1 |
|
“...cien braza arma a lamanta
contra dj. Mirando koe su bida ta
na peligro, e. homber cobarde ta co-
he algun sacoe coe oro i ta corre
bai na playa, turn bando toer koe
tabata strob.
Na mes momento, koe su poersigui-
dor tabata cerca di coh, el a gana
playa i a boela na awa. Na princi-
pio el tabata corta lanan coe for-
za ta bai lamar af i por a scapa
di e flechanan koe tabata jobe riba
dj; ma strob, pe sacoe di oro koe
el no kier a bandona i como,el no
no por a usa toer su dos m,n
pa landa, el a sinti pronto koe su
forza tabata bai cabando. Segun
el tabata birando mas debil el taba-
ta redobla su esfuerzo, ma por nada;
awa tabata drenta su wowo, su orea
i su boca;...a tende un gritoe ter-
ribel, i, el a perde foi bista. E mal-
bado a disparce coe su oro den abis-
mo di lamar.
Apena un ora despues playa a ke-
da completamente desierto. Toer e
muchanan koe a cai den e trki en-
ganjoso di e maldito Archibaldo,
mester a sigui, marr, coe cabuya
na garganta mescos koe baca, nan
donjonan koe a coempra...”
|
|
2 |
|
“...descubri e anciano
doblA pa cansamente i siifrimentoe.
E hoben a sinti un' conmocion
grandi ora el a mira cara pllido i
hundf di e anciano, principalmente
ora el a mira den su cara dos boe-
racoe, koe a doen di comprende
clA' koe e homber su wowonan ta-
bata sacA.
El no por a comprende. es emo-
cion koe el a sinti, su coerazon
tabata bati duroe i mas tantoe el
tabata contempla e desconocido mas
el tabata haj impulsA pa keda mir.
E tabata busca den su memoria
na oenda i na ki tempoe el por a
mira e homber ai. El tabata mira
clA koe e homber tabata un euro-
peano, un prisonjero, un cristian
mescos coe n.
E tabatin duda di dirigi palabra
prnmer.
Alfln e anciano a kibra silencio i
a bisa:
Pober catiboe mescos koe mi.....
Ta un trabao bien duroe bo ta con-
deuA na bin participa coe mil
Ma, ta unJrances! Enguerran-
do a sclama.
Bo ta comprende mi? Nos toer
dos anto ta di Francia ?
Pober anciano, mes ora koe mi
a mira bo, mi a sinti mi coerazon
tabata bati mas duroe....”
|
|
3 |
|
“...diez cuater anja. Nan
tabata companj di 3 sirbiente bon
arm. i un otro koe tabata guia un
mula hopi curg. E monhe anciano,
como si el a adivina loke e biahero-
nan kier a puntr, a lamanta para
i a bisa nan coe amabilidad cordial:
,,Segun ta paree boso a caba di
jega nes ciudad aki, i boso ta bus-
cando un bon posada pa boso i boso
hendenan. Papia, manda, boso sir-
bidor lo ta feliz, si el por moenstra
boso camina.
En berdad, e pader a responds,
asina ta. Dibina Providencia paree
kier larga nos sinti durante henter
nos biaha su proteccion visibel. Mira,
como nos no tabatin guia koe
por a indica nos nomber di princi-
pal babitantenan di es lugar, nos a
coeminza terne pa bon xito di nos
empresa.
Sigur boso ta bin busca algun di
e cruzadonan chikitoe?....
0 1 companjero di e pader a in*...”
|
|
4 |
|
“...peligro; bo roe-
mannan ta cercajbo, bo nobel ma-
ma ta spera su jioenan. Cieloe ta
doen trobe un esposo, di ken el a
kere di ta separA pa semper. Coe-
rashi anto, nos lo reza pa bo.
I pouiendo heebo mes ora na su
palabra, el a oal na roedia, a dobla
su mAnnan i a basba benter su coe-
razon den un oracion fervorosa. Toer
a sigui su ebempel.
Dios a scucba nan splica. Ape-
nas senjor Angilberto a eaba su
oracion. koe Isolin a lamanta un
poco for di su cama i a bisa coe
un dusbi sonrisa:
Papa, mi ta sinti mimebor, lar-
ga nan biba mi for di e cas aki.
Algun dia despues, Isolin por a
sigui su tata i su roemannan.
Na mo men toe koe nan tabata bai
barca na costa di Alejandrfa, antes
tan desgraciado pa e hoben cruza-
donan, e monhe, koe a companja
nan te na es lugar, a toema des-
pedida di nan coe algun palabra
corticoe.
ComI, Enguerrando a puntr,
bo no ta bam huntoe coe nos?
No, mi jioe, e monhe a respon-
de, mi a priminti cieloe, di consa-
gra mi cuidaonan na Cristiannan
infeliz, koe ta cargA aki...”
|
|
5 |
|
“...ta school, e impresion no a kita:
percura pa ta di ultimo bez. Princi-
palmente den catesashi ora nos ta-
batin les riba di siete mandamentoe,
mi coerazon tabata bati di ansia, i
tabata paree mi koe mi tabata mira
mi ne marsh ke macutoe di fruta.
Despues koe ma bira mas grandi
ma bira discipel di un comerciante
na Bremen; daja ma bai America.
Aja tambe hopi bez tentacion a la-
manta den mi pa haci un otro gan--
j amen toe den negocio, manera tantoe
s haci; ma cada bez tabata paree
mi koe mi ta sinti e mep na mi cara
i e palabranan ta resona den mi orea:
Percura pa ta di ultimo bez".
Di es manera mi a keda semper
honrado i den toer mi biennan no
tin un cens chikitoe koe no ta
toca mi. Dios sea alab i gradicf!
Ata loke e hoben a conta. Despues
el a cohe mn di e comerciante res-
pet, puntrando: Awor mi por pri-
mi, berdaderamente agradecido, e
mn koe a haci mi tantisimo bon-...”
|
|
6 |
|
“...60
Coba un poz pa otro, bo mes ta cai aden.
E mucha di winkel di nos carplnt
Ta mira e Ingles i kier hunga coen,
E ta usa e garoti, pe no sinti pia
Bam parti na dos pe por sinti roedla.
i \
a
SStPSs.
hjsj?
4%,i
- j
B
SI
I contento, ma ketoe mescos coe un raton
E ta coeminza parti garoti dj shon.
Es Ingles ta tumba, pero mucha tamb,
Toer wesoei su curpa ta haci bon du.
Tende, bon amiguito,
Un conseho chikitoe.
Haci maloe na otro, lo sali robes,
E promer herida lo ta semper:
Bo mes....”
|
|
7 |
|
“...kier a tende nan, pero anja pas&
ma coeminza padece mash& na mi
salud mi pulmonnan ta bedil i
alafin nos a decidi di bende nos
tienda i bai na e lugar, oenda nos
amigoenan tabata biba i coempra
aja un coenucoe.
Nunca mi por loebida, koe tabata
pa mi i mi j'ioe, koe mi esposo de-
funtoe a decidi di toema e paso aji.
Pe lo tabata mas mehor di a keda
lnglaterra.
E dia prom di nos biaha nos bi-
sinja i amigoenan a moenstra nos
toer clase di cordialidad. Tabata
figura mi, manera cientoenan tabata
sinti necesidad di jama nos adios, i e
dia aki, merdia, miembronan di misa
a prepara mi esposo un gran sor-
presa. Nan a gui bao di un paloe
randi riba cementerio, i e ora algun
i nan a subi den torentji, camina
e klok tabata i na su honor nan a
toca coe klok, toer e repikenan, koe
nan tabata sabi. A dura mas di un
ora, i e tabata mash, satisfecho. Ma
ami, esai a had mi algo melanclico
i tristoe. Nan a toca e cantonan
bieuw i solem, asina mes como e ai-
renau alegre i riba mi esaki a haci
muchoe impresion...”
|
|
8 |
|
“...ta drie!!
Ta birando mas frio riba dek, pues
kizas tin ijs caba banda di nos ?
El a bai foi mi camarote i ma
pega sonjo unbez. Su combersacin
tocante ceroe di ijs no a spanta
mi absolutamente. Asina leuw koe
mi sabi, nos no a disminui hente-
ramente e vert, koe nos tabata
bai coen.
Mester tabata algo despues di 10
or di anochi, ora mi esposo a drenta
den mi camarote i a spierta mi
foi sonjo. El a sinta ainda papia
un poco cerca mi, min st com lar-
goe, promer di a prepar pa droemi.
Awor nos ta sinti un sagudimentoe.
Tabata manera un manoe gigante
a sagudi e vapor dos bez di un
banda na otro i despues e ta keda
para ketoe manera morto. Mi kier
bisa, tabatinl'promer un sagudimen
toe patras i despues un padilanti.
E sagudimentoe no a tira mi foi
mi kooi i mi esposo apena a slinger
riba su pia bai, bini. Nos no a
tende ningun sonido.stranjo, ningun
kibramentoe di cos di glas di
paloe, ma nos a ripara koe mashin
a para ketoe. Nan a poerba manda
e masbinnan atrobe. Nos camarote
tabata asina, koe...”
|
|
9 |
|
“...Muchanan, boso a mi ra sigur, koe
tin* bez sacerdote ta baci misa na
blanqoe, tin bez na pretoe, tin bez
na cor of otro color. Boso ki *r
sabi, pakiko esai ta socede, kiko
toer esai ta niflca? Tende bon anto.
3. Pakiko Santa Iglesia a toema
e diferente colornan?
Santa Iglesia a haci esai, pa ex-
presa diferente sintimentoenan, koe
ta anim na diferente dianan di
fiesta. Koe heude ta baci anja e ta
sinti toer otro cos, koe si bende
ta jora morto di un of otro, koe
e tabata stima; koe boso, rnucha-
nan, no tin school, boso ta toer
otro koe na dia koe tin school.
Asina Santa Iglesia tambe ta sinti
tor otro cos dia Domingo, koe den
seman; dia koe e ta legra, koe dia
e ta jora. Pa expresa esai el a toe-
ma e diferente colornan.
4. Ki color panja dimisa por tin?
Nan por tin color blancoe, cor&,
paus, berde 6 pretoe.
5. Kiko e diferente colornan ta
nifica of ta expresa ?
Color blancoe ta nifica inocencia i
legria di cieloe. S. Gaan tabata mira
den un vision un tao grandi di
santoenan, bistf na...”
|
|
10 |
|
“...de Talm
Kende por traha un nomber di un rey di Testament
Bieuw, for di e letter i numeronan aki; 500, a, 5, 1,* 500 ?
P Amando Simon
7. Mi promer ripiti ta un cos, koe mucha chikitoe ta haci
Mi promer i segundo ta un bistir di muher.
Mf di tres ripiti ta un hende respeta.
Mi Kenter ta Un fruta. Isaac Ringeling
8. Tin den un macutoe 6 mango. Com 6 mucha por
haja n, koe toch ta keda un den e macutoe ? a Jansen
9 j£ X 90. Kende por leza esai? Felix Ren Pieteraz
10. Kende por kibra garganta sin sinti dolor ? ch j y d wall Dovaie...”
|
|
11 |
|
“...99
Histora d un buricoe, conti p mss.
V ./
CAPITULO II.
Mas di un lura ma toema vacansie. Dia pa dia ma sinti mas smaak
den e bida di libertad, i cada b ma bai mas leuw foi dj pueblo di
mi shon.,
Porfin tempoe di frioe a drenta, i forzosamente mi tabatin koe ban-
dona e mondi pa busca un eas. Ma coeminsa coeri, i despues di algun
dia ma i jega na un pueblo desconoc. Na camina grandi tabatin un
casita, nechi, limpi, boenita, coe un hardin chikitoe su dilanti. Dilanti
porta tabatin uq muher di basta edad, ta sinta cose.
E cas tabata gusta mi, ma drenta hoffl, i a pone mi cabez riba
schouder dj mni her:
.r
LiM I
iP&M 'J-
C1 ~ dj£5
El a dal un gritoe, boela lamanta. Ma para sin moet, mira sol ma
mira e muher coe un wowo tristoe i jen di splica.
El a comprende e mirada. Pober bestia, asina e dl, esta tristoe
bo tal Bo no tin ningun hende pa cuida bo ? Wel anto ta mi lo
toema bo. Bo la sirbi mi, mi ta cuida bo.
Mes ora a sali foi den cas, un boz dushi, boenita: ,,Ta coe ken ma-
maatji...”
|
|
12 |
|
“...or
Perpetua tabata na mas bon par.
koe Antonio, el tabata hanja mas
bon coeminda, i esaki tabata baci
koe Herman tabata crece hopi, i raas-
h< bon. Ademas el tabata mashi
contentoe koe e tabatin un trabao
vast i por a juda Perpetua. E ta-
bata sinti mash wapoe i tabata
drai mira rond coe orguljo ora
el tabata pasa cajanan riba boericoe
coe e macutoenan pis jen di ber-
dura. Herman no tabatin hopi tem-
poe ainda na Reggio, koe el a sinja
conoce jioenan di un duque Italiano,
na kende su cas el tabatin koe hiba
lechi. Esaki tabata mash conten-
toe coe Herman i tabata pidi su
mayor cada bez, pa larga Her-
man bin hunga coe nan, loke Dan
a permiti coe mash gustoe. Her-
man no tabata larga nan pidi dos
bez, ma e tabata bai, asina koe e
hanja permision di Perpetua. El
tabata hiba un boericoe tambe, riba
cual e tabata s bai coe su lechi.
Herman tabata soima e bestia aki
mash. Mash bez ei tabata larg
corrs bai padiianti, mientras el ta
keda kita flornan of busca piedra-
nan boenita, i e buricoe...”
|
|
13 |
|
“...Esun koe a socede esai coe n, mes-
ter saca e rentji coe su boca. Esai
tabata mash trabahoso i cada n
koe poerba, ta sali coe su nanishi
toer blancoe.
Bo no mester pensa koe Herman
no tabata haci mas koe hunga na
kasteel, ma el tabata bai, poco-poco
menos; pasobra tempoe di frioe a
coeminza jega, i an to e tabatin tra-
bao henter dia, i 1 mester tabata
na cas promer koe anochi cera; pa-
sobra Perpetua no tabata kier pa el
ta for di cas ora bira scur. El s
bai cerca Pastor tambe. Esaki ta-
bata sinti mash compasion coen,
pasobra el a ripara koe e tabatin
mash gustoe di sinja, i no por a
haja un maestro pa sinj. Nos bon
amiguito no tabatin ni tempoe ni
placa pa bai school i na Italia no ta
obligacion di bai school. Bo mes por
comprende ki contentoe tabata,
ora Pastor, koe no tabata biba mu-
choe leuwfordi cas di Perpetua, a
bis koe el por bini anochi cerca dj
pa e sinja scirbi, leza, reken i les di
catesashi. No tabartin cos mas dushi
ni mas contentoe pe, koe leza e
cuentanan di boeki, koe...”
|
|
14 |
|
“... contra awa. El a spanta
masnd. E no tabata sabi kiko haci;
porfin el a camna jega cerca dj, a
coh braza i a jam na su nomber :
Marco, Marco El no por a papia
mas, el a coeminza jora. Marco no
tabata sabi, ta kiko tabata pas.
Si el no a sinti braza di Herman
na su garganta, sigur lo el a kere
koe ta un angel tabata huntoe coe
ne. El a- sinti mashd conmovi, di
mira koe net HermaG, koe el a horta
toer su placa i koe el a trata asina
maloe, koe net tabata interesa pe.
M.arco, bini, e dici coe n, mi
ta bai mira si mi por gana algo pa
bo. Marco no tabata sabi kiko res-
pond, i e tabata sinti berguenza di-
lanti di Herman. Ei a lamanta i a
bai cas ketoe coe n. Herman a
droemi mas sosegd koe nunca es
anochi ai, ma Marco si no por a
pega sonjo. Manec el a sinti asina
zwak, koe el no por a lamanta pa-
ra i el mester a keda varios dia mas
na cama. Den e situacion tristoe ai,
Herman a bin haja sabi, koe pa cau-
sa di wega di douw, el a cai den
mashi debe i koe un momento pa
otro, nan por cer den prison...”
|
|
15 |
|
“...122
conoce toer e lugarnan, caraina s£l
tin hopi pisar.
Norberto, koe semper s& ta tristoe,.
a bin sinti contentoe, i Herpian a
ripara, koe e no tabata asina terri-
bel manera hende tabata ker. El a
doena Herman permiso di bai cas ca*
da bez i esai tabata un alegrfa ma-
sha grandi pa Herman. Pero ale-
gria di mas grandi el a sinti, ora
Norberto a permiti di bai school.
Sin keha el a bai cada dia e camina
largoe di school i pa no perde tern-
poe, el a sinja su les na camina. Tin
bez anochi, ora e coe Norberto bini
foi piscamentoe, el tabatin koe sinja
su les ainda. Sin embargo e tabata
hopi adilantij principalmente coe su
les di catesashi. Semper e tabata con*
ta N orberto toer su les di catesashi
i Norberto tabata tende mash con-
tentoe. Ma uncos tabata haci tris-
toe, koe maske com e tabata papia
coe Norberto, semper el a nenga di
bai misa coe n. Ma toch el no a
stop di papia coe ne di ley di Dios.
Merdla semper el tabata riba lamar
coe su baas i nan s& keda tin bez te
anochi laat ora...”
|
|
16 |
|
“...123
pond diciendo : Mi ta pordona bo
di heater mi coerazon, ma bo mes-
ter conta mi, com toer cos a soce-
de. Bo ta comprende, koe esai no
tabata muchoe facil pa Norberto.
Toch el a coeminza conta despues
di a jora largoe. Mi tabata cerca
un homber ricoe, koe pa su moda
di rabia liher, tabatin mash mal
nomber. Un dia Duque Frundeck,
bo tata, a ofend sin koe e por a
juda. El a sinti asina ofendf, koe
el a hura di veng, hortando su
jioe lor di dj i mi mester a jud
coe esai. Algun dia despues el a tende
koe Duque Frundeck coe su muher
i jioe lo bai Roma. Anto el a manda
mi di companja nau, i waak ocasion
pa mi horta nan jioe, loke a socede.
Ora nan a bai na un hotel di Mi.
lano pa bai sosega, e jaja a puntra
si el por bai keire poco coe e jioe
den alameda. Como e duque tabata
conoce fieldad di e jaja, el a larga nan
bai. Den alameda tabata ketoe, ora
nan tabata keire, ma den esai e mu-
cha a haja gustoe di hunga sconde
i a corre bai tras di un boshi di
paloe. Mes ora a paree un homber
disfrazi...”
|
|
17 |
|
“...falta. Bo
a doen mucboe coeminda. Di mas nunca no por ta bon. Awor nos
mester jama dokter pe.
Dokter a bini, coe un cuehioe fini, el a doena un cortA den bena di
mi garganta, de la manera koe un rayo di sanger a salta for. Mes
ora ma sinti un alivio grandi, cabes i rosea a baha. Dokter a marra
e herida, el a manda mi den hoffi, i el a doena orden pa mi no come
nada pis&. Bloot jerba frescoe pa drecha stoma Poco-poco ma bira
bon trobe.
mam
imm
mmsmm
:-v
Mil sorto di carinjo e chikitoenan a moenstra mi den mi enfermedad.
Dos bes pa dia nan tabata bishita mi den hoffl. Anochi nan mes
tabata trece mi den stal. Jeannette kier a fia mi su sprei, Guancito
su coesintji. Un dia nan carinjo a bai asina leuw, koe nan a lora mi
pfa den catoena, creyendo koe mi ta sinti frioe. Asina ma cura pronto
i ma pasa un verano mashA contentoe.
_______________________ E ta sigui.
JUDA OTRO.
Es koe mi ta bai conta a socede na Francia.
Un dia a pasa un homber bieuw banda di lamar, oenda
algun golet i barcoe chikitoe...”
|
|
18 |
|
“...bieuw. Nos a papia di
Julien, koe a perece na Bomy, di
Brahand, di Mezensac, di Anthonie,
koe un bala a boel a su cabez di-
lanti di bista di toer troepa.
Nos toer tabata pensativo i im-
presiond cordando riba nos ami-
goenan.
I d Iramond, capitan Charry
a puntra, boso n ta corda d Ira-
mond ?
Di ripiente commandant Faber a
coeminza papia serio, impresiona:
Amigoenan, mi tabata e tempoe
ai capitan na di diez siete regiment,
mi ta sigura bo, min por corda ri-
ba e historia ai sin sinti un cierto
ansia, manera bo ta sinti ora bo ta
para dilanti di un cos stranjo, koe
bo sintir no por comprende.
Papia mas duro, papia mas du-
ro, toer a coeminza grita.
Pues bien, ya ta cinco anja caba.
Nos tabata na St. Germain, un
guarnicion di mas animd koe tin,
i capitan d Iramond tabata ocupa
un puesto di mas respetd den nos
reunion. Animd i jen di bida ma-
nera e tabata, e tabata di promer
na toer encuentro.
Pronto a bini un cambio. Duquesa
d Iramond a moeri di ripiente. For
di ora koe capitan a perde su mama...”
|
|
19 |
|
“...Hli
nan, of el mester ado'ra Cesar. Ma
ta kiko, bo ta sinti maloe ?
Scipio tabata mes bleek koe mor-
to; su roedia tabata tembla, su
djeutenan a cera contra otro i ora
el a poerba di hari, el a traha un
cara manera hende koe tin dolor
di djente. No, ta un cos koe ta
pasa mi ora mi corda riba sanger.
Ha, ha, sanger ? Licinio a coe.
minza hari, no, bo no por ganja
mi esai, mi conoce bo hasta cabo,
bo tambe tabata un Cristian i bo
ta kere algp ainda di toer es bes-
tialidadnan ai, i bo no, ta kere
basta ainda den poder di Jnpiteri
otro diosnan; ta asina bo a bira
pagano ? Tende, ta sigur koe ba ta
gusta un sacoe jen di placa mas
koe un bon sota, no ta berde ? Awor
berdaderamente mi mester larga ma-
ta bo pa promer, i kizas pa mehor
Cristian di ciudad.
Kiko bo ta gaoa coe mi morto
senjor ? Scipio a puntr coe res-
pet. Bo tin basta prueba caba di
mi obedencra.
Bon Scipio, doena mi un prueba
mas. Bo sabi oenda por cohe e
Cristiaunan, hiba nos aja i lo bo
hanja di mehor pago posibeL Mira,
aki...”
|
|
20 |
|
“...di Key
di es tera. Mi no por conta rabia
di es magistrado ora nan a trece
pe e pantoffel- di Nicolas. El a doe-
na orden pa coh es avaro i trec
su dilanti. Nicolas a parc; e kier
a defend, ma toer e cortesanonan
tabata surdoe pa su palabranan. El
a baja castigoe di algun dia ser i
unj boet, coe cual e por a coempra
cien pantoffel.
Asina el a jega su cas el a cohe
e pantoffel i a tira uan coe furia
den un roe. Algun dia despues dos
piscad tabata pisca den es rioe.
Apena nan a tira reda, nan a
sinti koe nan a cobe un cantidad di
piscar, nan a bal i nan a baja sola-
mente e pantoffel di Nicolas adn.
Coe furia nan a rank afor i a tir
pa bentana di cas di N icolas i el
a cai den bopi cos di kristal i a
kibra toer.
Pa scapa di es pantoffel Nicolas
a toem i el a bai coba un bura-
coe den su bardin i el a der aden.
Ma un bisinja, koe tabata su ene-
migo di mas grandi i a mira kiko
el a haci, a bai cerca huez i a bis
koe Nicolas a baja un caudal gran-
di den su hoffi. Huez a larga jam
i e mester...”
|
|