1 |
|
“...i
musuiman, un hobeu inexperto, koe
keriendo koe su tata Io a perde pe-
lea, a tira ua flecha riba bo espo
so, koe mes ora a cai abao banda
di mi. Moeriendo nos a carg hiba
foi campo di batalja i el a encarga
mi di trece su ultimo adios pa bo.
.
Despues di es relato tristoe a rei na
un silencio largoe i penoso den es
cuarto; Enguerrando a cera su mo^
keta coe rabia; un idea sombria ta-
bata pasa den su cabez.
Hermenegilda a wei t i el a tembla.
I e musuiman 16 keda sin haja cas-
tigoe pa su crimen ? el a grita rabid
Mi jioe, Dios ta mauda nos pa
nos stima nos enemigenan.
i Senjora, bo jioe tin ardor i balor
di un cabaljero completo.
Bo ta ekiboca bo, Senjor, loketin
ta aturdimentoe i libereza di mucha.
Disimula anto mi frankeza, mi a
huzga na e fuego koe tabata bril ja
den su wowo..... Ma ti mision ta
cumplf i mi mester toem dspdida.
Pedro Archibaldo a nenga decidi-
damente toer recompense koeecas-
teljana kier a ofrec i el a despedi
cambiando un eenjal di inteligencia
coe e hoben Enguerrando...”
|
|
2 |
|
“...85
xiir.
Den esaf e flotilja di e mucha cru-
zadonan a gana playa. E mucha-
nan tabata grita di ansia i rabia;
e marineronan a -hanja compasion
di nan i tabata vacila pa sigui co-
mando di e roemannan Aubriot,
koe tabata ripiti, coe un sonrisa
diablica den nan cara:
Bueno, ora di batalja a jega.
Un tempestad di gritoe di bengan-
za tabata sali contra Archibaldo:
-Morto! morto ne traidornan
koe a bende noa!
Ya aigun boto enemigoe a jega
te na poco distancia di e barcoenan
i nan a grita nan na rabe:
Entrega boso, cachnan infiel.
Archibaldo a contesta nan ne mes
lenga. Despues el a bisa e muchanan:
Hobennan balente, Saracenonan
ta asina numeroso, ke facilmente
nan lo caba coe boso, ma pa ad-
miration di boso balor nan ta drenta
na trata coe boso, bao di condicion
koe boso lo bandona barcoe i larga
toer boso arma atras.
Coe gritoe di alegria nan a tende
e promesanan, ma e hoben 'nobel-
nan a menaza 'coe un gritoe di in-
dignation. Enbano captan Medrico
Aubriot tabata trata di calma nan.
Traidornan...”
|
|
3 |
|
“...ora rey
bai keire den su hoffi, el ta ripara
koe den anochi nan a horta hopi
fruta. Un dia rey a rabia coe su
factor, rey a bis, koe e Jo perde
su trabao, si el no ta percura pa
cohe es ladron, koe ta bin horta
toer anochi. Ma es ladron tabata
mas spiertoe koe rey i koe su fac-
tor, di manera koe nunca nan por
a coh.
Riba un bon dia rey a studia un
bon cos: el a larga traha un pop-
tji grandi di breuw, bistf manera un
soldA coe su scopet na man, i a pon
na boca di poz. Anochi es ladron, koe
no tabata otro hende koe Com-
pa Nanzi a bini pa horta segun
su coestumber. Ora el a mira es
poptji e di: ta kiko esai?
Poco poco el a jega cerca dj i
ta pidi pa larg pasa. Ma e poptji
no ta bisa sf ni n, make cuan-
toe Compa Nanzi ta papia. Rabia el
a dal e poptji un boitA diciendo:
ta kiko bo ta kere?. mi no tin mie-
doe di bo! Ma Compa Nanzi su
manoe a keda pega na es poptji
di breuw. Nanzi a coeminza rabia
i el a dal e poptji un skop, awor
su pia a keda pegA. Nanzi di: ta
kiko bo ta kere? anto el a...”
|
|
4 |
|
“...inhumano i cruel
tabata di mAs pa e admiral tan
fuerte, koe por a domina su mes
asina bon. Sanger a subi na su
cabez, temblaodo el a saca su sabel i
coe boz temblA di rabia el a grita:
Hombernan, tira toer e Spanjlnan
aki den lamar, larga nan toer hoga!
Un-bez toer matroos a coeri jega
acerca pa cumpli ee orde ai. Ma
awor si Spanjlnan su orguljo a
caba. Nan toer a cai na roedia coe
joramentoe i coe gritoe^mes tantoe
orguljo koe nan tabatin awor ai,
mes tantoe miedoe i ansia nan ta-
batin awor.
De Ruyter su coerazon a kibra.
Alto, hombernan, alto, el a grita,
nos ta Cristian, nos mester pordo-
na nos euemigoenan. Nunca la bida
nan no mester por bisa di de Ruy-
ter i su hombernan balente, koe
nan a probecha di otro koe no por
a juda nan curpa. Di beyde, e ene-
migoenAn a merece loke mi a bisa
den rabia sin peusa; ma den rabia
hende no ta cumpli coe loke ta gus
toso na Dios; i nos Senjor a bisa:
, Bienaventurado hende misericordio-
so, pasobra nan lo ricibi misericor-
dia. Larga uan biba,i...”
|
|
5 |
|
“...precio di Su Sanger. Pesai hende tin
di warda su alma puro i sin mancha, i alma di su prohimo
tamb, pa bolb doena na Dios mas boenita i briljante ainda
koe el a haj.
TRES AMICOE-
Un homber tabatin tres amigoe. Dos di nan e tabata
stima mashd, pa e di tres e tabata mas indiferente i frioe,
maske djies esaki tabata stim mas tantoe.
Un dia nan a hib dilanti di tribunal, maske e tabata
inocente. Kende di boso, asina el a puntra nan, tabai hun-
toe coe mi pa testigua mi inocencia? Mi ta acusd i rey ta
rabia mashd tantoe coe mi.
E di promer a excus un-bez, diciendo koe e tabatin otro
ocupacion. E di dos a bai coene te na porta di tribunal,
ma anto el a corre bai purd-purd. E di tres, koe el a conta
cene di mas minimo, a drenta coene, i a papia asina tantoe
na labor di su amigoe, koe nan a larg bai liber.
E tres amigoe toer hende tin aki na mundoe. Gom nan ta...”
|
|
6 |
|
“...dia Huebes 4 cent,
dia Biernes 8 cent, i dia Sabra 16 cent, i asina cada dia dobbel.
Kiko baas ta kere, mi tin muher i jioenan, un otro di: mi mama ta
maloe, i un otro: ta tres seman caba koeminoaganauada,esaisl koen.
Anto baas ta bisa: Bai boso cas, i* conta manera ma bisa boso, i
si boso taaceptaecondicion, anto dia Luna mainta 6 or mi ta spera boso aki.
Ora nan a bai, nan a rabia mash riba e condicionnan. Ma Stefani
di: Larga nos conta promer. Toer dia ta dobbel, anto mester conta,
ta cuantoe placa na toer, i despues nos ta deel, anto nos por mira,
cuantoe nos ta gana pa dia. Ora nan a haci asina, nau no a rabia
mas, ma dia Luna mainta tabatin hopi hende mas pa pidi trabao, ma
nan no por a hanja. Den dos semau e magasina tabata cl, i cada
tabata contentoe coe e placa koe nan a gana
Guantoe, boso ta corda? Conta i boso lo sabi....”
|
|
7 |
|
“...123
pond diciendo : Mi ta pordona bo
di heater mi coerazon, ma bo mes-
ter conta mi, com toer cos a soce-
de. Bo ta comprende, koe esai no
tabata muchoe facil pa Norberto.
Toch el a coeminza conta despues
di a jora largoe. Mi tabata cerca
un homber ricoe, koe pa su moda
di rabia liher, tabatin mash mal
nomber. Un dia Duque Frundeck,
bo tata, a ofend sin koe e por a
juda. El a sinti asina ofendf, koe
el a hura di veng, hortando su
jioe lor di dj i mi mester a jud
coe esai. Algun dia despues el a tende
koe Duque Frundeck coe su muher
i jioe lo bai Roma. Anto el a manda
mi di companja nau, i waak ocasion
pa mi horta nan jioe, loke a socede.
Ora nan a bai na un hotel di Mi.
lano pa bai sosega, e jaja a puntra
si el por bai keire poco coe e jioe
den alameda. Como e duque tabata
conoce fieldad di e jaja, el a larga nan
bai. Den alameda tabata ketoe, ora
nan tabata keire, ma den esai e mu-
cha a haja gustoe di hunga sconde
i a corre bai tras di un boshi di
paloe. Mes ora a paree un homber
disfrazi...”
|
|
8 |
|
“...boso ta bai toer
dia mes. Boso a te ide bon ? Pues, haci esai, i tamb sigui ricibi mes
cos koe bo sA haci foi tempoe di vacancie. Esai ta pramer cos i cos
di mas principal. .
Mi tin otro cos ainda. No bai huoga muchoe na caja, stroba l mo-
iestia hende aki i aja, ui hende di cas tampoco den nan trabao. Cuan-
toe mama ta suspira : Mara e tempoe di vacancie caba, min por wan-
ta mas largoe. Esta boroto na cas. Bon por haci nada, ni smta cose
sosegA, ni traha sornbr ni nada. Cad \ bez m: mester rabia coe mi jioe-
nan, como nan ta molestia mi muchoe, nan ta mishi coe toer cos koe
nan no mester. Percura pa boso mayornan po tin di keha asina.
Pesai tende, mi amiguitonan. Mi ta gusta masha pa boso goza i
haci pret, cuantoe koe boso por. Ma no molestia ningun hende. Mi tin
bon trabao pa boso. Boso sabi kiko boso ta haci ? Wei, bam poerba
di haci charada, conta otro cuenta boenita i chanza chikitoe kenshi
gracioso. 1 despues, boso ta skirbi nan riba papel i manda nan pa
Ala Blanca. Anto otro anja...”
|
|
9 |
|
“...aki.
i\"' n*
JV
Huntoe coe e cochero nan tres a bai jaag trobe. Hopi bez nan a tira,
hopi pahara a boela, es t, boela bai. Cachor no ta cohe nada, pasobra
e bromadornan ta tira hopi sin tira... nada. Porfin Cornelis ta perde
pasenshi. E ta weita koe un dj cachornan ta para scucha. Hei, e
dici, aja bao tin un phara. Mehor mi tir na suela koe den laria. E
ta hala gai di sqopet i ta tira; mes ora ta resona un gritoe ter-
nbel. Cachor ta dal un salto den laria i ta cai... morto...
E cochero a rabia hopi i dis Ata fin di toer e bromeria. Jenny,
nos mehor cachor a moeri....”
|
|
10 |
|
“...132
Tristoe Dan a companja mi, koe tabata carga e morto riba mi
lomba.
Ta ki sorto di pahara grandi nan a tira ajl ? Paree ta un bicer
un earner, e grandinan ta puntra.
Awor e cochero dis No, Senjores, no ta cos di hari, ma di jora.
Nos a perde nos mehr cachr pa imprudencia di Cornelis. Su papa
ta rabia mashd, i di coen 5 Doena mi e scopet, lo mi coempra un
di paloe pa un mucha asina.
ss
.,v
mm
mm
Ainda e loco kier a defende su conducta, bisando koe toer gran
jaagdor sa hera tin bez.
Awor cos a danja henteramente. Su papa di coen: Na bo orguljo
i bromeria bo ta sacrifica bida di un cacnor titil i fiel. I despues di
un soquetada asina, ainda bo tin pechoe di compara bo coe gran...”
|
|
11 |
|
“...conseba e avaro pa coem-
pra otro. Ma Nicolas, asina e co-
merciante ta jama tabata mu-
choe avaro pa sigui es conseho. ,,No
e dici ,,nan por sirbi mi ainda bopi
tem mas.- Poco ora despues e ami-
goe a kita for di dj i Nicolas a
toema su banjo. Ora el a caba di
banja el a baja na lugar di su pan-
toffel bieuw un boenita pantoffel no-
bo; el a corda koe ta un regalo di
su amigo i el a bisti gradiciendo
su amigo den su coerazon. Pa des-
gracia es pantoffel tabata di Key
di es tera. Mi no por conta rabia
di es magistrado ora nan a trece
pe e pantoffel- di Nicolas. El a doe-
na orden pa coh es avaro i trec
su dilanti. Nicolas a parc; e kier
a defend, ma toer e cortesanonan
tabata surdoe pa su palabranan. El
a baja castigoe di algun dia ser i
unj boet, coe cual e por a coempra
cien pantoffel.
Asina el a jega su cas el a cohe
e pantoffel i a tira uan coe furia
den un roe. Algun dia despues dos
piscad tabata pisca den es rioe.
Apena nan a tira reda, nan a
sinti koe nan a cobe un cantidad di
piscar...”
|
|
12 |
|
“...talento. . . , .
Gastatodo a guli esai tambe boca ketoe. Asina hende a keda ketoe,
e director ta bisa s Bo a moenstra nos e dams di mas boenita, awor
pone pchi aki riba cabez di mas fofo koe tin aki. E ta toema e
pchi di papel den su boca, ponle riba cabes di un hoben gordo, koe
toer hende ta reconoc unbez como jioe dj muher mahoso.
Awor tabata basta. Ma cohe e pchi, poersigui e director mes asina
tantoe, te ora ma pusha e pchi asina hundoe den su cabes, koe el a
tapa hasta su cara.
E homber ta rabia, ta aoendra furiosamente, mientras mi ta balia
su dilanti.
Awor a lamta un boroto di otro mundoe. Hende ta subi banki,
drenta circo, grita, bati man. Toer hende kier mira mi, moenstra mi
carinjo, jega cerca mi, pa conoce e buricoe milagroso.
Awor mi hendenan ta coeminsa ganja hopi necho ingenioso di mi i
un dia, ma drenta un cas koe ta kima, bai ne di tres subi, drenta
camber, sera un senjora bieuw den mi braza, caba boela foi bentana
i jega abao sin koe ningun no a sufri ningun danjo.
Otro dia...”
|
|
13 |
|
“...bira bon. Dokter a pone su cara mash. serio i el a
sagudi cabez, ora muchanan a bin tende, com Cornelia a pasa anocbi.
Dokter a taba es sbon di mi, di no permiti mucbanan mas di subi buricoe,
promer Cornelia a bira toer bon, pa e mes conta com e desgracia a
8OC6Q0.
Ami tabata sabi mashd bon, koe ta pa expres mi a causa e des-
gracia 1 p esai mi tabata sinti dule te jora riba mi mal bacir. Ora
Cornells a bira bon, i koe el a conta koe pa causa di mi mala mania
den 08 awa di lodo, toer a a cobe rabia coe mi.
Dia siguiente Roberto cocbero a drenta den stal. Mi a corda sigur
sigur, koe el a bin busca mi, pa mi sali coe Jeanette i su roeman. Ma
ngu.ra bo, com ma spanta, ora mi a mira Roberto boeta sija riba otro
buricoe, Un^ rato despues Guancito a bin para dilanti di porta di stal
coe cara tristoe i awa den su wowo.
1^3 Tl £
Wimm
tiiw
%EMV'
% ,C:<: 5
W f I
I
Neddy, el di, ,,ta duel mi mashd, koe Tanta no kier mas mi
Bubi bo lomba. El tin miedoe, koe lo bo ta brutoe i malucoe i fcira...”
|
|
14 |
|
“...a pa-
sa cerca mi amiguitonan Guancito i Jeanette. Ai, awor si tabata duel
mi mashfi, koe mi a had Gornelis maloe. Mi no mester a cohe rabia
i busca benganza Alafin mi no por a vanta mas.
Mi a lamanta para i coeminza corre. Corre mi tabata corre ora
pa ora mas duroe, manera diabel mes tabata pursigui mi pa castiga mi.
Di golpi mi a para, pasobra mi a dal mi cabez duroe contra un muraja i
ma cai abao i for di mi tino. Ora mi a bini bij, tabata laat caba, i
mi a tende tres bende, sintA kan toe di camina, papia coe otro. Figura
bo com mi a keda stranja, ora for di nan combersashon mi a haja sa-
bi, koe e tres hendenan tabata e director di circo coe su muher i su
jioe, e donjo di Gastatodo. Nan mester a pasa hopi miseria, pasobra toer
tres a paree mashfi flacoe. Mi consenshi a hanja mas dule, pasobra mi
a comprende koe esai tambe tabata pa mi falta. Di rabia pueblo a tira
Gastatodo coe piedra, pasobra mi a. munstra mi mas sabir koe n.
Gastatodo a hanja golpi pisar, koe el no por camna mas i...”
|
|
15 |
|
“...nan bicinja, caba nan a mira Czar Pedro den su cara, cu-
rioso pa sabi kico e cos mester nifica. ,
Ta trata aki, asina Pedro a cuminza papia, ,,ta trata
aki di un problema pa mi haja sabi kende di boso ta mas
spirtoe. Mi ta desea, pa hende cohe e appel aja mes, camina
el ta, si bo camna coe bo pld riba tapeta.
Toer e Senjores a keda sustd, nan a consuml koe em-
perador coe su mal genio caprichoso, kier trata nan como
muchanan. Pero como nan ta conocle pa hende koe pa mini-,
mo cos por lamanta rabia, nan no kier a irrit, P esaT naI1/
a drenta coen, i apesar koe nan tabata embahador di na-
cion grandi di Europa, nan mester a ocupa nan maske ta
contra nan gustoe; coe solucion di un problema, koe tabata
pas mas bien pa muchanan. .
Representante di Alemania tabatin idea di cohe un garo-
ti hinca su punta den e appel coh. Esun di Francia Jper tira
un lazo riba dje hal cerca dje. Ingles a pidi anzu di pisca-
dor pa hak trece cerca dje. Toer a rai, toer por nada. Czar
Pedro a declara cara secoe:...”
|
|
16 |
|
“...mester
di algo ? No, mama* Nelly a
responde, mi no ta pensa nada si-
no riba Dios Santoe sol.
For di e dia ai Nelly no a pidi
mas di ricibi, ma toer hende ta-
bata admira su debocion ketoe i
misterioso.
E ta sigui.
\ aria.
Un sefiora Bergomand, un inspectriz di scool na Francia,
uu libre pnsadora, koe tabatin masha odio contra religion,
a bishita un dia un scool di soeurnan i a mira aja na mu-
raja un imagen di la Birgen coe dos flor boenita. Mes ora
koe el a mira es imagen ai, el a coeminza rabia i di coe
soeur:
Mira, soeur, benta e cos afor, e flor tin mal olor, soeur no
sabi koe e flor ta flor venenoso, koe ta venena air den local
di scool. E pober muchanan por cai maloe.
Soeur: Pero Sefiora, dispensa mi........
Senjora: Nada______ ningun dispensa, kita nan unbez
Soeur: Sefiora e flornan ta flor traM, ta flor artificial.
E inspectriz a keda ketoe, coe nanishi largoe el a bai. ? k
A. Com hende por conoce un galinja bieuw for di un
poiito
B. Wel, na su djente, no ?
A. O! un galinje tin...”
|
|
17 |
|
“...sushi
A drenta nun dia un gran discusion
Den kico un porco ta drumi mas bon,
Den lodo, den stof, baoi paloe cadusbi.
I pronto nan pleitoe ta cambia na guera,
Nan ta parti, cadun kier curi di dje
Nan ta lubida limpi, koe mester bai march,
Nan ta laBtra nan shon den toer sushi di tera.
Amiguitoe, bou camna coe porco
Nan por tin cuater pla dos;
Semper nan kier tumba bo, lastra bo
Den lodo... den stof... 6 den poz.
Camna semper coe hende decente
Pa bo sigui camina di Dios.
y v
f s
Mledoe*
SCHA?
Rabia
oapEfiiCio
Lagrla^'^niTristeza...”
|
|