1 |
|
“...nomber di un para
2. Pone e letternan aki di tal manera, koe bo ta hanja un
bon proverbio papiamentoe:
Bin tende9 Deni d. Mem. di: Amigoe di
Corsouw i La Cruz ta hopi les&
Mi a scirbi hopi letter capital den e charada, pa haci poco
mas trabahoso. Mester bini un letter capital den e proverbio
i si mi ta scirbi es un sol, e soiucion, ta figura mi, ta bira
muy facil.
& Si di dobbel di e edad, koe actualmente mi tin, ta
kita tripel di e edad, koe 6 anja pas, mi tabatin, anto ta
resulta e edad koe awe en dia mi tin.
Ki edad mi tin ?
4. Kiko toer hende koe n<^ tin e semper sa bisa nan a
perd, i hende koe tin nunca no a perd?
5. Cual santoe no ta biba na Cielo ?
6. Ki ora konentji tin dolor di diente?
Ki ora konentji su diente ta morde ?...”
|
|
2 |
|
“...el tabata bira
mebor su entusiasmo pa gora i su
deseo na aventura tabata domin
mas i mas tantoe. Pa agradabel
koe e trato i cuidanza tierno i e
mtisica grato di Violette i Jane ta-
bata pe, semper e tabata anbela
mas i mas na boroto di ebercito i
siguimentoe di e marcba, koe mes-
ter a bib na realizacion di su plan-
nan grandi.
Un cierto mainta Senjor di Cha-
vannes a jama su criar i a puntr:
Ta com mi no ta mira mi pahe>
nan, Wouter i Willem?
,,Nobel Senjor, e sirbiente a res-
ponde vacilando, awe mainta nan
a hui bai.
Hui bail,
Pa bai uni nan coe e ebercito di
mucha.
Tendiendo es palabranan Enguer-
rando a bira responds:
Ta paree anto koe ningun obs
taculo por stroba e cruzado aki....
Nos filanan ta crece dia pa dia.
Warda numa i pronto nos nomber
lo resona den toer pueblonan.
Despues di mei ora e jioenan di
Conde di Kerougal tabata dirigi
nan pasonan na campo di e cruza-
donan cbikitoe, oenda nan jegada
a lamanta un entusiasmo cast ge-
neral. Siguiente dia e ebercito a pre-
par pa sigui...”
|
|
3 |
|
“...3f£$BfBt^,3fBiB§B$B$BtB$B$B$
AD L BU N TA
DEDICA NA NOS HUBENTUD.
No. lO ALA BLANCA TA SALI CADA DOS SEMAN. 1913
<5?
Com ma salba foi Titanic
PA
Charlotte Collyer
un di e sobrevivientenan di e naufragio.
(ARUBA TRADUCCION.)
Di es tantisimo cosnan terribel, koe
mi por recorda tocante Titanic
koe a perece, tin un impresion koe
nunca lo kita foi mi sintir. Esai ta
e confiama, firme, koe mi tabatin den
e barcoe grandi.
E no por zink, nan a bisa mi.
E ta barcoe di mas sigurd, koe awe
en dia ta nabega. Nunca di mi bida
ainda ma haci un biaha di lamar,
i mi tabatin miedoe di lamar. Pero
ma tende na loke nan tabata pa-
pia di TitanicBai coe Tita-
nic, anto nada no por pasa bo.
Invencionnan moderna ta afirma
su siguridad, i no loebida, koe ta su
promer biaha. Oficialidad lo ta ma-
shA prudente. Toer esakinan a sona
asina creibel den mi orea, i pues nos
a resolve, Harvey, mi esposo, i nos
jioe muh chiki di ocho anja, Mar-
jorie i mi, di bai America coe ^Ti-
tanic.
Marjorie i ami...”
|
|
4 |
|
“... Nan a marra mi na un pa-
loe, bati mi te no por mas. Caba, cas& dj. muher, ta bis: otro seman
nos ta bende e buricoe maldito. Asina ma tende e cos ai, ma span-
ta di morto. Ora anocbi a sera, ma kibra mi cabuja, boela tranke-
ra, hui bai mondi. Ma coeri, coe coeri, Dios sA cuantoe ora lar-
goe, te ora ma jega den un bosque boenita. Jerba na abundancia, i un
rioe di awa limpi frioe. (E ta sigub)
VARIA.
Denter oriaman.
Ora mi shon no ta hala su palabra aden, koe el a bisa
mi awe mainta, anto mi ta kita for di aja awe mes.
Di berde ? i kiko el a bisa bo auto ?
El a bisa mi: Si majan bo no a kita bo pia for di mi
cas, anto mi ta kibra bo garganta, ladron!!...”
|
|
5 |
|
“...coenueoe ta drenta un libreria. E klerk di aja dici coe e shon:
Sbon ta di coenueoe, paree; no ?
Si, i pakiko.
Anto mi tin boenita boeki pa .shon coempra, misha til, riba ,,ali-
mentacion di bicer.
Mira mucha, bisa bo mama e bin coempra un, e tin mester di dj mas koe mi.
Un hende koe ta biba den un cas di huur ta bai keha coe donjo di
cas, koe tin un buracoe.den dak, asina koe awa ta lek net riba su
kater, caba e dis Mi ta hanja koe shon mester haci un cos pa kita esai.
Donjo di cas: Sigur no, awe mes lo mi manda dos hende pa troca
lugar di kater....”
|
|
6 |
|
“...103
NO LARGA PARA, TE MAJAN.
Di larga para un cos'- tes majan,
koe nos por haci mashA bon awe
mes, ta un coestumber basta general.
Si boso ta toema proposito di no
larga para nunca te majan an cos
boe boso por haci awe mes, boso
por ta signr di topa coe bon exito.
Es koe tin e bon coestumber di no
larga para te majan loke e por haci
awe mes, ta- den un condicion mu-
choe mas mehor koe un koe a nace
ricoe..
Eikeza por perde, per o e bon coes-
tumber ta crece huutoe coe su
donjo.
Ata aki un historia di uncoenu-
kero, koe a gana gran fama coe
su industria.
Coe poco placa el a coempra un
pida terreno basta maloe i jen di
piedra, cual den poco tempoe el a
troca na un lugar di mas mehor
di; toer tera di aji banda.
Su fama a crece di tal manera,
koe un di su bisinjanan a dicidi di
bai toema un conseho cerca dj.
Nos homber tabata pidi basta pla-
ca pa bende su secreto, i despues
koe e otro a pag padilanti, el a
entreg un pida papel cerA den un
sobre. E otro ta bai su cas coene,
aja e ta kibra e...”
|
|
7 |
|
“...el a nenga di
bai misa coe n. Ma toch el no a
stop di papia coe ne di ley di Dios.
Merdla semper el tabata riba lamar
coe su baas i nan s& keda tin bez te
anochi laat ora luna ta eld i si pis-
car ta come. Dia Domingo sol el por
a hunga coe otro muchanan,
VIII.
Algun luna a pasa asina i a jega
Domingo di Pasin. Norberto tabata
sinta den su cas ta coeshina su coe*
minda di coestumber, ora Herman
a drenta cas coe cara contentoe i
dici coe n: Norberto, pensa ki un
felicidad mi ta bai haja mi adn.
Awe ora mi a sali despes koe e mu-
ebanan a caba di ricibi Promer Sta.
Uomunion, Pastor a bati riba mi
schouder i dici coe mi: Herman bo
tambe mester ricibi otro anja. Per
cura coeminza regia bo for di awor.
El a pasa e dia ai mashd contentoe,
tabata parc, koe coeminda tabata
smaak mas dushi koe nunca. E no
tabata larga ningun dia pasa sin
haci un bon obra. El a traha un al-
tar chikitoe pa e corda mds riba
Dios. Nunca el tabata pasa Misa sin
drenta pa reza pidi Dios di larga el
haci un bon Promer...”
|
|
8 |
|
“...droemi mash. so-
seg> coe un sonrisa di alegrfa den
su cara. Di golpi Norberto a abri
porta poco-poco pa bin spier t i dici
coe n: Herman, mi a sali misa,
mi a confesa toer mi picarnan i bon
Dios a pordona mi, mi ta bai ricibi
coe bo. Ki contentoe Herman a sin-
ti, ora el a tende esai. El a ricibi
su Salbador coe asina debocion, koe
toer hende den misa tabata mashi
conmov. Ningun no por a 'bisa cual
tabata sinti mas feliz: Herman, koe
a desea tan toe di ricibi su Dios of
Norberto, koe a scapa awe di un
peso mash. grandi, koe tabata mor-
tifik mash anja. Henter dia Her-
man a keda cerca su familia adop-
tiva. Siguiente dia Norberto a con-
ta nan toer su historia. E piscador
n priminti di hib Aiemania pa bai
busca su familia; ma esai no tabata
posibel, pasobra e no tabata sabi
nan nomber.
Manec Marco a companj hijj
playa bai confirms. Ora misa a caba,
nan acohecamina pabaicas, marnes
ora Herman a haja falta di su me-
daljn. Spanta nan a keda para. Oen-
da el porta? Nan a coeminza busca
abao...”
|
|
9 |
|
“...130
cion meimei di dos, e tabata res-
ponds: \
No, awor ma bira un homber
bieuw; pasobra tantera bo tin bo ma-
ma, bo ta beda mosa. Mi n ta perte-
nece mas na nos reunion lioben,;
anima i jen di bida.
Dia pa dia e tabata bira mas is
mas ketoe. Un -mainta koe ma bai
buek pa bai nos trabao, ma hanj
masha exalta.
Lo bo bofon di mi, e dici, ,,ma
awe a pasa mi n cos remarcabel.
. Si? kiko?
Bo conoce, pastor Vincent diSt.
Germain ?
Figura bo, awe mainta el a bini
aki coe un sirbidor di misa, pa ad-
ministra mi ltimo S. Sacramen-
tonan.
^Pastor a hera den direction, ma
bis, ma el a responds mi koe nan
a jam pa capitan dlramond.
Ma spanta i ma bisa pastor,
koe ta un hende koe bier a bofon
di dj, ma pastor a sigura mi, koe
e senora, koe a jam, tabata parc
mash respet, un hende koe no
por a ganj tal cos.
Un senora, ma puntra.
Sigur, sigur, un senora..... ma
mira aki, at. I e pader a moenstra
mi riba potret di mi mama difuntoe.
Mi tin di reconoce, koe mi no
por a domina un ansia, koe a cohe
mi.
Anto...”
|
|
10 |
|
“...nan tabata aja, koe dianen a cumpli koe Maria lo pari su Jioe. I mei
anochi Hesus a .nace. Maria a lora Hesus den panja i a pon den pesebre.
iriWmt:
ml
Jlifi
mm
mm
K
SM
I na e mes tera tabatin wardadornan lamantd, koe tabata tene
warda di anochi cerca nan carnnan. I mira, un Angel di Senjor a paree
na nan i claridad di Dios tabata luza rond di nan i nan tabatin
masbd miedoe. Ma e Angel a bisa nan: No tene miedoe! pasobra,
mira, mi ta nuncia boso un legria grandi, koe lo ta pa toer pueblo:
koe awe boso Salbador a nace, koe ta Cristoe Senjor, den stad di Da-
vid. I esaki lo ta pa boso un sinjal. Boso lo hanja un Jioe, lorfi
den panja i droemi den pesebre. -
I un-bez ud numero grandi di Angelnan a baha lr di cieloe i a
binl huntoe coe es Angel, i nan a doena alabanza na Dios, diciendo :
Gloria na Dios den Altisimo, i na mundoe paz na hebde di bon boluntad !
I ora e Angelnan a bai for di nan, wardadornan a papia coe otro:
Bam pasa te na Bethlehem i mira loke a socede i loke Senjor a doena
nos...”
|
|
11 |
|
“...na palacio di Empera-
dor, comandante na barcoenan di
flota romano, solda i oflcialnan den
ehercito..
Pesai coe confianza i trankilidad
Cristiannan di Nicomedia a bini hun-
toe den es anochi di Paseu di Na-
cementoe.
* # *
Na cas di Calpurnio nan tabata
reglando pa bai misa. Calpurnio ta-
bata un ciudadano di mas nobel di
Nicomedia. El a npierta su dos
jioenan, un mucba homher cbikitoe,
koe jama Cipriano i un mucba mu-
ber di siete anja, jam. Julia, koe
tabata bai haci su protner Santa
Comunion awe nocbi. Asina toer ta-
bata cl& nan a cohe camina pa bai
misa, sigui pa toer nan criarnan.
Na camina, koe nan tabata bira un
gangtji, un bomber a camna pasa
purfi nan dilanti. E tabata toer ta-
p coe un mantel largoe i a caba
di sali foi porta di palacio di go-
bernador di Nicomedia.
Calpurnio, asina el a grita, bo
ta bai misa, lo nos contra otro aja.
Bo sa, koe nos tin di casca un ba-
tata coe otro ainda?
Ta kende esai? Metella, esposa
di Calpurnio, a puntr, mien tra e
tabata bai mas cerca di dj...”
|
|
12 |
|
“...su jioenan, coe wowo jen di la-
grima, i c unpanj pa e Superiora
el a sali. Ora koe nan jega na por-
'ta di combento, el a pidi Soeur Su-
periora di percura bon pa su jioe-
nan, principaimente pa Nelly, paso-
bra e tabata un mucha masha
debi i delicada.
Soeur a bolbe lih cerca e mu-
chanan, i a hanja nan manera el
a bai larga nan, un banda di otro,
teniendo otro su mn. . .
Ora el a mira nan para ai, ban-
don tan chikitoe, su wowo a jena
coe awa i tabata manera Dios a
mand, e dici coe nan: Desdi awe
en adilanti lo mi ta un mama pa
Segun regla dj cas ai docter a sami-
ha salur di e dos muchanan, promer
di hiba nan cerca e otronan. I como
docter a declara, koe toer dos ta-
bata sufri di kinkoes, nan a hiba
nan na hospital, oenda nan a keda
durante diez seman. Nelly tabata
jora manera e tabata sufri un do-*
lor terribel. E tosamentoe tabata
cansa su curpa debil mash tantoe.
Pa stop e tosamentoe penoso Soeur
a cloen poco dushi, hoe Nelly a
acepta masljfL contentoe. El a doena
un pida na su roeman...”
|
|
13 |
|
“...segundo premio tin di gana pa cuater mucha mas un di e mes
Panorama.
Dos di e Panorama ta Senor Soublette et Fils, sacadornau di retra
to di mas farn. na Curasao, a boeta na disposicion di Redaecion di
Ala Blanca. Pa cual cortesfa nos ta gradim nan altamenta.
Mester manda solucion promer koe dia 24 di Augustus, na lm-
prenta di Vicariato, Guraqao. Carta koe ta manda cos post, meater boeta
stampia di 2 placa riba dj, i tambe mester hinca den e mes envelop
e papel koe bo haja den numero di La Cbtjz di awe coe pslabra :
'Problema di Czab Pedro, sino nos NO ta aceptae solucion. Cada en-
velop mester tin den hoeki scirbf: Pboblema di Czab Pedro.
Den nos numero di 3 di September lo nos coata e cuenta di Appl
historico di Czar Pedro el Grande di Rusia, i kende a gana e premio.
CHARADA NOBO
-----o------
6. Ta cual bestia a bini coe carga den area di No ?
I. Kende su bishita hende no ta gusta, i toch tin bez nan
ta desea su bishita masha tantoe ?
8. Kende tabata e hende, koe no tabatin ni tata, ni ma-...”
|
|
14 |
|
“...sea
koe e no kier a larga Nelly sol, ma
e no a bai misa, el a keda den coe-
shina. Ora el a bolbe cerca Nelly,
el a keda para babucd, ora koe
Nelly a bisle : Awe bo no a rici-
bi Dios Santoe, lo mi bisa sceur.
E muclia a corda, koe Nelly a
tende kizas el haci boro to na coeshi-
na. Pesai el a a busca toer manera
pa Nelly no ripara nada. Otro bia-
na el a abri porta i cer mes ora
pa haci Nelly kere koe el a bai mi-
sa. Anto el a kita su zapatop i a
keda ketoe ketoe na coesbina te o-
ra misa a caba. Anto manera na-
da nada no a socede, el a $renta
cuarto di Nelly, ma Nelly ta fiha
su wowo riba e mucha i dici coen
na un tono tristoe: ,,Awe bo no
a rieibi Dios Santoe. _
Ma cam bo por sabi esai, e mu
cha a puntr, bo no a tende anto
koe mi a cera porta?
No importa. Nelly a responds,
,,es koe mi sd ta, koe bo no a ri-
cibi Dios Santoe awe.
#**
Salud di Nelly a bai mas i mas
atras. E tabata come i bebe masha
nada, di manera koe e tabata su-
fri un sed terribel. Maske cuantoe
e tabata forza, tin...”
|
|
15 |
|
“...insaciabel pa unile coe He-
sus den Santa Comunion.
Soeurnan a ripara esai poco-poco
pa es palabranan, koe Nelly taba-
ta papia i koe tabata expresi, di un
manera senciljo loke tabata pasa
den su coerazon. Nan tabata ma-
shii admir com Nelly tabata sabi
ki ora Santfsimo Sacramento ta-
bata expon den kapel. Ningun hen-
de no tabata bis, nada no por
a munstr i sinembargo na dia-
nan di exposicion un legria santoe
tabata jena su coerazon i e tabata
pidi Soeur pa hib na kapel. Dios
Santoe no ta cerfi awe, hiba mi cerca
dj, asina e tabata bisa. Tabata
manera si un boz suave i misterio-
so tabata sali loi Tabernakel i dren-
ta den alma tierno di e mucha a-
mabel. Hopi bez nan a tende e pa-
pia na un tono tristoe : Mi ta de
sea Da Dios Santoe. Ai. ki dialE
bini cerca mi.I Mi ta desea asina
tantoe pE bini den mi coerazon!
Toer mainta, koe su trabao no
tabata strob, Soeur tabata bai
misa i ricibi Santa Comunion, Pero
tin bez Nelly ta pasa asina maloe
anochi, koe Soeur no kier bai lar-
g sol, anto Nelly...”
|
|
16 |
|
“...Francises lo trece majan Dios
Santoe pa mi 1
Mainta bon tempran Nelly a la-
manta, el a spierta su Soeur, gri-
tando e: Mama, mama, lamanta
regla i limpia toer cos pasobra
Dios Santoe ta bini awe.
Soeur a trata di calma Nelly,
dicieudo koe toer cos lo bini cm
liher. Ma Nelly no tabata conten-
toe.
Soeur ta mash, laat awe, el
a bolbe bisa mi tin miedoe koe
cos lo no bini cl&. Mientras Soeur
tabata reglando su cuarto, Nelly
a keda mir, i ora Soeur tabata
sosega un rato, el a bisa coe su
boz tierna : Mama, kico bo ta ha-
ci ? Cos lo no bini cla nunca 1
Ora di misa a jega i Nelly a ke-
da warda Soeur Superiora coe ma-
sh. debocion. Ora el a mir dren-
ta sin Dios Santoe, e tabata asi-
na tristoe koe el a coeminza jora.
Henter dia el a pasa mash. ketoe
i anochi e dici coe Soeur; Mama,
mi a corda sigur di ricibi awe Dios
Santoe den mi coerazon 1
Diferente dia e penamentoe a ke-
da coen i e tabata droemi asina
ketoe i sin papia, koe tin bez nan
a corda koe el ta m'oeri. Un anochi
Soeur a jega na su cama...”
|
|
17 |
|
“...mi lm
manna
=LfSJ
Den e Ultimo nmero di A la Blanca ta para den problema dl dam No 10 un
(out, koe nos mester] drecha awe Pasobra asina e huega no por caba den 6 stoot.
Blancoe 46 mester ta 47
PROBLEMA Dl DAM.
PRETOE.
BLANCOE.
SOLTTCION No. 9.
BliANCOE: 3025, 25 : 14,1410.
2722, 104itagana
PRETOE: 1923, 2429, 2328
28 : 17.
PROBLEMA No. 11.
Blancoe 29, 33, 34, dam 16.
Pretoe 14, dam 37.
Blancoe ta coeminza i ta gana
den 3 stoot.
E soluclon di problema No 11 ta masha facil Pesal nos ta spera hopi bon solucion
Solucion di Charada
1. Di su sabiduria. 2. Bergen. 3. Pasobra cama no kier
bini cerca nos. 4. Cabez di tabaco. Cangreeuw. 5. Bida
di hende. 6. Un kameel por traha ocbo dia sin bebe, un
por bebe ocho dia sin traha. 7. Balansa. 8. Ora
bisti camisa. 9. Pleitoe.
Den es 10 sacoe tini:
__ 1 fl
E diferente numero ta masha lih pa
corda nan, sabiendo, koe (largando di ulti-
mo afor) cada sacoe tin dobbel di placa aden,
koe den anterior.
Pa ehemplo, si bo mester paga fl. 777, bo
ta cohe e sacoe...”
|
|
18 |
|
“...cerca Dje
den cieloe boenita. Cn cos tabata
consol i fortalez den su sufrimen-
toe, es ta, koe toer dia e por a
ricibi Hesus den su coerazon. Main-
ta, koe e tabata lamanta foi son-
jo, toer su cordamentoe tabata ri-
ba Dios Santoe. E no tabata pa-
pia ni un palabra promer koe He-
sus a bini cerca djle i el a pidi
Soeur di no papia coene te despues
di misa. Ora el tabata por, el ta-
bata suplica Soeur di hib na ka-
pel ; solamente ora su sufrimentoe
tabata muchoe grandi, e tabata sA
bisa: Mama, awe mi ta muchoe
cansA pa bai na cas di Dios San-
toe. Anto el ta ricibi Santa C-
munion na cama di enfertno mes
coe santa debocion, koe tabata par-
ee e no ta na es mundoe aki mas,
Tin bez el ta pidi Soeur pa pone
su cara pa muraja, pa nada no
strob den su adoracioh amoroso-
sa. Asina e tabata keda dos tres
ora den oracion, un dia el a keda
droemi na e posicion ai te anochi.
X.
Com Nelly a bal adilanti den blrtud.
E semianan di birtud, koe su ma-
ma santa a pone den su coerazon,
Soeurnan a pon crece...”
|
|
19 |
|
“...acaisisisrsjE;
y iu ui uil fnnnr
PROBLEMA Dl DAM.
PRETOE.
1 6 5 10
11 15
16 i 8 11 Hl 11 20
21 in i§ m i in 25
26 ii pp mi i in 30
31 up m is 35
36 m m 40
41 f. 45
46 50
BLANCO E.
SOLUCION No. 10.
Blanco: 139, 1510, 1046,
4742, 4237.
Pretoe: 3 : 14, 1420, 2025,
2530.
PROBLEMA No. 12.
Blancoe 29, 33, 34 dam 16
Pretoe 14, dam 37.
Blancoe ta coeminza i ta gana
den 3 stoot.
Solucion di Charada
Bern
Breda
Berlin
Breslau
Buda-Pest
Bethlehem
2. Si kita awe blaadje 29 di October di
kalender for di 30 di October, ta sobra 30.
3. abogado bobo. 4. Galinja ta promer,
pasobra gai of weboe ta para mas atras.
5. I Q r CD coco. 6. Theodor.
7. Ca. 8. iTTnca un anga toer den un
Berg-op-Zoom korki, koe ta mes largoe koe e anga.
Boeta korki coe anga den dje riba cens,
i e cens riba un pida tabla of mehor riba
un pida heroe koe tin un buracoe meimei.
Dal coe un martin pisar bon duroe riba
cabez di anga i lo bo mira koe punta
di e anga a drenta den cens te sali pe
otro banda. 9. Tin dos manera. Bo por...”
|
|
20 |
|
“...koe esaki lo ta e ultimo fiesta
di Pascu, koe lo e celebra aki na
mundoe. Coe cara briljante di legria
i felicidad e tabata mira Pader ta
haci misa, i ora porta di Taberna-
kel a abri pa Hesus, es nino chiki-
toe di Bethlehem, bint cerca su An-
gel chikitoe, Nelly di Dios Santoe,
su cara bleek a cuminza lombra,
su wo wo a hanja un briljo celestial,
mientras nan a keda tjirigl na Ta-
bernakel.
Despues di misa nan a hiba Nelly
na sucama atrobe, ma e no por a
droemi. El a jama Soeur i dici coe
ne: ,Awe ta dia di nacemente di
Dios Santoe, dia, koe El a bini na
mundoe pa salba nos di picar. Pe-
sai sea asina bon di cende belanan.
I ora Soeur a caba di cende bela-
nan rond di pesebre, Nelly tabata
jpra di legria i henter dia el a eau-...”
|
|