1 |
|
“...10
forzle, mientras lAgrima tabata bril-
ja den su wowo, ta kico lo por
pasa nos, si ELesus ta cerca nos ?
Ai, larga mi bai coe Pader I
Ta bon anto, bop mucha, es
sacerdote a bisa i ei a bai mes ora
na altar.
Ainda un momentoe, el a binca
roda i reza mas intimamente koe
nunca, como si el tabata sinti koe
un disgracia tabata bai pasa. El a
habri tabernAculo, sconde es ciborie
chikitoe bao di su hAbito i el a co-
he camioa lih, sigu pa su sirbidor
chikitoe di misa, kende su wowonan
tabata brilja d; felicidad, awor koe
el por companja S. Sacrameutoe.
Ki cordamentoe celestial a drenta
den es alma pra cada bez koe el
tabata mira respectuosamente es sa-
cerdote, koe tabata carga Besus ri
ba su coerazon !
Tata, el a puntra co un tono
gracioso, ki dia mi por haci mi
promer S. Comunion ? Ya mi a reza
nopi bez pa esai.
Tene un poco paciencia ainda,
mi jioe, e misionero a responds i
el a sigui su camina rezando na
silencio.
No a dura largoe, koe el tabata
strobA atrobe den su oracion. ma
awor pa...”
|
|
2 |
|
“...santoe
ta E mes, ta su Ourpa i Sanger mes.
Mira, mi jioenan, e Hesus, koe
mi a papia coe boso tantoe bez di
djle, e mes Hesus, koe a nace den
un pesebre, koe a moeri riba cruz,
E ta aki. E ta keda aki di dia i
anoebi. Ta El, koe boso a caba dl
ricibi den boso coerazn, keda ni
coen te na dia di boso morto. E
ta resurreccion i bida.
Apena Papa Stefano a caba di pa-
pia es palabra, koe soldAnan di em-
perador ta corre drenta, tacairiba
dj i ta mat na pia di altar. Anto
nan ta. corre bai trobe 1 ta larga
cristiannan den gran sustoe itristeza.
Den muebauan, koe tabata sirbi
misa di Papa, tabatin un miicba,
jamA Tarcisio, di un famia mashA
nobel. E tabata mashA bon mueba,
mashA deboto, coe coerazon puroe
manera di un angel.
Su siguiente dia Cristiannan taba
ta bini huntoe atrobe pa consulta
coe otro, di ki manera lo nau por
trece Mahestad pa S. Pancracio i su
companjeronao, koe tabata cerA den
prison, i koe tabata condenA caba
pa moeri. Pues ta den SSo. Sacra-
mento e heronan di nos santa f
a banja...”
|
|
3 |
|
“...Pader.
Gerard van Uijtrecht.
Gampo Rif 20 nero 1914.
Muy Reverendo Redactor di
,,Ala Blanca,
Na nomber di algun amigoe mi
ta larga pidi Bo, si Bo por ta
asina bon di sigui coe Problema di
Dam. Algun be* a bini un problema
trababoso, anto nos no por a saca
su solucion. Por ebemplo: esun di
de laatste biaba tabata asina tra-
bahoso, koe nos no por a manda
su solucion; ma promer koe esai,
cuantoe be* nos no sA manda so-
lucion, casi toer biaba nos ta manda
bon solucion; ma toer biaba no ta
lecbi dushi, tin biaba ta kalmeki,'
no biaha podiser e ta facil, nos ta
sak un-be*; otro biaba nos no tin
tempoe, asina ta bira koe nos ta
lubida i ta keda sin mand, i Re-
dactor, keriendo koe ta gusta nos
no ta gust, ta fada i ta keda sin
boet mas. No fada, animo atrobe,
no fada.
Mucha-muhernan ta pidi pa no
pon, ma nos koe ta mucha-hom-
jber serio, mucha di Pader Jansen,
ta larga pidi pa bolbe boet atrobe.
Dank! pa molester.
Adios.
Na nomber di algun amigoe
Emilio Davelaar.
Cerr Altena No. 9.
Curasao 12...”
|
|
4 |
|
“...su cara tan amabel i suave, kier
a hib coene, pe toema parti na
un fiesta. Ma Tarcisio dici coene:
Ta duel mi, ma min por drenta
coe senjora su 'deseo. Mi tin di haci
un cos mash& importante. I maske
cuantoe e senjora a insisti i a pidi,
el a sigui su camina.
Caba di sali foi stad, e tabata con
tra coe algun mueha di su edad,
koe tabata hunga coe otro. Nan ta
jam pe bin bunga coe nan, nan ta
rondon i kier lastr coe forza. Ma
Tarcisio ta scapa foi nan m&n i ta
sigui corre mashd liher. Esai no a
larga di hala atencion di algun pa>
gauo, koe tabatin mash& odio con-
tra cristiannan. Mirando e mueha
corre bai asina liher, coe su m&n
riba su pecho, nan dici coe otro :
Mira, sigur ta un mueha cristian,...”
|
|
5 |
|
“...18
UN PEGOE BON HUNGA.
Na un cierto coenucoe tabata biba
un coenukero ricoe, ma koe nunca
tabata sali foi su pueblo.
Un dia el dici coe eu muher: Mi
tin gustoe di bai Punda, 1 anto lo
mi cumpra cualkier cos pa boso. Su
muher no tabatin nadacontra di esai,
ma numa el a epiert p no larga
nan bobi, pasobra, asina e ta eigui,
mi a tende koe den Punda tin hopi
hende floho, koe iugar di busca tra
bao nan ta sinta por nada 6 cabish,
bebe boerachi i busca di nek bende
pa nan haja di come i di bebe sin
traha. No tene cuidao, su mari a
responds : Mi no ta mucha chikitoe,
mi ta abri mi wowo bon pa nan
no ganja mi den nada.
Su manece nos homber a lamauta
tempran, bebe su koffi, coe dos placa
buscoechi di ocho, el a subi su ca-
bai i dos ora despues, el a baj den
Punda bao di un tao di hende di
toer sorto; el a record toer loke
su muher a bis i no tabata mishl
coe ningun hende. Atardi ora el a
coempra hopi dtaochorla pa su muher
i jioenan, el a mira den un tienda
un boenita worst. Cordando di legra...”
|
|
6 |
|
“...CULTO CATOLICO.
Ya bopi dia caba, mi amiguitonan,
dos a larga di splica boso e ceremoni-
anan boenita di nos religion catolica.
Awe dos ta coeminza atrobe, pa-
sobra mas bon dos ta comprende
toer loke dos ta mira na misa,
coe mas taotoe debocion i ateocion
lo dos asisti.
Tin bopi beode mi ta spera koe
deo di boso lo do tio ai ao koe ta
iota fada nao mash. taotoe na misa.
Nan ta bini misa, si, pasobra nan
mester, pasobra Sta. Iglesia kier pa
nan bini, ma kico nan ta bin haci
na misa, nan mes do por bisa. Ki
co ta socede na misa, ta manera
nan do ta comprende Dada di toer
esai. Fada nan ta fada nan mes
i otro hende i ta stroba nan den
Dan debocion. I ora porfin nan ta
tende Pader ta papia palabra: ,. Ite
mism est", un suspiro di ,,Danki Dios
koe cos a caba ta sali foi Dan
coerazon, i nan ta sali mas pronto
posibel, manera si nan kier scapa
nan cnrpa di un peligro grandi. Asi
na, mi amiguitonan, boso no mes
ter ta, asina boso no mester baci.
Si toer es hendenan, koe ta baci
asina, lo comprende...”
|
|
7 |
|
“...tabata un dia un
edificio grandioso, pasobra ni poder
di hende ni di tempos no por a turn-
ba su murajanan poderoso. Sola
mente dak, parti di mas altoe di
toren, i portanan tabata toer kibrA,
Ya foi hopi dia caba nan mester a
larga e lugar, pasobra jerba i hasta
troncon altoe tabata crece meimei dj
ruinanan. PAbaranan a traha nan
neshi aidn i tabata boela afor bao
di gritamentoe ansioso. Ora nan a
drenta e porta kibrA, di ripiente un
binar a boela sali afor huntoe coe
su jioe.
Paden e tabata mas mehor ainda,
koe e tabata moenstra pafor. Di-
ferente cuarto, toer trahA na piedra,
a keda bon; portanan i otro cos di
paloe sol a disparce.
Ta kico ta paree bo, maestro?
e hoben a puntra portin, com bo
ta splica koe es castiljo aki ta keda
bandonA asina ?
E pueblonan, koe a larga trah i
koe a biba aki den, nan a pasa. Ki-
zas tabata e Romanonan, koe un
dia tabata domina riba mundoe. I
pueblo brutoe di Hunonan, 1) asina
foi Asia, tabata masha bruto. Na siglo
caba co# lmperlo Romano....”
|
|
8 |
|
“...8t
e homber grand! i misteripso a spli-
ca, lo no a larga tampoco di
poerba nan forza riba es castiljo
orguljoso.
Toer rond nos no tin nada eino
es bosqne cerd, santoe, i ningun ca-
mina no tin senjal di cualkier bibar
humano, e boben a sigui, toer na
pensamentoe.
Su maestro a baha su cabez, ma
a fica ketoe. No sin hopi trabaoel
a subi un di toren di mas altoe,
foi oenda el por a mira un gran
partida dj bosque. Tabata un mon-
di brutoe, ma grandioso. Abao na
pia dj ceroe, koe e castiljo tabata
para ariba, un rioe tabata corre,
zoetando coe hopi boroto e baran-
canan, koe tabata strob den su co-
rementoe.
Hopi ora e homber a keda para
ai, su braza cruzd riba su pechoe.
E scur i sombrio di su cara a troca
poco-poco na mas calmo. Di esai e
hoben a probecba i dici contentoe:
Wel, com mi maestro ta gusta
aki? Cuantoe dia lo nos rondea ain-
da ? Muchanan lo no por wanta mas.
Un lugar mas bon koe esaki, ningun
camina lo nos no hanja sikiera; coe
poco trabao nos por drecha toer
cos; paloe pa porta...”
|
|
9 |
|
“...mi no por keda mas. Mi a
corda koe e bosque aki ta liber i
sin ningun hende, koe ta biba aden,
mi tabata corda trobe riba es dia-
nan feliz, koe ma pasa den nos bos-
quenan di Harz, ma........ ma sali
ganjA.
Mi sabi, maestro, koe oso i lbo-
nan ta biba aki cerca i koe den
anochi nan ta pasa rond aki banda,
pesai ma waak mashA bon riba bo
fioenan. Ma mi a corda tambe, koe
no tin nada di terne, oenda bo ta do-
mina coe bo laoza, Gero a responde.
Bo a corda bon e befe a bisa.
Mi no ta homber pa larga spanta
mi pa ki enemigoe koe ta. Ora e
tabata papia es palabra, hende por
a tende su rabia i e dici: ,,No, tin un
otro ta biba den es lugar aki, un,
koe mi ta odia coe odio di mas
grandi. Mas calmo el a sigui.,, Awe
ma jega den es valje, cerca di rioe,
oenda mi no a jega te ainda. Ma-
shA admirA ma ripara riba un cero
chikitoe un casita, trah di paloe i
rama, i abri padilanti. Oen e casita
tabata para un altar coe un cruz
riba dj. Anto e odio mortal a bok
be lamanta den mi coerazon, paso-
bra...”
|
|
10 |
|
“...e Hunonan salbahe a tumba abao i koe deepues e habi-
tantenan nobo di Alemania a larga di drecha di nobo.
E poco jaagdor, koe de bez en cuando tabata bini te aja, tabata
lama e ruina, Castiljo di Hunonan. Coe e nomber nan tabata jama
e heron an, e hombernan bruto i balente, koe den tempoe bieuw bao
di mando di nan hefe terribel Attila, a plama riba hen ter Alemania.
Foi ki tempoe e tabata, ken a trah i ken a kibr, e desterado-
nan no a haci cuenta di esai. Awor e tabata! bandonS i libremente nan
por a toema posesion di dj, esai tabata basta. Gro i Eckbert, e
dos criar, koe no tabata mira fin di nan biaha i koe tempoe di fno tabata
bini acerca, tabata bon contentoe, koe e lugar brutoe tabata gusta nan
maestro. Com nan a keda tolondr, ora Wolfert a doena nan di cono-
ce koe e kier a bai mes ora trobe. Ma Gero, e homber bieuw 1 pru-
dente, a papia bon i pa via di Winfred i Dankmar, su dos poe, e tata
a larga su plan. Awor e tabata mira e bosque pa su herencia, koe
su diosnan a confi. I 1e...”
|
|
11 |
|
“...tamentoe. JJo a dura largoe, koe hende a coeminza papia ketoe coe
otro, koe Wolfert tabata haci brha i koe pa su brha e tabatin po-
der riba bestianan di mondi. Su binimentoe misterioso, di oenda nan
no tabata s, su bibar den ruina bieutf, su cara brutoe i scur, su
flgura altoe i balente, toer esai tabata traba buntoe pa doena mas
balor na es babel.
Asina, mien tras algun tabatin miedoe pe i coe ansia tabata larga
ai misbi coene, otronan tabata bali pa fama di su sin miedoe i ba-
lenteria.
Hopi hoben koe tabata liber, ma pober, i jioenan mas hoben di un
coenukero liber, koe tabata larga toer su posesion pa su jio mayor,
a bai cera nan coe es jaagdor balente di castiljo di Hunonan i ofre-
cle nan judanza i forza di nan' braza. Nunca Wolfert a ninga nan, ma
poco-poco el a hunta asina rond di dj un ebercito chikitoe ma ba-
lente, koe tabata companj na jaagmentoe i koe bao di su mando ta-
bata forza coe arma na mn coenukeronan di ai banda pa paga tri-
bute.
Pero mas tantoe tabatin di sufri e pober...”
|
|
12 |
|
“...tende cantamentoe di pahara, pe admira e flor i berde boenita di pa-
loenan. Cuantoe koe e tabata por num&.e tabata mui es boroto di
arma i gritamentoe brutoe dj banda di su tata. I ora Wolfert taba-
ta papia coe palabra duroe i rabioso riba es bida por nada di su jioe,
Dankmar, koe tabata stima su roeman mash,, tabata excus i defen-
d. E ta mucha ainda e dici, ora e ta hanja mas anja, 1e bira
homber tamb. I como Wolfert no kier a contradici su jioe Dankmar,
koe e tabata stima mas tantoe, el a larga Winfred bai su mes camina.
Ma no tabata flohedad, na cual es hoben tabata entreg. Den' su cur-
pa tierno i zwak tabata biba un spiritu grandi i spierto.
Ta kende nan ta, e cristiannan, koe mi tata ta poersigui coe tan-
toe odio ? Pakico nan rey Carlo a soemete e pueblo di Sahonnan ? Pa-
kico e kier, koe toer pueblo adora su Dios? Ta kende e Dios ta, koe ta haci
su heronan asina grandi i poderoso? Asiha e hoben tabata puntra e mes.
I el a bai cerca Gero, pasobra cerca su tata e no tabata risca...”
|
|
13 |
|
“...obediencia, zelo, benevolencia, koe bdpi mucba di e
mes edad a busca di imitle i koe el a gana coerazon di toer, fuera e
di su mes tata.
E pagano obstin tabata insensibel pa e birtudnan carinjoso di su
jioe i tabata tormentle c'oe amenaza i azota, sin koe e tabatin ni di mi-
nimo motiboe. Ma f a doena e mucha un consbancia admirabel. Coe
legria e tabata wanta e maltrato cruel, i e tabata bisa su tata coe res-
peto, ma coe frankeza tamb, koe 1e obedece nelo den toer loke Dios
no a taba, ma koe le no larga hal pa ningun hende pa baci loke ta maloe.
E palabra nobel tabata irrita e tata dgnr mas tantoe ainda. Po-
co dia despues el a manda zoeta Cirilo asina tantoe, koer toer su cur-
pa tierno tabata toer na herida. Anto el a puntr si e kier a nenga
su f 5 ma como Cirilo no kier a baci esai, su tata a sak foi su cas...”
|
|
14 |
|
“...i mudo i ciego i lam, lamantando mortonan pa un sol
palabra. Of tabata parc, e tabata mira Salbador den su gloria, sinti
riba nubianan di cieloe, den toer mahestad, rondonS, pa Angel- i San-
toenan, pa huzga toer hende.
Intrankilidad i tristeza di su coerazon a disparce pa palabra di Wal-
deric. Luz i legria tabata jenle i tabata pone su cara i wowo brilja.
Mas i mas tantoe el a haja su placer den soliud dj bosque, i mas
poco koe antes e tabata companja su tata na jaagmentoe.
Wolfert no por a larga di mira e trocamentoe di su jioe, i un sospe-
cho a drenta su alma topanti di causa di esai. E sospecho mes taba-
ta basta pa pon rabia. En adilanti e tabata obliga Winfred pa com-
paoj na toer su marcha, hasta di mas leuw i trabahoso. I ora na dia-
nan di awaceroe, toer es hombernan tabata keda cas, i diberbi nan coe
wega, mien tras nan- tabata bebe bon di es cerbez, koe Gero i Eckbert a
traha, hasta e dianan ai Winfred no por a sali foi castiljo, maske cuan-
toe e tabata moenstra su disguste...”
|
|
15 |
|
“...calmo i el a corda, koe el no por a hui. Emperador Carlos ^no
por a baj toer camina ? I caba, com lo e por sigura pa su dos jioe
posesiou dj biennan, koe el a gana pa trabao di tantoe anja ? Pa el
mes, el tabata prefera di hui, ma e pensamen toe, koe anto Dankmar
i Winfred lo mester roudea tera comb pididor di limosna, tabata ten
atras. Pa nan motiboe lo e baha su cabez soberbe, cuantoe koe mester.
Lo e pidi Carlos di larga su dos jioe coe e castiljo di HunoDan, e bos-
que pa tereno di jaagmentoe i e tera rozA pa planta. Pesai el kier a
soemeti na toer ley di tera i larga toer forza i poersiguimentoe para.
Toer esai el a corda, mientra e tabata ronde, e sol, manera antes,
den mondi. Dos dia largoe a borota den su cabez; su odio di Franco-
nan a bringa coe amor di su jioenau. Ma bispoe dj dia koe e mester
a paree dilanti di emperador, a keda determine : lo e bai tende sen*
teneia di emperador Carlo Magao.
VJJ. parjti di Er?pe*adot.
Hopi ora caba promer koe solo tabata sali riba cabez di...”
|
|
16 |
|
“...coe bo, pa nan percura pa
bo cas i planta bo coenucoe. Ademas mi ta manda bo di no oprimi
mas e hombernan liber i principalmente di larga toer enamistad contra
es ministro venerabel di Dios i contra toer, koe kier bai na su kapel.
Wolfert a tende toer esai coe cabez bahA. E no tabata haci cuenta,
kico emperador tabata dicidi riba dj, uoa bez koe el a caba di bringa
e Iucha pa su jioenan.
Awor toema despedida di bo jioenan Nan ta keda cerca mi.
Bo sentencia ta sacA! Carlos a sigui papia, ,,Bo por bolhe na bo cas.
Wolfert no a responde nada. Sin bisa nada el a tira su braza rond
di su jioenan stimA, koe a primi nan na su coerazon. Tabata paree
koe luz di su wowo a paga, su cara tabata bleek i sombrfo, toer su
curpa aitoe i balen te tabata manera kjbrA Es mirada tabata toca
coerazon basta di esnan koe a acus: Emperador sol a keda sin move.
,, Ay, tata, no larga nos! Dankmar a grita, ,,mi ta sigui bo te
na tin di mundoe. ,,I ami tambe lo sigui bo, mi tata, no bandona
nos I Winfred a jora. Tristeza...”
|
|
17 |
|
“...70
Anto el a hui bai, manera loco. E muchoedumbre di hende a cera
rond di dj. Dankmar i Winfred mester a larga nan hiba pa soldAnan,
koe a rondona nan mes ora. E rata furioso a sigui corre, irresistibel,
sin mira camina, koe e tabata bai. Sigur lo el a hera camina, si Eek-
bert no a corre su tras i a logra di gan.
Hopi leuw caba nan a larga e lugar fatal di huicio nan tras : un
silencio solitA tabata rondona nan. Nan no tabata tende mas boroto
dj tantfsimo di hende. Wolfert a hala rosea.
Di repiente e tabata tende sonido di kloknan, manera el a tende
ora dia di su huicio a coeminza, tabata klok di kapel, koe tabata
combida hende pa reza Angel di Senjor na ora di merdia.
Wolfert a coeminza tembla, i a bira poco mas calmo. I sona men-
toe tabata paree nele un ultimo adios di su jioenan.
Un capricho mal funda.
Un sold, koe tabatin algun ora di verlof, a bai mashA liher na
su trabao, oenda captan tabata sper. Na camina el a contra coe un
senor mashA ricoe, companjA di su senora. Sin riparA...”
|
|
18 |
|
“...comberti tambe, a ricibi Sa-
cramentoe di Bautismo, na kapel di palacio na presencia di CarloS i
bomber di mas nobel di su reino.
LUOHA I TRIUNFO.
Un historia foi tmpoe di Carlo Magno
TUI $ec£az£.
(Emperador Carlos a \ condena Wolfert pe doen su dos jioenan
Dankmar i Winfred, pa Pan haja nan educacion i instruccion den doc-
trina i coestumber cristian na su corte. Wolfert mes por a keda na su
castiljo di Huno, huntoe coe dos ties criar, ma e mester a manda e
trupa, koe tabata huntoe coe ne, bai, i larga toer violencia.)
Diez anja a pasa foi dia Wolfert a doena emperador su dos jioe.
E tabata pasa su dianan na su castiljo, e sol coe su pensamentoenan
sombrio. El a manda es trupa di hoben aleman bai i su criar, e Gero
bieuw, a moeri. Eckbert tabata su unico criar, koe tabata percura pa
cas i tabata traha tera. El a toema un mucba na su sirbishi, pa war-
da bestia.. Wolfert no tabata baci cuenta di toer esai, dia pa dia e
tabata rondea den mondi manera antes, pero mas soli t i mas bando-
ad. Su...”
|
|
19 |
|
“...no tabata stima
borotd df arma. Anto emperador a cumpli coe mi deseo ardiente i a
percura pa nan a toema mi na e combento boenita di San Gallen.
Coe es palabra un rahia irresistibel a cobe coerazon di Wolfert. Coe
forza brutoe el a tira su jioe for di dj i a grita :
Miserabel 1 Bo mes a scohe es bistir, koe ta un bronguenza pa un
bomber liber i nobel! Mi a kere, koe bo tabata un cabaljero, cristian
si, ma sinembargo balente i wapoe i bo a bira, abo, perfldo, un bron-
guenza pa bo tata ; bo a larga feita bo cabez manera un catiboe i na
lugar di poerba forza di bo braza bo ta hiba un bida flobo sin baci
nada. Bo trabao ta di hinca roedia den tempel, trahd pa mdn di hende
i di adora e Dios di Cristiannan coe humildad di catiboe.
,,Mi tata, tende mi Winfred a responds, ,,ta poco bo conoce doe-
trina di Cristoe i~ bida di su sirbidor.
Ma toer rabid Wolfert a hiza su lanza pa tir den curpa di sujioe.
,,No jama mi tata mas! No bini mas bao di mi wowo, abo co-
barde! Podiser lo mi loebida, koe...”
|
|
20 |
|
“...si
Dios jama mi cerca dj i mi a pidi di lamanta un roeman balente, pe
bin biba den es lugar brutoe i solita pa amor di Cristoe i di hende. I
mira, awor El a manda b) i mi por moeri consol,, si Dios jama mi.
Sea bonbinf I mi roeman, na nomber di Dios! Sosega bo curpa, di es
biaba largoe, lo mi bai busca cos pa bo come i refresca bo forza.
Na es palabra Walderic a bai busca su cabritoe, koe su lechi coe
poco pam secoe tabata su nnico Coeminda. Winfred tamb a bai. No
leuw for dj cas chikitoe el a larga su buricoe, carg coe hopi cos boe-
nita i precioso, koe el a trece foi combento di San Gallen. El a bini
coe ne na cas di Walderic contentoe, pasobra den e cosnan, koe su bu
ricoe tabata carga, tabatin un sorpresa pa e sirbidor di Dios.
Pronto esaki a drenta tamb coe poco lechi i un pida pam, miem
tras Winfred tabata reglando na mesa algun boeki, koe el a bini coe ne.
Bo a trece boeki? Walderic a puntra, mientras su wowo tabata
lombra di legria.
Si, Winfred a responde contentoe, mi roemannan...”
|
|