1 |
 |
“...koe su
bista sol tabata kibra curazon di
hende.
Pa banda di tres or Nelly a bira
calmo i a keda droemi an ora lar-
goe. Su wowo anchoe abri, tabata
dirigf na un cos, koe tabata paree
e tabata mira na pia di su cama.
Caba el a moef su curpa. Su wowo
a jena coe lagrima di iegria. E ta-
bata poerba pa lamanta jDe jega
mas cerca loke e tabata mira. Dn
sonrisa a bini na su cara. Tabata
paree e tabata papia coe un hende,
el a hiza su wowo i a keda mira
coe expresion di un stimacion celes-
tial e cos ai, koe awor a alza riba
su cabez.
E mes momentoe Nelly chikitoe
a bai cerca Dios Santoe, coe e son-
risa dushi di hende, koe a hanja
El, koe su coerazon tabata stima
i koe no kier larg bai mas.
Un flor nobo, boehita i dushi a
abri den Paradys celestial.
Tabata dia Domingo di 2 di Februa-
ri 1908, fiesta di ofrecementoe di
Hesus den tempel.
Nelly babatin 4 anja, 5 luua i 8
dia.
XIII
Nelly su graf-
Nelly chikitoe a moeri 1 E noticia
a jena toer coe tristeza grandi. Ma
pakico jora ? Nelly no tabata...”
|
|
2 |
 |
“...t) Anja 2, Num. 2.
AIJ BLAi N CA
; DEDICA NA NOS HUBENTUD.
21 Jan. ALA BLANCA TA SALI CADA DOS SEMAN. 1914
HH 9 rH 8 fiy i NA Imprenta di Vicariato. ^
Promer S. Comunion di un martir cbikitoe.
Un misionero tabata hacieodo su
oracion na rodfa dilanti di altar den
su misa chikitoe. Hopi anja caba el
tabata biba separA di su patria i
familia, desconocfi bandonA ditoerpa
dedik benteramente na es pober hen
denan di Africa Central Sinembargo,
no tabata es sacrificionan ai koe taba-
ta haci tristoe den es momentoei kita
su Animo, pasobi a lo el tabata dis-
puesto pa sacrifica basta su bida
mes pa scapa un alma bandonA.
Ma tabata es poco frutanan coe
cual el tabata mira te ainda toer
su esfuerzonau bendiclonA.
Ta kico tabata taltu ainda na su
trabao, su lAgrima i oracion, pa
haci es coenucoe secoe produci fru ta
mas abundante ?
* # *
Di ripiente el tabata strobA den
su meditation silencioso pa un bati-
mentoe purA na porta di misa. El
a bai pa habri porta i tabata pun-
tra coe...”
|
|
3 |
 |
“...10
forzle, mientras lAgrima tabata bril-
ja den su wowo, ta kico lo por
pasa nos, si ELesus ta cerca nos ?
Ai, larga mi bai coe Pader I
Ta bon anto, bop mucha, es
sacerdote a bisa i ei a bai mes ora
na altar.
Ainda un momentoe, el a binca
roda i reza mas intimamente koe
nunca, como si el tabata sinti koe
un disgracia tabata bai pasa. El a
habri tabernAculo, sconde es ciborie
chikitoe bao di su hAbito i el a co-
he camioa lih, sigu pa su sirbidor
chikitoe di misa, kende su wowonan
tabata brilja d; felicidad, awor koe
el por companja S. Sacrameutoe.
Ki cordamentoe celestial a drenta
den es alma pra cada bez koe el
tabata mira respectuosamente es sa-
cerdote, koe tabata carga Besus ri
ba su coerazon !
Tata, el a puntra co un tono
gracioso, ki dia mi por haci mi
promer S. Comunion ? Ya mi a reza
nopi bez pa esai.
Tene un poco paciencia ainda,
mi jioe, e misionero a responds i
el a sigui su camina rezando na
silencio.
No a dura largoe, koe el tabata
strobA atrobe den su oracion. ma
awor pa...”
|
|
4 |
 |
“...fra-
ta di un pober coenucero, esai
jama: defendo nos patria? Bam
weita, combate ta coeminza.
Dos fruta asina ta muchoe
pisa p pober paloe. E ta kibra
i toer tres ta sinti bon cla,
koe suela ta duroe.
O.o
man
E fruta ta pisa, berde, I no pa mi stoma s, sino pa mi
cabez, mi braza, mi pi a i toer mi wesoenan.
Un hende, coe zapatoe nobo na su pia, ta bai cerca su
zapater i ta bis : mira, shon, e. zapatoe, koe bo a traha pa
mi, ta canta te grita.
Zapater h, shon kier podiser, koe pa e poco placa ai
mi por hinca un caha di musica of un gramafon den dje ?...”
|
|
5 |
 |
“...Les di traha som.
Janchi chikitoe ta sinta den scool i frater lo sin j di tra-
ha som.
Maestro. Janchi, si tin tres appel riba mesa, i bo roeman
chikitoe Maria ta come un di nan, ta cuantoe ta sobra ainda ?
Janchi Cuantoe roeman ?
Maestro. Ai n Janchi. Scucha bon. Si tin tres appel riba
mesa i bo roeman Maria ta come un di nan, ta cuantoe-
appel lo sobra anto ?
Janchi: Ma frater, ta cos koe no por socede, pasobra nos
no tin appel na cas.
Maestro: Janchi, ta un comparacion m?a haci. Nos mester
figura nos, koe tin appel riba mesa.
Janchi: Frater, ta appel secoe?
Maestro: Ai no !
Janchi: Appel hasa anto ?
Maestro: Tampoco. No tin appel di berde mes. Nos ta haci
numa manera si tin.
Janchi: Ahan, anto no tin appei, frater ?
Maestro: Janchi, no hunga awor, hinca e sambechi den
bo sacoe, i scucha bon. Nos ta figura nos, koe tin tres appel
riba mesa.
Janchi: Si, frater.
Maestro: Bo roeman Maria ta come un di nan, caba el ta bai.
Janchi: Ma. sigur frater no conoce mi roeman Maria, mi
sa sigur koe...”
|
|
6 |
 |
“...TARCISIO
Promer Martir dj SSmo. Sacramento.
L
historia di S. Taiciaio a socede
ya foi hopi, mash. bopi anja caba.
Tabata den es terapoe tristoe ai,
koe emperadoroan pagano di Roma
tabata trata di caba coe toer cris-
tianuan. Ninguu bende, koe tabata
moeostr catlico publicaineufce, no
tabata sigur di su bida mas. Chal-
kier dia koe sold&nan 6 empleado-
nan di emperador a banja sabi esai,
nan tabata coh preso i acaso e
tabata keda fiel i constante den su
kerementoe, nan tabata torment di
mas cruelmente. Caba nan tabata
mat i tira su curpa afor.
Boso ta comprende, koe cristian*
nan tabata sconde nan curpa cuan-
toe koe nan tabata por numa. Nan
a busca un refugio den e gangtjinan
scur i pert, kon nan a coba bao
di tera i koe nan tabata dera nan
mortonan adn. Camina e gangtji-
nan tabata mas anchoe i tabata
forma manera un kamer, nan a tra-
ba un altar. Ai nan tabata bini bun-
toe anocbi p i asisti na sacrificio di
misa, aja cristiannan nobo tabata
batiz., fortalec coe Pam di Angel,
nan, aja tabata...”
|
|
7 |
 |
“...Tarcisio, ko mi ta bai conta su
martirio den poco palabra.
Bam baba den e cataoomba. Un bom-
ber coe flambeuw ta bai nos dilan-
ti. Despues di a pasa hopi gangtji,
koe cristianDan ta derA na cada ban-
da di su murajauan, nos ta jega na
un sorto di kapel bao di tera. Ai
nos ta banja Papa S. Stefano ron
donA pa su cristiannan stimA i su
sacerdotenan. Tabata na anja 257.
Misa ta coeminza i ora Papa aca-
ba S. Sacrificio, e ta bir pa su pue-
blo i ta papia coe boe temblante:
Mi jioenan stimA, ora di martirio
ta jega. Ma no terne, Dios ta coe
nos. Hesus no ta bandona su kerf-
donan, no ta manda nan den lucba
sin arma. Nos ta biba aki na mun-
doe manera earner meimei di lobo
nan i sinembargo sin stop Iglesia
ta sigui biba i crece. Ta pasobra nos
tin un Wardador dibino.
Mira, lo Mi keda coe boso te na
fin di mundoe asina Hesus dici coe
su apostelnau. Hesus lo no bandona
nos anto, awor boe nos tin mester
di dj mas tan toe. Jioenan mester
tin un tata pa percura pa nan, pe
protega nan, pe doena nan...”
|
|
8 |
 |
“...p
stop-di sinja bo coi loco asina.
E mucha a keda ketoe, el a pen
sa un ratoe, caba el a puntra su
papa:
Anto papa ta bai taha mas-
tro tambe di sinja mi e otro man-
damentoe tambe, koe ta manda mi:
Honra bo tata i bo mama ?
E tata a keda babuca, ora el a
tende e prehunta, koe el no a spe-
ra. Avror ta librepensador a keda ke-
toe i pensativo. Caba awa a bini
den su wowo, el a braza su jioe i
biss
Mi jioe, bai misa, i sinja bon
di bocta toer e mandamentoe, koe
mastro ta sinja bo, na practico.
Ai, cuantoe tata implo i enemi-
goe di religion lo comberti, si nan
poenan inocente lo contesta nan di
mes manera.
Muchanan premid:
Fuera e muchanan di scool, koe
nos a menta nan nomber caba den
nmero 2 pag. 14, a bini algun mas,
koe tambe a conserva nan 28 blaad
chi di Ala Blanca. Nan ta :
Julio Beter |
H. M. Rodriguez > di Col. St. Tom&e.
Antonio Kroon J
COI BUSCA.
Unda jaagdor ta?...”
|
|
9 |
 |
“...24
E producto aki 8623 muchanau mester bisa mi. Anto lo mi doena
unbez e solucion. Ta eom mi por saiii for di e producto 8623 toetf
cos di e ringehi ? Scucha. Sta bisa rmda, mi ta kita for di e producto
8623 na secreto 3500 afor.
3500
5123. E ultimo producto 5123 ta sin ja mi, koe su promer cijfer (5) ta
lugar di e muchn, di dos (1) ta su man robes, di tres (2) ta su dede
di dos, di cuater (3) ta abao (3) na su dede.
Boenita, no ? Corda boD, ora boso tambe kier repiti e kensbi ai, e
cijfer di hrgar, dl man, di dede, por troca, pero e otro cijfer di mul-
tiplica i di boeta acerca ta keda semper meseos. Tambe e ultimo cijfer
3500 pa kita na secret afor,' no ta troca tampoco.
Charada.
Dios
shon amo rico
criar catiboe pober
Constanclo i Lucio Mendes
2. Ki stad di Holanda hende por scirbi asina :
50 e I (499 + 1) & H l Manual Palm
3, Ki diferencia tin den un baca i bendedor di lechi?
Johan Hudson
4. Com nos por haoi biahe mas barata foi Curasao na
Amsterdam ? Johan Hudson
5. Ki ora chogogo ta...”
|
|
10 |
 |
“...26
koe ta hiba relikinan di ud of otro
morto.
Nan ta bai pone nan su dilanti pa
na etrob di sigui sucamiuainan
ta puntr pe bisa Dan, takiko e ta
hiba ai. Tarcisio no ta responde na-
da. Anto nan ta coemioza rauca su
panja i kier kita su mftn foi bu pe
cho. Pero enbano. Paree e muena
tin un forza mas koe humano. Ra-
biS dj resisteucia, nan ta menaza
Tarcisio coe morto, ei e no ta moen-
stra nan unbes loke e ta econde.
Ma Tarcisio ta alza su wowo na cie
loe, i primiendo Curpa adorabel di
Hesue riba su coerazon, e ta ofrece
na Dios sacrificio di su bida, promer
di entrega e tesoro celestial, koe sa-
cerdote a confi, na ineulto i bof on
di paganonsn.
Anto nan ta dal un sl& terribel
riba su cabez, despues un otro, i nan
ta sigui maltrat te ora e ta cai
abao toer na sanger. Pero semper
Tarcisio ta tene su manoe riba su
pecho.
E ora ai nan ta tira nan riba dj
i ta saca nnn braza pa ranca afor
loke e ta sonde bao di su panja.
Ma mes ora nan ta sinti un m&n
fuerte i duroe cai riba nan. Un ofi
cial...”
|
|
11 |
 |
“...hende. Atardi ora el a
coempra hopi dtaochorla pa su muher
i jioenan, el a mira den un tienda
un boenita worst. Cordando di legra
su muher, el a coempr i a lor den
su lensoe.
Promer di sali foi Punda, el a mi-
ra un shap i coma el tabatin sed, el
a drenta i pidi un bit ter di dos pla-
ca* i a triet toer hende koe tabata
den e shap tambe.
Es bitter ai a smaak bon i el a
pidi un mas. Alatin nos homber su
cabez a coeminza bin, el a cologa
su worst na lomba ai tabatin algun
hende di bon bid; i un di nan, fri-
fidor di mas gramli die: Di poersi
nos no a come main' j. es homber
ai ta fma, larga nos asa su worst,
coempra pam i com. dra e spierta.
lo e busk i ora el a busca basta,
nos mes lo cont es gracia i sigur
lo e hari.
Mientras e worst tabata asa, nan
a legra, figurando ki cara stranjo lo
nan mira.
Ora nos coenukero a spierta foi
sonjo, el a bira su cabez i el a falta
su worst. Awor bam busca, ma mien-
tra e ta busk, el...”
|
|
12 |
 |
“...anochi
el a sigui pensa airiba.
Su manec Senor Girolamo a bolbe
bai na winkel di smid i a doena un
mil di lire (50 ets.) na placa di papel.
Ata, mastro Martin, el dici
coen, toema esaki pa bo. Bo ta
un homber nobel. Coe esaki bo por
cumpra berce i haci bo winkel mas
grandi, i mantene bo famia mas bon,
i spaar tambe un boenita cens pa
dia koe bo bira bieuw, i koe bo no
por traha mas.
Baas Martin a gradici coe awa
den su wowo, ma el a contesta :£
Sefior Girolamo, no toema mi
na maloe. pero e placa ai mi no por
acepta. Tantem koe Dios doena mi
bida, salur i forza pa traha, no ta
pas pa mi acepta placa koe mi no
a gana coe mi trabao. Si ta cos
koe mi mester cumpra herbe, nan
ta fia mi te dia mi por paga, paso-
bra mi ta homber honrado, i sem-
per mi a paga mi debe te na ltimo
cens chikitoe. Pero si senor Girola-
mo kier permiti mi di baci un pidi-
mentoe, lo ta esaki. Sea asina bon
i doena e placa na mi amigoe L6-
zaro. P lo ta un judanza grandi,
coe e placa el por coeminza trobe
su trabao, i...”
|
|
13 |
 |
“...CULTO CATOLICO.
Ya bopi dia caba, mi amiguitonan,
dos a larga di splica boso e ceremoni-
anan boenita di nos religion catolica.
Awe dos ta coeminza atrobe, pa-
sobra mas bon dos ta comprende
toer loke dos ta mira na misa,
coe mas taotoe debocion i ateocion
lo dos asisti.
Tin bopi beode mi ta spera koe
deo di boso lo do tio ai ao koe ta
iota fada nao mash. taotoe na misa.
Nan ta bini misa, si, pasobra nan
mester, pasobra Sta. Iglesia kier pa
nan bini, ma kico nan ta bin haci
na misa, nan mes do por bisa. Ki
co ta socede na misa, ta manera
nan do ta comprende Dada di toer
esai. Fada nan ta fada nan mes
i otro hende i ta stroba nan den
Dan debocion. I ora porfin nan ta
tende Pader ta papia palabra: ,. Ite
mism est", un suspiro di ,,Danki Dios
koe cos a caba ta sali foi Dan
coerazon, i nan ta sali mas pronto
posibel, manera si nan kier scapa
nan cnrpa di un peligro grandi. Asi
na, mi amiguitonan, boso no mes
ter ta, asina boso no mester baci.
Si toer es hendenan, koe ta baci
asina, lo comprende...”
|
|
14 |
 |
“...contentoe Maria tabata, ora
tempoe di su promer Sta. Comunion
tabata jega. Hopi tempoe eaba e
boo mucha a prepar ardientemente
pa ricibi Hesus den un sala limpi i
boenita di eu coerazon. Su legria a
jega na eu colmo, ora tres dia pro*
mer ke dia grand! el a haja sabi,
koe el a merece promer prijs, i koe
lo el haja promer lugar den Misa.
Sinembargo a parc, koe tin algo
koe tabata molesti.
Su mama a ripara esai i e taba-
ta poco ansii. A lo largo e mama
no por a wants mas. Mester bini
clandad den e cos ai. Pesai el a
jama Maria un dia promer ke bai
confesa cerca dj i a puntr,: Ma-
ria bo ta verdriet, ki falta ? Bo ta
falta algo ?
Si mama.
Ma ta kico anto ?
Maria a keda ketoe i su wowonan
a jena coe awa.
Mi ta kere koe toer cos no ta
na regla, su mama dici.
Kico tin ? Papia, no.
O, mama.
Lo bo no tin ningun secreto pa
bo mama, n tasina ? Semper bo
tabata franco; esai mester troca net
awor koe bo ta bai haci bo promer
Sta. Comunion ? Mi ta kere koe bo
por bisa mi ?
O si, mama.
Bisa num, mi jioe; lo...”
|
|
15 |
 |
“...35
LUOHA I TRIUMFO.
Un historia foi tempoe di Carlo Magno.
J. ]£Ia foi teva.
Anochi di un dia mashd calor ta-
bafca t)ai cera, ora tres bomber
tabata pasa den un mondi di paloe
mashi grandi i diki.
Esun koe tabata camna promer,
tabata un homber grandi i balente
eoe cara rnashd serio i severo, coe
arma na m&n i un spada cologd. na
mm
MttS
mmm
laRl
wmm
ailipsii
ift
Esie
mmm
Wmm
mMJ
ms
mm,
mmm
mmm
iiii
mwM
WM&mWm
mmm
ifif
IPH
h
uemm-...”
|
|
16 |
 |
“...1 a
e mucha na sonjo.
Coe mashA contentoe Dankmar a
toema e pida honig. Ma promer di
com el a parti na dos i a grita
contentoe: Esaki ta pa Winfred!
Toema aki, Winfred!" Na es palabra
e mucha chikitoe a lamanta foi son-
jo i coe un sonrisa riba su cara el
a toema e present foi m&n di su
roeman major.
Den esai tata di es dos mucha a
abri un camina den es mondi toer
cerA, huntoe coe su criar hoben. Nan
tabata papia nada, mientras nan ta-
bata subi mas i mas altoe, te ora
porfin nan a jega ariba. Ai nan ta-
bata mira para nan dilanti, meimei
di tronconnan, murajanan trabA di
piedra mashA grandi, i maske com
kibrA koe nan tabata, grandioso i
fuerte ainda.
Ata, maestro e hoben dici na
un tono, koe tabata moenstra su
contentoe. I su maestro tabata cam-
na pasa rond e murajanan kibrA sin
papia nada.
Nan mester a tabata un dia un
edificio grandioso, pasobra ni poder
di hende ni di tempos no por a turn-
ba su murajanan poderoso. Sola
mente dak, parti di mas altoe di
toren, i portanan tabata toer...”
|
|
17 |
 |
“...eino
es bosqne cerd, santoe, i ningun ca-
mina no tin senjal di cualkier bibar
humano, e boben a sigui, toer na
pensamentoe.
Su maestro a baha su cabez, ma
a fica ketoe. No sin hopi trabaoel
a subi un di toren di mas altoe,
foi oenda el por a mira un gran
partida dj bosque. Tabata un mon-
di brutoe, ma grandioso. Abao na
pia dj ceroe, koe e castiljo tabata
para ariba, un rioe tabata corre,
zoetando coe hopi boroto e baran-
canan, koe tabata strob den su co-
rementoe.
Hopi ora e homber a keda para
ai, su braza cruzd riba su pechoe.
E scur i sombrio di su cara a troca
poco-poco na mas calmo. Di esai e
hoben a probecba i dici contentoe:
Wel, com mi maestro ta gusta
aki? Cuantoe dia lo nos rondea ain-
da ? Muchanan lo no por wanta mas.
Un lugar mas bon koe esaki, ningun
camina lo nos no hanja sikiera; coe
poco trabao nos por drecha toer
cos; paloe pa porta i dak, piedra
pa forno i toer otro cos nos por
hanja den bosque mes.
Ma e maestro a sigui flea ketoe
i a moenstra su aprobacion pa ba-
ha cabez...”
|
|
18 |
 |
“...paso-
bra mi tabata sabi, koe esai taba-
ta un dj casnan, na cual cristian-
nan ta adora nan Dios, maske e ta-
bata bopi mas chikitoe koe es otro-
nan, koe nos a mira banda dj rioe
Bbin. RabiA ma saca mi m&u i ma
tira un moketa, na es lugar maldi-
cionA. Mientra mi tabata para ai,
di ripiente a sali foi un otro casi-
ta, poco mas leuw, un eremita, 2)
un di esnan, koe ta rondea nos tera
desgraciada di Sahonia i koe ta bus-
ca di kita nos libertad, huntoe coe
nos diosnan i e coestumber bieuw.
Mi rabia a subi mas ^ltoe, mi m&n
tabata tembla, i mi tabata pa ma*
ta es miserabel ai coe mi lanza.
Pero mi a corda, koe ta cobarde,
di ataca un homber solitA, koe no
por defendle.
Ma si bo no kier biba huntoe coe
es eremitano ai, Gero a responde,
pakico anto bo tin di hala atras ?
Anto homber mas fuerte mester ba-
ha pa esun mas zwak ? Abo, koe ta
saca oso i lbonan foi lugarnan di
mas scondir, lo no spanta pa bo i
kita foi es lugar pe busca su reiugio
otro camina un eremitano solitA, koe
ta mira ki enemigoe...”
|
|
19 |
 |
“...con-
gregacion di Soeur di San Hos, i
a haci su promesa na anja 1808.
Hopi anja el a biba aja, un ehem-
pel di bida religiosa, i den manoe
di Dios el a bira un medio pa com-
bersion di hopi Protestant.
Asina San Hos a salb te dos
biaha: un bez na curpa, otro bez
na su alma.
*
Muchanan sinja for di esai, ki
grandi i poderoso San Hos ta-
Toema bos o refugio cerca dj, bai
cerca dj toer dia, i pidi su ju-
danza den toer loke boso tin mes-
ter na alma i curpa.
Majan ta flesta di S. Hos.
Ricibi e dia ai i hopi-hopi bez mas He*
sus den boso coerazon, i manera S.
Hos a protega Hesus na su tempoe
di mucha, re warda boso tamb
den toer peligro di curpa i alma.
|
|
20 |
 |
“...sombrio m ano-
chi, coe deseo ardiente di toema un dia un venganza sangriente, el a
bai pa zuid, maldicionando e mes, pasobra e no por a haci nada.
Pa e tera den di rionan Rhin i Main, koe Carlo a habri pa nan,
koe el a saca foi nan patria, el a bira lomba jen di desprecio, paso-
bra tabata un horror pe, di mira Cristoe ador toer camiua.
El a sigui mas leuw, te ora el a jega na e tera di Alemannan.
Den e mondman grandi i ceri, den e solitud silencioso, Wolfert tabata
sinti mas na su lugar. Pero ai tambe e tabata hanja misa i capel
i cruzoan, plami toer camina den pueblo i sabananan. P sai el a
sigui camina. Un rio grandi, koe tabata corre den di dos ceroenan,
jen di paloe, tabata moeastr camina Mas leuw nan a bai, mas poco
hende nan tabata contra, mas bruto mondi a biia. Poco-poco calmo
i sosiego a bolbe den Wolfert su coerazon. Ma nan a bai mas leuw
ainda, te ora nan a hanja e castiljo bieuw, koe Romanonan kiz&8 ?
traha, koe e Hunonan salbahe a tumba abao i koe deepues e habi-
tantenan...”
|
|