1 |
 |
“...rayo di speranza ta brilja den
qu wowonan.
J,Mi sejr, el a sclama, bo
tin algun prueba ?
Esai lo mi doepa bo, senjora
asina eigur manera mi jama Pedro
Afcbibala di Ppjti^rs,
E peregrino a abri s litnpsnerp
di cuer i el a saca af n paki
cbikitoe koe el a entrga na senjora
Hermenegilda.
paketico tabata contene un
aniljo di hroe, e mijs apiljp koe sp
esposo apriminti di mande, na cagp
koe'l hanj den peligro di inorto.
Hermenegilda a dal n gritoe:
toer speranza a desparce.
E cortina di tapieerfa a bala up
banda i Enguerrando a camna dren?
ta. tabata p&lido' i mcionA. Su
mama a baci un snjal cone pa et
bai; ma e mucha animoso a keda
para ketpe. E gritoe di sji mama
a revel toer cos.
El a braza su mama coe carjnjp
n a bisa ne tranjrfcji . . '*
Amigoe, conta nos loke bp sabi
di morto di mi tataV.
j Senjora, Cabaljpro di Krougal a
moeri pa m&n di jioe di un befe...”
|
|
2 |
 |
“...dia Isolin, koe sem-
per tabata gusta di bai keire paf
pa tende canto di peregrinonan koe
tabata pasa, a bai poco leuw di
castiljo l el a keda no poco admi-
rd di contra coe Pedro Arcbibaldo
koe a entreg coe mashd misterio
un carta pa Enguerrando.
Ora Isolin a jega cas el a jama
su roeman mayor aparte i a entreg
e carta.
Acaso bo ta loebida koe mi no ta
ningun sabf manera bo? Bam, hacimi
fabor di leza es carta pa mi.
Es ora Isolin a leza lo siguiente:
Majan mainta, na di cho ora di
dia lo tabata bon pa Senjor En-
guerrando di Krougal di bai sinta
riba barancanan na costa di Plou-
gastel i tira su. bista riba e tereno
banj, pa olanan di ocano. For di
altura di es murajadan di graniet
du bista lo por contempla lamar
inmenso i su Spiritii ld por ocup
coe otrd cieloenan, otro teranan,
otro lamarnan. basta coe persona-
nan ausente, sea koe nan ta den des-
tierro 6 den tumba.
Esai ta toer loke e peregrino
kier a participa bo. Enberdaa no
tabata bai la pena pa el a toema
tantoe discrecion pesai....”
|
|
3 |
 |
“...Candela coe pinda ta boela aifor.
Un du den su curpa i su panja kibra,
Ta corda nos Buchi dj pinda |hasa.
VARIA.
Member di mu largoe. I Muher dl mas largoe.
E homber francs, jama Jozef Du-
sorc ta di mas largoe di mundoe.
E tin dos Meter 58 largoe. Tin bez
ta combini mash. bon di ta asina
largoe, ma otro biaha ta masb fas-
tioso; Senjor Dusorc por cende su
sigar na lanterne di caja, ma ora e
kier drenta tranvia ta casi imposi-
bel pe. E tin di dobla su curpa i
drai e di toer manera. E ta des-
cendieute di ufl famia di gigante.
Maske e ta papia coe mash amor
di su mamatji chikitoe, e muher tin
1.88 M. largoe, su tata ta 1.96 M.
Ademas e tra tres roeman koe tin
largura di dos meter. E hombercito
tin edad di 26 anja i tin semper
bon genio.
Senjorita Abomah ta un muher'
pretoe di Zuid-Caroline na Amerika.
E tin 2 meter 30 largoe i tin peso
di 160 K. G. 320 Tiber. Su ape-
tito ta mas koe extraordinario. Ca-
si e no tin fin. Cada mainta e ta
gasta 1% liter koffie coe tres liber
pam i un -liber manteca...”
|
|
4 |
 |
“...*
Esun koe kier loke ta den cuchara i trai
euchara ta perde toer dos.
mm
Guan Contentoe coe Guiertnitoe
Ta bai keiroe bon bibitoe.
Rondea mondi coe coenucoe
Busca dreifi i sjimarrueo;
Nan ta wapoe, ma cbikitde
Nan ta paree dos cabitoe.
Ha, dos wijnefcreif esebM,
Un pa cada, Guanchoe dl;
Ma Guiermitoe td contentoe.
Ata, pleitoe i bringatnentoe.
Nan toer dos ta bon di maloe,
Nan ta ranca e pober paloe,
Primi e wijndreif, maltrat,
Tg ningn no por goz;
Mira nan den stof tumb&,
Mira e fruta toer plam,
Nan btct a-gustfft ^Oft' ptP eada,
Nan ningun n ta hanja nada.
Ns sa perde hOpi ebs
Pa codishij pa gulbs....”
|
|
5 |
 |
“...CULTO CATOLICO.
r^szrzMZjrzrz^zjzj^JT^JZJ^
Un homber, mash. sabir i bon
catolico mes ora, tabata un dia na
presencia di un gran senjora, di
situacion altoe i masha ilustr, pero
no catolico. Nan tabata papia riba
hopi cos, ora combersacion a cai
riba ceremonianan di Tglesia cato-
lica. I e senjora altoe i fini i muy
civiliz, a coeminza hari i bofona coe
toer e ceremonia loco, coe cual
catoliconan ta ven era nan Dios.
Anto e bomber sabir a lamanta
para brutoe, a dal e senjora fini
riba su schouder i a grit coe boz
duroe : Caramba esta patoe bobo
bo ta !.. Nada, bo sa, nada abso-
lutamente bo ta comprende di nos
religion. Ki diaptre ki bobedpd
b ta bende!....
Ta di, comprepde kop e senjora
fini a haj mashh ofendf pa trata-
mentoe asina brutoe, i jen di indig*
nacion e ta latpaqta para i dici:
Ma senjor, ni promer regla di hon-
radez bo ta. conoc. Asina bo tp
trata un bebde civiliz, ?
Ma coe un sonrisa fini e homber
a responde: Dispensa, senjora E
mes, faita di cortesia kop bo ta
reprocba...”
|
|
6 |
 |
“...maestro.
Tamb, mi amiguitonan, poerba, si boso mes no por inventa un of
charada kenshi, pa larga boso amigoenan ktbra nan eabez riba dj.
Ant boso por man da nan na Bedaccion di Ala Blanca na Imprenta di
Vtcariato. Sigur-sigur, si nos ta haja nan bon, lo nos publica nan firmd coe
boso nomber, pa toer hende mira kende ta es amigoe sabi koe a in-
venta es cos ai.
Awor adilanti! Mira i poerba boso forza 1
1. Mi promer, siete i tres ta nomber di un muher.
Mi dos i tres ta un nota musical.
Mi cuater, tres, dos i un coral di Militaire Tehuis a
fada di dj.
Mi ocho9 mebe, siete i seis ni un tienda sjap
por f alt.
Mi cifieo9 UU i oeho pa parti di Oost di Bonaire bo
ta hanj.
Mi conhunto ta nomber di un para
2. Pone e letternan aki di tal manera, koe bo ta hanja un
bon proverbio papiamentoe:
Bin tende9 Deni d. Mem. di: Amigoe di
Corsouw i La Cruz ta hopi les&
Mi a scirbi hopi letter capital den e charada, pa haci poco
mas trabahoso. Mester bini un letter capital den e proverbio
i si mi ta scirbi es un sol...”
|
|
7 |
 |
“...Pakiko bo mester a
usa astucia koe tch ta un arma
koe no ta combini pa un cabaljero?
Senjor, enberdad tabatin mester
di secreto; pasobra loke mi tin di
participa bo ua orea n inicil oo
por tende.
Bo ta haci mi admir. i curioso,
Maestro Archibaldo. Tene cuidao si
bo intento tabata di ganja mi; pa-
sobra mi ta hura bo pa alma di
mi tata, esai lo no para bo bon.
Pa alma dl bo tata mi tahura
bo koe den mi coerazon no tin en-
ganjo. Lo mi por corda na 'engan-
jo i mentira ainda despues koe mi
a wanta toer sufrimentoe di un
sold. cristian? No, senior, tran.
kiliza bo -pesai.
Bon, lo nos mira. Participa mi
awor e secreto koe bo kier confia mi.
Bon,.... ma promer koe esai lo
mi ofrece bo algun gota di un li-
cor oriental, pues manera mi ta
miira, aire di lamar a haci bo poco
frioe.
Pa evita mas tardamentoe, e ho-
/...”
|
|
8 |
 |
“...cuantoe obstAculo bo ma-
ma lo pone contra. Por ltirao nos
biaha ta fihA pa majan anochi.
Majan caba!
Esai ta necesario; mas koe tres
cien mucha a priminti di reuni bao
di nos bandera den bosquenan di
Mens-Coin. Lo bo ta nan hefe; i
como ya bo ta senior i maestro di
nan tatanan, nan lo no vacila na
reconoce bo autoridad
Majan caba! I ^mi mama?
Bo mama lo keda coe su jioe
muher. Nan lo reza bon pa boso i
ademas den dos anja di tempoe boso
lo a bolbe.
' Corda koe Dios ta tende bo. Enf
fin, Dios tin mi huramentoe, mi mes-
ter ten.
Mi por conta anto coe bo ?
Si, maestrp Archibaldo, i lo pos
percura pa arma i bon cabai. Adios,
ya ta tempoe pa nos bai.
I despues di a bolbe braza e pe-
regrino, Enguerrando a bolbe baha
e barancanan parA coe mes facili-
dad coe cual el a*subi nan. PurA
el a boela den boto, i despues koe
el a baha na tera den cercanfa di
castiljo, el a coeri bai cas, oenda
ya nan tabata sper co impacien-
cia i ansia.
V.
Manic di e dia koe Enguerrando
di Kerougal a hura na Pedro Ar-...”
|
|
9 |
 |
“...
Bam weita koe e kier stop un poco.
Ay, mira e homber toer rnanch,
Sin por a stop e: do, mi, fa;
Si e kier a wanta, boco ketge,
Awor su cara lon ta pretoe.
Un poco inkt den su trompet
Lo caba pronto coe su pret,.
Si lenga i lipnan bira pretoe
E tocador lo fica ketoe.
Un bon conseho.
Pedro di Livorno, un homber ma-
shA sabir foi siglo XVI, tabata'
scars na placa, scars manera man-
ga di zjilet. Sin embargo e tabatin
semper bon beiz.
Un dia e tabatin koe pasa un
rio na Toscana coe boto, pero a
no tabatin ni un cent chikitoe na
sacoe. Anto el a pidi ponchero efabor
di pas, ma inmediatamente el abisa:
,,Mi amigoe, placa mi no tin, ma
lo mi doena do un bon conseho.
Despues di hopi babel, porfin e
ponchero a haja bon di hib na
otro banda di rio, principalmente
como Pedro tabata sigur koe su
conseho ta bal rnaeha hopi.
Ora nan a pasa rio, ponchero a
puntra Pedro kiko e tabatin di bisa.
Mi amigoe, asina Pedro a con-
test, mientra e tabata dal e amis-
tosamente -riba su schouder, si
bo ta haci...”
|
|
10 |
 |
“...Dios. ta doena nos
di conoce, koe, si es hoben a keda
obedecido i respetuoso pa su major,
le a jega na un edad koe su barba i
cabei ta moepstra. Ma pa motiboe
di su insolencia i rebeldla Seujor a
kita setenta anja di bida. Boso a
comprende, mi jioenan? No loebida
nunca anto es spiertamentoe asina
tristoe i instructive.
Terne Dios.
Tabata dia Biernes Santoe di an-
ja 1860. Na Amsterdam tabata bi-
ba un homber coe su esposa, sin
jioe. Homber tabata catolico, ma ta-
bata biba impio. Muher tabata bon
catolico i tabata carga su cruz pis,
coe conformedad. Tabata un cruz
bien pis, pe, di biba coe un hom-
ber asina.
Merdia banda di tres or el a pidi
di bai misa coene. Ma e pidimen-
toe a haci furioso. Promer. diabel
por kibra mi garganta, koe mi ta
bai misa, es sin bronguenza a con-
testa.
1 mira, awor ora di venganza di
Dios a bati, apena e palabra a
a sali foi su boca, koe e ta cai
kibra su garganta.
Es un koe no kier a recorda amor
di su Salbador, tabatin koe paree
dilanti di tribunal di husticia...”
|
|
11 |
 |
“...mm
Soldanan, tene e paloe altoe
Pa boso weita un dushi saltoe.
At ta bini bon contentoe
Boelando mas liher koe bientoe.
Si bo kier broma den bo bida
Bo mes ta busca bo caida....”
|
|
12 |
 |
“...anto su djente ta morde coeminda.
CHARADA.
2.
1. Di 10 lucifer haci shinishi ta cos masha facil. Ma ken
por troca nan na awa ?
Pone den e cuadronan cifranan foi 1 te 16,
a sina koe com koe bo cont sea di ariba te abao
of di abao te ariba, sea di banda drechi te na
banda robes, sea di un skina te na otro,
"semper bo ta hanja 31.
3. Ki diferencia tin tien un dokter i un ladron ?
4. Mi ta £os koe bo ta usa na 'school. Kita mi cabez i
doena mi otro, bo ta gusta mi masha i lo por hanja mi
Kiko mi ta?
bon calculad tabata bini stad coe un
pe bende nan na 4 cens i mei pa un.
cerca Ellis & Dania.
5. Un cunoekero
macutoe di weboe,
Banda di Plantersrust el a topa coe un mercadera, koe ta
puntr: Bo tin weboe di bende ? Si, e coenukero a
contesta i a baha su macutoe foi cabez; ma awor contando
nan e ta ripara, koe 12 weboe a kibra. E mercadera ta
puntr: Cuantoe, pa un? Dos placa e koenukero ta res-
ponse i a bende e restoe di weboenan coe e mercadera,
asina, koe aunke koe e 12 a kibra e no a perde un cens...”
|
|
13 |
 |
“...r^o. 3. ALA BLANCA TA SALI CADA DOS SEMAN. 1912
Cruzada di Muchanan.
VI.
E compania a disgugta Enguer-
rando vieiblemente, ma el no a papia
nada. Ora ya e tree roemannan a
gana un bon pida distancia, un so-
nido aleuw di campana a anuncia
ora di Angel di Seujor.
Bruno a iega acerca respectuosa-
mente, coe eu petji den m&n 1 a
spierta eu eenjornan koe tabata ora
di bolbe na caetiljo. Enguerrando a
drai orguljoeamente i a bis coe un
tono fad,:
Bolbe bo eol na caetiljo. Loke
ta noe, deepuee di algun anja boeo
lo mira noe trobe. Un carta, koe Je*
ban a larga riba mesa den noe cuar*
to, lo declara Mama motiboe di noe
biaba.
Bruno a bira mudo di admiracion;
ma sinembargo el a rieca puntra
ainda s
Na oenda boeo a decidi di ba,
mi nobel eenjornan ? Por tin paie
den muudoe, mas boenita koe noe
Bretanja ?
Ta bon, Bruno, ma bo consebo-
nan ta foi tempoe awor aki.
T mi Senjora, boeo nobel Mama?
Bolbe numa, Bruno, noe no tin
meeter di companjo mas.
Bruno a suspira profundamente i
a biza eu m&nnan...”
|
|
14 |
 |
“...cruzadonan ta
bata binca coe orguljo na nan pe-
choe. Jegada di jioenan di Senjor di
Kerougal a trece un entusiasmo
indescriptibel. Ne mes momentoe koe
nan tabata baha, Archibaldo a coeri
jega cerca nan i a doena naD m&n
coe' e palabranan : Sea bon bini I
Pasobra pa boso m&n Bantoe Sepul-
cro lo ta librA!
Es palabranan a causa un acla-
macion general.
Archibaldo a coeminza canta him-
no di e cruzada nobo. Despues e
muchanan toer tabata cera otro den
braza coe entusiasmo i tabata zwaai
nan fiambeuw i nan spada gritan-
do : Morto na e infielnan Ir
Ma n mes momentoe sonido aleuw
di pAta di cabai i briljamentoe di
fiambeuw a bala nan atencion i bien
pronto nan tabata tende algun bom-
ber gritando : CamiDa I Abri cami-
na pa nobel Senjora di Kerougal.
Toer tabata bala un banda respe-
tuosamente pa Donja Hermenegilda,
kende sintA riba su jewa tabata
coeri pasa coe vert, mientras su wo
wonan jen di lAgrima tabata busca
coe ansia den e multitud, koe taba-
ta par& na careda cada banda di
^camina. El tabata...”
|
|
15 |
 |
“...e tin nobenta
anja caba, e tin mas koe cuarenta
anja na Corsouw. Nunca mi a mira
un bon hende asina. Toer hende ta
stim mash. I mucbanan ? O shon,
cuantoe e bon Broeder a sinja pa
nan promer Santa Comunion, mi
no s&. Ma sigur-sigur ora e Broe-
der ta moeri i toer koe el einja,
ta companja su morto, misa di Pie-
termaai lo ta muchoe chikitoe. E
Obispo i e dos Padernao a moeri
caba. Un a moeri liher. Na Juli nan
a jega i un di e Padernan, jam a
Bergman, a moeri den luna di No
vember di caientura-geel. Ora shon
Obispo a bini, su promer cos ta-
bata pa haja un misa na Pieter-
maai. Esai tabata pa juda curpa.
Nan a traha dos muraja for di
cas di Pader te na scool coe un
dak ariba, i si mi ta corda bon,
anto e nies anja, e promer dia di
Nobena di Pascu di Nacementoe di
Nos Senjor, Pastor Blommerde a
haci promer sacrificio di misa aja. Ma
mi ta kita foi camina pa cuenta
di falta misa. Mi mama a doena
nos un bon crianza. Toer mainta
nos toer mester a bini cerca dj
pa haci nos oracion di mainta;...”
|
|
16 |
 |
“...pidi Dios pordon pa mi.
Mi ta priminti koe nunca mas lo
mi falta misa, si mi ta bira bon.
Ora nan a hiba mi cas, nan a jama
dokter i el a bisa mi mama : Lar-
ge droemi bon, el a spanta, ma
no tin ningun peligro.
I ta esai, mi bon amigoe Ra-
mon, koe mi ta para dnroe koe te
awormi ta cumpli otro seman
49 anja mi a falta poco bez dia
Domingo di asisti na sacrificio di
misa.
Ma shon Ben, bo sa kiko bo
mester haci, manda e cuenta na
Redaction di Ala Blanca. Sigur
su redactor lo keda contentoe di
a haja un bistoria asina. Ta bon
pa otro muchanan ta lez, i ta nn
bon ehempel tambe pa nan.
Esai mi no por. Nnnca mi a
skirbi un carta na Padernan.
O, nan ta contentoe; mara koe
tin mas hende, koe por doena un
of otro historia, sea di nan mes of
di otro hende, basta e] no ta
ofende ningun hende.
Ta bon, lo mi larga mi roe-
man skirbi; ma si mi ta haja un
scual, bo ta haja mitar, tende.
Bon, ma si bo ta haja un bon
cos, mi ta haja tambe mitar? An-
to bo por hari. Adios te despues !
Na Shon Ben.
Mi a...”
|
|
17 |
 |
“...tristeza, pa mi via auto boso ta
retard a marcha ?. Pakiko boso no
a pone mi riba un baar ?
Archibaldo a primi un beso riba
frenta di e hoben balente i el a bai.
E ta sigui.
VARIA.
BAliOR DI UN CENT.
(Version.)
ala aif cent fastidioso,
Stop di maha, keda ketoe,
Bo ta koper, sushi, pretoe,
Bo no tin ningun balor.
Ami si ta plata puroe,
Mij ta un gulden nobo, blancoe.
MiJ'taJilombm asina tantoe
Koe .toer gusta mi color !
Wel, e cent a contestle :
Como bo ta nobo, blancoe
1 nan toer gusta bo tantoe,
Bon ta sali foi nan m&n.
Ami si ta corre liber
Sea pretoe, sushi koper.
Mi ta bishita toer pober
I hiba cada un su pan.
W. M. Hoyer....”
|
|
18 |
 |
“...1
80
Pe bai sali coe shers coempra cosnan na tienda
E ta nsa e mustachi com un dnshi rienda.
Wtl
Pe no gasta lih su cabuja gairti
E ta zoeta su jioenan coe vlecht di bigoti.
Pa cabainan den mondi no tin flazo mehor
Coe un strop. bon traha dj mustachi toer afor.
J W
k ' M...”
|
|
19 |
 |
“...... , un coenucoe pabao, 7 letter
2. ...... f .... . pariba, 12
3. ... t ... . pabao, 8
4. . ..............t . pariba, 10
5. ... t ...... pabao, 10
6. . t . pariba, 7
7. ...........t . pabao, 7 *
E cruznan ta forma palabra Bonaire* Doena nomber di
coenucoenan.
5. Ki sorto di rosa no tin soempinja.
6. - Mi ta rondo. Sin mi ningun hende por bisa : Dios.
Cardenal Papa, si, e por bisa,, pero Obispo Pastor n.
Kiko mi ta ?
7. Poerba forma di e dos palabra nomber di un courant?
Ancla bala*
8. Un mucha ta conta otro : Un mucba ta awor tres
bez mas bieuw koe mi, ma anja lo bini koe le ta dos
bez mas bieuw koe mi numa. Com esai por ta?...”
|
|
20 |
 |
“...di e flotilja tabata bai
parciendo, foi tras di paloenan cer
na costa, benter un enercito di sol-
d, coe cara feroso, bistf coe panja
di diferente color i coe armadura
lombrante; mas aleuw negernan ta-
pando nan curpa coe escudo di cin-
coe pia grandi i arm coe lanza
largoe i alfln asiticonan coe cara
color di koper na cantidad nume-
rosa, baciendo toer buntoe un eher-
cito respetabel.
Mientras e boben cruzadonan ta
contemplu coe ansia silenciosa nan
enemigoe numeroso, un espect&culo
stranjo ta bala nan ateuciou di ri-
piente... Foi un di portanan di
ciudad nan ta mira saliendo un
corteho, aparentemente pacfflco, riba
nan cabai i camelnan, koe tabata
jega acerca coe uu velocidad increi-
bel. Dn multitud di babitantenan di
Alejandria, sigui di numeroso cati-
boe, tabata cantoe di lamar i par
tras di lom ba di e soldnan; nan
a traba tent i abri tapijt na suela
riba cual e befenan di e muselman-
nan tabata sinta coe un dignidad
grave....”
|
|