1 |
|
“...na suela. El a -cai
rodia banda di su roeman, koe
casi no tabata doena ningun^ sen-
jan di bida. El a yena cercana coe
su gritoenan di auxilio. Riparando
trompet di su roeman na suela, el
con coeminza supla.
Gritoenan duroe a doen^di com-
prende, koe nan a tendle. Poco ra-
toe despues su amigoenan a rondo-
n, gritando: Traiciou! Traicion!
Nan a rondon, e herid. i nan a
decidi di hible na Castiljo di Ba-
ron di Chavannes ai cerca. Den es
tempoen an ai toer castiljo tabata
un Fugar di refugio pa esnan koe
tabata sufri.
Despues di diez minuto di cami-
na nan a yega na porta dl Castil-
jo. Algun flechero. a bin contra e
corteho tristoe i a larga nan dreu-
ta sin ningun diflcultad.
Un cuartoe di ora despues En-
guerrando tabata hib& na castiljo;
nun a pone verband na su herida
di poco ratoe el a abri wowo; el
a recoaoce su amigoenan i su roe-
man, i a gradici nan coe un bista
di amor.
Isolin a bin keda sol na cama di
su roeman, ora e otronan a bolbe
na campamentoe pa pidi husticia
riba es crimen...”
|
|
2 |
|
“...dj
na su mama.
Nan a bisa mi di e cabaljerito-
nan di 14 i 15 anja; ta bo podiser
ta nan capitan?
Mi no ta hiba e muchanan coe
spada den man; ma mi a jama nan
den nomber di Reden tor di mun-
doei nan a sigui mi.
I na ki pais bo ta hiba nan?
Na Palestina.
Es palabranan a causa un im-
presion grandi.
E baron a sigui puntra. ,,Cuan-
toe di e cruzadonan .chikitoe bo a
reuni?
Cincoe mil!
Cincoe mil! Ma bo a loebida koe
rey i su hombernan a sali derrotd
den ultima cruzada?
,.Algun bez Dios ta scohe esnan
di mas dbil pa cumpli su plan-
nan.
Den toer caso, si lo mi taba-
tin jioe-homber, mi ta sigura bo
koe lo bo no tabatin honor di reu-
ni nan bao di bo bandera.
Mi a bini aki, Archibaldo a in-
terrumpi pa bin bishita e hoben
senjor di Kerougai, koe anochi ta
her id & tan desgraciadamente pa un
di su companjeronau.
,,Bo deseo lo ta cumpli!
Asina Enguerrando a mira Ar-
chibaldo el a gritle: E mes^ en-
tusiasmo koe a haci mi sigui bo
ta anima mi te ainda i l aigui
anima mi, te ora bo plannan ta
cumplil...”
|
|
3 |
|
“...foi
candela a boela, toer kimando bra-
z, i a pega su panja na candela. E
mucha i e traidor a keda lucha al-
gun momento den e lamar di can-
dela te koe toer dos a disparce
huntoe coe e barcoe den olanan di
lamar.
E otro botonan a gana playa li-
her. Segun e muchanan tabata bai
desembarcando, catiboenan tabata
rondona nan, marra nan mfln riba
nan lomba i tabata hiba nan bao
di sl di zwiep na e negociantenan
di catiboe, koe bistf coe nan pdnja
multicolor tabata bende e muchanan
pa un bagatel na esnan koe tabata
bieder mas altoe. Archibaldo i Felipe
Aubriot tabata para den e sorto
di vindishi i tabata ricibi pago di
nan traicion, consistiendo di un caha
coe oro, piedra preciosa i panja fi-
ni. Net Enguerrando ta ripara e ban-
dido i e ta bis: Hudas, bo nom-
ber sea maldicion. den toer siglo !
Sea maldicion pe lagrimanan di
nos mama Fierno lo paga bo pa e
maloe koe bo a haci nos !
Di rabia wowonan falsoe di Archi-
baldo a jena coe sanger; el a cohe
up sabla turco i lo el a parti cabez
di e hoben...”
|
|
4 |
|
“...mester a wanta; solamen-
te algun spant pa amenaza
atrai pa promesanan briljante a
renega f di nan tatanan. Riba tra-
pinan di piedra di un pacus di mas
principal di Damiate tabata sinta
un anciano, bisti coe un panja di
lana largoe; de bez en cuando hen-
de koe tabata pasa tabata doen
un limosna. Tabata un monhe an-
ciano di Brelanja, conoci general-
mente coe nomber di Wilfredo. Esa-
ki a toema riba dj pa juda e po-
ber catiboe europeanonan segun su
fortaleza i principalmente e tabata
juda esnan di Bretanja.
Riba un cierto dia, koe el tabata
sinta manera coestumber, dos euro
peano a jega cerca dj i a keda para
mir den sllencio. Un di nan, bistf
coe un panja pretoe largoe, tabatin
apariencia di un sacerdote, e otro
tabata paree un boben timido di
mas menos diez cuater anja. Nan
tabata companj di 3 sirbiente bon
arm. i un otro koe tabata guia un
mula hopi curg. E monhe anciano,
como si el a adivina loke e biahero-
nan kier a puntr, a lamanta para
i a bisa nan coe amabilidad cordial:
,,Segun...”
|
|
5 |
|
“...koe nunca mas lo mi
mir. Ma esai mi sabi, koe e no ta-
batin miedoe di moeri.
Su ultimo pnlabranan, ora el a
bisa mi, koe lo e haja un lugar den
e boto siguiente, a obliga mi keda
para waak esai, te ora e ultima chis-
pa di speranza a boela bai. Muchoe
muhernan tabatin e mes speranza aki
koe mi, koe nan esposo lo bini coe
e boto, koe sigui. Sin e speranza aki
lo ta loco mes nosabira i tira nos
curpa na lamar.
M?a larga salba mi, pasobra mi
a feere, koe e tambe lo-salba, ma tin
bez mi ta invidia esnan, koe ningun
poder mundano no por a ranca nan
foi braza di nan esposo. I tabatin
muehoe denter di e pasaheronan ba-
lente di segunda clase. Ma contem-
pla nan par cerca nan Queridonan
te na ultimo i ora siguiente dia,
nombernan tabata jam abordo di
Carpathia nan no tabata aji 1
E boto, koe mi a bai coen taba-
ta jen i no tahatin mas muher na e
banda aki. E di cincoe oficial a boela
adn i a doena orden pa e baba.
Matroosnan riba dek tabata pun-
to di cumpli coe e orden, ora un cos
trietoe a toema...”
|
|
6 |
|
“...problemanan. Es cuadronan ta
blancoe i pretoe, of blancoe
BLANCOB.
i bruin un trai otro.
Cuadronan pretoe tin numero,
manera bo por mira i riba es
cuadronan mester pone piedra-
nan i hunga e wega. Mester po-
ne tabla asina, koe cada hun-
gador tin den hoeki na m&n ro-
bez un cuadro pretoe. Mira es
ehempel koe nos ta pone aki.
Nos ta conseha di doena cuadro-
nan un numero, pa bo por com-
prende bon pregunta i respon-
dinan.
Piedranan pretoe ta para riba
cuadronan di 1 te120; piedranan
blancoe riba esnan di 31 te 50.
Den respondinan ta anota zetnan pa un strepi, pe. blancoe
33- -28, loke ta niflca, .koe e piedra blancoe ta bai di No. 33 te na 28.
Comementoe di piedranan nos ita moenstra pa dos punta
pi'e. pretoe: 28: 19, loke ta nifica, koe piedra pretoe di 28 ta
come blancoe '23 d ta bin para riba 19.
< Corda, koe promer nos ta jama cuadro, koe piedra of
dam ta bandona, i anto e cuadro, riba cual piedra ta bin para.
Ora ta come un piedra of mas, no ta jama e cuadronan
di piedianan, koe*ta com...”
|
|
7 |
|
“...ALA BLANCA
DEDICA NA NOS HUBENTD.
No. 17
ALA BLANCA TA SALI
CADA DOS SEMAN.
1912
Un administration milagrosa.
Nos tabata reuni atrobe na nos
club di oficial. Di tres cien miembro,
koe nos tabata, a sobra solamente
cien toe i sesenta; morto a separa
e otronan for di nos. Esnan koe ta-
bata reuni awor, tabata bieuw, lu-
chando coe incomodidad koe edad
ta trece, un partida tabatin cabei
blancoe, otro un cabez limpi caba.
Naturalmeute nos a coeminza pa*
pia di toer, koe a disparece, di
nan koe a moeri, i cada bez un
tabata puntra : Bon ta corda tal
i tal ? e pregunta tabata e re*
fraD, koe nos tabata repeti na toer
reunion, ora nos tabata records
toer pasashi bieuw. Nos a papia di
Julien, koe a perece na Bomy, di
Brahand, di Mezensac, di Anthonie,
koe un bala a boel a su cabez di-
lanti di bista di toer troepa.
Nos toer tabata pensativo i im-
presiond cordando riba nos ami-
goenan.
I d Iramond, capitan Charry
a puntra, boso n ta corda d Ira-
mond ?
Di ripiente commandant Faber a
coeminza papia...”
|
|
8 |
|
“...coe un sonrisa di_ bo-
fon: E mester carga toer e animalnan, koe e jioenan tin idea di tira.
E tata coe e tres otro cabaljerona a tira hopi p&hara; den dos
ora i tem nan tasch a jena. Pero loke ta e tres mucna bromadornan,
koe a trece un buricoe pa carga tantoe p>hara, nan no a tira nada,
ni un totolica sikiera. Nan tasoh a keda plat mescos coe un depchi.
Un sinjal di trompet a reuni nan toer na un desajuno delicioso. Pas-
telan, ham, weboe hereb, keshi, koeki.
I awor atrobe ma observa un cos. Esnan koe a traha menos a co-
me mas. E tata tambe a nota esai, i di coe e muchanan. Esta un
carga pis& e buricoe tini. Toer e grandinan a hari.te jora, peroechi-
kitoenan a bira cor&. mescos coe kreeft. Eicardo a responde: Papa
mes tabatin toer cachor, pesai nos no tabatin ningun pa cohe e p&-
haranan, koe nos a tira....”
|
|
9 |
|
“...priminti Maria di la-
manta un boenita estatua na su
honor meimei di plaza di nos pueblo,
si toer jioe di Roiffieux, koe taan or
den guera, ta bolbe biboe meimei
di nos. Toer hende a ricibi e idea,
manera ta cieloe mes a inspir, toer
a acept i for di mes ora speranza
a bolbe drenta den coerazon di toer
hende. No tabata poco, loke Roif-
fieux a pidi La Birgen. E 72 ho-
ben tabata plamd toer camina, na
toer campo di batalja sanger a
corre na rioe, nan a toema parti
na batalja di mas eangrient como
esnan di Gravelotte, Metz, Reichs-
hfen etc. Patria a pidi uu sacriti-
cio nobo, el tabatin mester di mas
solddnan, pasobra a bai fatal pa
Francia. Roiffieux tambe mester
manda mas di su jioenan. Pero
den toer e peligro un man invisibel a
protega nan, ta pa milagro nan
toer a keda conserve. La Birgen
Maria mes a scapa su jioenan. Gue-
ra a caba, toer jioe di Roiffieux a
bolbe, ni un a falta.
Ta claro, koe despues di un pro-
beccion asina evidente, tabatin ma-
shj animacion pa e colecta koe a
pasa pa...”
|
|
10 |
|
“...prepar bo ta planta e semianan.
Di tres, bo mester toema precausion ora ta muha e tera,
koe bo ta haci uso di un gieter, coe buracoe masha fini.
En toer caso awa mester cai manera un huma di awa mu-
ha e tera Di mater, bo mester tene cuidao pa scof di
kalki, no ta bini den bo wowo, i tambe coe bo dede no ta
mishi mas coe e tera, despues di a muh coe awa, pasobra e
stof di kalki ta pica, i e kalki, ora ta muh, ta kima.
Nos ta spera, koe muchanan ta keda masM contentoe di e
boenita experimento. Esnan koe no tin toer e cos ai pa ha-
ci e experimento por pidi frater of sceur di haci pa nan
den scool despues di vacancie. 8. Wiriwiri. 9. Pretoe el
a pasa. 10. Horloge.
Charada.
1. Un hende tin pida tera di 100 M largoe i 50 M anchoe.
loo m El ta pidi un arquilecto traha
un cas riba e tereno. Ma el kier
koe e cas lo tin 100 M lar-
3 goe i 50 I anchoe, di tal ma-
nera, koe ta sobra basta tere-
no pa un hoffi, koe tambe tin
100 M largoe i 50 M anchoe. E
100 M arquitecto di, koe ta cos coe no
por...”
|
|