1 |
 |
“...y (T'a
1
ALi ETA N [CA
P
DEDICA NA NOS HUBENTUD.
; rVo. 2 . A LA BLANCA TA SALI CADA DOS SEMAN. 1912
p QXD T
Cruzada di Muchanan.
ui.
Siguiente mainta EDguerrando a
baba, bistf na jaagd den hardinnan
di castijjo, i cuidadosamente eladren-
ta un camina bandona koe ^tabata
bai pa lamar.
Coe bisfca penetrante el tabata
sonda horizonte na toer camina.
Alfin el ta tende di aleuw un canto
halt i el ta mi ra un boto di pis-
cador ta acercando. t Mes ora En-
guerrando ta jama e 'piscador, koe
ta bira bin coh i hib na Plou-
gastel.
Asina el a gana playa el a cohe
su trompet 1 a toca un jamada i
inmediatameute un otro tocamentoe
di trompet a respond. El a dirigi su
pasonan na direccion oenda e sin-
jal a sali, koe de bez en cuando
tabata repiti. Di aleuw campananan
tabata bati ochor, i alfin Enguer-
rando a haj den presencia di e pe-
regrino koe a coemind coe un
inclinacion profunda.
Pues bien, e hoben Senior di
Kerougal a bis, pa haci kiko bo
a combida mi aki coe tantoe mis-
terio...”
|
|
2 |
 |
“...reconoce bo autoridad
Majan caba! I ^mi mama?
Bo mama lo keda coe su jioe
muher. Nan lo reza bon pa boso i
ademas den dos anja di tempoe boso
lo a bolbe.
' Corda koe Dios ta tende bo. Enf
fin, Dios tin mi huramentoe, mi mes-
ter ten.
Mi por conta anto coe bo ?
Si, maestrp Archibaldo, i lo pos
percura pa arma i bon cabai. Adios,
ya ta tempoe pa nos bai.
I despues di a bolbe braza e pe-
regrino, Enguerrando a bolbe baha
e barancanan parA coe mes facili-
dad coe cual el a*subi nan. PurA
el a boela den boto, i despues koe
el a baha na tera den cercanfa di
castiljo, el a coeri bai cas, oenda
ya nan tabata sper co impacien-
cia i ansia.
V.
Manic di e dia koe Enguerrando
di Kerougal a hura na Pedro Ar-...”
|
|
3 |
 |
“...bira loco,
Bam weita koe e kier stop un poco.
Ay, mira e homber toer rnanch,
Sin por a stop e: do, mi, fa;
Si e kier a wanta, boco ketge,
Awor su cara lon ta pretoe.
Un poco inkt den su trompet
Lo caba pronto coe su pret,.
Si lenga i lipnan bira pretoe
E tocador lo fica ketoe.
Un bon conseho.
Pedro di Livorno, un homber ma-
shA sabir foi siglo XVI, tabata'
scars na placa, scars manera man-
ga di zjilet. Sin embargo e tabatin
semper bon beiz.
Un dia e tabatin koe pasa un
rio na Toscana coe boto, pero a
no tabatin ni un cent chikitoe na
sacoe. Anto el a pidi ponchero efabor
di pas, ma inmediatamente el abisa:
,,Mi amigoe, placa mi no tin, ma
lo mi doena do un bon conseho.
Despues di hopi babel, porfin e
ponchero a haja bon di hib na
otro banda di rio, principalmente
como Pedro tabata sigur koe su
conseho ta bal rnaeha hopi.
Ora nan a pasa rio, ponchero a
puntra Pedro kiko e tabatin di bisa.
Mi amigoe, asina Pedro a con-
test, mientra e tabata dal e amis-
tosamente -riba su schouder, si...”
|
|
4 |
 |
“...obstante e
miserabel Medrico Aubriot tabata
grita numa:
Fuego griego nos ta perdf!
fuego tabata un invencion hor-
ribel di Griegonan, un candela, koe
nada por a paga; hasta den awa
mes e tabata sigui cende. Den poco
ratoe e barcoe a bira un klompi
biboe di candela, oenda e muchanan
infeliz tabata coeri bai bini. Na
promer momentoe koe candela a
coeminza, matroosnan di e otro
barcoenan a coeri bin doena auxilio
coe boto, den di cual e muchanan
koe por a scapa, a boela.
E Medrico Aubriot cobarde, in-
consolabel coe perdida di su barcoe,
tabata bai salta trompecando den
un boto, ora un dje muchanan des-
graciado, koe no por a hui foi
candela a boela, toer kimando bra-
z, i a pega su panja na candela. E
mucha i e traidor a keda lucha al-
gun momento den e lamar di can-
dela te koe toer dos a disparce
huntoe coe e barcoe den olanan di
lamar.
E otro botonan a gana playa li-
her. Segun e muchanan tabata bai
desembarcando, catiboenan tabata
rondona nan, marra nan mfln riba
nan lomba i tabata hiba...”
|
|
5 |
 |
“...anja;1640 pa 51; despues
di e tempos ai no tin nada mas
notfi, pa mo.tiboe koe de Ruyter
mes a destrui su notanan di e tem-
poe ai.
Ta basta tristoe; ma e hechoe koe
nos ta bai conta, ta keda mes boe-
nita, i su berdad mes sigur, aunke
e no tin fecha.
E tabata den lam di West-Indi
caba, ora di ripiente el a mira un
barcoe di gera Spanj ta bini riba
di. Manera boso s&, e tempoe ai
Holanda tabata na gera coe Spanja;
nos admiral i su tripulacion no
por a spera nada bon di e barcoe
grandi ai. Como eu boto chikitoe
tabata corre bon, el a kere koe e
por' a scapa, i como e tabata un
marinero toer af e tabata s4 pro*
becha bon di bientoe i stroom. Ma
e biaha aki toer su capacidad no
por a sirbi, i pronto Spanjolnan
tabata para su dilanti.
Hombernan! de Ruiter a grita
mes calmo koe semper, awor no ta
cos di loco. E senjor alto aki kier
doena nos un saludo coe su cajon-
nan, i esai por para nos maloe. Ma
nos por venc, si Dios juda nos i
si boso toer ta pensa manera mi.
Bam poerba!
Sigur I sigur I toer...”
|
|
6 |
 |
“...tabata mira morto nan dilanti.
Mira, mira! de Ruiter tabata
grita, nos Spanjol ta balia mane-
ra hende fuma. At ta zink cabal
Di berde, lamar a kibra e barcoe
Spanj na pida pida i asina lihejtf'
koe tripulacion no tabatin mucno
tempo pa drenta den boto.
Olanan tabata hiba hopi hende
leuw di nan barcoe, di manera koe
nan tabata hera di hoga.
Hombernan! nos admiral taba-
ta grita, mientras e tabata bati den
su mAn, bosonan a caba di haci
un obra maestra. Ma awor nos mes-
ter haci un otro cos, un cos mas
boenita. Tira toer boto na awa!
Salba e desgraciadonan! . .
Nan a cumpli coe e eomando aki
mes liher i coe mes amr coe toer
otro eomando di e hefe a precis.
Nan boto tabata boela riba ola, i
un bez nan a bolbe coe e henae-
nan, koe nan a salba, nan boto ta-
ba cargA i nan a hiba toer na nan
barcoe. Nan a trece e captan tambe.
Esaki tabata un homber altoe i e
tabata paree un hende orguljoso,
un principal Hidalgo 6 un Spanjol
nobel.
Ora nan a trec riba dek i repre_
seut na de Ruiter, esaki a puntf:...”
|
|
7 |
 |
“...78
iispissi
mm
Mm&
mmmm
Nb^jM#'- ,S
Wwr S&
W&w-
WBSst&fc
msBem
Ml
Ml
mmm
mm:
Wk '.(
mm
wSm
BBS
H
I
mmi
mam
imm
Ya ta e di tres, i bon pisa,
Pa loer e boto den lama.
gB§K§sg;
fSUm \
mm-m
K|§e
/-JM
HMl
Wmm
=r :pf -
mMrm
SSos
mm
5wg5ati3l9l
ws
8H9U
Mia
MM
H
MP
mm
ysggggpgl
mm
Nan tres ta pusha e pober paloe
Dios sa koe e pret no sali maloe....”
|
|
8 |
 |
“...Titanic
PA
Charlotte Collyer
un di e sobrevivientenan di e naufragio.
(ARUBA TRADCCION.)
Nan, koe mester a juda nos, mes*
ter a hiba nos na e dek di mas
acerca di boto, pasobra aja mi a
haja mi mes porfin atrobe, semper
ainda cologA den braza di mi ma-
rido i mi Marjorie chiki banda di mi.
Muchoe senjoranan tabata para cer*
ca nan esposanan i no tabata reina
ningun inquietud.
Despues a bini, meimei di e boroto
di boznan, es grito terrible aki: ,,Ba-
ha boto I Muher i muchanan pro*
mer I Un hende tabata grita conti*
nuamente es palabranan aki:
Muher i muchanan promer! Muber
i muchanan promer!
E gritoe a doena mi un spantoe
di morto, i es gritoe lo mi sigui tende
te ultima ora di mf bida 1 E tabata
niflca salbacion pa mi, ma tambe
e prdida, di mas gr&ndi, koe hunca
ma sufri morto pa mi inseparable
i querido esposo P
E promer boto di salbamentoe a
a jena liher i a baha na awa. Mash A
poco homber a bai sdn, solamente
cincoe 6 seis di tripulacion. Pasahe-
ronan homber no a haci ningun
esfuerzo...”
|
|
9 |
 |
“...pertenece ne. E di tres boto
tabata casi jen, ora un matroos a
pone man cohe Marjorie, rank foi
mi i tir den boto. E no tabatin
tempoe. pa e despidi pa semper foi
u rata i pa doena e ultimo beso.
MI awor abo un homber a grita
den mi orea. *
Bo ta un muher 1 Busca un lu-
gar den boto, promer koe ta laat.
Tabata figura mi koe dek di vapor
tabata slip bao di mi pia. Ya el a
forma caba un hoeki skerpi, paso-
bra e vapor tabata hundi iiher, do-
blando pa parti padilanti. Desespe-
r& ma cohe mi esposo tene. Mi no
sa, kiko ma bis, ma semper lo mi
tene na mi memoria, koe mi no kier
a bandon.
Un homber a coh mi na mi braza,
despues un otro a pasa toer dos ma-
_oe rondo di mi i a ranca mi coe
|Oer foria. Ma tends mi esposo bi*
sa : Bai Lotty I Bai pa amor di
Dios i sea balente Lo mi haja un
lugar den otro boto siguiente. E
homber, koe tabata tene mi droe,
a lastra mi riba dek i a benta mi den
boto. Ma cai riba mi schouder i mi
a haja un bon herida.
Otro muhernan a sigui mi den e
mes boto, ma mi a keda para...”
|
|
10 |
 |
“...boshi di cabuja,
i a keda ketoe. E no a scapa.
Toer muhernan den boto tabata
suplica pe, i mi Marjorie chikitoe a
cohe man di e oficial tene : 0 Sen-
jor Mau...! no tir, no tir mata I
asina e tabata grita.
E oficial a doena otro orden pa
baha e boto; ma net nos kier a bai
foi barcoe, koe un italiano, koe ta-
bata pasabero di dek, a bini bao di
vert, 1 a boela foi dek den boto. El
a cai riba un jioe chikitoe, koe se-
gun ma tende despues, el a herid
gravemente. E oficial a cohe e ita-
liano na su garganta, i a benl coe
forza di un animal den Titanic
atrobe.
Ora koe nos a kita foi barcoe,
ma mira e cobarde pa ultimo bez.
E tabata para meimei di un diez-dos
hombr, pasaheronan di segunda cla-
se. Nan tabata hart coe moketa
den su cara, i sanger tabata corre
foi su boca i su nanishi. Natural*
mente nos no a para na un otrQ
dek mas pa cohe mas muher i mu-
chanan. Esai tabata irnposible, no
tabatin mas lugar. Ora nos tabata
baha, boto a dal coe asina un forza
riba lamar, koe ma kere nos toer
lo a...”
|
|
11 |
 |
“...carca un boto i a tene n- Dn ma-
troos a conta mi, koe e tabata tra-
ta na hala captan den boto, ma el
a nenga i a los su man i a bai
fondo.
Awor nos a sigui nos camina pa
bai busca mas botonan. Nos a ha-
ja 4 5 botonan i Mr. Lowe a
toema mando riba e flota chikitoe.
El a ordena pa marra toer boto un
tras di otro, pa ningun no bai per-
df den scuridad. Esaki tabata un
f bon medida i tabata sigura nos
salbamentoe, ora Carpathia jega.
Despues el a pasa muher an for di
nos boto den otro botonan. Esaki
a dura un mei ora.
Nos boto a bira casi bash! l nos
a bai coe direccion camina Tita-
nic a zink pa mira, koe no por sea-
pa mas hende. Mi no tabatin un
idea di ora 6 tempoe es anochi ter-
ribel. Algun a doena mi un
deken pa mi tapa mi pa e frioe
duroe di es anochi, i Majori taba-
tin ainda e deken di Titanic, koe
ma tap coe ne. Nos tabata sinta
coe nos pia den algun duim di awa
frioe di ijs. E saloe di lamar a doe-
na nos sed i no tabatin ni awa di
bebe ni un 6 otro alimento den boto.
Sufiimentoe...”
|
|
12 |
 |
“...dl
Ya nos boto a buelta pa otro lu-
gar, ma despues el a cord i a bol-
be trobe. E japons tabata hal den
boto. Un muher a coeminza Irega
pecbo di e japons, mientra otro-
nan tabata haci su pia i manoe
cajente.
Djies un ratoe atras e bomber chi-
kitoe a abri su wowo. El a papia
no's na su idioma, ma ora el a ri-
para koe nos no tabata comprend,
el a hiza su man na laria, caba
pon na su cabez, bati su pianan
abao i despues di un cincoe minunt
el a recobr su forza atrobe. Un di
matroosnan remad a bira asina
cansd, koe e no por a tene rema
mas den su man.
E japons a bai cerca dj, a kit
foi bank! i a toema awor su puesto
di remamentoe. Gomo un bero el a si*
gui rema na lugar di e matroos teora
nan a bin salba nos. Ma mira com
e oficial Lowe tabata sinta ad mi r,
mira e japons coe boca abri.
Pa cieloe asina e oficiai a pa-
pia; ,, mi tin berguenza- pa loke ma
Disa di e diabel cbikitoe aki. Lo mi
salba su igual oenda koe lo mi baj.
Despues di salbamentoe di e japones
aki mi conocementoe a coeminza...”
|
|
13 |
 |
“...Nervi. Herman tabata ma-
sh. contentoe i tabata gradici Dios
den su coerazon pa tantoe alegrfa.
Cada un a haja trabao : Marco a
keda huntoe coe Herman su tata
adoptivo i Herman a haja trabao
oerca un piscador.
VIL
E piscador, koe Herman a bai eer.
ca dj, tabata conocf den benter e
lugar ai pa un bomber semper ke-
toe i tristoe. Toer hende tabata ja-
m: Norberto misterioso. Ningun
bende no tabata sabi di oenda el a
bini. Ora nan puntr esai, nunca el
no a responds. Henter dia e tabata
ocup coe su boto i piscamentoe.
Su cas tabata mash. pober. E no
tabatin mas koe un kamber chiki-
toe, coe n stoel, un kashi bieuw i un
cama. Semper e mes tabata coeshina
su coeminda, koe no s, tabata otro
cos, sino foentji eoe piscar. Asina ta,
koe nos Herman mester a bolbe coes-
tumbr coe un bida nobo. Ma pron-
to el a coestumbra. E tabata s-re
ma mashfi bon i pronto el tabata...”
|
|