1 |
|
“...evita toer sospe-
cho; ma e8 ora el a kere di mes-
ter haci preparapion pa su salida
i di avisa su roemannan di e deci-
sion koe el a toema den nan nomber.
El a jama nan i a biba nan na
gala di arma, oenda toer e arma-
duranan antigua i boenita di nan
antepasadonan tabata colog.
Coe admiracion su roemannan a
weit arma su mes di ariba te abao,
i despues nan a mira koe su cara
a toema un otro expresion i taba-
ta lombra di entusiasmo. Ora el a
caba el a cohe Isolin iJehaniahi-
ba nan camina tabata falta arma-
dura di nan tata i a conta nan loke
a pasa riba baranca di Plougjastel,
participando nan su propsito di
sali coe cruzada.
Isolin koe tabatin un caracter de-
bil i romntico no a haci ningun
obheccion; ma Jehan a mira su roe-
mannan coe un cara severa i a pa-
pia serio i enrgico:
Coe toer esai boso a loebida un
cos, boso deber pa coe boso mama.
I mi ta bisa boso, desconfia di es
stranjero koe podiser ta busca mo-
do di ganja boso.
Es palabranan, pa un momento,
a haci impresion riba nan, ma...”
|
|
2 |
|
“...ricibiendo aki
na tera mes premio di nan obedi-
encia : al contrario jioenan rebelde
i desobedecido na bolontad di nan
major lo tin pa castigoe un morto
pronto. -
Boso ta mira, muchanan? Nunca
lo ta berdaderamente feliz el koe
no ta doena e reverencia, koe mes*
ter, na su major. Den di maldicion-
nan, koe Dios a lanza riba hende
koe ta falta coe su lej, tin es aki/
Levitanan lo sclama coe boz altoe na ho-
bennan di Isral: maldiciond sea l koe no
ta honra su tata i su mama; i kenter,
pueblo lo responde: Asina lo ta. Amen.
Cuantoe bez es maldicion ta cum-
pl coe exactitud terribell Lo mi con-
ta boso un ehempel:
Cerca Valencia na Spanja tabatin
un hoben, koe a falta coe respet i
obedieneia na su major. E tabatin
mashi capricho i no tabata bus*
ca sino di cumpli coe su mes kier.
, Pront el a entreg na toer bicio i
desorden
|
|
3 |
|
“...31
* FAIiTA MISA.
Bon dia, shon Ben! Bon dia, shon
Ramon I
O, ebon Ben, kiko bo a falta dia
Domingo ? Bo no a bini misa ? Bo
tabata maloe ? Sigur eeai ta pro-
mer bei den bo bida koe bo a fal-
ta misa ?
Promer bez no ma mi ta kere
koe ta cincoe bez di benter mi bi-
da koe mi a falta miea.' Shon Ra-
mon bo tin tempoe awor ? Anto lo
mi conta bo un cos, kiko a soce-
de mi.
Si no ta dura largoe ?
O, nol Si bo tin poco pacenehi
numa. Tende. Mi tata i mama ta-
bata biba na Punda tem di Pastor
Blommerde, koe a casa nan. Mi
tata tabata piscador i mi ma-
ma a percura pa cas. Dios a bendi-
ciona nan coe cuater jioe, dos hom-
ber i dos muher, di cual ml ta ma-
yor. Nan a casa na misa di Otraban-
da, pasobra e tempoe ai no taba-
tin misa na Pietermaai. Un scool
si tabatin i de bez en cuando a bi-
ni un Pader pa tene catesashi, te
ora un Obispo coe dos Pader i un
Broeder a bini for di Holanda ; e
Broeder bieuw mi a mira dos se-
man pas ainda. Ei a bira bieuw
i ta cam na poco-poco coe un ga-
roti...”
|
|
4 |
|
“...22
mira, mf tabata droemi na banda
di lamar. Ora el a mira mi, e di-
ci: Ben, Ben, mira com Dios a
castiga i a spierta bo. Si 60 a bai
misa coe mi, anto e cos ai lo no
a socede.
Ai Guancito, mi a bisa, por-
dona' mi i pidi Dios pordon pa mi.
Mi ta priminti koe nunca mas lo
mi falta misa, si mi ta bira bon.
Ora nan a hiba mi cas, nan a jama
dokter i el a bisa mi mama : Lar-
ge droemi bon, el a spanta, ma
no tin ningun peligro.
I ta esai, mi bon amigoe Ra-
mon, koe mi ta para dnroe koe te
awormi ta cumpli otro seman
49 anja mi a falta poco bez dia
Domingo di asisti na sacrificio di
misa.
Ma shon Ben, bo sa kiko bo
mester haci, manda e cuenta na
Redaction di Ala Blanca. Sigur
su redactor lo keda contentoe di
a haja un bistoria asina. Ta bon
pa otro muchanan ta lez, i ta nn
bon ehempel tambe pa nan.
Esai mi no por. Nnnca mi a
skirbi un carta na Padernan.
O, nan ta contentoe; mara koe
tin mas hende, koe por doena un
of otro historia, sea di nan mes of
di otro hende, basta e] no ta
ofende ningun...”
|
|
5 |
|
“...ta sobra solamente un t
2. Mi ta nomber di isla aki cerca 12 letter.
Diez, siete, och o, nuebe dokter sa haci.
Ml seis, nuebe, ocho, diez an, ta parti di mi curpa.
Ml dos, tres, cuater, mucha sa usa na scool.
Mi seis, siete, cincoe, nuebe, mucha chikitoe sa
droemi aden Ki isla mi ta ?
3. Simon tabata hunga su vlieg, ora el a mira un tao di
ala-blancoe a pasa banda di su vlieg ta bai pariba. Adios
mi 100 ala-blancoenan el a grita nan. Un ala-blancoe a
contest: Nos no ta 100, no mi amiguito; nos falta un
cantidad di loke nos ta awor, mitar di e mes cantidad, un
cuarto di e cantidad i n promer nos ta 100. Ta nos cuantoe
ta bai, amigoe chiki?
4. Kiko hende sa haja sin coh coempra?
5. Kiko hende por tin den sacoe, koe ta bashi?
6. Ki dia hende tin tantoe wowo koe tin dia den anja?
7. Com mi ta cohe un galinja pa mat?
8.
Cerca e strepi mi ta boeta ainda dos, anto mi
tin ocho. Oom por haci esai?...”
|
|
6 |
|
“...tg
wm
Ata cabez di nos raton,
Compa ta grita: .Bsta bon.
P. Lo mi hanjabo, ganjad.
Nanzi. Ma hanjabo caba, Broe, aj.
Ta jena e cas coe zundramentoe :
Compa ta balia di contentoe.
P. Ta falta saloe, e cos ta laf.
Nanzi. Bo mes a coba i drenta e graf....”
|
|
7 |
|
“...un bez casi for di mi con-
tra e homber, koe tabata rema. Mi
cabeinan a pega den un buracoe
di rema, asina koe a ranca nan
coe raiz i toer foi mi cabez.
Mi sabi koe ora nos a bai Tita-
nic nos a salba algun homber. ma
solamente doe suceso tin, koe mi por
corda bon.
No leuw di e lugar camina Tita-
nic a zink, nos a haja un boto
boca bao. Riba su kiel tabata sin-
ta 20 homber. Nan tabata sinta
pegi cerca otro i tabata ten du-
roe; ma e di mas balente mes taba-
ta asina stijf di frioe, koe tabata
falta poco toer a slip cai for di
kiel di e boto. Nos a pasa nan den
hoto i nos a ripara koe cuater ta-
bata -morto caba. E cuater morto*
nan nos a tira den lamar, e otro-
nan a hinca nan curpa den un hoe-
ki di nos boto, mientra algun ta-
bata tolondr. i tabata papin un
palabra pa otro manera hende lo-
co. Mas aja -nos a mira un porta
ta drief, koe mester tabata di Ti
tanic. ...
Riba dj tabata droemi boca bao
un Japons, si un homber chikl. El
a marr bon duroe riba e porta coe
un cabuja.
Asina leuw...”
|
|
8 |
|
“...bez, ma e tabata bai, asina koe e
hanja permision di Perpetua. El
tabata hiba un boericoe tambe, riba
cual e tabata s bai coe su lechi.
Herman tabata soima e bestia aki
mash. Mash bez ei tabata larg
corrs bai padiianti, mientras el ta
keda kita flornan of busca piedra-
nan boenita, i e buricoe tabata bai
largoe sin bira na ningun camina,
na e lugar koe e mester a bai.
S ta sigui.
BSTA SABIB!
Tabata biba na coenucoe un shon, koe kier a larga traha un maga-
sina pa warda toer cos aden, ma tabata falta placa pa paga trana-
dornan. E tabata spera placa, ma nan no a bini ainda.
El a jama baas Marti i dici coene: Baas, mi tin toer material aki,
piedra, kalki, zantoe, paloe etc., ma mi .no tin placa ainda, i awor koe
tempoe di awa ta bini, mi kier koe den dos seman e magasina ta cl,
i aki bo tin e plan. Cuantoe hende nos tin mester? Mi ta kere,
6 metsl, 4 handlanger i 4 carpint. Com koe ta, den dos seman
e magasina mester ta cl, i maske e caba prom, mi ta paga nan dos
seman di trabao. Ma mi ta propone...”
|
|
9 |
|
“...116
Historie di an baricoe, cont p mes.
CAPITDLO IV.
Henter tempoe di frioe raa keda pa mi cuenta, sin koe ningun hende
a puntra pa mi. Falta poco ma moeri di hamber. Den di esai mi
tabtin tempoe na abundancia di pensa riba consecuencia di mi mal
comportacion. Bemordemientoe a cuartiza mi cerazon i ma forma tin
bon proposito pa coeminsa un bida nobo.
Asina primavera a habri, ma bai bishifca pueblo njfcerca. Un babel
di otro mundoe : hende, cantidad di hende, toer bist! di besta, i un
mucboedumbre di buricoe. Nan mi ta meen e buricoenan tabata
lombra di gordura i nan cabez tabata toer na flor.
n-~\
r'
-
mm
Mi kier a sabi e cos te na placa chikitoe. Ma jega acerca, i awor
un dj buricoenan a tene pil di mi: Mira e kapstok-ai. Siguretambe
ta bin toema parti den poestamentoe. Pero no tene cuidao, e lnmuertoe
lo no gana nada!
Mes ora ma loebida riba mi bon proposito, bira furioso trobe. I ma
pensa: mara mi tambe por poesta coeri, pa cera nan boca.
Buchi Paula, oenda nan ta poesta coeri...”
|
|
10 |
|
“...di drai mira patras, hari nan. Esta furioso
nan tabata riba e buricoe flacoe. Dos bes e buricoe di Buchi Paula a
alcanza mi. Pero coe un salto balente raa gan. Porfin el a pone su
djente den^ mi raboe. Mi por a moeri di dolor. Sin embargo ma ranca
bai, coeminsa coeri, boela furiosamente. I ma jega hopi promer koe
toer e otronan. Un aplauso general a ricibi mi aja.
Maa Nono a keda loco di contentoe. Su wowo jen di awa el a bai
cerca president pa acepta e premio koe ma gana.
Pero codishi no s. falta nunca. Ata Buchi Paula i shon Panchi'to ta
reclama ; e premio pa nan buricoe, koe a jega di dos. I nan ta grita :...”
|
|
11 |
|
“...Pueblo a gusta e punja koe el a tira pe dos homber pretentidonan.
Brabo. Biba nos president.1
\V<
mMm
mmm
mmm^m
mmm
Bucbi Paula i shon Panchitoe a retira, grunjando mescos coe cach
bieuw.
Ami tambe a retira. Den e dos ra di tempoe bende a doena mi
caba tantoe disgustoe, koe ma bolbe busca mi mondi jen di libertad.
NADA TA CHIKITOE.
Nan tabata traba uu puente di
beroe riba un rioe di Elzas-Lota-
ringa. Un benter anja nan a pasa
na e trabao, porfin nan tabata cl&,
un sol schroef tabata falta ainda.
Ingenieronan a encarga un smid di
haci e schroef asina fuerte i duroe
posibel, como e tabatin di cerca
partida di mas principal di puente.
Tabata dia Sabra tramerdia. E
smid tabata desea di toema un
poco sosiegoe. Tentaci.on a drent
pa haci e trabao pur-purd numa.
Pasobra tabata un cos chikitoe nu-
m, un schroef sol; nada mas. Ten-
tacion tabata grandi, ma su deber
a drenta lucba coe su deseo di so-
siegoe i a gana riba dj. Coe ani-
mo el a coeminza su trabao, el a
traha coe constancia...”
|
|
12 |
|
“...mas feliz: Herman, koe
a desea tan toe di ricibi su Dios of
Norberto, koe a scapa awe di un
peso mash. grandi, koe tabata mor-
tifik mash anja. Henter dia Her-
man a keda cerca su familia adop-
tiva. Siguiente dia Norberto a con-
ta nan toer su historia. E piscador
n priminti di hib Aiemania pa bai
busca su familia; ma esai no tabata
posibel, pasobra e no tabata sabi
nan nomber.
Manec Marco a companj hijj
playa bai confirms. Ora misa a caba,
nan acohecamina pabaicas, marnes
ora Herman a haja falta di su me-
daljn. Spanta nan a keda para. Oen-
da el porta? Nan a coeminza busca
abao na caja Bao di nan busca-
mentoe nan a jama atencion di un
poliz. El a puntra nan ta kiko nan
tabata busca. Ora el a tende koe ta
un medaljn, e dici coe nan, koe e
criar di hotel, koe tabata pasa net
na e momento ai, a haj den misa,
na lugar camina un senjora koe a
bini ajera na hotel a sinta. El ta
bai hib pa e senjora; corre duroe
boso ta haj. Mes ora nan a coe-
minza corre e homber su tras, asina
duroe koe...”
|
|
13 |
|
“...127
rai orea ; nan tabata cajente-cajente, i mi costfa tabata bati mescos koe
oloshi.
Su cara a bira serio, i e di coe Guancito : Ta bo mes falta. Bo
a doen mucboe coeminda. Di mas nunca no por ta bon. Awor nos
mester jama dokter pe.
Dokter a bini, coe un cuehioe fini, el a doena un cortA den bena di
mi garganta, de la manera koe un rayo di sanger a salta for. Mes
ora ma sinti un alivio grandi, cabes i rosea a baha. Dokter a marra
e herida, el a manda mi den hoffi, i el a doena orden pa mi no come
nada pis&. Bloot jerba frescoe pa drecha stoma Poco-poco ma bira
bon trobe.
mam
imm
mmsmm
:-v
Mil sorto di carinjo e chikitoenan a moenstra mi den mi enfermedad.
Dos bes pa dia nan tabata bishita mi den hoffl. Anochi nan mes
tabata trece mi den stal. Jeannette kier a fia mi su sprei, Guancito
su coesintji. Un dia nan carinjo a bai asina leuw, koe nan a lora mi
pfa den catoena, creyendo koe mi ta sinti frioe. Asina ma cura pronto
i ma pasa un verano mashA contentoe.
_______________________...”
|
|
14 |
|
“...cieloe i tera t Hos6 Maduro i Enrique Torres.
2 Kiko Gouverneur tin bao di su zapatoe, ora e ta camna
(Jen lodo ? Gttillermito kantine.
3. Mi ta semper den bondad, nunca hende por haja mi den
tristeza verdriet. Si 1k> cera mi don. cajon, mi ta biba
mes frescoe koe dos bez don cas di un coronel. Ken por
bisa mi ki jama mi? Hermanzoo.
4. BBBBB = = = = XXY. P- Armando Simon.
5. Mi ta nomber di un isla den Oost-India, di 7 letter.
3. 2. 5. 1. ta un cos pa tapa cabez den invierno.
3. 7. 5. no por falta na un porta.
5. 6. 3. ta coeri na Curacao.
PAtrnn v. d. Veen....”
|
|
15 |
|
“...a larga e cas, camiua toer a biba
asina trankil, contentoe i feliz.^ El
a keda awor e sol, i awor 1e sintx
mas tantoe perdida di su esposa
stim,. Ma mester a socede asina
i el a consol koe siguranza, koe el
a confla su jioenan na bon man,
i koe lo nan hanja ai maske ta un
parti numa di e carinjo di nan ma-
ma stim. ....
Dia 11 di Mei 1907 e tabata hiba
su dos jioenan chikitoe na combento,
oenda nan tabata serricibf coe mash
carinjo. Reverenda Soeur Superiora
a sigur koe su jioenan lo no hanja
falta di nada. Consol, pa es sigu-
ranza e tata a despedi cordialmente
di su jioenan, coe wowo jen di la-
grima, i c unpanj pa e Superiora
el a sali. Ora koe nan jega na por-
'ta di combento, el a pidi Soeur Su-
periora di percura bon pa su jioe-
nan, principaimente pa Nelly, paso-
bra e tabata un mucha masha
debi i delicada.
Soeur a bolbe lih cerca e mu-
chanan, i a hanja nan manera el
a bai larga nan, un banda di otro,
teniendo otro su mn. . .
Ora el a mira nan para ai, ban-
don tan chikitoe, su wowo...”
|
|
16 |
|
“...toer
hende tantoe muchanan como Soeur.
Principalmente Soeur Inmadulada,
koe tabatin di percura pa mucha-
nan, e tabata stima mash, mien*
tras e Soeur a pone toer su aten*
cion pa conoce e coerazon di mucha.
Nelly tabata Un mucha mashA sa-
bir, mas koe otronan di mes edad, e
tabata mashA gracioso i generoso,
pero Soeur a ripara tamb, koe e no
tabata larga di tin su falta tamb.
Tin bez e tabata paree poco brutoe i
cabezura. Ora Soeur ta bis e mester
sinta ketoe, hopi bez el a coeminza jo-
ra mashA. Soeur tabata kere, koe e
tabata haci asina, pasobra e no por
a haci loke e tabata kier, i pesai el a
hanj obligA di corrigi es falta. Pero
despues nan a ripara. koe Nelly su
wesoe di lomba tabata doblA, loke
a caus un dolor grandi i a haci
koe e no por sinta ketoe. Sin em-
bargo, nunca Nelly a keha nada
di loke e tabata sinti, maske su
curpa tabata sufri maeha dolor pa
causa di su enfermedad, koe hopi
tempoe a keda scondf pa toer hende.
Soeurnan a ripara, koe Nelly no
tabata contentoe manera promer...”
|
|
17 |
|
“...dal mi cabez duroe contra un muraja i
ma cai abao i for di mi tino. Ora mi a bini bij, tabata laat caba, i
mi a tende tres bende, sintA kan toe di camina, papia coe otro. Figura
bo com mi a keda stranja, ora for di nan combersashon mi a haja sa-
bi, koe e tres hendenan tabata e director di circo coe su muher i su
jioe, e donjo di Gastatodo. Nan mester a pasa hopi miseria, pasobra toer
tres a paree mashfi flacoe. Mi consenshi a hanja mas dule, pasobra mi
a comprende koe esai tambe tabata pa mi falta. Di rabia pueblo a tira
Gastatodo coe piedra, pasobra mi a. munstra mi mas sabir koe n.
Gastatodo a hanja golpi pisar, koe el no por camna mas i koe e
director di circo mester a larg cerca un bon hende pa cuid. Ma for
di e dia ai nan a perde nan ganamentoe i hopi dia nan a pasa sin
un cens chikitoe, sin nada di come.
Na mes ora ai di golpi a dal un idea den mi sintir. E mainta
Guancito a caba di bisa mi: Mara bo por drecha bo bida. Wel bon
anto, mi dici, mi ta baj drech, i awor aki unbez.
M1....”
|
|
18 |
|
“...combai i,, ki dia
el ta sali trob. Toer tabatin ma*
shA duele di e pobercito, koe el mes-
ter a keda cerA, alanan cortA. Has-
ta nan a kerle sin pluma, tristoe,
flacoe, sin gustoe pa come, coe de-
seo mas pa moeri koe pa biba.
Algun a duda, k no sali nunca mas.
Tabatin koe a jor caba, kerien-
do koe el a moeri di desesperacion,
o! koe nan a tir mata.
Kico a socede anto? Nan a corta
su ala. Ma falta di coeminda el no
a hanja ni un dia. Ni corda Mi tin
dos cahita -jen di charada i cuenta,
koe su bon amiguitonan a manda
pa su coeminda^ tantoe nan ta stim.
Toer cos nan a manda p, basta
cos di pasa boca no a falta.
Ala Blanca ta na bida ainda ?
Ken por duda, koe a mir sali ba-
lente atrobe dos seman pasa ? Boe-
la el a boela koe tabata un gustoe
pa bende mira. El a subi na laria,
pasa rond toer camina buscando
toer su amiguitonan bieuw pa coe-
minda nan, bati su alanan di con-
tentoe pa gradici nan pa nan ca-
rinjo di amistad, loco di legria, koe
mask el a keda leuw for di nan bista,
nan no a mand...”
|
|
19 |
|
“...dok-
ter i esaki a ripara caba den es
mucha e mes enfermedad. koe a
causa morto di su mama. Despues
di poco dia el a bira mas maloe
i dokter a declare incurabel.
Maske nan tabata percura bon p,
su debilidad a bira mas grandi dia
pa dia, asina koe toer hende ta-
bata kere koe Nelly lo no scapa
mas.
Un dia Nelly a puntra pa Souer
Inmaculada. Esaki a bini un bez
na cama di su angel chikitoe, i
Nelly tabata mash, contentoe ora
el a mira su Soeur stim,. Ora Soeur
a baha su cabez riba dje pa puntr
ki falta, Nelly a cohe Soeur braza,
i mientras e tabata tene es cruz,
koe Soeur tabatin riba su pechoe,
duroe den su m&n chikitoe, zoentj
coe amor tierno. Despues koe Soeur
a pidi mas bez, Nelly a larg bai,
i te den su alma Soeur a sinti e
prueba di stimacion, koe su disci-
pel chikitoe a doen.
Mientra Nelly tabata droemi na...”
|
|
20 |
|
“...Miguel Duron
3. Ki diferencia tin den trabao di kuiper i di trabao di
carpenter di barcoe ? p K
4. Coe kico mester jena nn calebas bashi, p bira mas
p K
Ken sabi, ki tem tabata biba Godefrido di Bouillon? p k
Kico a bai pa mas ultimo den area di No ?
Mi promer ta yugo di baca
mi segundo ta span di dak di cas
mi tercero ta 50
mi cuarto tambe ta span di cas
mi kenter ta coi hunga. pa simon
Ki sorto di piedra nan ta saca for di boca di haf di
Corsou? . # ,..
9. Ora un zapatoe ta ola, ta kico ta falta amda pa bistie?
Amleroe dl Aruba
lih ?
5.
6.
7.
8.
10. Com esai por ta ?
Mi a drenta den un cas, i i ma mira den e cuarto ai nn
un hende biboe sin cabez.
VARIA-
t wta CORDAUENTOE DI HENDE.
Larga bo amigoe pensa un numero; despues mand dobl ;
caba bis: conta acerca 5 y luego multiplica e suma k tin,
co 5. Larg bolbe conta acerca 10 y multiplica pa di dos
bez ioke el a hanja coe 10. Tene e producto bon-bon
den bo memoria.
Awor den bo cordamentoe bo ta kita 350 fo i e producto
kea hanja y luego bo...”
|
|