1 |
 |
“...*
Esun koe kier loke ta den cuchara i trai
euchara ta perde toer dos.
mm
Guan Contentoe coe Guiertnitoe
Ta bai keiroe bon bibitoe.
Rondea mondi coe coenucoe
Busca dreifi i sjimarrueo;
Nan ta wapoe, ma cbikitde
Nan ta paree dos cabitoe.
Ha, dos wijnefcreif esebM,
Un pa cada, Guanchoe dl;
Ma Guiermitoe td contentoe.
Ata, pleitoe i bringatnentoe.
Nan toer dos ta bon di maloe,
Nan ta ranca e pober paloe,
Primi e wijndreif, maltrat,
Tg ningn no por goz;
Mira nan den stof tumb&,
Mira e fruta toer plam,
Nan btct a-gustfft ^Oft' ptP eada,
Nan ningun n ta hanja nada.
Ns sa perde hOpi ebs
Pa codishij pa gulbs....”
|
|
2 |
 |
“...Archibaldo a primi un beso riba
frenta di e hoben balente i el a bai.
E ta sigui.
VARIA.
BAliOR DI UN CENT.
(Version.)
ala aif cent fastidioso,
Stop di maha, keda ketoe,
Bo ta koper, sushi, pretoe,
Bo no tin ningun balor.
Ami si ta plata puroe,
Mij ta un gulden nobo, blancoe.
MiJ'taJilombm asina tantoe
Koe .toer gusta mi color !
Wel, e cent a contestle :
Como bo ta nobo, blancoe
1 nan toer gusta bo tantoe,
Bon ta sali foi nan m&n.
Ami si ta corre liber
Sea pretoe, sushi koper.
Mi ta bishita toer pober
I hiba cada un su pan.
W. M. Hoyer....”
|
|
3 |
 |
“...emo-
cion koe el a sinti, su coerazon
tabata bati duroe i mas tantoe el
tabata contempla e desconocido mas
el tabata haj impulsA pa keda mir.
E tabata busca den su memoria
na oenda i na ki tempoe el por a
mira e homber ai. El tabata mira
clA koe e homber tabata un euro-
peano, un prisonjero, un cristian
mescos coe n.
E tabatin duda di dirigi palabra
prnmer.
Alfln e anciano a kibra silencio i
a bisa:
Pober catiboe mescos koe mi.....
Ta un trabao bien duroe bo ta con-
deuA na bin participa coe mil
Ma, ta unJrances! Enguerran-
do a sclama.
Bo ta comprende mi? Nos toer
dos anto ta di Francia ?
Pober anciano, mes ora koe mi
a mira bo, mi a sinti mi coerazon
tabata bati mas duroe....”
|
|
4 |
 |
“...bo ne
lugar miserabel aki?
Mi a bini pa venga morto di
mi tata koe a perde su bida den
ltima cruzada.
Bo tata ?
Bi, e tabata cabaljero di mas
balente di henter Bretanja.
Di Bretanja? O, mi Dios! Maes
boz... e presintimentoe...... Jioe,
mi tambe ta di Bretanja.
Abo! i ki jama bo ?
Angilberto di Kerougal.
Mi Tata!
Abo, mi jioe?
Si, bo jioe Enguerrando di Ke-
rougal.
Cieloe! Bini den mi braza, bini
na mi coerazon, speranza di mi ra-
za.... Bo aki! No ta un sonjo? I
Isolin?
E tambe ta prisonjero.
Pober chikitoe koe semper taba-
ta asina manso..... I Jehan?
Jehan a keda na castiljo cerca
mama.
Gracias na Dios i Berangre ?
E tambe ta buntoe coe mama,
koe a jora amargamente ora nos
a sali foi dj.
Sin sintirnan 1
Mi no kier a tende na ningun
conseho; mi a kere mi jam& pa
venga bo morto.
I ken a doena boso anto nobo
di mi morto ?
,.Un cruzado, jam& Pedro Archi-
baldo.
Com ? Es. traidor infame Ta el
mes tambe a bende secreto di nos
campanja na nos enemigoenan.
Pues papa, e homber ai, ora el
a jega...”
|
|
5 |
 |
“...Senor Sin Braza'
coe dos moqueta
p-'%
mMt
wms
WMLh
3g5P%i
mm CfJ
mm
Blaipj
mm
susi
bSSS
Un pober sin braza (manera e mes dl)
Tin cos den su sacoe, pa kibra nn chiia.
E otro koe j jama : Guan Carai Carn,
Di: Buchi, doena mi, larga mi carg.
gpgjgp
mmm
gj
mm
mm
E ta cohe su bottel, i ta bira furioso,
Sin Braza ta saca :....... dos moqueta famoso....”
|
|
6 |
 |
“...su
soldAnan, nan a hinca Nanzi den
un sacoe, pa nan bai hog.
Ora soldAQan a pasa dilanti di
un shap, nan a pone es saco abao
na caja, pa nan bai toema uu do's
bitter.
Net es ora ai compa Nanzi a mi-
ra un wardador di carn ta pasa
coe hopi carn/ Nanzi a grit: mi-
ra shon, bo no por haci mi un fabor?
Larga mi sali un momentoe for
di e sacoe, i drenta tan tem adn,
warda mi, mi ta bini un bez. Com-
pa Nanzi a sali for di e sacoe i es
wardador a drenta aden. Nanzi a
mara boca di sacoe bon duroe pe
pober homber no sali.
Nanzi a bai camna tras di e car-
nnan pa hi ba nan na punda.
Ora soldAnan a caba di toema
nan bitter nan a sali for di shap, nan
a cohe nan sacoe i a tir den lamar.
Rey tabata para na su bentana
ora Nanzi a pasa coe su carnnan.
Rey a grit: ma compa Nanzi ta
kiko? mi a larga soldAnan bai ho-
ga bo; nan a sigurA mi koe nan a
tira bo den lamar i ata mi ta mi-
ra bo awor coe hopi carn! Nanzi
di: si, mi shon rey, camina sol-
dAnau a tira mi, tabatin hopi car-
n den fondo di lamar, pesai...”
|
|
7 |
 |
“...riba e stof
di carbon, coe su cara i panja ta-
bata tap& coene.
Ma coeri bai cerca dj i ma pa-
pia coen. Ma puntr si tabatin
peligro!
Peligro ? el a grita, asina duroe
koe e tabata por. ,,Esai mi ta kere!
Aja bao den masbin ta un fierno!
Mira mi un rato! E vapor aki den-
ter di 10 minnut lo zink manera
un piedra. El a coeminza camna
sin balans i a dal abao foi su co-
nocementoe, coe su cabez riba un
cabuja! Na e momento aki ma baja
mi promer ataca di miedoe, un mie-
doe terribel di morto. Es pober bom-
ber, coe su manoe i cara susbd di
sanger, tabata un historia biboe di
masbinnan, koe a garna i di curpa
nan manefi.
Ma cobe braza di mi esposo i aun-
ke e tabata masbd balente i no ta-
bata tembla, ma mira su cara, koe
tabata blancoe como papel. Nos a
comprende awor, koe e accidente ta-
bata mas serio, koe nos tabata cor-
da, ma te awor mes mi no tabata kere
i toer e otronan, foi kende mi
por a sabi, tabata corda mescos coe
mi, koe Titanic tabata por zink.
Oficialnan awor tabata bai bini...”
|
|
8 |
 |
“...78
iispissi
mm
Mm&
mmmm
Nb^jM#'- ,S
Wwr S&
W&w-
WBSst&fc
msBem
Ml
Ml
mmm
mm:
Wk '.(
mm
wSm
BBS
H
I
mmi
mam
imm
Ya ta e di tres, i bon pisa,
Pa loer e boto den lama.
gB§K§sg;
fSUm \
mm-m
K|§e
/-JM
HMl
Wmm
=r :pf -
mMrm
SSos
mm
5wg5ati3l9l
ws
8H9U
Mia
MM
H
MP
mm
ysggggpgl
mm
Nan tres ta pusha e pober paloe
Dios sa koe e pret no sali maloe....”
|
|
9 |
 |
“...a cai meimei di nos, muhernan, ia
keda scondi bao di banki.
Ami i otro muhernan a tap eoe
nos saya. Nos kier a salba e pober-
cito, ma e oficial a rank saca foi
bao di banki i a mand di boela
den vapor Titanic atrobe.
£1 a implor di salba su bida.
Ma tende e bisa, koe 1e no toema
muchoe lugar; ma e oficial a saca su
revolver i a mik e den su cara, dicieni
do: Mi ta doena bo 10 secundo pa
bo bolbe boela bordo di barcoe
aino mi ta plama bo cesoe.
E mucha tabata suplica awor mas
tantoe, i ami a kere koe lo el a tir.
Ma unbez e oficial a cambia di to-
no. El a baha su revolver i a mira
duroe den su wowonan. Pa amor
di Dios, sea un homber el a bis.
Tin mas muher i criaturanan pa
salba. Nos mester stop na dek mas
abao, pa doena lugar na dos muher
i muchanan chikf.
E mucha hoben a dal un buelto i
a boela riba kantoe die e vapor atro-
be, sin papia ni un palabra. El a dal
un dos stap despues i a cai riba dek
coe su cabez riba un boshi di cabuja,
i a keda ketoe. E no a scapa.
Toer muhernan den...”
|
|
10 |
 |
“...coe inde-
ferencia frioe koe e jioe, koe bo a carga bao di bo coerazon,
ta bai moeri morto di mas cruel. Bo mester tin coerazon di
tiger den bo curpa.
Esai tabata di mas pa e coerazon di mama. El tabata tem-
bla den toer su curpa, a fiha riba su jioe un mirada, na cual
e tabata expresa toer ternura di su amor, i na bista di su jioe,
koe tabata krimp su curpa di dolor i tabata toer na sanger,
su constancia a coeminza kita.
Ma su jioe a bis:. Mama, no jora, cieloe ta bai toer cos!
.Pa e palabra e pober muher a haja toer su forza trobe;
el a tira un bista di f na cieloe i a sclama: Hesus, por-
dona mi flakeza; mi no ta digno di un tal jioe!
Anto el a bir pa su jioe coe es palabra: Bai, mi jioe,
bai moeri coe animo; mi amor, mi oracion, mi wowo di ma-
ma ta sigui bo, te ora mi ta bai moeri manera bo.
Pensamentoe di cieloe a doena nan forza pa keda con-
stante i moeri morto di martir.
Bien nan tabatin razon, mehor perde toer cos, hasta bida
mes, ke cieloe: pues cieloe ta bai toer cos.
Mara boso...”
|
|
11 |
 |
“...92
Historia di un fcuricoe, cont di dj mes.
CAPITLO I.
Tempoe mi tabata anda den flor di mi bida, tni tabata srbi'uu mu-
her gordo di coenucoe. Toer dia Mars mi tabatin koe bai punda coen,
mehor bied, bao di dj. Mi tabatin koe carga hopi macutoe coe we-
w.
l H
boe, lechi, keshi, Irute. berdura i riba toer esai, un muher di dos cientoe i pi-
co liber. Armd coe un coco-macacoe el a subi mi pober lotnba, soeta mi
sin misericordia.
V/'
fra FL_ ^ ^
E maltrato a pone mi di mal naturd. Ma zo j riba mi lomba mes-
cos koe un jioe chikitoe den braza di sn menchi....”
|
|
12 |
 |
“...jioenan di San-
ta Iglesia, di tin speranza firme di un
bida feliz i bienaventrado na cieloe.
Oolor pretoe ta color di luto, i ta
record a nos na picar, morto i demo.
Pesai Iglesia ta us na dia Bier-
nes Santoe, koe nos Dibino Salba-
dor a moeri i a libra dos pa Su
morto foi morto di picar; na dia
di Toer Difuntoe, i misa pa Difun-
toenan. E color pretoe ta bisa nos:
corda, hende, koe bo mester moeri;
moeri pues na picar, pa bo moe-
ri trankil i do cai den manoe di
morto eterno. Reza hopi pa pober
almanan na Purgatorio, pa hende
reza pa bo despues di bo morto....”
|
|
13 |
 |
“...eas. Ma coeminsa coeri, i despues di algun
dia ma i jega na un pueblo desconoc. Na camina grandi tabatin un
casita, nechi, limpi, boenita, coe un hardin chikitoe su dilanti. Dilanti
porta tabatin uq muher di basta edad, ta sinta cose.
E cas tabata gusta mi, ma drenta hoffl, i a pone mi cabez riba
schouder dj mni her:
.r
LiM I
iP&M 'J-
C1 ~ dj£5
El a dal un gritoe, boela lamanta. Ma para sin moet, mira sol ma
mira e muher coe un wowo tristoe i jen di splica.
El a comprende e mirada. Pober bestia, asina e dl, esta tristoe
bo tal Bo no tin ningun hende pa cuida bo ? Wel anto ta mi lo
toema bo. Bo la sirbi mi, mi ta cuida bo.
Mes ora a sali foi den cas, un boz dushi, boenita: ,,Ta coe ken ma-
maatji ta papia aji ?, Un hobencito di porai siete anja, a sali i a mira
mi, i a keda stranjo. Maatji, mi por subi ?
Pa contests ma bira mi cabez un banda i a lembe su m&n chikitoe.
Esta un bon bestia, i mira, cuantoe carinjo. Nos no por tenaki?
Ay no mi jioe, e no ta di nos. Esai lo ta ladronicia...”
|
|
14 |
 |
“...mitar circulo, un
spang di cas, un mitar circulo i un circulo henter. Kiko
mi ta ? Gerardo da Costa Gmez.
2. Dia koe bo a nace, bo no tabatin e; ora koe bo a haj, bo
no tabata sabi; awoi koe bo tin e, un otro ta us mas bez
koe'' bo. P. Armando Simon.
Aki tin 15 cuadro. Kita 14 paloe, asina koe
ta SObra 6 CUadrO. Ch. I. v.d. WallDovale.
4. Mi promer i mi segunda ta paree di mas na cara di hende.
Mi tercero ta bibar di hende i di bestia.
Mi henter bo tin di busca, tende! F- Ren Pietersz.
5. Mi ta pober, ma toch mi tin mas placa den mi sacoe koe
hende di mas ricoe. Com esai por ta?.< a.Jansen.
6. Mi primero ripiti ta un nomber dushi.
Mi segundo i tercero ta un ladron.
Mi tercero ripitI ta un nomber bon i maloe.
Mi HENTER ta un producto di tera. Isaac Ringeling....”
|
|
15 |
 |
“...ningun hende por a tende e pober
mucha jora. El a larga su cabez
oai tristoe, a pega son jo, i a loe-
bida toer su tristeza pa un rato.
Poco-poco anochi tabata sera. Ora
solo tabata baha, e tabata manda
su rayonan como un adios pe dia
ai riba casnan, ceroenan, riba lamar
i riba march tambe, camina e
pober mucha tabata droeini. Nan a
abri porta i bentananan, i tabata
bini movecion riba caja. Dos mucha,
koe tabata pasa na es momentoe
ai, a ripara e mucha. droemi. Nan
a iamant i a puntr su nomber.
E pober mucha a responds nan coe
su cabez i a bolbe coeminza jora.
Nan a jama e hendenan koe taba-
ta pasa, i koe tambe a coeminza
puntr. Ma toer cos tabata por
nada., pasobra e tabata sigui jora
numa. Poco-poco mas hende a coe-
minza jena i nan tabata pensa kiko
nan por haci coene. Toer tabata
nenga di toem na nan cas, como
un cos di nada. Mientra esai tabata
socede, a bini un homber carpint,
koe jama Antonio i koe tabata co-
nod pa mashA bon hende, ma e
tabata mash A pober. Ora e tabata
mira, koe...”
|
|
16 |
 |
“...proposito, bira furioso trobe. I ma
pensa: mara mi tambe por poesta coeri, pa cera nan boca.
Buchi Paula, oenda nan ta poesta coeri ?
Maa Nono sfl, mi kier koe ta pariba-ai pa Zuid di coenucoe di
Manchi poliz.
Cuantoe buricoe tini ?
Paree mi diez-seis, i esun koe gana ta hanja 25 florin i un oloshi di
plata.
Mi mama dushi. f- Maa Mono dl mara mi tambe tabatin un
buricoe.
Mi tabatin lastima dj pobercito muher. I como mi tabata bon cam-
nad, ma bai cerca dj pa ofrec mi sirbishi. El a comprende mi idea.
Pober bestia, e dici, bo no ta di ningun hende, wel desdi awoi ta
mi ta bo shon.
Toer tabata bofon di mi. Mira, Lamuertoe, toemaki diez placa bai
pela i feita cerca Bakhuis. Esta paree palabrua, no ? Asina cada
un tabatin su insulto pa mi....”
|
|
17 |
 |
“...AL/ BLAl N fCl
DEDICA NA NOS HUBENTUD.
No. TO ALA BLANCA TA SALI CADA DOS SEMAN. 1013
Historia di Herman chikitoe.
IV.
Siguiente dia Herman a baicerca
Pastor i a cont toer loke a pasa e
pober Marco. Ki contentoe e tabata,
ora Pastor a priminti di bin bishi-
ta su eompanjero i koe lo e baci
toer su posibel di scap for di e si-
tuacion, koe e tabata ad n. Porfin
Dios a compadece di e pober Marco
asina tan toe, koe pronto el a cura,
tantoe na curpa, como na alma. 1
1 a ricibi San toe Sacramentoenan eoe
mash debocion i a priminti di no
hunga placa nunca mas. El a haja
tambe, pa judanza di Pastor, sufi-
ciente placa koe el por a caba di
paga toer su debenan. Porfin, tan-
toe dianan di tristeza a troca na
alegrfa. Ainda alegrfa mas grandi
tabata sper. A wor lo e bolbe cerca
su mayornan, pasobra Marco su baas
a moeri i e kier a bai busca trabao
cerca Herman su mayornan. Despues
di a jama Perpetua, Pastor i e du-
que adios, elcoe Marco a cohe ca-
mina di Nervi. Herman tabata ma-
sh...”
|
|
18 |
 |
“...contentoe,
tabata parc, koe coeminda tabata
smaak mas dushi koe nunca. E no
tabata larga ningun dia pasa sin
haci un bon obra. El a traha un al-
tar chikitoe pa e corda mds riba
Dios. Nunca el tabata pasa Misa sin
drenta pa reza pidi Dios di larga el
haci un bon Promer Sta. Comunin.
Hasta el a traha un cruz den su bo-
to pa e corda toer momentoe riba
Dios. Un dia, net el a sali for di
school, el a mira hopi mucha maltra-
ta un cachor. Mes ora el a camna
jega Crca i a pidi han'di no maltra-
ta e pober bestia, ma nan no kier a.
tend 1 tabata sigui dal Na es
momentoe ai Marco a paree i a gri-
ta coe boz duroe : Ketoe, larga e
bestia ai bai I Nan toer a corre bai
pa miedoe di Marco su moketa.
Porfin poco-poco dia di su promer
Sta. Comunion tabata jega. El taba-
ta reza mas i tabata percura pa e
no haci ningun maloe.
IX.
Bispoe dj dia grandi a jega. Her-
man a haja un flus present di Marco.
Ora el a jega cas, net Norberto ta-
bata sinta come. El a cai sinta ketoe
banda di dj, ma di repiente el...”
|
|
19 |
 |
“...ma-
jornan tabata mash. tristoe i a bus-
ca toer manera pa nan haj, ma toer
cos tabata por nada. Ora mi a ca-
ba di horta bo, mi a drenta un wa-
gen i a bai liher na Genua. Aja mi
a keda hopi tem scondf. El a manda
mi mata bo, ma mi no por a haci
esai. Mi a pone bo riba marsh, for
di oenda e carpinter a cohe bo.
Icombo abini na Nervi ? Herman
a puntr. Wel, boz di mi consenshi
no tabata larga mi coe sosiego; asi-
na ta, koe despues di a pasa rond
mundoe, mi a bini Nervi coe spe-
ranza di haja e pober mucha pa
mi doen na su majoroan, ma dia
bo a bini cerca mi, bo tabata mu
choe grandi pa mi a conoce bo.
X.
Herman tabata droemi mash. so-
seg> coe un sonrisa di alegrfa den
su cara. Di golpi Norberto a abri
porta poco-poco pa bin spier t i dici
coe n: Herman, mi a sali misa,
mi a confesa toer mi picarnan i bon
Dios a pordona mi, mi ta bai ricibi
coe bo. Ki contentoe Herman a sin-
ti, ora el a tende esai. El a ricibi
su Salbador coe asina debocion, koe
toer hende den misa tabata mashi
conmov. Ningun...”
|
|
20 |
 |
“...126
*r
Nan a maha e pober homber asina bantoe, koe el a doena mi muchoe
mae di loke tabata Decesario, h&sta di mas. Loke ma hanja, por
a jega pa tres buricoe. Pa golos ma come toer, i ma droemi mescos
koe un rey. Di dos dia ma haci mescos di golos. Di tres dia ma
hanja mi castigoe. Tin mashA heude koe ta moeri, pasobra nan a
come muchoe, ma mash-mashA poco koe ta moeri di hamber.
Dolor di cabez, caintura pis£, ata mi castigoe. Guancito a bin lamta
mi manera di coestumber; ora el a mira mi droemi ainda, el a grita ;
,jO Neddy, lamta liher, ta ora di desayuno. Ma haci esfuerzo pa lamta
^2-.- >
cabes, pero coe un slA duroe el a dal abao.' Mes ora e pober a spanta
di morto, i el a coeminza jora: Ay Dios, Neddy ta maloe, hopi
maloe, nos pober Neddy ta bai moeri.
Den di esai cochero ta bin weita ta kiko. El a hinca su dede den...”
|
|