1 |
 |
“...hen-
ter dia el a keda droetni ketoe ke-
toe, sin moef su curpa, den adora
cion. Anochi a cera caba, koe Soeur
ta bai ruir. Ora e ta dobla su
curpa riba dj, Nelly dici coen;
O Mama, mi ta asina feliz, ma
papia coe Dios Santoe. Mientra
Nelly tabata papia e palabra, su
boz tabata tembla, su wowo taba-
ta brilja, su cara tabata luza di
un luz celestial, di manera koe Soeur
tabata corda den e mes : Enberdad,
e wowo a mira Dios. Un sonrisa
celestial tabata pinta su cara i rond
di su cama tabatin un olor di cencia.
Durante luna di Januari Nelly ta-
bata bai mas atras, ma e tabata
wanta su sufrimentoe coe pacenshi.
E pensamentoe sol koe e tabata
bai cerca Dios, tabata consol.
Nan a bis, koe le bini mas cer-
ca Dios, coe cuantoe mas pacenshi
el a wanta su sufrimentoe. Ma ma-
ma, asinai e mucha santoe a res-
ponde mi kier boela bai cerca Dios.
E kier a bai na Dios es mes dia,
asina e dici. Anto e kier a bisti
su panja di Promer Santa Comu-
nion, i Soeur mester toem den su
braza.
Dia pa dia su forza...”
|
|
2 |
 |
“...3
por toema bo cerca djE, mama, pro
mer bo a mendra bo i haci loke E
kier.
E merdia Nelly a canta diferente
cantica. El a jama Soeur i dici coen:
Mama com bo ta sinti bo awe?
Mashi bon, Nelly el a responde.
Ma bisa mi, Nelly a sigui, bo
no ta sinti bo mas cerca Dios San-
toe ? Ami si, mi ta sinti.
Dia Biernes e tabata asina debil,
koe nan a kere koe e tabata mor-
to caba.
Te dia Domingo el a keda den
augonia. Toer cos tabata ketoe ke-
toe den scool i combentoe. Es nobo-
nan serio, koe tabata bini cada bez
for di cuarto di Nelly, tabata haci
toer hende tristoe. Henter dia ta-
bata es angonia terribel, koe su
bista sol tabata kibra curazon di
hende.
Pa banda di tres or Nelly a bira
calmo i a keda droemi an ora lar-
goe. Su wowo anchoe abri, tabata
dirigf na un cos, koe tabata paree
e tabata mira na pia di su cama.
Caba el a moef su curpa. Su wowo
a jena coe lagrima di iegria. E ta-
bata poerba pa lamanta jDe jega
mas cerca loke e tabata mira. Dn
sonrisa a bini na su cara. Tabata
paree e tabata...”
|
|
3 |
 |
“...drenta den Ala Blan-
ca" numa, ora Pader a combida mu-
chanan pa drenta adeo ; nan a coe-
minza coe No 20.
AlguD a perde dos tres numero
i nan ta keda awor mashA nani-
shi largoe. Nos tres a trece nos
blaadtjinan caba pa Soeur, koe lo tin
bondad di manda nan na coemin-
zamentoe di anja nobo. Despensa
nos reverende Pader, si tin algun
blaadtji acerca koe ta poco sushi.
Otro anja lo mi keda mas pru-
dente. Soeur a conseha mucha-
nan koe ta kita scool, di sigui
leza Ala Blanca, i fuera algun,
koe ta bai foi tera koe ta bai
biba na coenucoe, toer ta keda aden.
Awor Pader, mi no sft nada mas;
mi ta spera koe Pader lo no rabia,
koe ml no a scirbi mas boenita.
Tata i Mama ta manda coemin-
damentoe beleefd pa Pader i tambe
Leonita Lam per.
Otrabanda 30 Nov. 1913
Frank Steeg No 1....”
|
|
4 |
 |
“...cobe nos ladron
Ta ranca pia dje carson.
11. Ma Cai ta toema su sambecbi
Ta corta e pfa limpi, necbi.
&s£&
Wgm
12. Cachr ta so'sega na paz,
Jorando Cai ta bolbe cas.
£T.fff04-02
13. Dos reepi panja, i un botou
Ata sobr dje bon carson.
14. Nos Cai maluco ta zoet
Camina e panja mester ta.
\ aria.
NANISHI LARGOE.
Senor: Much^ nunca bo no a haci biahe ainda coe
tranvia-motor ?
Mucha: Ami? Nunca den mi bida. Ni pa un fuerte lo
mi bai con.
Senor: Oh, ta pakico? Ta miedoe bo tin?
Mucha: Miedoe ? No, total. Pero pakico lo mi ta asina
bobo di paga un fuerte pa haci biaha coene, si pa 4 placa
nan ta doena mi un biljchi....”
|
|
5 |
 |
“...animal ta wesoe pafor, carni paden ? Guiiiermo santini
2. Tres bez diez-ocho ta 315,333. Di com? e van uyibrecht
3. Pakico Eva a morde pida for dje appel ? p a simon
4. Mi no por mira, ni tende, min sa leza ni scirbi, mi
no tin boca tampoco. Sin pia mi ta camna toer camina
instrui i diberti hende. Kende mi ta ? r. Hasseimeiyer
5. Kende por scirbi Amsterdam coe 7 letter ? a servage
6. Kico ta carga corona i el no ta rey, scama sin koe
el ta piscar ? Manuel Palm
7. n tata, mama i dos jioe mester pasa un rioe anchoe, i
no tin un otro judanza. sino un ponchi koe no por carga
mas koe 150 liber. Pero e tata. i mama ta pisa cada un
150 liber i cada jioe 50 libr. E ponchi sol no por pasa
e rioe. Com e famia mester haci, pa nan toer gana na e
otro banda? Johan Pletera
8. Mi promer ta un bladchi, mi segundo tambe ta un
bladchi. Ta kiCO mi ta ? Hose Fundador
9 Pensa un numero di tres cijfer, di e mes cijfer bo
mester cambia promer i e ultimo coe otro, pa ehemplo si
bo promer cijfer pensa tabata 691 e di...”
|
|
6 |
 |
“...8
Ma percura bon bo no toema e mes numero, ma un otro
basta koe ta di tres cijfer. Bon, awor.bb ta kita e mas
chikitoe for di mas grandi. Di es sobra di e som mester
cambia tambe e promer i e ultimo numero. Anto dos dife-
rente numero, esta e sobra i e otro numero cambia bo mester
conta huntoe. Bon. Sin mi sabi cual numero cada mucha
a pensa, toch lo mi bisa otro siman na cada un kico ta pro-
ducto di su ultimo som.
- Rectecclon
10. Ki sorto di bela ta cende mas largoe (si toer dos ta
na principio mes largoe) bela di was di altar, of bela di
permacet? Redaccion
UN KENSHI
Kende por corta un buracoe aaina grani den un tarheta postal, koe
el poi pasa su cabez den dj ?
J^olixcioii.
Bo ta cohe un carta postal usa, un carta di baraha tambe
por sirbi. Marca coe potlood un streepi a-b i corta e streepi
a-b coe sambechi, mescos koe e figura l ta munstra :
Fig. 1.
a ..... ----------------- b
Despues bo ta dbla henter e tarheta riba e streepi a-b
corta. Caba bo ta marca coe potlood un cantidad di...”
|
|
7 |
 |
“...abundante ?
* # *
Di ripiente el tabata strobA den
su meditation silencioso pa un bati-
mentoe purA na porta di misa. El
a bai pa habri porta i tabata pun-
tra coe un boz oprimi:
Ta kende t aji ?
Ta mi, Padre un hende a gri-
ta afor. Un pober muher di Maguesi
ta muriendo i el kier ricibi ltimo
Santoe Sacramentoenan.
Drenta, PaDgolo. e misionero,
koe a conoce boz di uu di es po
conau, koe el a batizA, a J)is; bo
keda tene wArda aki, ami sol lo bai
na Maguesi. Camina ta mashA pe-
ligroso, nan por cohe nos.
Na es ltimo palabranan, koe el a
papia poco mas ketoe, un mucba, koe
Dader tabata cerca dje na cas. a aeer
kle a cohe Padre su mAn tene duroe
i el a puntr, mien tras el a keda
mira es Pader :
Com Pader df, mi no por bai
6ue Pader ? Pader no a bisa mi ho-
pi. bez, koe mi por sirbi Hesus ? I
lo mi no por companjEle awor?
No, awor no, Samo, es sacer-
dote a respond amistosamente; fi-
gura bo koe nos contra coe mal
hendenan 1
Ai Pader, e mucha a sigui...”
|
|
8 |
 |
“...Dios 1 mucha tabata doena ainda
sinjal di bida; ma tabata imposibel
pele di stop es ltimo sanger koe
tabata drama for di es herida hun-
doe di su pechoe.
Mes ora mArtir chikitoe a habri
su wowo : Tata, ta unda mi ca ?
el tabata puntra. Esta un boenita
sonjo mi tabatin; La Birgen tabata
hiba mi den su capa blauw cerca
Nos Senjor.
Lo bo tin gustoe di bai aja,
Samo ? es sacerdote a puntrle.
Coe mashA gustoe, Padre I Ma
mi no a haci mi promer S. Comu-
nion ainda. Esai mi a desea semper
i Pader a priminti mi esai.
Wel, awor lo mi doena bo, bo
dushi Hesrs. Bo ta desea esai, Samo ?
Com Pader! mucha fortunA
a bisa, mi coerazon lo ta basta
limpi caba pa Hesus f
Bo tin duele riba toer bo pi-
carnan, pa cual bo a haciEle tris
toe ?
Despues di mi bautismo nunca
mas mi a ofende Hesus, Padre. Mi
ta stimEle muchoe pesai.
Es sacerdote a abri es ciborie i a
pone S. Bostia riba lenga tem*...”
|
|
9 |
 |
“...bai cabando. Ainda un
bez mas el a hiza su wowo agrade-
cido na es sacerdote.
O Hesus, Hesus. el a papia i
su alma tabata boela coe angelnan
ariba, pa ricibi di m&n di Hesus
corona di martir.
* *
Pa banda di auochi a bini algun
cristian banda di es camina i nan
a hanja es sacerdote gravemente
herid ta reza dilanti di e morto.
Largoe ratoe el a jora na silencio,
ma for di su boca a sali es pidi-
mentoe:
O Dios, Banger di martirnan
ta semfa di cristiaunan. Es semfa
tabata falta ainda den mi coenucoe.
Awor mi ta confia, koe lo el bai
florece i produci pa bo un cosecha
abundante di almanan.
UN EHEMPIiO REAL,.
Nos a tende conta hopi bez di e
piadoso Emperador Alem&n, koe a
baha asina pronto for di su bestia
pa ofrecle na un Sacerdote koe ta-
bata hiba Mahestad pa enfermonan.
Huntoe coe esai nos por pone tam-
be es boenita ehemplo doend pa Rei-
na di Spanja;
Algun luna pasd e Princesa tabata
bai haci un paseo coe su roeman
homber, archiduque Eugenio. El a
mira un Sacerdote acerca, koe ta-
bata...”
|
|
10 |
 |
“...13
Ahan, haragannan, horta fra-
ta di un pober coenucero, esai
jama: defendo nos patria? Bam
weita, combate ta coeminza.
Dos fruta asina ta muchoe
pisa p pober paloe. E ta kibra
i toer tres ta sinti bon cla,
koe suela ta duroe.
O.o
man
E fruta ta pisa, berde, I no pa mi stoma s, sino pa mi
cabez, mi braza, mi pi a i toer mi wesoenan.
Un hende, coe zapatoe nobo na su pia, ta bai cerca su
zapater i ta bis : mira, shon, e. zapatoe, koe bo a traha pa
mi, ta canta te grita.
Zapater h, shon kier podiser, koe pa e poco placa ai
mi por hinca un caha di musica of un gramafon den dje ?...”
|
|
11 |
 |
“...14
VARIA.
BIN CONTA.
Jioenan, boso sabi cuantoe ta un miljard florin ?
Un miljard florin ta mil miljon florin. Hondo no por fignr
bon, ki monton grandi di placa esai ta. Bam, scucha bon, i
lo mi splica boso.
Figura b miljard na placa di plata, e1. ta pisa 10 miljon
kilogram; cont, na placa di oro, el ta pisa 645 mil kilogram
I cont, na placa di papel, cada papel di mil florin, ainda
ta pisa 180 K. GL
Suponiendo koe un biomber balente por carga 100 K. G-,
anto pa carga un miljard na placa di papel (di 1000 florin)
lo mester di 18 homber.
Si ta conta e suma na oro, anto mester di 6450 homber
pa carg, i si ta na plata, mester un ehercito di 100 mil
homber. Si hende kier traha boeki di toer e placa di papel
di fl 1000, koe ta forma un miljard, anto por traha dos mil
boeki cada un di 500 bladchi. Bin conta. Ki dia!
-----
COI BUSCA.
* -y
Blek! Uuda bo shon ta ?
A gana Premioi
Muchanan, koe a conserva bon
toer 28 numero di promer anja di
Ala Blanoa ta:
Na Fictermaai di school di Frater:
A....”
|
|
12 |
 |
“...Ahan, anto no tin appei, frater ?
Maestro: Janchi, no hunga awor, hinca e sambechi den
bo sacoe, i scucha bon. Nos ta figura nos, koe tin tres appel
riba mesa.
Janchi: Si, frater.
Maestro: Bo roeman Maria ta come un di nan, caba el ta bai.
Janchi: Ma. sigur frater no conoce mi roeman Maria, mi
sa sigur koe e no ta bai, promer koe el a come toer tres.
Maestro: Ma si bo mama ta keda cerca dje i bis koe
ta un sol e mester come.
Janchi: Frater sabi, mama no ta na cas. Te otro majan
e ta bolbe.
Maestro ta perde pasenshi: Janchi, bam weita, ta delaatste
bez; si bo no ta responde mas drechi, bo ta keda scool. Si tin
tres appel riba mesa, i bo roeman Maria ta come un, ta
cuantoe lo sobra ?
Janchi: Ni un, frater, pasobra mi mes lo come toer tres.
Maestro: Scool a caba, toer mucha por bai cas, Janchi
ta keda scool.
Car ter 05 Te otro biaha Emilio Da velaar ta hanja
contesta riba su -carta.
Redaccion....”
|
|
13 |
 |
“...4. Mi tin un canica di koffie. El ta toer bashl I toch
tin cos aden. Ta kico ? Redaction
5. Pakico carnernan blancoe ta come mas koe carnernan
pretoe ? - Redaction
6. Un hende tabatin dos i un mitar dozijn cabrltoe. I toch
el no tabatin 30. Ta cuantoe el tabatin anto? Redaction
7. Riba mesa tin 10* weboe den un tajor. Kende por parti
e diez weboe den 10 persona, di manera koe cada un ta han-
ja un weboe i koe ta keda un ainda den tajor. Rd.
8. Kico ta camna i para sin pia, i bati sin man ? Red.
9. Dos mama i dos jioe ta parti tres patia, i cada un a-
hanja un henter. Ta di com ? Red.
10. Den jm sala ta sinta 15 hende riba banki kantoe di
muraja. Mi ta boeta un ringetje di dede riba mesa, mi ta
pidi, pa cualkier hende,. despues koe mi a sali for di sala,
ta cohe e ringetje hink den su dede. Ora mi bolbe drenta
den sala, lo mi bisa ta kende a cohe e ringetje, na cual
man, na cual dede i si ta mas ariba, sea meimei, sea mas
abao di sea dede el a hink. Otro seman lo mi sinja bo,
com mi sabi...”
|
|
14 |
 |
“...Tarcisio, ko mi ta bai conta su
martirio den poco palabra.
Bam baba den e cataoomba. Un bom-
ber coe flambeuw ta bai nos dilan-
ti. Despues di a pasa hopi gangtji,
koe cristianDan ta derA na cada ban-
da di su murajauan, nos ta jega na
un sorto di kapel bao di tera. Ai
nos ta banja Papa S. Stefano ron
donA pa su cristiannan stimA i su
sacerdotenan. Tabata na anja 257.
Misa ta coeminza i ora Papa aca-
ba S. Sacrificio, e ta bir pa su pue-
blo i ta papia coe boe temblante:
Mi jioenan stimA, ora di martirio
ta jega. Ma no terne, Dios ta coe
nos. Hesus no ta bandona su kerf-
donan, no ta manda nan den lucba
sin arma. Nos ta biba aki na mun-
doe manera earner meimei di lobo
nan i sinembargo sin stop Iglesia
ta sigui biba i crece. Ta pasobra nos
tin un Wardador dibino.
Mira, lo Mi keda coe boso te na
fin di mundoe asina Hesus dici coe
su apostelnau. Hesus lo no bandona
nos anto, awor boe nos tin mester
di dj mas tan toe. Jioenan mester
tin un tata pa percura pa nan, pe
protega nan, pe doena nan...”
|
|
15 |
 |
“...contentoe coe esun
di mi i pa es motiboe mi ta scirbi
Pader es carta akl, pa ini doena Pa-
der mi sincero gradicimentoe, pa es
boenita boeki aprecifi. di Ala Blanca.
Awor Pader nos lo haci mas per
curacion coe es blaadjinan di Ala
Blanca, pa nan keda mas na orden.
Pader, loke mi tin di bisa Pader ta,
koe mi ta gnsta Gbarada mash>
tantoe, asina mi ta desea koe Pa-
der lo publica mas tantoe di mi
Gharadanan, cual mi ta manda pa
Ala Blanca. Sino mi ta sinti mashd
duele, ora Ala Blanca ta bini, i koe
mi no ta haja e Gbaradanan aden.
Historia di Nelly chikitoe ta ma
sh& boenita. Pader, awor koe el a
caba, nos ta spera koe Pader lo man-
da nos un boenita asina pa doena
nos an bon ebemplo di un bon mu-
cha. Awor mi no tin nada mas pa
scirbi. Dia koe mi bira mas sabir
na scool, lo mi scirbi Pader un car-
ta mas boenita.
Beleefd nos ta manda dos saludo
pa Pader.
Gerard van Uijtrecht.
Gampo Rif 20 nero 1914.
Muy Reverendo Redactor di
,,Ala Blanca,
Na nomber di algun amigoe mi
ta larga pidi Bo, si...”
|
|
16 |
 |
“...20
UN BURXCOE CABEZURA
1. E cunoekero, no ta ricoe
En tin cabai, sino buricoe.
5. Ta kico e mal buricoe tini ?
I djies aki motor ta bini.
2. E homber conoce su ofishi
Ta cumpra un sacoe bon maishi. 6 Ta Hta mi megter kjt
Fono motor ta bin mat.
3. Buricoe paree ta pura
Kier gana cas den un camnd.
7. Ranke, bati coe energia
E mal crifi u ta moef su pia.
4. Cachimba semper na candela
Mescos coe pipa di tawela.
8. Ata*motor.ttBon kier teainda?
Ami |fca scapa bo coeminda....”
|
|
17 |
 |
“...cara contentoe el ta bai cerca su
papa i ta bis:
Papa, mi ta bai misa, paeobra
awe ta dia domingo.
Kico, misa bo ta bai ? Coi lo-
co, ta bon pa muhernan bieuw, me-
hor bo haci un paseo.
Papa, tende un cos aki: Mas-
tro a sinja nos koe dia domingo
hende mester bai misa. Ei a bisa,
koe hende tin obligacion estricto, di
cumpli exactamente coe mandamen-
toehan di Dios, i un di nan ta di
tantiflca fiestanan. Si mi ta keda sin
bai, sigur mastro lo rabia.
Mucha, bo e& kico, Bo mastro
ta bobo, di kere koe tin Bios. Ma-
jan mi ta bai cerca dje pa tah p
stop-di sinja bo coi loco asina.
E mucha a keda ketoe, el a pen
sa un ratoe, caba el a puntra su
papa:
Anto papa ta bai taha mas-
tro tambe di sinja mi e otro man-
damentoe tambe, koe ta manda mi:
Honra bo tata i bo mama ?
E tata a keda babuca, ora el a
tende e prehunta, koe el no a spe-
ra. Avror ta librepensador a keda ke-
toe i pensativo. Caba awa a bini
den su wowo, el a braza su jioe i
biss
Mi jioe, bai misa, i sinja bon
di bocta toer e mandamentoe...”
|
|
18 |
 |
“...su jioe i su nietoe.
10. Kenshi di ringchi di dede.
Pa mi sabi ta cual mucha, i ki dede, di ki man el ta bisti e ringchi,
ora mi ta bolbe drenta den e kamer, mi ta doena un of doe of toer
e mucha di traha un som riba lei of pampel. Corda bon, mi no kier
sabi nada-nada, di loke bo ta scirbi, sino umicamente e producto di e som.
Pa no bini ningun papiamentoe ora mi tai, coer mucha mester a mira
bon promer mi drenta, ta cual mucha, na ki man etc, etc. el ta
bisti e ringchi. Tambe pa boso traha e som exactemente, bo mester
sabi padilanti, koe e mucha koe ta sinta mas cerca di porta, koe ma
drenta, ta No. 1, esun banda di dje ta No. 2 etc. tambe koe man robe
bo ta nota coe 1, man derechoe coe 2 ; dede grandi ta 1, su sigiente
ta dos etc. nsina koe dede chikitoe ta 5. Si ringchi ta mas ariba na
su dode tambe ta nifica 1, si ta meimei ta 2, si ta maa abao ta 3.
Corda bon, boso no papia nada di loke boso ta scirbi. Scirbi boca
ketoe, pa mi no tende nada-nada. Bam traha som awor.
Scirbi di ouantoe...”
|
|
19 |
 |
“...24
E producto aki 8623 muchanau mester bisa mi. Anto lo mi doena
unbez e solucion. Ta eom mi por saiii for di e producto 8623 toetf
cos di e ringehi ? Scucha. Sta bisa rmda, mi ta kita for di e producto
8623 na secreto 3500 afor.
3500
5123. E ultimo producto 5123 ta sin ja mi, koe su promer cijfer (5) ta
lugar di e muchn, di dos (1) ta su man robes, di tres (2) ta su dede
di dos, di cuater (3) ta abao (3) na su dede.
Boenita, no ? Corda boD, ora boso tambe kier repiti e kensbi ai, e
cijfer di hrgar, dl man, di dede, por troca, pero e otro cijfer di mul-
tiplica i di boeta acerca ta keda semper meseos. Tambe e ultimo cijfer
3500 pa kita na secret afor,' no ta troca tampoco.
Charada.
Dios
shon amo rico
criar catiboe pober
Constanclo i Lucio Mendes
2. Ki stad di Holanda hende por scirbi asina :
50 e I (499 + 1) & H l Manual Palm
3, Ki diferencia tin den un baca i bendedor di lechi?
Johan Hudson
4. Com nos por haoi biahe mas barata foi Curasao na
Amsterdam ? Johan Hudson
5. Ki ora chogogo ta...”
|
|
20 |
 |
“...bin present dilan-
ti di altar. Tabata Tarcisio.
Ma bo ta muchoe chikitoe ainda,
e sacerdote dici coe ne.
Mi tata, mi bubentud lo ta mi
mas bon proteccion. No nenga mi
es honor.
Ltgrima tabata brja den wovo
di es angel chikitoe i au cara taba-
ta lombra di un amor di mas tierno.
Anto sacerdote, koe tabata mash&
bao di impresion, a toema Santisimo
Sacramennto, a boet den un lenzo
blancoe i mien tras e tabata poh den
mfin di es mueha, e dici Corda, mi
jioe, koe ta un tesoro celestial koe
mi ta confia na bo manoe dbil.
Ward flelmente.
Promer di larg, lo mi doena
mi bida, e mueha balente a respon-
ds, i primiendo e na su pecho, el a
corre bai cumpli coe su encargo.
Tarcisio tabata camua wovo abao,
ora un senjora koe tabata adinirA
di su cara tan amabel i suave, kier
a hib coene, pe toema parti na
un fiesta. Ma Tarcisio dici coene:
Ta duel mi, ma min por drenta
coe senjora su 'deseo. Mi tin di haci
un cos mash& importante. I maske
cuantoe e senjora a insisti i a pidi,
el a sigui su camina.
Caba...”
|
|