1 |
 |
“...alanan coe
contentoe na laria puroe; mira na brilja di blancura den
luz alegre di solo.
Kende di boso no ta conocle, e pahara, koe ta subi altoe
na lana, plamando su alanan blancoe, manera dos manoe
chikitoe? Toer stof koe por a mancba.su blancoe, e ta kit
na aire puroe i fini, i blancoe manera niebe e ta sigui su
camina den es region di luz i claridad resplandeciente.
Pakiko nos a jama asina e courant/ chikitoe, koe nos a
prepara pa boso, mi amigoenan, i koe nos ta ofrece boso
awor na promer dia di Mei? Pakiko! Bien, tende! E pahara
coe su ala blancoe ta un imagen di boso alma, koe ta brilja
arnda den pureza i inocencia di Bautismo. Boso alma mester
ta manera es p&hara boenita. Boela e tin di boela altoe na
lana, camina stof di mundoe no por manch.
Pa juda boso nos a traha as courant aki. Lezbon ihaci
loke e ta sinia boso.
Luna di Mei ta luna di la Birgen Maria. Bao di protec-
cion maternal di es dushi Mama nos ta pone boso, pidiendo
.P. plftuia riba boso alma alanan blancoe di su amor...”
|
|
2 |
 |
“...Bretanja, a comprende pronto nib-
cacion di es deber grandi.
Poco-poco a bin paree riba su cara
un mezcla di trfs'teza i temeridad, ma
ni un keho a ali nunca foi su lipnan;
. su alma hoben tabata manera un co-
raza inkebrantabel di staal endureef.
Riba un cierto dia Isolin, koe sem-
per tabata gusta di bai keire paf
pa tende canto di peregrinonan koe
tabata pasa, a bai poco leuw di
castiljo l el a keda no poco admi-
rd di contra coe Pedro Arcbibaldo
koe a entreg coe mashd misterio
un carta pa Enguerrando.
Ora Isolin a jega cas el a jama
su roeman mayor aparte i a entreg
e carta.
Acaso bo ta loebida koe mi no ta
ningun sabf manera bo? Bam, hacimi
fabor di leza es carta pa mi.
Es ora Isolin a leza lo siguiente:
Majan mainta, na di cho ora di
dia lo tabata bon pa Senjor En-
guerrando di Krougal di bai sinta
riba barancanan na costa di Plou-
gastel i tira su. bista riba e tereno
banj, pa olanan di ocano. For di
altura di es murajadan di graniet
du bista lo por contempla lamar
inmenso i su Spiritii...”
|
|
3 |
 |
“...dos meter. E hombercito
tin edad di 26 anja i tin semper
bon genio.
Senjorita Abomah ta un muher'
pretoe di Zuid-Caroline na Amerika.
E tin 2 meter 30 largoe i tin peso
di 160 K. G. 320 Tiber. Su ape-
tito ta mas koe extraordinario. Ca-
si e no tin fin. Cada mainta e ta
gasta 1% liter koffie coe tres liber
pam i un -liber manteca, Merdia e
Bk come un K.G. carni, un K.G,
pisc, 4 K.G. berdura i dos poeitoe
coe 2 KG. pam. Atardi e sa gasta
masha poco carni num&, ma berdura
i tres dozijn weboe. Den dia e no
si bebe nada sino t i awa. E sen-
jorita Abomah, koe su boz ta paree
gritoe di un leon na desierto, a bai na
Europa pa busca un cas. koe mester
ta masha chikitoe. Sino, e ta des-
pach un besi.
Warda nan bon, e blaatjinan. Na fin di anja bo fin nn boeki boenita....”
|
|
4 |
 |
“...CULTO CATOLICO.
r^szrzMZjrzrz^zjzj^JT^JZJ^
Un homber, mash. sabir i bon
catolico mes ora, tabata un dia na
presencia di un gran senjora, di
situacion altoe i masha ilustr, pero
no catolico. Nan tabata papia riba
hopi cos, ora combersacion a cai
riba ceremonianan di Tglesia cato-
lica. I e senjora altoe i fini i muy
civiliz, a coeminza hari i bofona coe
toer e ceremonia loco, coe cual
catoliconan ta ven era nan Dios.
Anto e bomber sabir a lamanta
para brutoe, a dal e senjora fini
riba su schouder i a grit coe boz
duroe : Caramba esta patoe bobo
bo ta !.. Nada, bo sa, nada abso-
lutamente bo ta comprende di nos
religion. Ki diaptre ki bobedpd
b ta bende!....
Ta di, comprepde kop e senjora
fini a haj mashh ofendf pa trata-
mentoe asina brutoe, i jen di indig*
nacion e ta latpaqta para i dici:
Ma senjor, ni promer regla di hon-
radez bo ta. conoc. Asina bo tp
trata un bebde civiliz, ?
Ma coe un sonrisa fini e homber
a responde: Dispensa, senjora E
mes, faita di cortesia kop bo ta
reprocba...”
|
|
5 |
 |
“...Bin tende9 Deni d. Mem. di: Amigoe di
Corsouw i La Cruz ta hopi les&
Mi a scirbi hopi letter capital den e charada, pa haci poco
mas trabahoso. Mester bini un letter capital den e proverbio
i si mi ta scirbi es un sol, e soiucion, ta figura mi, ta bira
muy facil.
& Si di dobbel di e edad, koe actualmente mi tin, ta
kita tripel di e edad, koe 6 anja pas, mi tabatin, anto ta
resulta e edad koe awe en dia mi tin.
Ki edad mi tin ?
4. Kiko toer hende koe n<^ tin e semper sa bisa nan a
perd, i hende koe tin nunca no a perd?
5. Cual santoe no ta biba na Cielo ?
6. Ki ora konentji tin dolor di diente?
Ki ora konentji su diente ta morde ?...”
|
|
6 |
 |
“...' Corda koe Dios ta tende bo. Enf
fin, Dios tin mi huramentoe, mi mes-
ter ten.
Mi por conta anto coe bo ?
Si, maestrp Archibaldo, i lo pos
percura pa arma i bon cabai. Adios,
ya ta tempoe pa nos bai.
I despues di a bolbe braza e pe-
regrino, Enguerrando a bolbe baha
e barancanan parA coe mes facili-
dad coe cual el a*subi nan. PurA
el a boela den boto, i despues koe
el a baha na tera den cercanfa di
castiljo, el a coeri bai cas, oenda
ya nan tabata sper co impacien-
cia i ansia.
V.
Manic di e dia koe Enguerrando
di Kerougal a hura na Pedro Ar-...”
|
|
7 |
 |
“...fada
Di tende tanto: do, mi, fa;'
Ma ta capaz di bira loco,
Bam weita koe e kier stop un poco.
Ay, mira e homber toer rnanch,
Sin por a stop e: do, mi, fa;
Si e kier a wanta, boco ketge,
Awor su cara lon ta pretoe.
Un poco inkt den su trompet
Lo caba pronto coe su pret,.
Si lenga i lipnan bira pretoe
E tocador lo fica ketoe.
Un bon conseho.
Pedro di Livorno, un homber ma-
shA sabir foi siglo XVI, tabata'
scars na placa, scars manera man-
ga di zjilet. Sin embargo e tabatin
semper bon beiz.
Un dia e tabatin koe pasa un
rio na Toscana coe boto, pero a
no tabatin ni un cent chikitoe na
sacoe. Anto el a pidi ponchero efabor
di pas, ma inmediatamente el abisa:
,,Mi amigoe, placa mi no tin, ma
lo mi doena do un bon conseho.
Despues di hopi babel, porfin e
ponchero a haja bon di hib na
otro banda di rio, principalmente
como Pedro tabata sigur koe su
conseho ta bal rnaeha hopi.
Ora nan a pasa rio, ponchero a
puntra Pedro kiko e tabatin di bisa.
Mi amigoe, asina Pedro a con-
test, mientra e tabata...”
|
|
8 |
 |
“...pueblo a
cai na roedia i tabata ketoe-ketoe
den gran expectacion. Anto e Pre-
lado a sclama coe boz altoe: Aki
boso tin, mi jioenan/ un terribel
spiertamentoe. Dios. ta doena nos
di conoce, koe, si es hoben a keda
obedecido i respetuoso pa su major,
le a jega na un edad koe su barba i
cabei ta moepstra. Ma pa motiboe
di su insolencia i rebeldla Seujor a
kita setenta anja di bida. Boso a
comprende, mi jioenan? No loebida
nunca anto es spiertamentoe asina
tristoe i instructive.
Terne Dios.
Tabata dia Biernes Santoe di an-
ja 1860. Na Amsterdam tabata bi-
ba un homber coe su esposa, sin
jioe. Homber tabata catolico, ma ta-
bata biba impio. Muher tabata bon
catolico i tabata carga su cruz pis,
coe conformedad. Tabata un cruz
bien pis, pe, di biba coe un hom-
ber asina.
Merdia banda di tres or el a pidi
di bai misa coene. Ma e pidimen-
toe a haci furioso. Promer. diabel
por kibra mi garganta, koe mi ta
bai misa, es sin bronguenza a con-
testa.
1 mira, awor ora di venganza di
Dios a bati, apena...”
|
|
9 |
 |
“...i na toer camina.
Anto nan a traba misa boenita na
toer camina Hopi bez e misa
tabata trahA na forma di Cruz,
manera p. e. misa di Santa Maria,
pa sinja koe Hesus a libra nos pa
Su Santa Cruz i koe misa ta trahA
pa baci sacrificio di misa, koe ta
un recuerdo insangriente di sacrificio
sangriente di Santa ta Cruz.
2. Na ki direccion misa mester
para ?
Generalnente, ora lugar ta permi-
ti, nan ta traha misa asina, koe
su altar ta para pa Oost. Pakiko?
Esai tin un nificacion toer especial.
Cada dia solo, koe ta plama luz i
bida riba toer cos, ta sali na Oost.
Asina tamb Hesu Cristoe, koe ta
Solo di Husticia i Berd ad, koe ta
Luz di mundoe, a paree na Oost, i
ta baba toer dia den sacrificio di misa
riba nos altar pa plama luz di su
gracia i di su amor riba toer bende.
3. Den cuantoe partida misa
ta parti ?
Misa ta partf na trfes partida: en-
trada portal di misa, nave di
misa camina bende ta Siuta i pres-
biterio, manera ta jama e lugar ca-
mina altarnau ta para i sacerdote
ta haci sacrificio...”
|
|
10 |
 |
“...2 x 3 x + 18 = x; 2 x 18; x = 9.
4. San Guan, (lamanta laat foi sonjo). 5. Sangura.
6. 1) Ora cachor ta mord, anto e tin dolor di djente di cachor.
2) Ora e ta come, anto su djente ta morde coeminda.
CHARADA.
2.
1. Di 10 lucifer haci shinishi ta cos masha facil. Ma ken
por troca nan na awa ?
Pone den e cuadronan cifranan foi 1 te 16,
a sina koe com koe bo cont sea di ariba te abao
of di abao te ariba, sea di banda drechi te na
banda robes, sea di un skina te na otro,
"semper bo ta hanja 31.
3. Ki diferencia tin tien un dokter i un ladron ?
4. Mi ta £os koe bo ta usa na 'school. Kita mi cabez i
doena mi otro, bo ta gusta mi masha i lo por hanja mi
Kiko mi ta?
bon calculad tabata bini stad coe un
pe bende nan na 4 cens i mei pa un.
cerca Ellis & Dania.
5. Un cunoekero
macutoe di weboe,
Banda di Plantersrust el a topa coe un mercadera, koe ta
puntr: Bo tin weboe di bende ? Si, e coenukero a
contesta i a baha su macutoe foi cabez; ma awor contando
nan e ta ripara, koe 12 weboe a kibra. E mercadera...”
|
|
11 |
 |
“...berde, Engue-
rrando a bisa coe amargura, Je-
han ta un cobarde. Adios Jehan ;
mi ta nenga bo pa roeman.
Mi roeman !
Mi no ta bo roeman mas!
I ami, Hermenegilda dici coe
tono severo,, si bo no ta doen
mtin, lo mi no ta bo mama mas.
Enguerrando a obedene, ma no
promer koe el a moenstra su aversion.
Alomenos, mi mama, lo bo kier
doena nos bo bendicion ?
Pues bien, sea asina.... Como boso
ta keda coe boso idea, koe Dios for
di su trono tira su bendicion riba
boso!...
Enguerrando i Isolin a hinca ro-
dia; l despues di a ricibi bendicion
di nan mama, nan a subi nan ca-
bai i nan a corre bai na cabez di
troepa, un banda di Archibaldo koe
tabata spera nan coe impaciencia.
T ora nan a perde foi bista, e
condesa i Jehan a decidi di bolbe
na castiljo di Kerougal.
(E ta sigui.)...”
|
|
12 |
 |
“...po-
co pa fresca, ta mash calor. An-
to nos ta bai misa.
No Ben, esai no I Ora misa ca-
ba, anto sf. Nos mester ofr misa,
bo s.
Wel ta bon; bai anto, mi ta
bini mas laat, anto promer predi-
cashi a caba.
>Esai no ta bon, Guancito di-
ci; nos mester asisti na henter
misa i predicashi tomb. Bo s ki-
ko Pader a bisa, koe mncba hom-
ber i muher, koe a cumpli 7 anja,
mester bini misa toer dia Domin-
go i fiesta ward.
Wel ta bon, mi ta bini.
Guancito a bai misa i mi a go-
za mash,. Kiko a socede awor,
miq sa, si ta un ola of un pisc
grandi, mi no sA. Ma un bez mi
canoa a bira i mi a cai den lamar,
Guancito, koe tabata na misa, a
tende hopi boroto afor, koe hopi
bende i muchanan a sali foi misa
i el a corda ; ora misa a caba anto
lo mi tende kiko a socede. Ora el
a sali, un bez el a tende, koe un
mucha homber, jain Ben, a hoga.
El, a spanta mash i ora el a bai...”
|
|
13 |
 |
“...el a mira mi, e di-
ci: Ben, Ben, mira com Dios a
castiga i a spierta bo. Si 60 a bai
misa coe mi, anto e cos ai lo no
a socede.
Ai Guancito, mi a bisa, por-
dona' mi i pidi Dios pordon pa mi.
Mi ta priminti koe nunca mas lo
mi falta misa, si mi ta bira bon.
Ora nan a hiba mi cas, nan a jama
dokter i el a bisa mi mama : Lar-
ge droemi bon, el a spanta, ma
no tin ningun peligro.
I ta esai, mi bon amigoe Ra-
mon, koe mi ta para dnroe koe te
awormi ta cumpli otro seman
49 anja mi a falta poco bez dia
Domingo di asisti na sacrificio di
misa.
Ma shon Ben, bo sa kiko bo
mester haci, manda e cuenta na
Redaction di Ala Blanca. Sigur
su redactor lo keda contentoe di
a haja un bistoria asina. Ta bon
pa otro muchanan ta lez, i ta nn
bon ehempel tambe pa nan.
Esai mi no por. Nnnca mi a
skirbi un carta na Padernan.
O, nan ta contentoe; mara koe
tin mas hende, koe por doena un
of otro historia, sea di nan mes of
di otro hende, basta e] no ta
ofende ningun hende.
Ta bon, lo mi larga mi roe-
man skirbi;...”
|
|
14 |
 |
“...cual Hesus ta biba i tambe
toer loke sacerdote ta haci.
7. Kiko nos ta mira na pres-
biterio ?
Promer di toer cos nos ta mira
altar, koe ta jama asina, pasobra
e ta un lugar mas altoe, destind pa
ofrece sacriflcio di misa. Promer al-
tar tabata e mesa di Laatste Ce-
na, riba cual Hesus anochi di Su
Pasion a ofrece sacrifiicio di misa
i a institui Santfsimo Sacramento
di Altar. Pesai nos altar tin for-
ma di mesa, i tabata trahd di pa-
loe den promer siglonan, i ta ta-
pd coe panja blancoe. Den es dia-
nan di persecucion, koe Cristiannan
tabatin koe hui bai bao di tera den
Catacumbanan, a ofrece saerificio di
misa riba es piedra, koe tabata cera
graf di un martir. Pes motiboe te
ainda mester tin relikfa di martir
den e piedra, koe ta droemi riba
altar.
Toer altar mester tin e piedra
meimei, koe ta untd pa obispo i
koe santo saerificio ta socede riba
dj. Den e piedra cincoe cruz ta gra-
bd, un. na cada skina i un meimei,
koe ta nifica e cincoe Santoe Heri-
da di Curpa di Hesus. E panja pu*
roe...”
|
|
15 |
 |
“...ta 100, no mi amiguito; nos falta un
cantidad di loke nos ta awor, mitar di e mes cantidad, un
cuarto di e cantidad i n promer nos ta 100. Ta nos cuantoe
ta bai, amigoe chiki?
4. Kiko hende sa haja sin coh coempra?
5. Kiko hende por tin den sacoe, koe ta bashi?
6. Ki dia hende tin tantoe wowo koe tin dia den anja?
7. Com mi ta cohe un galinja pa mat?
8.
Cerca e strepi mi ta boeta ainda dos, anto mi
tin ocho. Oom por haci esai?...”
|
|
16 |
 |
“...presta
huramentoe di obediencia na nan
hefe supremo, e hombernan ai ta-
bata bolbe disparce. Ta di compren-
de f&cilmente ki trabao Archibaldo
tabatin pa mantene orden duranti
marcha. Animosidad di mas gran-
di tabata reina den e hoben nobel-
nan i e hoben aldeanonan. Esaki-
nan, di pursi, tabatin di sufri ge-
neralmente di orgtiljo grandi, bo-
fonamentoe i hechoe odioso di e
nobelnan.
Asina cos tabata, ora nan a ga
na den cercanfa de Nevers. Un cier-
toe anochi e ehrcito di mucha. a
iega morto cansl na limite di un
bosque i nan a cende candela pa
descansa. Tabata reina un frioe
grandi, bintoe tabata grita den pa-
loenan; lobonan hambriente tabata
risca jega te acerca di e candela-
nan, koe hasta nan tabata terde
nieve krak bao di nan pia; i hopi
di e muchanan tabata kere, segun
supersticion di es tempoe, di mira
den e lobonan spokinan koe sA
camna rondia cas di hende dia di Sa-
bat Contra coestumb'er ni un so-
nido alegre tabata resona, ni un
gritoe ni canto. E cruzadonan chi-
kitoe tabata...”
|
|
17 |
 |
“...aspecto comun por a co-
noce f&cilmente koejian tabata mu-
cbanan di coenucoe. Cabesantenan
di es reunion aki tabata Lucas i
Urbano, jioenan di e coenukero cer-
ca ken e hoben Kerougalnan a so
sega un poco, anochi di nan par-
tida for di castiljo.
Par& meimei di nan companjero-
nan, koe tabata sinta toer rondo
di candela, nan tabata conta coe
hacha, i spada den mftn pa doena
forza na nan palabra, toer mal-
tratoe koe nan toer cotno mucha-
nan di coenucoe mester a soporta
na man di e nobelnan for di dia
koe nan a sali i principalmente na
man di Enguerrando di Kerougal
E mester cai promer koe toer!
toer a grita coe n boz.
Na e mes momentoe nan a teu-
de un boz rabioso i menazante:
Hala atras, groseronan, boso ta
loebida anto, koe mi ta boso sen
jor? Na roedia toer!
Un harimentoe general a respon-
de es palabranan. Esai a haci En-
guerrando furioso i sacando su spa-
da el a coeri bai riba es troepa.
Ma e mes momentoe un cinCuen
ta braza a subi na laria, arm.
coe hacha, piki, punjal riba cabez
di...”
|
|
18 |
 |
“...hermelina. Nan a hinca
roedia dilanti nan tata, koe a be-
sanan tiernamente riba nan frente.
Un pahe a lamta cortina i a anun-
cia yegada di un peregrino.
Archibaldo a drenta coe un cara
emociond.
Nobel Senjor, el a bisa, na
oenda Enguerrando di Kerougai ta,
pues mi tin di doena cuenta di dj
na su mama.
Nan a bisa mi di e cabaljerito-
nan di 14 i 15 anja; ta bo podiser
ta nan capitan?
Mi no ta hiba e muchanan coe
spada den man; ma mi a jama nan
den nomber di Reden tor di mun-
doei nan a sigui mi.
I na ki pais bo ta hiba nan?
Na Palestina.
Es palabranan a causa un im-
presion grandi.
E baron a sigui puntra. ,,Cuan-
toe di e cruzadonan .chikitoe bo a
reuni?
Cincoe mil!
Cincoe mil! Ma bo a loebida koe
rey i su hombernan a sali derrotd
den ultima cruzada?
,.Algun bez Dios ta scohe esnan
di mas dbil pa cumpli su plan-
nan.
Den toer caso, si lo mi taba-
tin jioe-homber, mi ta sigura bo
koe lo bo no tabatin honor di reu-
ni nan bao di bo bandera.
Mi a bini aki, Archibaldo a in-
terrumpi pa bin bishita...”
|
|
19 |
 |
“...29
'
Mir toer carga, mir camna ta soda,
Ta bisti mustachi a la ultima moda.
Ma e bigoti boenita ta sirbi tamb<\
Pa marra su porco gui na marcb.
MM "!
HK
Koe e ki lastra carbon riba ijs tempoe i frio
Su bigoti tambe ta sirbile CQe brilj o....”
|
|
20 |
 |
“...libremente.
Anto e mucha di school di Santa
Bosa a scirbi: ,
Pader Director !
Dios a doena 6 dia pa nos por
traha i di siete dia nos no por tra-
ha, ta dia di Sabat dia Sabra.
Ken a troea esai na dia Domingo?
Ki rey rein a a haci esai?
Tamb, mi ta mira riba Santana
casi toer camina e letter R. I. P.
Kiko esai ta nifica ?
RESPOND!.
Mi Amiguito !
,,Si lo bo tabatin un poco pacen-
shi ainda, pronto lo bo a haja res-
pondi riba es pregunta, como un
pia-un pia nos ta bai papia riba
ter e cosnan-ai. Ma mi ta mash
contentoe, koe mi a haja un carta
di bo. Mi ta gusta muchanan, koe
kier sinja un cos. I pesai mino ta
larga bo warda, ma awor mes lo
mi responde riba bo pregunta.
Dios mes a bisa hende, koe e mes-
ter santifica di siete dia, koe ta dia
di Sabat dia Sabra, dia koe Dios
a sosega di cfeacion di cieloe i tera.
Pero, nos koe ta cristian, nos no
ta celebra di siete dia, ma pkomeb
dia di seman, koe ta dia Domingo.
Ningun rey ui reina a troca esai,
ma Apostelnan mes. Pakiko ?
Promer di toer, pasobra...”
|
|