sangriente di bestia koe nan a ma-
ta i kima ; insangriente di fruta, koe
nan a kima, di binja, koe nan a
basha afor na suela riba altar, di
censia, koe nan a kima etc.
Pero toer es sacriflcionan a caba,
dia Hesus a moeri riba cruz, i a
cumpli es sacriflcio dibino di su bida.
Pasobra toer es Sacriflcio...”
|
|
10 |
 |
“...maske e ta-
bata bopi mas chikitoe koe es otro-
nan, koe nos a mira banda dj rioe
Bbin. RabiA ma saca mi m&u i ma
tira un moketa, na es lugar maldi-
cionA. Mientra mi tabata para ai,
di ripiente a sali foi un otro casi-
ta, poco mas leuw, un eremita, 2)
un di esnan, koe ta rondea nos tera
desgraciada di Sahonia i koe ta bus-
ca di kita nos libertad, huntoe coe
nos diosnan i e coestumber bieuw.
Mi rabia a subi mas ^ltoe, mi m&n
tabata tembla, i mi tabata pa ma*
ta es miserabel ai coe mi lanza.
Pero mi a corda, koe ta cobarde,
di ataca un homber solitA, koe no
por defendle.
Ma si bo no kier biba huntoe coe
es eremitano ai, Gero a responde,
pakico anto bo tin di hala atras ?
Anto homber mas fuerte mester ba-
ha pa esun mas zwak ? Abo, koe ta
saca oso i lbonan foi lugarnan di
mas scondir, lo no spanta pa bo i
kita foi es lugar pe busca su reiugio
otro camina un eremitano solitA, koe
ta mira ki enemigoe mortal di dj i
di su religion a bin 'toema posesion
di es lugar aki?
Bo ta papia bon, Gero...”
|
|
11 |
 |
“...plama. Pa
motiboe di un huimentoe purd su muher i su jioe di mas chikitoe a
moeri, mientras e mes tabata bringa banda di Wittekind den eherci-
to di Sahonnan. Di toer su criarnan dos sol a keda fiel ne den su
desgracia: Gero i Eckbert, tata i jioe. Nan a scapa su dos jioe horn-
ber, Dankmar i Winfred, i a hiba nan na palauio di emperador na At-
tigny, oenda Wittekind, koe a comberti milagrosamente, a jama toer
su nobelnan huntoe, pa nan soemete nan na es emperador grandi i
acepta su religion.
Pero Wolfert no tabata den di nan, kier e no kier a baba su ca-
bez soberbe. Anto nan a coh preso hib na palacio. Pa necesidad sol
el a ricibi huntoe coe otro Sahonnan i nan hefe Wittekind, Sacramen-
to*5 Bautismo, koe nan a doena tambe na su dos jioe i criarnan.
Mientras nan koe a soemete nan boluntariamente, por a bolbe na
nan patria, Wolfert i otronan koe tabata moenstra nan mas obstind,
a hanja e sentencia duroe di destierro.
E Sahon duroe a ricibi coe silencio orguljoso. Priv, di su muher
i di...”
|
|
12 |
 |
“...scur i sombrio m ano-
chi, coe deseo ardiente di toema un dia un venganza sangriente, el a
bai pa zuid, maldicionando e mes, pasobra e no por a haci nada.
Pa e tera den di rionan Rhin i Main, koe Carlo a habri pa nan,
koe el a saca foi nan patria, el a bira lomba jen di desprecio, paso-
bra tabata un horror pe, di mira Cristoe ador toer camiua.
El a sigui mas leuw, te ora el a jega na e tera di Alemannan.
Den e mondman grandi i ceri, den e solitud silencioso, Wolfert tabata
sinti mas na su lugar. Pero ai tambe e tabata hanja misa i capel
i cruzoan, plami toer camina den pueblo i sabananan. P sai el a
sigui camina. Un rio grandi, koe tabata corre den di dos ceroenan,
jen di paloe, tabata moeastr camina Mas leuw nan a bai, mas poco
hende nan tabata contra, mas bruto mondi a biia. Poco-poco calmo
i sosiego a bolbe den Wolfert su coerazon. Ma nan a bai mas leuw
ainda, te ora nan a hanja e castiljo bieuw, koe Romanonan kiz&8 ?
traha, koe e Hunonan salbahe a tumba abao i koe deepues e habi-
tantenan...”
|
|
13 |
 |
“...sin miedoe i ba-
lenteria.
Hopi hoben koe tabata liber, ma pober, i jioenan mas hoben di un
coenukero liber, koe tabata larga toer su posesion pa su jio mayor,
a bai cera nan coe es jaagdor balente di castiljo di Hunonan i ofre-
cle nan judanza i forza di nan' braza. Nunca Wolfert a ninga nan, ma
poco-poco el a hunta asina rond di dj un ebercito chikitoe ma ba-
lente, koe tabata companj na jaagmentoe i koe bao di su mando ta-
bata forza coe arma na mn coenukeronan di ai banda pa paga tri-
bute.
Pero mas tantoe tabatin di sufri e pober eremita, koe tabata bi-
ba na kantoe di rioe. Gada bez el a banja e pida tera, koe e mes ta-
bata planta, toer cob, poco promer koe tempoe di cosecba; e cabri-
SM
mm
mm.
1
SS
m.
mm
plllff
km...”
|
|
14 |
 |
“...46
toe koe tabata doen lechi, tabata hort& ; e di dos, di treB, di cuater,
koe coenukeronan a doen, a hanja mes suerte. Pero loke tabata mas
pisd ainda pa es apostel piadoso tabata, koe Wolfert coe su banda
chikitoe tabata stroba hende di bini misa dia Domingo, pa nan tende
su predicashi, i tabata forza nan di bolbe bai nan cas, de la manera,
koe a lo largo poco hende numd arisca di bini misa, caba na scon-
dir. Pes motiboe e sacerdote zeloso a hanj obligd di sali foi bu ca-
. sita i di bai foi un oenucoe te na otro pe bueca su earner i forta-
lece nan den nan f. Pero loke Wolfert a busca, e no a alcanza: es
ereraita a keda. biba den es bosque. Por a cost hopi trabao i sacri-
flcio, ma e tabata incansabel den su oftcio sublime. E tabata predica
f na bu fielnan plamd i tabata doena nan Santoe Sacramentoenan,.
apesar di toer strobamentoe.
Diez aDja caba Wolfert a domina den es tera Su jioenao a crece
te hobennan balente di dieztres i diez siete anja. Ya foi chikitoe nan
tabata sinja jaagmentoe...”
|
|
15 |
 |
“...1014
/IV
IMPRIMI NA ImPRENTA Dl VlCARIATO.
UN HOBEJN BALENTE.
Na an ja 257 emperador Valeriano a coeminza un poersiguicion cruel
contra cristiannan. Den di martirnan, koe a moeri durante di es poer-
siguicion, tabata un hoben jama Cirilo, koe lo mi conta su historia. Su ma-
yor tabata den di mas ricoe i nobel di e stad Cesarea. Maske nan ta-
bata pagano, Cirilo tabatin felicidad grandi di conoce religion berdade-
ra, ya foi fhikitoe, i di ricibi Sacramento di Bautismo.
Kende a sinj, nos no s. Pero esai ta sigur, koe semper e tabatin
e dusbi Nomber di Hesus den su boca, i koe e tabata jama e mes Cris-
tian, promer koe su mayor por a sospecha, koe e tabata sabi algo di
Cristianismo. Pesai nan tabata mash admir di su wega stranjo, koe
nan tabata mira pa un oapricho di mucha, ma koe Cirilo mes tabata
mira pa cos masba, serio. Di nada e tabata papia asina tantoe sino di
su deseo pa honra Cristoe. 1 deu esai e tabata practica coe tantoe fervor,
toer loke ta bon: obediencia, zelo, benevolencia...”
|
|
16 |
 |
“...mescos. Le- toema bo trobe na su cas, i 1e haci bo su heredero,
si bo kier mira bo locura.
Anto Girilo a responds : Mi ta contentoe, koe bo ta maltrata mi. Pa*
sobra mas bon Dios lo trata mi. Mi ta contentoe, koe mi tata a saca
mi foi su cas, pasobra lo mi haja un cas mas boenita na cieloe. Mi
ta contentoe, koe mi ta pober, pasobra lo mi haja rikezanan eterno. I
pa morto mi no ta spanta, pasobra di es manera lo mi gana bida eterna:
Anto huez a manda na boz al toe di zoeta Girilo di mas cruelmente.
Pero na scondir el a manda su soldnan di spanta Girilo sol, moen*
strando e es instrumentnan di tormento, sin haci ningun danjo. Asi
na nan a haci. Nan a prepara un candela grandi, nan a cohe Cirilo
pa tir aiden, nan a ^moeristr e cabujanan, 6 haaknan di heroe coe
cual lo nan ranca carni for di su curpa, ma Girilo no a moenstra
ni di minimo miedoe.
Soldnan a manda bisa huez, koe Girilo no tabata jora ni tabatin
miedoe pa moeri tampoco. I nan a puntra, kico nan mester a haci coe ne.
E huez tabatin mash...”
|
|
17 |
 |
“...tabata sinti den su alma un forza extraordinaria, a lamanta para
i diei coe ne i Mi ca pidi bo, bisa mi, ta kende ta Hesu Cristoe, koe
bo ta coeminda mi na su nomber ?
Toer a*dmir& es eremita a keda para. ,,Ta kende bo ta, mi jio, koe
meimei di un tera cristian bo no s< nada di Cristoe ? asina el a pun-
tr. Bo ta batizi den su nomber ?
Batiz., sf, mi ta, Winfred a responde. Mi ta corda e dia ainda,
koe nos a baba, huntoe coe miles otronan, na awa. Esai a socede, pro-
mer koe nos a sali foi Sahonia. Pero, kico e bautismo tabata nifica,
mi no sA.
Bo ta jioe anto dj jaagdor balente, koe a pone su bibar na e casti-
ljo di Hunonan, i koe a soemete toer tera rond na su poder ? e sa-
cerdote a sigui puntra.
Si, mi ta. Mi s, koe mi tata tin odio contra bo; ma mi no sa
pakico. Coe muchoe gustoe lo mi kier a tende algo dj Dios, koe boso
toer ta sirbi i koe a haci rey di Franconan asina poderoso, koe toer
tera mester obedecle, Winfred a responde.
Coe compasion es eremita a mira es hoben, koe tabata weit...”
|
|
18 |
 |
“...58
Mill
yuan
BBipS
mm
wmmSs^
f
I mm
wm
MM
di kita e piedra, koe tabata cer. Pero na e mes momento koe Hesus
a sali for di sepulcro glorioe amente, un temblor vehemente a sagudi
henter Herusalem, pasobra un angel di Seujor a baha for di cieloe, a
kita piedra i a cai sinta riba dj. Su cara tabata lombra di un lz celes-
tial, su bistir tabata blanc(,e manera niebe. Pa spantoe e solddnan, koe nan
a pone pa warda sepulcro, a cai abao manera
mo'rto. Un sol den di toer, koe tabata kere den
Hesu a prepar pa coemindle na ora di
su bolbemento for di sepulcro. El, koe a war-
da toer su palabra den su coerazon, a ten
na es primintimentoe di Hesus, koe Jioe di
bende lo lamauta di tres dia.
Maria, e tabata sabi boe su Jioe, Hesus,
lo bolbe. E tabata conta oranan di es dia Sa-
bra tristoe. I ora anocbi a jega, el a keda
waak. coe su wowo dirigf na Oost, abrimen-
toe dj dia glorioso.
I El a bini, su Jioe dibino I Ora dia Do-
mingo a coeminza abri, Hesus a sali for di se-
pulcro i a bai asina liher...”
|
|
19 |
 |
“...nan
mester a jega na nan lugar di destino. Mientra e dia, koe a pasa, nan
a hanja nan semper den mondin'an brutoe i scur, awor nan tabata
camna meimei di coenucoenan floreciente, oenda cas- i pueblonan ta-
bata sigui otro. ' . A u
Coe wowo grandi, jen di admiracion Dankmar 1 Winfred tabata mi-
ra rond di nan; nan a hanja nan den un mundoe desconoc. Un pueblo
grandi tabata basta caba pa hala atencion di esnan, koe te ainda no
a mira nada den nan solitud sino algun cas di coenucoe plamA aki 1
aja. Pero Wolfert tabata mira su dilanti. Un cos tabata molesti. bu
palabra a bira mas poco i un lucha vehemente a drenta su coerazon trobe....”
|
|
20 |
 |
“...huntoe, wardando binimentoe di emperador. Po.
co mas un banda Wolfert i su dos jioe a keda para, evitando di mfshi
coe e pueblo alemn. Hende tabata mir mash curioso i nan tabata
puntra otro, ken por a ta es homber coe e dos hobeo ai. Principal-
mente nan bistir stranjo tabata hala nan atencion. Pasobra Alemannan
tabata carga bistir largoe di lana of katoena, koe nan muher ijioena
a traha i pinta mash, boenita. Pa tempoe mas frio nan tabatin un
cueroe di earner i homber mas nobel un cuero di lobo. Pero Wolfert
i su dos jioe tabatin un cueroe di bestia sol, koe Gero i Eckbert a
traha na bistir. Winfred tabata sinti spant, ora e tabata mira
tantoe wowo fih riba dj. Ma Dankmar tabata mira rond di dj, sin
miedoe, ya coe desprecio mes.
Pronto un otro cos a hala atencion di hende for di nan. Un sonido
mash boenita, koe e hoben Sahonnan no a tende nunca, tabata reso-
na di goipi den laria. No tabata paree e tocamentoe di trompet; e sona-
mentoe tabata mas duroe i boenita. Manera si un forza misteriosa...”
|
|