1 |
|
“...di Ke-
rougal lo moenstra nan digno di
nan tata, vengando su morto.
I abo, Isolin, e muher infeliz a
grita, bo tambe lo bandona mi
mescos coe bo roeman mayor ?
Isolin a coeminza papia algo den
diente, ma un mirada severo i im-
perative di Enguerrando a haci
keda ketoe.
I bo, Jehan, bo, koe mi a pass
tantoe trabao pa cria, bo koe a cos-
ta mi tantoe anochi sin droemi, bo
tambe ta sigui bo roeman nan den
es enipresa I030 i peligrso ? Lo bo
no tin tampoco compasion coe bo
Mama, koe tin derecho di manda,
ma koe simplemente ta dirigui un
stiplica na bo coerazon ?
Un exclamacion di amor filial a
sali foi boca di Jehan
Mi nobel Mama stimti No, lo mi
keda cerca bo, mi ta di bo; mi
no por, ni mi no kier loebida obe-
diencia koe mitadebebo. Pordon!
I el a cai na roedia dilanti di su
mama.
Senjora Hermenegilda a lamant
i a primi coe teruura na su coerazon.
Mi por a corda berde, Engue-
rrando a bisa coe amargura, Je-
han ta un cobarde. Adios Jehan ;
mi ta nenga bo pa roeman.
Mi roeman !
Mi no ta bo roeman...”
|
|
2 |
|
“...di asisti na sacrificio di
misa.
Ma shon Ben, bo sa kiko bo
mester haci, manda e cuenta na
Redaction di Ala Blanca. Sigur
su redactor lo keda contentoe di
a haja un bistoria asina. Ta bon
pa otro muchanan ta lez, i ta nn
bon ehempel tambe pa nan.
Esai mi no por. Nnnca mi a
skirbi un carta na Padernan.
O, nan ta contentoe; mara koe
tin mas hende, koe por doena un
of otro historia, sea di nan mes of
di otro hende, basta e] no ta
ofende ningun hende.
Ta bon, lo mi larga mi roe-
man skirbi; ma si mi ta haja un
scual, bo ta haja mitar, tende.
Bon, ma si bo ta haja un bon
cos, mi ta haja tambe mitar? An-
to bo por hari. Adios te despues !
Na Shon Ben.
Mi a keda mash> contentoe coe shon Ben su carta, i si mi tabatin
un cos boenita sigur-sigur lo mi doena shon Ben. Pero e cordamentoe
koe kizas un of jtro lo ta stimuli pa no falta misa mas, lo ta un
recompensa muchoe mas boenita. Mara es ehempel lamanta otronan
tamb pa manda nos un of otro historia chikitoe di nan bida di
otro. Danki shon Ben. Redactor...”
|
|
3 |
|
“...Senjor di Chavannes un stranjero,
koe net a caba di jega ne castiljo
soe un cortebo grandi, el a bira
bleek manera morto. Net Enguerran-
do kier a puntr motiboe di su span
toe, e stranjero a jama Enguerrando,
bisando:
Enguerrando di Kerougal, bo no
kier larga bo idea ?.... Kedando lo
bo por ambiciona na dignidad i
honornan di mas altoe na corte di
Francia, na lugar di bai contra un
morto sigur den es empresa, koe
mster tabata impedf foi principio.
Impidile! ma Italia, Alemania,
benter Europa ta manda nos nan
troepa di hobnan.
Pues bien, bai numa; ma mi no
ta risca bisa bo hasta la vista.
Hinca roedia Enguerrando..
I e stranjero a papia e formula
sagrada:
Den nomber di Dios, di San Mi-
guel i nos Senjora mi ta baci bo
cabaljero, Record a di kende bo ta
jioe i no degenera i venega di bo
genero.
Enguerrando i Isolin a bai dobla
nan roedia ainda pa Senjor di Cba-
vannes i su jioenan pa demoenstra
nan gratitud profunda; caba e eher-
cito a cohe camina i pronto e ca-
stiljo a perde nan foi bista...”
|
|
4 |
|
“...un gritoe di in-
dignation. Enbano captan Medrico
Aubriot tabata trata di calma nan.
Traidornan nan tabata grita,
traidornan maldicin riba boso I
No tende na es orguljosonan,
captan tabata bisa na e muchanan
di coenucoe, sigui mi...
Ai di bo, Archibaldo Enguer-
rando a grita i ne mes oca el a
tira un flecha riba dj, koe sinem-
bargo no a coh i a bai pega den
un di e masternan.
Ne mes momento e barcoe, koe ta-
bata hi ba e nobelnan a hani separi
di e otronan i rondon. di enemigoe.
E hobennan a manda un jobida di
flecha riba nan koe a haci hopi hanja
un tumba den olanan di lamar.
E muse)marman, furioso pe resis-
tentie, a responde coe un jobida di
piedra. E muchanan, koe a resolve
pa defeude nan mes te na ultimo,
a sigui iucha manera liero te koe
di ripiente un vlam grandi a sali
foi dek di barcoe i a pone nan dal
un gritoe tremendo di spantoe.
XIV.
Ainda ora incendio a coeminza
abordo e hoben nobelnan a ninga
di bandona barqpe, no obstante e
miserabel Medrico Aubriot tabata
grita numa:
Fuego...”
|
|
5 |
|
“...38
mm,
r'V
-^v/W^a* vN^-=?/
iSS^fci
smm
Mira nan coe nan jaja, ta bolbe nan cas.
Jorando toer dos: nunca mas, nunca mas!
Mehor bo ta tende di mama unbez
Pa bo no tin noodi di jora despues.
SBHH
gRS
Ata Pe ta trece coeminda cajente
Un foenchi traha pa bos Pluto balente.
Trata un bon animal semper bon i paciente,
Lo bo haja bo pago coe cientoe por cientoe.
VARIA.
Leza cordamentoe dl bende.
5. Manda un amigoe di corda un numero i pidi despues
di dobl. Doen awor un cifra par i mand conta cerca
loke e tin caba. Luego mand dividi e suma, koe e tin,
coe 2, caba e ta kita foi e cociente e numero, koe el a corda.
Bo por tin pa sigur, koe e resto lo ta net mitar di e cifra,
koe bo a doen pe conta cerca e dobbel dj numero, ke a corda.
Ehemplo : Figura bo, koe bo amigoe a corda e numero 6.
Su dobbel ta 12. Bo larga e conta cerca 12; esaki ta huntoe
24. E numero aki dividi coe 2 ta doena e cociente 12 i kita
akifo e numero 6 pensa, ta keda como resto 6, koe ta.
hustamente mitar di e numero koe...”
|
|
6 |
|
“...Enguerrando a bisa pocopoco.
Si, ma mi no ta ofrece boso li-
bertad pa boso bolbe na boso tera,
pais di infielnan; no, mi tin idea di
marra boso coe mi fabornan na
Egipto. Pesai boso mester abhura
boso religion i banja boso alma
den fuente di berdad koe profeta a
trece pa berdadero fielnan.
Nos 1 abhura nos f Mihor nos
moeri! Enguerrando a grita, bra-
zando su roeman. Sin incomod e
Egipcio a sigui papia:
Lo mi carga boso coe rikeza.
Nos no ta desea bo biennan.
Corda bon, koe mi tin derecho
di manda boso.
I derecho di larga mata nos
tambe.
I esai lo mi wel haci si boso
sigui coe boso cabezura.
Ya mi ascohecaba, Enguerran-
do a responds coe calmo, ,,i bo mi
roeman ?
Ami tambe1.
,,Nos resolucion ta inquebranta-
bel, mes-cos koe e baranca di gra-
niet riba cual castiljo di nos tata-
nan ta para, Enguerrando a sigui
bisa.
Esai nos lo mira, tende! Ben
Sangiar a bisa, batiendo su mannan.
Catiboenan a coeri drenta. Ben
Sangiar a ordena pa pone e hoben-
nan cristian na boei.
Mi ta entrega e dos cachnan...”
|
|
7 |
|
“...Respondi. Alberto. E preguuta, koe bo ta baci mi, ta moen-
stra mi koe bo ta leza bon i coe sintir. Asina mester ta. Loke nos ta
leza, uos mester busca di comprende. Sino, nos ta puntra otro hende.
Wel, kiko es Angel ta nifica?
Alberto sa, com Bios a castiga hende pa via di su soberbia. Ma mas
parti no ta Bios mes ta nancia su castigoe, ma Bios ta manda su
Angel pa nuncia hende castigoe di Bios. Asina Alberto ta mira riba e
prentji tamb. Bios Tata ta saca su sentencia riba hende orguljoso i angel
ta publica e sentencia pa e dos trompet, koe ta doena sono diferente, pa ni-
fica bruhamentoe di lenga, i koeta parti hende den diferente partida. manda
nan diferente camina, manera bo ta mira abao riba e prentji. Awor Alberto
ta kcomprende? Si? mi ta contentoe. Adios....”
|
|
8 |
|
“...blancoe nos ta? f. k. p.
6. Com hende por laba man den wea, foi oenda galinja ta
bebe sin saca galinja? , Aiex de Pooi.
na mi manda. Otronan lo
sigui tamb. Ta duel mi, Alex, koe e charada koe bo a
traha ta poco dificil pa pon. E ta boenita si, ma pa pon
mester hopi cos koe mi no tin. Ma no perde animo. Sigui
traha numa i manda nan sosega. Koe mi por, lo mi pon
nan toer. Mara boso ehempel lamanta bo amigoenan tamb,
pa studia i busca charadanan, pa boso por kibra bo cabez
ariba. Lo mi keda semper masha contentoe, si mi ta haja
cos di boso. Adios! Red. di Ala Blanoa.
33ieietJ^ i
|
|
9 |
|
“...mir den sllencio. Un di nan, bistf
coe un panja pretoe largoe, tabatin
apariencia di un sacerdote, e otro
tabata paree un boben timido di
mas menos diez cuater anja. Nan
tabata companj di 3 sirbiente bon
arm. i un otro koe tabata guia un
mula hopi curg. E monhe anciano,
como si el a adivina loke e biahero-
nan kier a puntr, a lamanta para
i a bisa nan coe amabilidad cordial:
,,Segun ta paree boso a caba di
jega nes ciudad aki, i boso ta bus-
cando un bon posada pa boso i boso
hendenan. Papia, manda, boso sir-
bidor lo ta feliz, si el por moenstra
boso camina.
En berdad, e pader a responds,
asina ta. Dibina Providencia paree
kier larga nos sinti durante henter
nos biaha su proteccion visibel. Mira,
como nos no tabatin guia koe
por a indica nos nomber di princi-
pal babitantenan di es lugar, nos a
coeminza terne pa bon xito di nos
empresa.
Sigur boso ta bin busca algun di
e cruzadonan chikitoe?....
0 1 companjero di e pader a in*...”
|
|
10 |
|
“...un cana pe ta
bon claba ? f. r. p.
9. Ken ta pidi limosna i casi nunca ta bira ricoe ?
Humberto de Palm.
10. Mi roeman dici coe mi: Bo no por bai sinta, camina
mi a sinta. Promer bez el a bai sinta riba un stoel. Mi
tambe a haci. Di dos bez riba suela, m'a haci mescos.
Ma oenda el a bai sinta pa di tres bez, mi no por a bai
sinta ? Na oenda el a bai sinta ? h. ae p.
Na Emilio Davdaar i O. Willem.
MashfL danki pa charada koe bo a inanda pa mi. Sigui manda
num&, cuantoe koe bo tin i lamanta bo amigonan tamb di manda
cob. Tan pronto koe bo a manda nan solucion tamb, lo mi pone
nan den ,Ala Blanca....”
|
|
11 |
|
“...raza Kerougal!.... , ,
I es raza, Rey a interumpi,
ta agrega un perla boenita na su
corona, uniendo su mes coe jioenan
di mas nobel, di mas boenita i di
mas birtuosa di hen ter Francia .
Pronto Enguerrando i Isolin i nan
esposanan a ocupa puestonan bril-
jante na banda di Felipe Augusto.
Nan roeman Berangre a casa coe
un di e senjoruan di mas principal
di corte. En cuantoe Jehan, eBaki
a hanja su felicidad den sirbishi di
Senjor i a drenta den orden religiose.
I Angilberto i Hermenegilda tabata
manda toer dia nan oracion na cie-
loe na Esun, koe a paga nan asina
ricamente den felicidad di nan jioe-
nan, pa coerashi i conformedad koe
nan a moenstra den e dianan di
prueba.
Fin....”
|
|
12 |
|
“...haci toer nan posibel pa saca esaki nan tamb
i pa gana un premio boenita. Tende bon:'
1) Den di nan koe ta saca bon toer e tres charada lo nos rifa un
horloge boenita, koe nos Obispo, Mgr. Vuylsteke, a regala mi pa
doena boso.
2) Pa nan koe a saca toer e tres charada, ma koe no a gana e
promer premio, i pa nan koe ta saca di dos i di tres charada nos ta
pone disponibel: Un imagen boenita di San Antonio.
Dos ehemplar boenita di Gamina di Cieloe.
Dos ehemplar di Historia di Testament Bieuw.
Mester manda solucion, promer koe dia 88 di Auyustus na Imprenta
di yicariato, den envelop coe palabra scirb ariba den hoeki: Ala Blanca,
Oharada. Tambe solucion mester ta scirbf riba e papel di La Orm, koe
bo ta hanja den e numero di a we; sino no ta acept.
Loteria di premio lo tin lugar dia 29 di Augustus i suexito lota
publicA na Ala Blanca di dia 4 di September.
1
5 1 4
3 1 4
$ 1 4
2 2 £ £ 1 2 2 2 T
£> 1 6
5 1 6
5 1 6
1
OTRO...”
|
|
13 |
|
“... Su jas ta
dorn. coe floruan di oro, e ta bisti
sabel como sinjal di su poder riba
toer hende di es Colonia. Asina mes
ta pasa na Jglesia Catolica. Ora sa
cerdote ta subi altar pa bad misa,
na cual ocabion e ta ocupa lugar
di Hesu-Cristoe mes, anto ta combi-
niente koe e tin bistir toer particu-
lar, koe ta distingui di toer otro
hende. ^
Cada n di es bistirnan ta bendi-
ciondi pa Santa Iglesia i tin un nifica-
cion toer especial, koe lo mi splica
boso.
Ya na tempo? di Testament Bieuw
Dios a manda traha panja toer par-
ticular, koe sacerdotenan tabatin
koe bisti ora nan tabata ofrece sa-
crificionan.
E panja koe sacerdotenan ta bisti
ora nan ta haci sacriflcio di misa, ta
recorda hende na e diferente birtud, hoe
sacerdote mester tin i tambe na Pattion
dolorosa i morto di Hesus, di cual sacri-
flcio di misa ta un recuerdo i re*
nobacion.
1. Cual ta bistirnan sacerdotal?
Bistirnan sacerdotal ta: amict,
albe, cingulo, manipulo, stola i ca-
sulja.
Amict ta e panja blancoe, koe sa-
cerdote ta...”
|
|
14 |
|
“...lar-
goe, promer di a prepar pa droemi.
Awor nos ta sinti un sagudimentoe.
Tabata manera un manoe gigante
a sagudi e vapor dos bez di un
banda na otro i despues e ta keda
para ketoe manera morto. Mi kier
bisa, tabatinl'promer un sagudimen
toe patras i despues un padilanti.
E sagudimentoe no a tira mi foi
mi kooi i mi esposo apena a slinger
riba su pia bai, bini. Nos no a
tende ningun sonido.stranjo, ningun
kibramentoe di cos di glas di
paloe, ma nos a ripara koe mashin
a para ketoe. Nan a poerba manda
e masbinnan atrobe. Nos camarote
tabata asina, koe nos por a sigui
cada movementoe. Mi esposo i mi
no tabata spanb. El a bisa, sigur
tabatin un otro defecto na ma-
shinnau i promer ora e no tabatin
idea di bai riba dek. Ma sin embargo
el a bisti su bachi, bandona mi i
bai riba dek. Mi tabata droemi
sosegft den mi kooi, banda mi jioe
Marjorie i tabata casi na sonjo.
Despues di algun momentoe mi
esposo a bolbe atrobe! E tabata
awor algo escalt,. Figura bo un
ratoe, el a bisa, nos a dal contra
un...”
|
|
15 |
|
“... e grau
Papa di Orde di San Dominico, a
jama nacionnan cristian pa bai brin-
ga contra s enemigoe poderoso.
Felipe II, rey di Spanja, e duque
di Sabona, republicans n di Genua
i Venecia a uni nan un coe otro i-
a forma ud ehercito grandi i po-
deroso, bao di comando di Don
Juan di Austria. Papa a manda
reza Rosario i prescnbi ajuno, pa
placa husticia dibina. Henter Lu-
ropa tabata na oracion. Tambe
Papa a bisa Don Juan di manda
toer soldAnan bai, koe tabata animA
pa speranza di robo sol i koe no ta-
bata hiba bon bida. Despues di a
confesa i ricibi coe f biboe, i for
tificA pa bendicion di Papa i su
I siguranza di victoria,, nan ^ a sali
contra Turconan. Manera Moises Pa-
pa no a stop di manda su oracion
na cieloe, pa hala su bendicion ri-
ba armanan di Cristiannan. E dos
ehercito a contra coe otro na gol-
fo di Lepanto, dia 7 di October
1571. Coe furia Turconan ta coeri
riba ehercito di Cristiannan. Na
principio ta paree koe lo nan ga-
na. Ma Dios, koe tin victoria den su
manoe, tabata...”
|
|
16 |
|
“...drenta un libreria. E klerk di aja dici coe e shon:
Sbon ta di coenueoe, paree; no ?
Si, i pakiko.
Anto mi tin boenita boeki pa .shon coempra, misha til, riba ,,ali-
mentacion di bicer.
Mira mucha, bisa bo mama e bin coempra un, e tin mester di dj mas koe mi.
Un hende koe ta biba den un cas di huur ta bai keha coe donjo di
cas, koe tin un buracoe.den dak, asina koe awa ta lek net riba su
kater, caba e dis Mi ta hanja koe shon mester haci un cos pa kita esai.
Donjo di cas: Sigur no, awe mes lo mi manda dos hende pa troca
lugar di kater....”
|
|
17 |
|
“...103
WEGA Dl DAM.
i Amiguitonan!
Sigur hopi di boso lo tin woga di dam na casoflotin
un amiguito, coe tal wega. Fesai-nos a corda: sigur nos
amigoenan child lo gusta di saca problema di wega di dam.
Lo nos coeminza coe problemanan, koe ta f&cil pa saca.
Poco-poco lo nos bai adilanti i doena koe ta poco mas traba-
hoso i dificil. Pues, ehercicio ta haci maestro.
Nan, koe a saca e problemanan, por manda nan na
Imprenta di Yicariato coe palabra Wega di Dam skirbf den
hoeki di envelop. I nan, koe a saca nan bon, lo nos publica
nan nomber den es courant.
Promer nos ta coeminza, nos ta doena reglanan di wega
di dam, koe boso toer mester observa.
Wega di Dam .Holandsnan ta hunga na un tabla coe diez
careda, cada un di diez cuadro. Pues e tabla tin 100 cuadro.
Encaso koe bo tin un tabla coe 12 careda i 144 cuadro, bo
.mester tapa dos careda di abao i di banda robez drechi,
coe pida papel, spa saca es problemanan. Es cuadronan ta
blancoe i pretoe, of blancoe
BLANCOB.
i bruin un trai otro.
Cuadronan...”
|
|
18 |
|
“...march
di Nervi. Cada bez e tabata hiza
su cara mira bentana dj casnan,
net manera koe e tabata waak si
ningun hende no tabata bin jud.
Tabata net 12 or i solo tabata
kima sterki riba su cabez Na es
ora ai ta haci tantoe calor na Italia,
koe toer bende ta cera bentana i
porta di nan cas; di es manera ai
ningun hende por a tende e pober
mucha jora. El a larga su cabez
oai tristoe, a pega son jo, i a loe-
bida toer su tristeza pa un rato.
Poco-poco anochi tabata sera. Ora
solo tabata baha, e tabata manda
su rayonan como un adios pe dia
ai riba casnan, ceroenan, riba lamar
i riba march tambe, camina e
pober mucha tabata droeini. Nan a
abri porta i bentananan, i tabata
bini movecion riba caja. Dos mucha,
koe tabata pasa na es momentoe
ai, a ripara e mucha. droemi. Nan
a iamant i a puntr su nomber.
E pober mucha a responds nan coe
su cabez i a bolbe coeminza jora.
Nan a jama e hendenan koe taba-
ta pasa, i koe tambe a coeminza
puntr. Ma toer cos tabata por
nada., pasobra e tabata sigui jora
numa...”
|
|
19 |
|
“...kier koe den dos seman e magasina ta cl,
i aki bo tin e plan. Cuantoe hende nos tin mester? Mi ta kere,
6 metsl, 4 handlanger i 4 carpint. Com koe ta, den dos seman
e magasina mester ta cl, i maske e caba prom, mi ta paga nan dos
seman di trabao. Ma mi ta propone bo un cos, e promer dia mi ta paga
un cent chikitoe, di dos dia 1 cent, di tres dia 2 cent, i di cuater dia dob-
bel, manera dia Luna un cent chikitoe, dia Mars 1 cent, dia Razon 2 cent etc.
El a bisa baas Marti toer cos, i a bis di manda jama trahador i
bisa nan manera el a propone.
Ora trahadornan a bini, baas a bisa nans Boso por hanja 2 seman
of 12 dia di trabao, ma e shon no tin basta placa pa paga boso un-bez,
pesai e kier coeminza di paga dia Luna coe 1 cent chikitoe. ,,Kiko
baas ta meen, un cent chikitoe ? 0, keda ketoe, por ehempel dia Luna
un cent chikitoe, dia Mars 1 cent, dia Razen 2 cent, dia Huebes 4 cent,
dia Biernes 8 cent, i dia Sabra 16 cent, i asina cada dia dobbel.
Kiko baas ta kere, mi tin muher i jioenan,...”
|
|
20 |
|
“...kenshi di seman pasi. Cabai mester a bai Punda na mi lugar.
I ora e homber mes a bolbe cas, i a tende, com nan a haja mi trobe,
-asina el a bai Punda, el a bira mashd desconflA. E mes a ristra hen-
ter su- noenucoe, coe toer trankera. I ta figura mi, koe el mester a hole
algo e dia ai. .
E di tres dia Mars a jega, un dj dianan di mas fatal den mi bida.
Apena ma bai sconde manera coestumber, koe ma tende paso di mi
shon, coe gritamentoe di nos cachor. El a waak pa mira oenda ma
keda i awor el a manda cachor riba mi. Pluto coh, mord, duroe,
mas duroe....”
|
|