1 |
 |
“...BLANCA TA SALI CADA DOS SEMAN. 1014
Historla di My cbikltoe 11 Dios Saotoe.
XII
Nelly ta boela na Dios Santoe-
Dia pa dia Nelly su debocion pa
Santisima Euearietia a bira mas
graudi,
Un dia el a caba di ricibi, i hen-
ter dia el a keda droetni ketoe ke-
toe, sin moef su curpa, den adora
cion. Anochi a cera caba, koe Soeur
ta bai ruir. Ora e ta dobla su
curpa riba dj, Nelly dici coen;
O Mama, mi ta asina feliz, ma
papia coe Dios Santoe. Mientra
Nelly tabata papia e palabra, su
boz tabata tembla, su wowo taba-
ta brilja, su cara tabata luza di
un luz celestial, di manera koe Soeur
tabata corda den e mes : Enberdad,
e wowo a mira Dios. Un sonrisa
celestial tabata pinta su cara i rond
di su cama tabatin un olor di cencia.
Durante luna di Januari Nelly ta-
bata bai mas atras, ma e tabata
wanta su sufrimentoe coe pacenshi.
E pensamentoe sol koe e tabata
bai cerca Dios, tabata consol.
Nan a bis, koe le bini mas cer-
ca Dios, coe cuantoe mas pacenshi
el a wanta su sufrimentoe. Ma ma-
ma, asinai...”
|
|
2 |
 |
“...a sigui, bo
no ta sinti bo mas cerca Dios San-
toe ? Ami si, mi ta sinti.
Dia Biernes e tabata asina debil,
koe nan a kere koe e tabata mor-
to caba.
Te dia Domingo el a keda den
augonia. Toer cos tabata ketoe ke-
toe den scool i combentoe. Es nobo-
nan serio, koe tabata bini cada bez
for di cuarto di Nelly, tabata haci
toer hende tristoe. Henter dia ta-
bata es angonia terribel, koe su
bista sol tabata kibra curazon di
hende.
Pa banda di tres or Nelly a bira
calmo i a keda droemi an ora lar-
goe. Su wowo anchoe abri, tabata
dirigf na un cos, koe tabata paree
e tabata mira na pia di su cama.
Caba el a moef su curpa. Su wowo
a jena coe lagrima di iegria. E ta-
bata poerba pa lamanta jDe jega
mas cerca loke e tabata mira. Dn
sonrisa a bini na su cara. Tabata
paree e tabata papia coe un hende,
el a hiza su wowo i a keda mira
coe expresion di un stimacion celes-
tial e cos ai, koe awor a alza riba
su cabez.
E mes momentoe Nelly chikitoe
a bai cerca Dios Santoe, coe e son-
risa dushi di hende...”
|
|
3 |
 |
“...8
su amiguitanan, koe a pidi e fabor,
a doena toer muchanan, di 7 anja
e fabor grandi di ricibi Hesus den
an coerazon.
Mi amigoenan child, stima Hesus,
manera Nelly a stim. Bin ricibi He-
sus den boso coerazon chikitoe mas
i mas i boso toer lo keda amigoenan
chiki di Hesus, manera Nelly chikitoe
di Dios Santoe. FIN.
iwetooeati*>.g"
Cartero dl Ala Blanca".
Den No. 27 di Ala Blanca di anja
koe a caba, Redactor a puntra su
amiguitonan, si nan ta gusta e Pro-
blema di Dam, pasobra Ala Blanca no
kier doena su amiguitonan sino cos
bon sol, eos koe ta cai na smaak.
Redactor tabata duda koe mu-
chanan no ta gusta wega di dam
muchoe, caba poco mucha lo tin,
koe tin e wega na cas.
Gomo awor ni un sol mucha a
pidi Redaccion pa sigui coe e Pro-1
blema di Dam, pesai Redactor ta
consldera esaki como un pidlmentoe
pa stop e i di busca un otro cos
di diberti koe por sirbi pa toer
mucha.
Sigur toer mucha ta deseoso pa
sabi ta cual di e amiguitonan a
conserva toer nan 28 numero di
Ala blanca. Berdad tin...”
|
|
4 |
 |
“...t) Anja 2, Num. 2.
AIJ BLAi N CA
; DEDICA NA NOS HUBENTUD.
21 Jan. ALA BLANCA TA SALI CADA DOS SEMAN. 1914
HH 9 rH 8 fiy i NA Imprenta di Vicariato. ^
Promer S. Comunion di un martir cbikitoe.
Un misionero tabata hacieodo su
oracion na rodfa dilanti di altar den
su misa chikitoe. Hopi anja caba el
tabata biba separA di su patria i
familia, desconocfi bandonA ditoerpa
dedik benteramente na es pober hen
denan di Africa Central Sinembargo,
no tabata es sacrificionan ai koe taba-
ta haci tristoe den es momentoei kita
su Animo, pasobi a lo el tabata dis-
puesto pa sacrifica basta su bida
mes pa scapa un alma bandonA.
Ma tabata es poco frutanan coe
cual el tabata mira te ainda toer
su esfuerzonau bendiclonA.
Ta kico tabata taltu ainda na su
trabao, su lAgrima i oracion, pa
haci es coenucoe secoe produci fru ta
mas abundante ?
* # *
Di ripiente el tabata strobA den
su meditation silencioso pa un bati-
mentoe purA na porta di misa. El
a bai pa habri porta i tabata pun-
tra coe...”
|
|
5 |
 |
“...riba su cabez, koe el a
cai casi morto na suela.
Bao di es hbilo, es* b&rbaronan
a sigui bai mas leuw, contentoe, koe
portin nan por a refresca nan ven-
ganza.
* #
Apesar di e maltrato cruel, e dos
victima no tabata morto ainda.
Poco-poco e Pader a biui na su
conocementoe i ki contentoe el ta
bata, ora el a sinti koe S. Sacra-
mentoe tabata sosegA riba su pe-
choe Es ora ai el a cord a riba e po-
ber Samo. til a busca un manera
di lamanta j el tabata mir, no
muchoe leuw for di dj, droemf toer
na sanger deu jerba.
Es sacerdote a haci toer esfuerzo,
aunke el tabata sinti hopi dolor,
pa el por jega cerca Samo. Danki
Dios 1 mucha tabata doena ainda
sinjal di bida; ma tabata imposibel
pele di stop es ltimo sanger koe
tabata drama for di es herida hun-
doe di su pechoe.
Mes ora mArtir chikitoe a habri
su wowo : Tata, ta unda mi ca ?
el tabata puntra. Esta un boenita
sonjo mi tabatin; La Birgen tabata
hiba mi den su capa blauw cerca
Nos Senjor.
Lo bo tin gustoe di bai aja,
Samo ? es sacerdote...”
|
|
6 |
 |
“...haci tem-
poe mas pur& pa hible na cieloe,
pasobra visiblemente forza di e mu-
cha tabata bai cabando. Ainda un
bez mas el a hiza su wowo agrade-
cido na es sacerdote.
O Hesus, Hesus. el a papia i
su alma tabata boela coe angelnan
ariba, pa ricibi di m&n di Hesus
corona di martir.
* *
Pa banda di auochi a bini algun
cristian banda di es camina i nan
a hanja es sacerdote gravemente
herid ta reza dilanti di e morto.
Largoe ratoe el a jora na silencio,
ma for di su boca a sali es pidi-
mentoe:
O Dios, Banger di martirnan
ta semfa di cristiaunan. Es semfa
tabata falta ainda den mi coenucoe.
Awor mi ta confia, koe lo el bai
florece i produci pa bo un cosecha
abundante di almanan.
UN EHEMPIiO REAL,.
Nos a tende conta hopi bez di e
piadoso Emperador Alem&n, koe a
baha asina pronto for di su bestia
pa ofrecle na un Sacerdote koe ta-
bata hiba Mahestad pa enfermonan.
Huntoe coe esai nos por pone tam-
be es boenita ehemplo doend pa Rei-
na di Spanja;
Algun luna pasd e Princesa tabata
bai haci un...”
|
|
7 |
 |
“...fra-
ta di un pober coenucero, esai
jama: defendo nos patria? Bam
weita, combate ta coeminza.
Dos fruta asina ta muchoe
pisa p pober paloe. E ta kibra
i toer tres ta sinti bon cla,
koe suela ta duroe.
O.o
man
E fruta ta pisa, berde, I no pa mi stoma s, sino pa mi
cabez, mi braza, mi pi a i toer mi wesoenan.
Un hende, coe zapatoe nobo na su pia, ta bai cerca su
zapater i ta bis : mira, shon, e. zapatoe, koe bo a traha pa
mi, ta canta te grita.
Zapater h, shon kier podiser, koe pa e poco placa ai
mi por hinca un caha di musica of un gramafon den dje ?...”
|
|
8 |
 |
“...Les di traha som.
Janchi chikitoe ta sinta den scool i frater lo sin j di tra-
ha som.
Maestro. Janchi, si tin tres appel riba mesa, i bo roeman
chikitoe Maria ta come un di nan, ta cuantoe ta sobra ainda ?
Janchi Cuantoe roeman ?
Maestro. Ai n Janchi. Scucha bon. Si tin tres appel riba
mesa i bo roeman Maria ta come un di nan, ta cuantoe-
appel lo sobra anto ?
Janchi: Ma frater, ta cos koe no por socede, pasobra nos
no tin appel na cas.
Maestro: Janchi, ta un comparacion m?a haci. Nos mester
figura nos, koe tin appel riba mesa.
Janchi: Frater, ta appel secoe?
Maestro: Ai no !
Janchi: Appel hasa anto ?
Maestro: Tampoco. No tin appel di berde mes. Nos ta haci
numa manera si tin.
Janchi: Ahan, anto no tin appei, frater ?
Maestro: Janchi, no hunga awor, hinca e sambechi den
bo sacoe, i scucha bon. Nos ta figura nos, koe tin tres appel
riba mesa.
Janchi: Si, frater.
Maestro: Bo roeman Maria ta come un di nan, caba el ta bai.
Janchi: Ma. sigur frater no conoce mi roeman Maria, mi
sa sigur koe...”
|
|
9 |
 |
“... esun ta keda i otro ta bolbe coe ponehi. Awor mama
sol ta bai, i e otro mucha ta bolbe trece e ponehi. Por
ultimo e dos mucha huntoe ta bai. I anto henter e famia
ta complete na e otro banda di rioe. 8. Theebladchi.
9. Producta ta 1089. 10 Ni un di dos sorto di bela ta
cende mas largoe, pasobra toer dos ta bira mas corticoe ora
nan ta cende.
Charada.
1. Kende por scirbi cincoe dia di seman sin menta nom-
ber di dia. Bedaccion
2. Kende nos ta mira toer dia, rey i emperadornan ta
mir poco bez, Dios ta mira nunca. , idem
3. Kende por scirbi 67 coe 4 cijfer ?
4. Mi tin un canica di koffie. El ta toer bashl I toch
tin cos aden. Ta kico ? Redaction
5. Pakico carnernan blancoe ta come mas koe carnernan
pretoe ? - Redaction
6. Un hende tabatin dos i un mitar dozijn cabrltoe. I toch
el no tabatin 30. Ta cuantoe el tabatin anto? Redaction
7. Riba mesa tin 10* weboe den un tajor. Kende por parti
e diez weboe den 10 persona, di manera koe cada un ta han-
ja un weboe i koe ta keda un ainda den tajor...”
|
|
10 |
 |
“...TARCISIO
Promer Martir dj SSmo. Sacramento.
L
historia di S. Taiciaio a socede
ya foi hopi, mash. bopi anja caba.
Tabata den es terapoe tristoe ai,
koe emperadoroan pagano di Roma
tabata trata di caba coe toer cris-
tianuan. Ninguu bende, koe tabata
moeostr catlico publicaineufce, no
tabata sigur di su bida mas. Chal-
kier dia koe sold&nan 6 empleado-
nan di emperador a banja sabi esai,
nan tabata coh preso i acaso e
tabata keda fiel i constante den su
kerementoe, nan tabata torment di
mas cruelmente. Caba nan tabata
mat i tira su curpa afor.
Boso ta comprende, koe cristian*
nan tabata sconde nan curpa cuan-
toe koe nan tabata por numa. Nan
a busca un refugio den e gangtjinan
scur i pert, kon nan a coba bao
di tera i koe nan tabata dera nan
mortonan adn. Camina e gangtji-
nan tabata mas anchoe i tabata
forma manera un kamer, nan a tra-
ba un altar. Ai nan tabata bini bun-
toe anocbi p i asisti na sacrificio di
misa, aja cristiannan nobo tabata
batiz., fortalec coe Pam di Angel,
nan, aja tabata...”
|
|
11 |
 |
“...murajauan, nos ta jega na
un sorto di kapel bao di tera. Ai
nos ta banja Papa S. Stefano ron
donA pa su cristiannan stimA i su
sacerdotenan. Tabata na anja 257.
Misa ta coeminza i ora Papa aca-
ba S. Sacrificio, e ta bir pa su pue-
blo i ta papia coe boe temblante:
Mi jioenan stimA, ora di martirio
ta jega. Ma no terne, Dios ta coe
nos. Hesus no ta bandona su kerf-
donan, no ta manda nan den lucba
sin arma. Nos ta biba aki na mun-
doe manera earner meimei di lobo
nan i sinembargo sin stop Iglesia
ta sigui biba i crece. Ta pasobra nos
tin un Wardador dibino.
Mira, lo Mi keda coe boso te na
fin di mundoe asina Hesus dici coe
su apostelnau. Hesus lo no bandona
nos anto, awor boe nos tin mester
di dj mas tan toe. Jioenan mester
tin un tata pa percura pa nan, pe
protega nan, pe doena nan pam.
Nos tamb tin mester d< pam, di un
pam precioso, koe ta coemfnda di
nos alma, koe ta warda pureza di
nos alma, koe ta doena nos forza
pa nos moeri pa Dios. O sf, e pam
nos tini. Ma di oeuda e ta banja
su forza...”
|
|
12 |
 |
“...aki: Mas-
tro a sinja nos koe dia domingo
hende mester bai misa. Ei a bisa,
koe hende tin obligacion estricto, di
cumpli exactamente coe mandamen-
toehan di Dios, i un di nan ta di
tantiflca fiestanan. Si mi ta keda sin
bai, sigur mastro lo rabia.
Mucha, bo e& kico, Bo mastro
ta bobo, di kere koe tin Bios. Ma-
jan mi ta bai cerca dje pa tah p
stop-di sinja bo coi loco asina.
E mucha a keda ketoe, el a pen
sa un ratoe, caba el a puntra su
papa:
Anto papa ta bai taha mas-
tro tambe di sinja mi e otro man-
damentoe tambe, koe ta manda mi:
Honra bo tata i bo mama ?
E tata a keda babuca, ora el a
tende e prehunta, koe el no a spe-
ra. Avror ta librepensador a keda ke-
toe i pensativo. Caba awa a bini
den su wowo, el a braza su jioe i
biss
Mi jioe, bai misa, i sinja bon
di bocta toer e mandamentoe, koe
mastro ta sinja bo, na practico.
Ai, cuantoe tata implo i enemi-
goe di religion lo comberti, si nan
poenan inocente lo contesta nan di
mes manera.
Muchanan premid:
Fuera e muchanan di scool, koe...”
|
|
13 |
 |
“...eom mi por saiii for di e producto 8623 toetf
cos di e ringehi ? Scucha. Sta bisa rmda, mi ta kita for di e producto
8623 na secreto 3500 afor.
3500
5123. E ultimo producto 5123 ta sin ja mi, koe su promer cijfer (5) ta
lugar di e muchn, di dos (1) ta su man robes, di tres (2) ta su dede
di dos, di cuater (3) ta abao (3) na su dede.
Boenita, no ? Corda boD, ora boso tambe kier repiti e kensbi ai, e
cijfer di hrgar, dl man, di dede, por troca, pero e otro cijfer di mul-
tiplica i di boeta acerca ta keda semper meseos. Tambe e ultimo cijfer
3500 pa kita na secret afor,' no ta troca tampoco.
Charada.
Dios
shon amo rico
criar catiboe pober
Constanclo i Lucio Mendes
2. Ki stad di Holanda hende por scirbi asina :
50 e I (499 + 1) & H l Manual Palm
3, Ki diferencia tin den un baca i bendedor di lechi?
Johan Hudson
4. Com nos por haoi biahe mas barata foi Curasao na
Amsterdam ? Johan Hudson
5. Ki ora chogogo ta para riba un pia ? Johan Hudson
+ ta un letter
+ ta un rio na Egypto
+ ta un...”
|
|
14 |
 |
“...26
koe ta hiba relikinan di ud of otro
morto.
Nan ta bai pone nan su dilanti pa
na etrob di sigui sucamiuainan
ta puntr pe bisa Dan, takiko e ta
hiba ai. Tarcisio no ta responde na-
da. Anto nan ta coemioza rauca su
panja i kier kita su mftn foi bu pe
cho. Pero enbano. Paree e muena
tin un forza mas koe humano. Ra-
biS dj resisteucia, nan ta menaza
Tarcisio coe morto, ei e no ta moen-
stra nan unbes loke e ta econde.
Ma Tarcisio ta alza su wowo na cie
loe, i primiendo Curpa adorabel di
Hesue riba su coerazon, e ta ofrece
na Dios sacrificio di su bida, promer
di entrega e tesoro celestial, koe sa-
cerdote a confi, na ineulto i bof on
di paganonsn.
Anto nan ta dal un sl& terribel
riba su cabez, despues un otro, i nan
ta sigui maltrat te ora e ta cai
abao toer na sanger. Pero semper
Tarcisio ta tene su manoe riba su
pecho.
E ora ai nan ta tira nan riba dj
i ta saca nnn braza pa ranca afor
loke e ta sonde bao di su panja.
Ma mes ora nan ta sinti un m&n
fuerte i duroe cai riba nan. Un ofi
cial...”
|
|
15 |
 |
“...hende. Atardi ora el a
coempra hopi dtaochorla pa su muher
i jioenan, el a mira den un tienda
un boenita worst. Cordando di legra
su muher, el a coempr i a lor den
su lensoe.
Promer di sali foi Punda, el a mi-
ra un shap i coma el tabatin sed, el
a drenta i pidi un bit ter di dos pla-
ca* i a triet toer hende koe tabata
den e shap tambe.
Es bitter ai a smaak bon i el a
pidi un mas. Alatin nos homber su
cabez a coeminza bin, el a cologa
su worst na lomba ai tabatin algun
hende di bon bid; i un di nan, fri-
fidor di mas gramli die: Di poersi
nos no a come main' j. es homber
ai ta fma, larga nos asa su worst,
coempra pam i com. dra e spierta.
lo e busk i ora el a busca basta,
nos mes lo cont es gracia i sigur
lo e hari.
Mientras e worst tabata asa, nan
a legra, figurando ki cara stranjo lo
nan mira.
Ora nos coenukero a spierta foi
sonjo, el a bira su cabez i el a falta
su worst. Awor bam busca, ma mien-
tra e ta busk, el...”
|
|
16 |
 |
“...el a contesta :£
Sefior Girolamo, no toema mi
na maloe. pero e placa ai mi no por
acepta. Tantem koe Dios doena mi
bida, salur i forza pa traha, no ta
pas pa mi acepta placa koe mi no
a gana coe mi trabao. Si ta cos
koe mi mester cumpra herbe, nan
ta fia mi te dia mi por paga, paso-
bra mi ta homber honrado, i sem-
per mi a paga mi debe te na ltimo
cens chikitoe. Pero si senor Girola-
mo kier permiti mi di baci un pidi-
mentoe, lo ta esaki. Sea asina bon
i doena e placa na mi amigoe L6-
zaro. P lo ta un judanza grandi,
coe e placa el por coeminza trobe
su trabao, i mi por sosega un poco.
Senor Girolamo a keda di acuerdo
coen i a coempli coe su deseo.
Ma el a haci mas tambe Na toer
camina koe el a pasa, el a conta
su amigoenan, di e nobel coerazon
di mastro Martin.
Resultado di esai tabata ko9 toer
hende, koe tabatin mester di smid,
koe toer ta bai cerca baas Martin
i koe. nunca el no a sinti mas
falta di trabao. Dios a fortuna su
trabao. Asina baas Martin a sigu-
r un bon mantenecion pa...”
|
|
17 |
 |
“...amiguitonan,
dos a larga di splica boso e ceremoni-
anan boenita di nos religion catolica.
Awe dos ta coeminza atrobe, pa-
sobra mas bon dos ta comprende
toer loke dos ta mira na misa,
coe mas taotoe debocion i ateocion
lo dos asisti.
Tin bopi beode mi ta spera koe
deo di boso lo do tio ai ao koe ta
iota fada nao mash. taotoe na misa.
Nan ta bini misa, si, pasobra nan
mester, pasobra Sta. Iglesia kier pa
nan bini, ma kico nan ta bin haci
na misa, nan mes do por bisa. Ki
co ta socede na misa, ta manera
nan do ta comprende Dada di toer
esai. Fada nan ta fada nan mes
i otro hende i ta stroba nan den
Dan debocion. I ora porfin nan ta
tende Pader ta papia palabra: ,. Ite
mism est", un suspiro di ,,Danki Dios
koe cos a caba ta sali foi Dan
coerazon, i nan ta sali mas pronto
posibel, manera si nan kier scapa
nan cnrpa di un peligro grandi. Asi
na, mi amiguitonan, boso no mes
ter ta, asina boso no mester baci.
Si toer es hendenan, koe ta baci
asina, lo comprende mas mebor, toer
kico ta socede na...”
|
|
18 |
 |
“...Solucion di Charada
1. Shon riba criar, amo riba catiboe, ricoe riba pober, Dios
riba toer. 2. Leiden. 3. Un baca tin lechi puroe, un ben-
dedor di lechi tin lechi batiza. 4. A riba mapa. 5. Ora el
ria.
7. Dos jioe-homber i dos jioe-
muher. 8. Pasobra el no a moeri
ainda* 9. Nada.
10. Bas + alt = basalt.
ta hiza es otro pia na
6. n
n y 1
e m m e r
N y m e g e
a n g n a
jet
n
Charada.
1. 2. Mi promer ripiti ta nomber
di un persona grandi i infalibe.
Mi tercero ripit toer hende tin of
tabatin; semper bo ta hanja mi
Enrique Torres. tercero i mi promer na scool.
Mi tercero i mi segundo bo ta hanja na Botica i mi conhunto
ta nomber di un stad hopi nombra Manuei Palm
3. Kico ta cai sin haci boroto i koe no ta kibra nunca?
Johan Hudson
4. Mi ta masM interesante i mi ta sirbi henter anja na
cas. Toer dia nan ta pluma mi i ora koe anja a caba, nan
ta tira mi af or,, manera nunca mi tabatin balor. Bisa mi
ta kende mi ta 1 Romulo Hasselmeyer
5. Ora un automobil ta bai rVestpunt, oenda...”
|
|
19 |
 |
“...contentoe Maria tabata, ora
tempoe di su promer Sta. Comunion
tabata jega. Hopi tempoe eaba e
boo mucha a prepar ardientemente
pa ricibi Hesus den un sala limpi i
boenita di eu coerazon. Su legria a
jega na eu colmo, ora tres dia pro*
mer ke dia grand! el a haja sabi,
koe el a merece promer prijs, i koe
lo el haja promer lugar den Misa.
Sinembargo a parc, koe tin algo
koe tabata molesti.
Su mama a ripara esai i e taba-
ta poco ansii. A lo largo e mama
no por a wants mas. Mester bini
clandad den e cos ai. Pesai el a
jama Maria un dia promer ke bai
confesa cerca dj i a puntr,: Ma-
ria bo ta verdriet, ki falta ? Bo ta
falta algo ?
Si mama.
Ma ta kico anto ?
Maria a keda ketoe i su wowonan
a jena coe awa.
Mi ta kere koe toer cos no ta
na regla, su mama dici.
Kico tin ? Papia, no.
O, mama.
Lo bo no tin ningun secreto pa
bo mama, n tasina ? Semper bo
tabata franco; esai mester troca net
awor koe bo ta bai haci bo promer
Sta. Comunion ? Mi ta kere koe bo
por bisa mi ?
O si, mama.
Bisa num, mi jioe; lo...”
|
|
20 |
 |
“...zon.
Doena Hesus e coerazon, pa E biba
aden. Haci bo coerazon limpi i pu-
roe, pa e birtud angelical di pureza.
E birtud aki ta haci boso amiguito
di Dushi Hesus, un jioe privilgi, di
Maria, La Birgen Inmaculada, ta
doena boso proteccion di S. flos,
ta haci boso roeman dj Angelnan
puroe, koe ta guia boso den peligro-
nan di mundoe i lo hiba boso alma
puroe un dia den reino di cieloe.
Anto boso lo tende for di boca di
boso Hesus : Bienaventurado esnan
koe ta di coerazon limpi, pasobra
nan lo mira Dios....”
|
|