1 |
|
“...tin toer
nan 28 numero.
Tini koe a drenta den Ala Blan-
ca" numa, ora Pader a combida mu-
chanan pa drenta adeo ; nan a coe-
minza coe No 20.
AlguD a perde dos tres numero
i nan ta keda awor mashA nani-
shi largoe. Nos tres a trece nos
blaadtjinan caba pa Soeur, koe lo tin
bondad di manda nan na coemin-
zamentoe di anja nobo. Despensa
nos reverende Pader, si tin algun
blaadtji acerca koe ta poco sushi.
Otro anja lo mi keda mas pru-
dente. Soeur a conseha mucha-
nan koe ta kita scool, di sigui
leza Ala Blanca, i fuera algun,
koe ta bai foi tera koe ta bai
biba na coenucoe, toer ta keda aden.
Awor Pader, mi no sft nada mas;
mi ta spera koe Pader lo no rabia,
koe ml no a scirbi mas boenita.
Tata i Mama ta manda coemin-
damentoe beleefd pa Pader i tambe
Leonita Lam per.
Otrabanda 30 Nov. 1913
Frank Steeg No 1....”
|
|
2 |
|
“...UN EHEMPIiO REAL,.
Nos a tende conta hopi bez di e
piadoso Emperador Alem&n, koe a
baha asina pronto for di su bestia
pa ofrecle na un Sacerdote koe ta-
bata hiba Mahestad pa enfermonan.
Huntoe coe esai nos por pone tam-
be es boenita ehemplo doend pa Rei-
na di Spanja;
Algun luna pasd e Princesa tabata
bai haci un paseo coe su roeman
homber, archiduque Eugenio. El a
mira un Sacerdote acerca, koe ta-
bata hiba Mahestad pa un enfermo.
Solamente dos hende tabata com-
panjle. Inmediatameute el a manda
e cochero para, el a baha coe es
archiduque afor, i a ofrece es sacsr-
dote coe su companjeronan pa nan
drenta i el mes a sigui na pfa te
na cas di es enfermo, i a drenta
tras di e sacerdote dea e cas. Es
enfermo tabata un mucha muher di
binti-tres auja; su tata i mama ta-
bata para mash tristoe na su ca_
ma. La Reina a informa tocante di
miseria di e familia asina pober i el
a priminti nan di juda nan den nan
necesidad
Poblacion di es caja a reconoce
La Reina i a compaujle coe aplau-
sonan e...”
|
|
3 |
|
“...school di Frater:
A. Servage, Oranjestraat;
Johan Hoyer, Berg Altena;
Gustaaf iez, Nassau weg;
Isaac Ringeling, Botersteeg;
Camilio Servage, Coral Specht;
P. Armando Simon, Monteverde;
Hiplito Danchi
id. di school di Soeur:
Helena Medeman, Coronet;
Leonie Sitores.
Na Otrabanda di school di Frater:
Rudolfo .Vlbertus, G. v. Uytrecht.
id di sehool di Soeurnan:
Leonita Lamper, Franksteeg N. 1.
Ros i Haseth, Breede straat 49,
Constancia Mendez, GangtjiLoos 9,
Oionisia Martis, Roode SVeg 12.
Redactor a manda caba e boeki, boenita cuadernfi, pa toer e ami*
guitonan, i ta spera, koe el a jega tambe den nan poder, koe nan
a keda mashA contentoe coen. Adios !...”
|
|
4 |
|
“...ber coe flambeuw ta bai nos dilan-
ti. Despues di a pasa hopi gangtji,
koe cristianDan ta derA na cada ban-
da di su murajauan, nos ta jega na
un sorto di kapel bao di tera. Ai
nos ta banja Papa S. Stefano ron
donA pa su cristiannan stimA i su
sacerdotenan. Tabata na anja 257.
Misa ta coeminza i ora Papa aca-
ba S. Sacrificio, e ta bir pa su pue-
blo i ta papia coe boe temblante:
Mi jioenan stimA, ora di martirio
ta jega. Ma no terne, Dios ta coe
nos. Hesus no ta bandona su kerf-
donan, no ta manda nan den lucba
sin arma. Nos ta biba aki na mun-
doe manera earner meimei di lobo
nan i sinembargo sin stop Iglesia
ta sigui biba i crece. Ta pasobra nos
tin un Wardador dibino.
Mira, lo Mi keda coe boso te na
fin di mundoe asina Hesus dici coe
su apostelnau. Hesus lo no bandona
nos anto, awor boe nos tin mester
di dj mas tan toe. Jioenan mester
tin un tata pa percura pa nan, pe
protega nan, pe doena nan pam.
Nos tamb tin mester d< pam, di un
pam precioso, koe ta coemfnda di
nos alma, koe ta warda...”
|
|
5 |
|
“...der lo publica mas tantoe di mi
Gharadanan, cual mi ta manda pa
Ala Blanca. Sino mi ta sinti mashd
duele, ora Ala Blanca ta bini, i koe
mi no ta haja e Gbaradanan aden.
Historia di Nelly chikitoe ta ma
sh& boenita. Pader, awor koe el a
caba, nos ta spera koe Pader lo man-
da nos un boenita asina pa doena
nos an bon ebemplo di un bon mu-
cha. Awor mi no tin nada mas pa
scirbi. Dia koe mi bira mas sabir
na scool, lo mi scirbi Pader un car-
ta mas boenita.
Beleefd nos ta manda dos saludo
pa Pader.
Gerard van Uijtrecht.
Gampo Rif 20 nero 1914.
Muy Reverendo Redactor di
,,Ala Blanca,
Na nomber di algun amigoe mi
ta larga pidi Bo, si Bo por ta
asina bon di sigui coe Problema di
Dam. Algun be* a bini un problema
trababoso, anto nos no por a saca
su solucion. Por ebemplo: esun di
de laatste biaba tabata asina tra-
bahoso, koe nos no por a manda
su solucion; ma promer koe esai,
cuantoe be* nos no sA manda so-
lucion, casi toer biaba nos ta manda
bon solucion; ma toer biaba no ta
lecbi dushi, tin biaba...”
|
|
6 |
|
“...domingo
hende mester bai misa. Ei a bisa,
koe hende tin obligacion estricto, di
cumpli exactamente coe mandamen-
toehan di Dios, i un di nan ta di
tantiflca fiestanan. Si mi ta keda sin
bai, sigur mastro lo rabia.
Mucha, bo e& kico, Bo mastro
ta bobo, di kere koe tin Bios. Ma-
jan mi ta bai cerca dje pa tah p
stop-di sinja bo coi loco asina.
E mucha a keda ketoe, el a pen
sa un ratoe, caba el a puntra su
papa:
Anto papa ta bai taha mas-
tro tambe di sinja mi e otro man-
damentoe tambe, koe ta manda mi:
Honra bo tata i bo mama ?
E tata a keda babuca, ora el a
tende e prehunta, koe el no a spe-
ra. Avror ta librepensador a keda ke-
toe i pensativo. Caba awa a bini
den su wowo, el a braza su jioe i
biss
Mi jioe, bai misa, i sinja bon
di bocta toer e mandamentoe, koe
mastro ta sinja bo, na practico.
Ai, cuantoe tata implo i enemi-
goe di religion lo comberti, si nan
poenan inocente lo contesta nan di
mes manera.
Muchanan premid:
Fuera e muchanan di scool, koe
nos a menta nan nomber caba den...”
|
|
7 |
|
“...)
Cartero di Ala Blanca.
Na algun Amiguito 1
Tin koe ta corda koe mi ta keda
rabiA coe nan, pasobra nan a man-
da charada i cuenta, i nada di esai
nan no ta mira den Ala Blanca.
Mi ta bisa nan, koe mi no ta keda
rabiA coe ningun di mi amiguitonan,
i koe mi ta stima nan toer. Mas
nan ta manda, mas contentoe mi ta.
Pero nan mester comprende, koe
min por pone toer cos den Ala
Blanca. Si e cos koe nan ta man-
da ta bon, anto nan por ta sigur,
koe cualkier dia nan ta mira nan
nomber den Ala Blanca. I si nan
no mir, esai no mester pone nan
perde animo Animo, mi amiguito-
nan. Sigui traha i manda toer loka
boso tin. On oi otro dia boso nom-
ber tambe lo brilja na cara di boso
amiguito Ala Blanca. Corda di
manda semper huntoe coe charada
su solucion tambe.
Tantem 1 Redactor.
2) Un homber rellgloso sacerdote koe tabata biba den mondl, e sol, pasando
su dianan den oraclon 1 sinjando crlstlannan koe tabata biba aibanda....”
|
|
8 |
|
“...man-
tel largoe bruin i coe un garoti na
m&n. Esaki a toem na su braza
i a grit: Mi jioe, kico bo ta ha-
ci aki ? Haci liher i hui bai. Mes
ora el a hui i a scapa asina foi
es peligro.
Ora despues di algun momento e
tabata bira su cara atras, p mi-
ra oenda es hende, koe a salb, a
keda, esaki a disparce. Jegando na
cas di su mayor, nan a mira un
bez na su cara bleek, koe cualkier
cos mester a pasa nan jioe. E ma-
cha a conta loke a socede, i com
es anciano a scap.
Inmediatamente senjora Allen a
manda su criar bai busca es ancia-
no, pa moentr su gratitud, ma
enbano. Maske cuanto el a busca
i a informa toer camina, ningun
hende no por a bisa, ta kende es
anciano tabata.
*
*
Diez tres anja despues e mes jioe
muher di general Allen a comber-
ti i a bira catolieo. Su mayor ta-
bata protestant, ma pa lezamentoe
di boeki maloe, inmoral i contra
religion, el a per de toer su f, te
na dia el a hanja di un manera
milagrosa f catolica.
Eva Allen, asina e tabata jama,
tabata na Yillemarie, na pensio-...”
|
|
9 |
|
“...porfin el a logra di soemete nan na su poder.
Nan, hefe, jam Wittekind, buntoe coe miles di su soldnan balente,
a ricibi Sacramentoe di Bautismo i su tera mes a keda abrf pa apostelnan
di religion cristian, koe a pasa rondea toer camina, pa sinja i batiza
bende.
Ma Carlo tabata sabi mash bon, koe ta forz sol nan a soemete nan.
Pesai pa kita toer ocasion di lamanta di nobo, el a saca un gran nu-
mero di bombernan nobel, koe a moenstra nan mas obstiqd, foi nan
pais, mientras ya tres anja pas. el manda mata hopi di nan. Un otro
tera, den di e rionan di Rhin i Main, oenda ya foi hopi anja religion
cristian i coestumbernan cristian tabata reina, el a abri pa edestera-
donan, koe tabatin di bandona nan patria.
Den di e bombernan mas soberbe i obstin tabata Wolfebt, un
hefe ricoe i nobel di pueblo, i amigo intimo di Wittekind. Den es lucba
largoe i sangriente el a perde toer loke e tabatin i ora porfin es eher-
cito di Carlo Magno tabata rondea es pais, cabando coe toer cos, su
cas i coenucoe a...”
|
|
10 |
|
“...pagano obstin tabata insensibel pa e birtudnan carinjoso di su
jioe i tabata tormentle c'oe amenaza i azota, sin koe e tabatin ni di mi-
nimo motiboe. Ma f a doena e mucha un consbancia admirabel. Coe
legria e tabata wanta e maltrato cruel, i e tabata bisa su tata coe res-
peto, ma coe frankeza tamb, koe 1e obedece nelo den toer loke Dios
no a taba, ma koe le no larga hal pa ningun hende pa baci loke ta maloe.
E palabra nobel tabata irrita e tata dgnr mas tantoe ainda. Po-
co dia despues el a manda zoeta Cirilo asina tantoe, koer toer su cur-
pa tierno tabata toer na herida. Anto el a puntr si e kier a nenga
su f 5 ma como Cirilo no kier a baci esai, su tata a sak foi su cas...”
|
|
11 |
|
“...homberoan ?
Huez di Gesarea a manda su soldnan bai busca Girilo i hib su di*
lanti. E tabata menaz coe castigonan severo, si e no tabata nenga su
f. Ma e tabata mira koe toer es amenaza no tabata spanta e mucha
balente nada mes. Sin ningun miedoe e mucha tabata para su dilanti,
tabata responds riba su pregunta, i tabata moenstra den toer cos
un sabiduria mas koe humana.
Mi jioe, asina e huez dii, lo mi pordona bo toer falta, i bo tata
lo haci mescos. Le- toema bo trobe na su cas, i 1e haci bo su heredero,
si bo kier mira bo locura.
Anto Girilo a responds : Mi ta contentoe, koe bo ta maltrata mi. Pa*
sobra mas bon Dios lo trata mi. Mi ta contentoe, koe mi tata a saca
mi foi su cas, pasobra lo mi haja un cas mas boenita na cieloe. Mi
ta contentoe, koe mi ta pober, pasobra lo mi haja rikezanan eterno. I
pa morto mi no ta spanta, pasobra di es manera lo mi gana bida eterna:
Anto huez a manda na boz al toe di zoeta Girilo di mas cruelmente.
Pero na scondir el a manda su soldnan di spanta Girilo...”
|
|
12 |
|
“...mester ja-
ma bo, mi tata ?
Jama mi Walderic, mi jioe. Luz di Dios Altisimo companja bo,
Winfred. Mara bo sinja di conocle, El, koe ta donjo di toer, i koe ta
doena paz na esun, koe ta confes i sirbi. Adios, mi jioe!
Coe coerazon jen di un felicidad dushi Winfred a bolbe na castiljo di
Hunonan.
Y. Jrjstimccioi} dei} ueligiorj Ijepdadepa.
Foi e dia ai Winfred tabata bishita mas bez e cas chikitoe di Wal-
deric, es eremita. Coe respeto grandi e tabata tende, com e gran Dios
i Criador di mundoe a manda su unicoe Jioe for di cieloe, pa E libra
hende di picar i morto; com Hesu Cristoe, e Jioe di Paz, a bira nos
Salbador; com Esaki tabata predica, ta kende den di heronan di mun-
doe, tabata gust mas tantoe, es decir, nan, koe ta pober i humilde di
coerazon, i koe pa nan e bida eterna lo ta un dia den es paradijs boe-
nita di cieloe.
El a tende tambe com e mes Salbador pa amor di hende i pa con*
firma su dctrina dibina, kier a sufri bofon i desprecio, ya a moeri mes
un morto cruel i berguenzoso...”
|
|
13 |
|
“...coen : Mu-
her, pakico bo ta jora ? Kende bo ta busca ? I Maria, koe a corda
koe ta hardinero ta papia coene, dici: Senjor, si bo a hib, bisa ii
oenda bo a pon. Anto Hesus dici coene: Maria I I mes ora Ma-
ria a conoce Hesus i a sclama : Mi Maestro 1 i el a cai abao i a
ador. Mes ora Maria a lamanta bai cunta apostelnan 'toer esai, koe
tabata jora ainda, i koe no por a kere ainda na su palabra. Hesus
a paree tambe na e dos muher, koe a companja Maria, i koe tabata
na camina di bai Herusalem i a manda nan di bai bisa su apostelnan,
koe nan mester bai Galilea, i koe ai lo nan mira Hesus.
*
HESUS I DOS DISCIPEL DI EMMAUS.
Dos di discipel di Hesus tabata asina tristoe, koe atardi nan a lar-
ga Herusalem i a bai Emmaus, un pueblo chikitoe na poco distancia.
Ora nan tabata na camina, nan tabata papia riba toer loke a socede
foi dia Biernes. Ma mirando koe un homher stranjero a bini cerca nan,
sin koe nan a ripar, nan a stop di papia. Esaki a puntra nan pa-
kico nan tabata tristoe asina. Anto un...”
|
|
14 |
|
“...moenstra nan dig-
no di mi proteccion, nan lo no falta e berencia, koe ta combini un
bende nobel.
Wolfert a dicidi. Amor di su jioenan a triunfa riba su orguljo i su
odio. E no kier a tira su jioenan den perdicion.
Mi ta doena nan e di coe boz firme.
Bo mes, Wolfert, asina emperador a sigui papia, mientra compa-
sion tabata tembla den su palabra, bo mes por keda, manera antes
den bo castiljo di Huno i jaaej den mondi. Pero mi kiec^pa bo manda es
troepa bai for di bo. Tres criar por keda coe bo, pa nan percura pa
bo cas i planta bo coenucoe. Ademas mi ta manda bo di no oprimi
mas e hombernan liber i principalmente di larga toer enamistad contra
es ministro venerabel di Dios i contra toer, koe kier bai na su kapel.
Wolfert a tende toer esai coe cabez bahA. E no tabata haci cuenta,
kico emperador tabata dicidi riba dj, uoa bez koe el a caba di bringa
e Iucha pa su jioenan.
Awor toema despedida di bo jioenan Nan ta keda cerca mi.
Bo sentencia ta sacA! Carlos a sigui papia, ,,Bo por bolhe na bo...”
|
|
15 |
|
“...exigi pago di mi bistir;
loke mi ta cobra ta 200 franc.
So|dA: Mi ta hanja koe 200 franc ta muchoe pa un bistir asina.
Senora : Ami koe ta donjo di mi bistir por cobra pe loke mi kier.
(Jomo e sold A no tabatin pa paga, un bankero ricoe koe tabata
ai presente, a bisa e solda ketoe-ketoe, koe el ta fi 200 franc pa paga
e senora. E soldA awor koe a paga e sen >ra, ta exigi bistir. Senora
ta baha ta bai, mientra soldA ta bisa Meneer pa pidi senora e bistir.
Senora s MashA bon; mi ta bai cas i lo mi manda mi sirbiente
trece bo e bfstir.
SoldA: N, awor mes mi kier e bistir.
Senora : Awor ta imposibel.
Sold A: Pero senora, e bistir ta di mi i mi ta exigi mi bistir.
Senora : Pues bo por toema bo 200 franc.
SoldA; No, 200 franc mi no kier; 400 franc si.
SeBora : Ta imposible pa mi paga 400 franc pa un bistir koe a
costa mi 50 franc.
SoldA: Senora e bistir ta di mi, mi ta cobra pe loke mi kier.
Awor senora ta paga soldA 400 franc. E soldA ta paga 200 franc ne
bankero sabk; 100 franc el ta doena na ...”
|
|
16 |
|
“...palacio na presencia di CarloS i
bomber di mas nobel di su reino.
LUOHA I TRIUNFO.
Un historia foi tmpoe di Carlo Magno
TUI $ec£az£.
(Emperador Carlos a \ condena Wolfert pe doen su dos jioenan
Dankmar i Winfred, pa Pan haja nan educacion i instruccion den doc-
trina i coestumber cristian na su corte. Wolfert mes por a keda na su
castiljo di Huno, huntoe coe dos ties criar, ma e mester a manda e
trupa, koe tabata huntoe coe ne, bai, i larga toer violencia.)
Diez anja a pasa foi dia Wolfert a doena emperador su dos jioe.
E tabata pasa su dianan na su castiljo, e sol coe su pensamentoenan
sombrio. El a manda es trupa di hoben aleman bai i su criar, e Gero
bieuw, a moeri. Eckbert tabata su unico criar, koe tabata percura pa
cas i tabata traha tera. El a toema un mucba na su sirbishi, pa war-
da bestia.. Wolfert no tabata baci cuenta di toer esai, dia pa dia e
tabata rondea den mondi manera antes, pero mas soli t i mas bando-
ad. Su pensamentoenan tabata mas scur koe nunca; e tabatin odio d
\...”
|
|
17 |
|
“...78
nan tabata bebe i bunga mas tantoe. Como ningun hende no tabata
spierta nan pa nan biba na paz i pordpna enemigoenan, robamentoe i
matamentoe a aum?nta mash tantoe.
I mi a puntra mi den es enfermedad. kico lo bira di es pueblo, si
Dios jama mi cerca dj i mi a pidi di lamanta un roeman balente, pe
bin biba den es lugar brutoe i solita pa amor di Cristoe i di hende. I
mira, awor El a manda b) i mi por moeri consol,, si Dios jama mi.
Sea bonbinf I mi roeman, na nomber di Dios! Sosega bo curpa, di es
biaba largoe, lo mi bai busca cos pa bo come i refresca bo forza.
Na es palabra Walderic a bai busca su cabritoe, koe su lechi coe
poco pam secoe tabata su nnico Coeminda. Winfred tamb a bai. No
leuw for dj cas chikitoe el a larga su buricoe, carg coe hopi cos boe-
nita i precioso, koe el a trece foi combento di San Gallen. El a bini
coe ne na cas di Walderic contentoe, pasobra den e cosnan, koe su bu
ricoe tabata carga, tabatin un sorpresa pa e sirbidor di Dios.
Pronto esaki a drenta tamb coe...”
|
|
18 |
|
“...79
Historia di Testament Bieuw, tamb encuadernd.
Den di esnan, koe ta saca nfl sol, mi ta rifa cincoe
Catedsmo grandi, encuaderna-
Awor poerba boso forza, i anto manda results do di boso
trabao skirbi riba e pida papel, koe boso ta hanja aki den, na
Redaction di Ala Blanca, Imprenta di Vicariato.
Mester manda nan i> ra nier koe dia 1 dl Jnnl.
E vr
MM
CHARADA 1.
Poerba kico bo por leza
aki for. Bo mester coe-
minza ariba cerca e
grandi, i pasa rondo, pero
manera bo ta traha un
strea, cada bez drenta i
bolbe sali. Asina koe bo ta
banja un proverbio holan-
ds.
CHARADA 2.
Kende por leza esai ?
PB;
SOK
100 O s 500 I 50 O
100 O
CHARADA 3.
Kico e mucba homber
ta, i bisa mi pakico?
"tPRBaiKapra*...”
|
|
19 |
|
“...An ja 2.
\ II 111. 11.
ALA BLANCA
DEDICA NA NOS HUBENTUD.
27 MLei
ALA BLANCA TA SALI
CADA DOS SEMAN.
1014
Imprlmi na Imprenta d! Vlcariato. '
Hesus a subi na cieloe.
Hesus su trabao aki na mundoe a caba. Dia a jega koe lo E bolbe
cerea Su Tata, koe a mand. Apostelnan tabata huntoe na sala di
Laatste Cena na Herusalem. I mientra nan tabata sinta na mesa
Hesus a paree i a manda nan di no bai for di Herusalem te ora Spi-
ritu Santo lo baha riba nan. Caba El a hiba nan na ceroe di Olijfi pa
e mes camina, koe El a bai seis seman pas&, ora El a sali pa coe-
mmza Su sufrimentoe. Awor toer sufrimentoe a caba, awor E ta bai
subi ceroe di Olijfi, pE bolbe cerca Su Tata. Ora Hesus a jega na
punta di mas altoe, E ta para, i ta tira pa ultimo bez un bista riba
toer e lugarnan consagrA pa misterionan di su bid a. Pa Noord ta
droemi Galilea i Nazareth, oenda El a biba tantoe anja na scondir
obedeciendo na Su Mama i S. Hos. Mas pa Zuid ta droemi Bethlehem
i e cueba di baranca, na cual El a nace. Na su...”
|
|
20 |
|
“...tabata
fo'i diferente tera i
tabata papia deferente
lenga, cada ua tabata
tende S. Pedro papia
dn su mes leDga. Toer
a keda mash. admirS
i masba hopi a com-
berti.
Mi amiguitonan, lar-
ga dos haci mescos
coe ipostelnan i pre-
para dos bon tambe
pa binimentoe di Spi-
ricoe Sautoe. Reza bon pa Spiritoe Bantoe baha riba boso na dia di
Pentecoste. Si boso reza bon, Spiritoe Santoe lo haci bofb sold
chikitoenan, ma baiente di Cristoe, koe ta sirbi nan Rey semper fiel-
mente i semper ta haci loke El a manda.
LUOHA I TRINFO. '
Un historia foi tempoe di Carlo Magno,
(Winfred, koe a drenta combento di San Gallen, a baja licencia di
su Superior, di bai cerca su tata, pe mira di comberti. Pero su tata
a nenga di tend i den su rabia el a bera di mat. Anto Winfred a
bolbe cerca es eremita Walderic i a moenstr es boekman boenita, koe
el a trece foi combento. Caba e ta bai moenstra Walderic e sorpresa,
koe'el a trece pe.)
Walderic tabata mir coe masht curiosidad, ma e tabata admird,
mas tantoe ainda riba...”
|
|