1 |
|
“...presente' e keda jen M
ansfa i admiracion.
Despues di e drenta den e oratorio
stranjero a keda para utt ratoe
coe gravedad, caba el a bisa :
Senjora, lo mi papia coe frankeza,
aunke berdad koe mi ta bai bisa
bo lp cai bo pisd.
0 Cioe!
Ya bo esppao pp, ta-...-*
* mi Angilbert Toer cos a
caba an to....17 Bo coerazon nobej
a stop di bati, bo wovronan a cera.
T ningun bende a tende bo ultima
despedida, nfngun bende a recohe
bp ultimo suspiro... Ai, mi jioenan!./?
I Hermenegilda a cai riba un stoel
i a tapa su cara jorando.
Ma pi ripiente el tg alza su cabez
i un rayo di speranza ta brilja den
qu wowonan.
J,Mi sejr, el a sclama, bo
tin algun prueba ?
Esai lo mi doepa bo, senjora
asina eigur manera mi jama Pedro
Afcbibala di Ppjti^rs,
E peregrino a abri s litnpsnerp
di cuer i el a saca af n paki
cbikitoe koe el a entrga na senjora
Hermenegilda.
paketico tabata contene un
aniljo di hroe, e mijs apiljp koe sp
esposo apriminti di mande, na cagp
koe'l hanj den peligro di inorto.
Hermenegilda a dal n gritoe:...”
|
|
2 |
|
“...tabatin koe hui bai bao di tera den
Catacumbanan, a ofrece saerificio di
misa riba es piedra, koe tabata cera
graf di un martir. Pes motiboe te
ainda mester tin relikfa di martir
den e piedra, koe ta droemi riba
altar.
Toer altar mester tin e piedra
meimei, koe ta untd pa obispo i
koe santo saerificio ta socede riba
dj. Den e piedra cincoe cruz ta gra-
bd, un. na cada skina i un meimei,
koe ta nifica e cincoe Santoe Heri-
da di Curpa di Hesus. E panja pu*
roe ta nifica e panja blancoe koe
tabata tapa Curpa Santoe di He-
sus den Sepulcro.
Altar semper ta mas altoe koe
suela, pasobra e ta nifica Ceroe di
Calvario oenda Hesus a ofreclc ri-
ba cruz; Pues saerificio di misa ta
un i mes sacriflcio koe e di Santa
Cruz, pasobra ta e mes Hesus ta
ofrecle na Dios Tata pa nos sal-
bacion.
8. Kiko ta nifica e palabra : Al-
tare Pririlegiatum ?
Tin bez ta mira riba altar skirbf na
un borchi e palabra : Atare privile-
giatvm quotidianum perpetuum. E pala-
bra ta nifica koe Papa ta doena
na cada sacerdote...”
|
|
3 |
|
“...santa f koe
sacrificio di misa ta un i mes sacri-
ficio koe di Santa Cruz, como ta e
mes Hesas ta sacrifik na Bios Ta-
ta pa salbacion di hende, solamen-
te di otro manera, esta di manera
insangriente.
2) Tambe e ta exorta nos pa cor-
da semper coe amor agradecido i
debocion tierna riba mortQ doloro-
so di Hesus riba Cruz.
X4. Fakiko ta tapa altar coe
tres panja blancoe?
1) E panja ta sirbi pa altar, ri-
ba cual Curpa Adorabel di Hesus
ta droemi, sea blancoe i puroe.
2) pa sanger precioso di Hesus,
koe ta presente bao di figura di
binja, no corre bai i bai perdf, en-
caso koe sacerdote lo tabatin des-
gracia di plam.
3) E ta un imagen dj panja, koe
tabata tapa Curpa di Hesus, ora
15. Pakiko ta usa bela cendi?
1) E bela blancoe cendi ta un
imagen di Hesu Cristoe. Koe ta luz
di mundoe koe ta ilustra toer ben-
de koe ta nace den es mundoe aki.
Pesai un autor ta bisa: Nunca
sa baci sacrificio di misa sin luz,
no pa kita scuridad, como mas par-
ti s& baci na dia cld, ma pa nifi-
ca e luz berdadera...”
|
|
4 |
|
“...CULTO CATOLICO.
Tin un lugar santoe ainda, koe
mi no a papia ariba, esta: cemen
terio Santana.
16. Pakiko cementerio ta un
lugar santoe ?
Cementerio ta un lugar santoe
pasobra e ta consagrd na Dies pa
bendicion di Santa Iglesia. Esai no
a socede sin razon. Santana pues
ta manera ,,campo di Dios, segun
e ta jamd na otro idioma. Manera
ta sembra semia na coenucoe i ta
tap coe tera, pe putri i pa un
eosecha boenita i ricoe sali foi es
putrimentoe/ asina ta dera morto
nan den campo di Dios, nan ta
tapa nan coe tera pa nan perece
henteramente, i pa un dia na fln
di mundoe nan sali gloriosamente
como un cosecha boenita i resusita
te un bida gloriosa i sin dn.
17. TDi ki manera promer Cris-
tiannan tabata dera nan morto-
nan ?
Tempoe di persecucion, koe pro-
mer Cristiannan tabatin di sufri, nan
tabata dera nan mortonan den gang-
tjinan trahd bao di tera. Den cada
banda di es gangtji nan a traba
boeracoe, koe nan tabata pone mor-
tonan aden i koe nan tabata cera
coe un piedra, riba cual nomber...”
|
|
5 |
|
“...pida panja Iargoe, koe
sacerdote ta pasa riba su schouder
i koe su dos cabamentoe ta cruz&
riba otro riba pechoe di sacerdote.
Den tempoe antiguo stola tabata un
bistir, koe personanan altoe tabata
bisti pa nifica nan poder. Asina nos
ta leza den Testament Bieuw, koe Rey
Assuero a bisti Mardocho coe stola.
Sacerdote tambe ta bisti stola como
senjal di su autoridad i poder, ora
e ta administra Sacramentoenan i
ta doena bendicion.
Fortin casulja tabata antes un pan-
ja boenita i anchoe, koe tabata tapa
curpa di sacerdote tamb su braza
i manoe manera un cas chikitoe.
Ora sacerdote tabata haci misa, e
tabata hiza e panja riba su braza i
tabata peg riba su schouder. Des-
pues nan a kita e dos pida* di toer
banda i asina casulja di awendia a
sali. E promer forma di casulja ta
causa koe sirbidor di misa ta hiz
poco na ora di consagracion, como
su largura tabata stroba sacerdote
di hinca roedia. Ora tin misa solem
coe tres Pader, diacono i subdiacono
tin amict, albe, cingulo i manipulo
manera sacerdote...”
|
|
6 |
|
“...den Titanic
atrobe.
Ora koe nos a kita foi barcoe,
ma mira e cobarde pa ultimo bez.
E tabata para meimei di un diez-dos
hombr, pasaheronan di segunda cla-
se. Nan tabata hart coe moketa
den su cara, i sanger tabata corre
foi su boca i su nanishi. Natural*
mente nos no a para na un otrQ
dek mas pa cohe mas muher i mu-
chanan. Esai tabata irnposible, no
tabatin mas lugar. Ora nos tabata
baha, boto a dal coe asina un forza
riba lamar, koe ma kere nos toer
lo a bolter af I Awa frioe-frioe di
ijs a tapa nos pa dal mentoe di e
boto den lamar, ma nos a keda adn
i e remadornan a kita liher for di e
barcoe perdf.
E ora ai ma mira e ceroe di ijs,
koe a ocasiona un desgracia asinatre*
menda. E tabata sail poco-poco den
e luznan briljante di streanan dj
anochi. Cerca nos tabatin dos ceroe
di ijs, blancoe poco azul. Un poco
mas aya tabata droemi dos ceritoe,
koe nan top un tabata paree otro.
Despues mi ta kere ma mira un tres
cuatro ceroenan di ijs mas. Otro
ijs los tabata drief riba awa. Ta-
bata haci...”
|
|
7 |
|
“...a splica boso e di-
ferente bistir, koe sacerdote ta bis-
ti, ora e ta baci misa. Awor lo mi
conta boso kiko toer esai ta niflca,
como nan toer tin un niflcacion toer
special, koe ta deriv dj birtudnan,
koe mester dorna sacerdote, i tam-
b di Sacrificio di Santa Cruz, di
cual Sacrificio di misa ta un recuerdo.
Amict, koe sacerdote ta pone riba
su schouder, ta un imagen di vigilan-
da, koe sacerdote mester.tin contra
atakenan di diabel i di picar. E ta
un recuerdo tamb dj panja, koe
sold&nan a tapa cara di Hesus coe
ne, ora nan tabata bofon.
Alba, koe ta e panja blancoe i
largoe, ta niflca purcza di coerason,
koe sacerdote mester tin. E ta un
recuerdo dj panja blancoe, koe He-
rodes a bisti Hesus coe n'e, pa ha-
ci bofon di dj.
Cingulo, koe ta marra e panja blan-
coe, ta un imagen di cattidad, koe
mester dorna curpa i alma di sa-
cerdote, i ta recorda e cabuja, coe
cual Hudioenan a marra Hesus.
Manipulo, e panja smal na braza
di sacerdote, koe antes tabata sir-
bi pa seca sodor, ta spierta...”
|
|
8 |
|
“...90
nera bao di awa. Titanic, segun mi
wowo por a mira, a parti na dos. E
parti padilanti tabata caba casi bao
di awa. El a kentel i disparce un-
bez. E parti di atraB tabata para
drechi. a keda para asina riba Ocea-
no uu dos seconde, koe tabata par-
ee minutbnan.
Anto luznan a paga na bordo.
Promer koe scuridad a tapa e va-
por, ma mira como cien homber-.
nan a cohe e barcoe perdl tene i
otro a boela for di boido. Tita-
nic tabata manera un cas di ma-
ribomba, ora koe toer maribomba
ta sali for di dj, Grito, grito ter
ribel, manera nunca ma tende, ta-
bata Bona den mi orea. Ma kita
mi cars un ratoe for di aja, oenda
ma mira e ult mo parti di atras
di Titanic zink asina liher mane
ra un piedra na awa. Nunca mas
lo mi por loebida e ultimo momen-
tonan aki. Esaki tabata di mas ter-
ribel di henter e deegracia.
Foi camina Titanic a zink mu
choe tabata grita auxilio, ma e ofi-
cial Lowe a bisa e muhernan, koe
a pidi pa bai na Titanic: si nos
bai aja nos tambe lo perece.
Mi ta kere, koe botonan...”
|
|
9 |
|
“...Pues, ehercicio ta haci maestro.
Nan, koe a saca e problemanan, por manda nan na
Imprenta di Yicariato coe palabra Wega di Dam skirbf den
hoeki di envelop. I nan, koe a saca nan bon, lo nos publica
nan nomber den es courant.
Promer nos ta coeminza, nos ta doena reglanan di wega
di dam, koe boso toer mester observa.
Wega di Dam .Holandsnan ta hunga na un tabla coe diez
careda, cada un di diez cuadro. Pues e tabla tin 100 cuadro.
Encaso koe bo tin un tabla coe 12 careda i 144 cuadro, bo
.mester tapa dos careda di abao i di banda robez drechi,
coe pida papel, spa saca es problemanan. Es cuadronan ta
blancoe i pretoe, of blancoe
BLANCOB.
i bruin un trai otro.
Cuadronan pretoe tin numero,
manera bo por mira i riba es
cuadronan mester pone piedra-
nan i hunga e wega. Mester po-
ne tabla asina, koe cada hun-
gador tin den hoeki na m&n ro-
bez un cuadro pretoe. Mira es
ehempel koe nos ta pone aki.
Nos ta conseha di doena cuadro-
nan un numero, pa bo por com-
prende bon pregunta i respon-
dinan...”
|
|
10 |
|
“...tabata cologa
riba altar. Despues, na siglo XIV,
nan a traha un casita den muraja,
na banda di Evangelio, jam ca-
gita di Santfsimo. Pero concilio di
Trente a manda di ward riba al-
tar mee den Tabernakel. E Taber-
nakel mester ta trah di piedra,
metal paloe fini i precioso, i par
mei-mei di altar. Paden e mester
ta dor 6 tap coe seda blancoe.
Tin bez e Tabernakel ta tap
pafor coe un panja precioso, koe
ta preserv di toer stof i koe ta
recorda nos riba es velo di Tempel
di Herusalem, koe tabata tapa
Santoe di Santoenan. E ta sinja
nos e misterio grandi, koe ta scondf
bao di dj i koe lo no ta revel
sino den otro bida.
Ora fielnan ta pasa dilanti di
Santfsimo, nan tin di hinca roedia
respetuosamente; na honor di pre-
sencia di Hesus den Tabernakel sem-
per un lampi mester ta cend di-
lanti di Tabernakel; ora sacerdote
ta habri Tabernakel e mester ta
bistf coe panja eclesiastico i hela-
nan mester ta cend.. Ora e ta doena
bendicion coe Santfsimo, mester kima
censia, na honor di Dibinidad di...”
|
|
11 |
|
“...pasa e homber
aki, asina Licinio tabata papia den
dj mes, ora Scipio a bai. Ta un
diabel puroe; ora el a manda. toer es
Cristiannan bai otro mundoe, lo mi
mand coe su trinta denario liher
nan tras. Ta un hende peligroso.
II *
Misa tabata cerca di caba. Casi
toer hende, i tabatin algun mil, a
ricibi caba. Obispo, cansA di parti
tantoe Comunin pa tantoe hende, a
bolbe na altar, ora di repiente nan
a tende boroto di arma. Toer taba-
ta ketoe-ketoe. SoldAnan tabata par-
ti un tantoe na cada porta i a tapa
toer camina di sali. Hopi hende a
spanta i mamanan tabata primi nan
jioenan na nan coerazon. Porfin a
resona sonido di trompet i hefe di e
troepa a bisa nan toer na nomber
di emperador, di larga toer cos para
i bin tira cencia dilanti imagen di
Es koe obedec lo biba, es koe
nenga, lo moeri. Ma toer hende a
keda ketoe i tabatin un silencio so-
lem den misa. Porfin e obispo a al-
za su boz i dici: Mi jioenan stirnA,
kiko boso ta prefera bida of f
i morto ?
Mes ora toer misa a sagudi di un
gritoe...”
|
|
12 |
|
“...6. Poeshi.
Charada.
1. Kiko ta meimei di cieloe i tera t Hos6 Maduro i Enrique Torres.
2 Kiko Gouverneur tin bao di su zapatoe, ora e ta camna
(Jen lodo ? Gttillermito kantine.
3. Mi ta semper den bondad, nunca hende por haja mi den
tristeza verdriet. Si 1k> cera mi don. cajon, mi ta biba
mes frescoe koe dos bez don cas di un coronel. Ken por
bisa mi ki jama mi? Hermanzoo.
4. BBBBB = = = = XXY. P- Armando Simon.
5. Mi ta nomber di un isla den Oost-India, di 7 letter.
3. 2. 5. 1. ta un cos pa tapa cabez den invierno.
3. 7. 5. no por falta na un porta.
5. 6. 3. ta coeri na Curacao.
PAtrnn v. d. Veen....”
|
|
13 |
|
“...hende ta lamta,
bati man, gaba mi talento. . . , .
Gastatodo a guli esai tambe boca ketoe. Asina hende a keda ketoe,
e director ta bisa s Bo a moenstra nos e dams di mas boenita, awor
pone pchi aki riba cabez di mas fofo koe tin aki. E ta toema e
pchi di papel den su boca, ponle riba cabes di un hoben gordo, koe
toer hende ta reconoc unbez como jioe dj muher mahoso.
Awor tabata basta. Ma cohe e pchi, poersigui e director mes asina
tantoe, te ora ma pusha e pchi asina hundoe den su cabes, koe el a
tapa hasta su cara.
E homber ta rabia, ta aoendra furiosamente, mientras mi ta balia
su dilanti.
Awor a lamta un boroto di otro mundoe. Hende ta subi banki,
drenta circo, grita, bati man. Toer hende kier mira mi, moenstra mi
carinjo, jega cerca mi, pa conoce e buricoe milagroso.
Awor mi hendenan ta coeminsa ganja hopi necho ingenioso di mi i
un dia, ma drenta un cas koe ta kima, bai ne di tres subi, drenta
camber, sera un senjora bieuw den mi braza, caba boela foi bentana
i jega abao sin koe ningun...”
|
|
14 |
|
“...160
Problema di Premio.
Meimei den Sala di gala di palaeio di Emperador di Ru-
sia tin un appel riba un tapijt masM grandi, koe ta tapa e
vloer di sala. Com hende mester a haci, pa cohe coe su man e
appel for di su lugar, sin camna coe su pia riba tapijt ?
ATIHD10.
E problema ta di Czar Pedro el Grande di Rusia.. Els koe ta eon-
ta mas boenita e solucion, manera Czar Pedro mes a doen, ta bini
na remarca pa gana premio, promer coe toer otro. Si tin mas mucba
kon ta manda un boenita solucion, k> saca lot riba nan.
Premio mayor pa mehor solucion di e problema ta sea un horloge
of un wekker of e boeki nobo Misboek vlgens den Dominikaanschen ritus.
1 ademas un boenita Panorama di Willemstad, Ouragao, na color natural.
Pa segundo premio tin di gana pa cuater mucha mas un di e mes
Panorama.
Dos di e Panorama ta Senor Soublette et Fils, sacadornau di retra
to di mas farn. na Curasao, a boeta na disposicion di Redaecion di
Ala Blanca. Pa cual cortesfa nos ta gradim nan altamenta.
Mester manda solucion...”
|
|
15 |
|
“...bruto, di
manera, koe toer tabatin miedoe di dje. For di anja 1700 te
1721 el tabata na guera coe Rei Carlo di Zweden, roco
tempoe promer koe e guera ai a coeminza, Pedro tabata stu-
dia caba riba e plan di e guera, i com le haci pa vence su
enemigoe. Den e dianan el a combida toer embahador (repre-
sentante) di diferente nacion, koe tabata na Moskouw, cerca
die' den su palacio. Ora toer a bini, Czar Pedro a ncibi nan
den Sala grandi di gala di su palacio, camina un tapeta ma-
sh& grandi tabata tapa vloer. Nan a mira solamente un appel
meimei riba tapeta. Ta claro koe toer e Senjores embahador
a keda terribel stranjo, nan bista a bai for di appel na cara
di nan bicinja, caba nan a mira Czar Pedro den su cara, cu-
rioso pa sabi kico e cos mester nifica. ,
Ta trata aki, asina Pedro a cuminza papia, ,,ta trata
aki di un problema pa mi haja sabi kende di boso ta mas
spirtoe. Mi ta desea, pa hende cohe e appel aja mes, camina
el ta, si bo camna coe bo pld riba tapeta.
Toer e Senjores a keda sustd...”
|
|