1 |
 |
“...5
mmm
lSSl
msmsm
fgSm
MlSJk
M 1
WSmi
r~.Uil
g* i
M i
I* ',** w '4t v,'ii
WNK
SS§
IM
iW'-
Esai no ta fiesta, ni gracia, ui chanza,
Esai ta fiesgracia, ay mira nan danza :
Un danza cajente di spantoe i dolor,
Candela coe pinda ta boela aifor.
Un du den su curpa i su panja kibra,
Ta corda nos Buchi dj pinda |hasa.
VARIA.
Member di mu largoe. I Muher dl mas largoe.
E homber francs, jama Jozef Du-
sorc ta di mas largoe di mundoe.
E tin dos Meter 58 largoe. Tin bez
ta combini mash. bon di ta asina
largoe, ma otro biaha ta masb fas-
tioso; Senjor Dusorc por cende su
sigar na lanterne di caja, ma ora e
kier drenta tranvia ta casi imposi-
bel pe. E tin di dobla su curpa i
drai e di toer manera. E ta des-
cendieute di ufl famia di gigante.
Maske e ta papia coe mash amor
di su mamatji chikitoe, e muher tin
1.88 M. largoe, su tata ta 1.96 M.
Ademas e tra tres roeman koe tin
largura di dos meter. E hombercito
tin edad di 26 anja i tin semper
bon genio.
Senjorita Abomah ta un muher'
pretoe di ...”
|
|
2 |
 |
“...$1 411114
sjpH r regjEHicrai
yntifitHifimmiiiVr.' |U|
fiifimiftMmMmTi^
mm
Amigoenan chlki!
Despues koe boso a goza i a sinja poco, nos ta bai larga boso
stadia. Studia, pensa, pa boso mira di haja soiucion di es charada i
adivinanza koe nos ta doena boso den es seccion amena. No ta coi
kibra eabez, ma poco estudio si tin mester. Tih bez lo nos pone algun
premio boenita pa cual di boso, koe ta logra di doena soiucion di un
o! otro charada. Pesai poerba boso forza na es charadanan, pa, ora
tin ocasion, boso por gana premio. Pues, ehebcjcio ta haci maestro.
Tamb, mi amiguitonan, poerba, si boso mes no por inventa un of
charada kenshi, pa larga boso amigoenan ktbra nan eabez riba dj.
Ant boso por man da nan na Bedaccion di Ala Blanca na Imprenta di
Vtcariato. Sigur-sigur, si nos ta haja nan bon, lo nos publica nan firmd coe
boso nomber, pa toer hende mira kende ta es amigoe sabi koe a in-
venta es cos ai.
Awor adilanti! Mira i poerba boso forza 1
1. Mi promer, siete i tres ta nomber di un...”
|
|
3 |
 |
“...instructive.
Terne Dios.
Tabata dia Biernes Santoe di an-
ja 1860. Na Amsterdam tabata bi-
ba un homber coe su esposa, sin
jioe. Homber tabata catolico, ma ta-
bata biba impio. Muher tabata bon
catolico i tabata carga su cruz pis,
coe conformedad. Tabata un cruz
bien pis, pe, di biba coe un hom-
ber asina.
Merdia banda di tres or el a pidi
di bai misa coene. Ma e pidimen-
toe a haci furioso. Promer. diabel
por kibra mi garganta, koe mi ta
bai misa, es sin bronguenza a con-
testa.
1 mira, awor ora di venganza di
Dios a bati, apena e palabra a
a sali foi su boca, koe e ta cai
kibra su garganta.
Es un koe no kier a recorda amor
di su Salbador, tabatin koe paree
dilanti di tribunal di husticia di Dios.
W0OQO8M*...”
|
|
4 |
 |
“...usa na 'school. Kita mi cabez i
doena mi otro, bo ta gusta mi masha i lo por hanja mi
Kiko mi ta?
bon calculad tabata bini stad coe un
pe bende nan na 4 cens i mei pa un.
cerca Ellis & Dania.
5. Un cunoekero
macutoe di weboe,
Banda di Plantersrust el a topa coe un mercadera, koe ta
puntr: Bo tin weboe di bende ? Si, e coenukero a
contesta i a baha su macutoe foi cabez; ma awor contando
nan e ta ripara, koe 12 weboe a kibra. E mercadera ta
puntr: Cuantoe, pa un? Dos placa e koenukero ta res-
ponse i a bende e restoe di weboenan coe e mercadera,
asina, koe aunke koe e 12 a kibra e no a perde un cens
chikitoe.
Cuantoe weboe el a sali cas coene ?
Prehunta! Solucion di charada 4 di biaha pasa ta:
San Guan. Ken por bisa mi, foi oenda foi kiko e palabra:
Perde San Guan ta bini?...”
|
|
5 |
 |
“...37
Igppp
wEL%
'1_ v
lJil!l
. P ta cai, i mimichi ta grita i doloi*,
I su gritoe ta hala atencion dj cach
I Pluto ta grita, ta jora sin paz,
Ran ca kibra cabuja, boela bai foi su cas.
mmm
mimm
mmm,
Mira un obra boenita dj nobel cach
E ta paga toer obra dj bon bienhechor,
I mimichi na playa ta toer babuca,
E ta come su aede di' tantoe spanta....”
|
|
6 |
 |
“...den su cara dos boe-
racoe, koe a doen di comprende
clA' koe e homber su wowonan ta-
bata sacA.
El no por a comprende. es emo-
cion koe el a sinti, su coerazon
tabata bati duroe i mas tantoe el
tabata contempla e desconocido mas
el tabata haj impulsA pa keda mir.
E tabata busca den su memoria
na oenda i na ki tempoe el por a
mira e homber ai. El tabata mira
clA koe e homber tabata un euro-
peano, un prisonjero, un cristian
mescos coe n.
E tabatin duda di dirigi palabra
prnmer.
Alfln e anciano a kibra silencio i
a bisa:
Pober catiboe mescos koe mi.....
Ta un trabao bien duroe bo ta con-
deuA na bin participa coe mil
Ma, ta unJrances! Enguerran-
do a sclama.
Bo ta comprende mi? Nos toer
dos anto ta di Francia ?
Pober anciano, mes ora koe mi
a mira bo, mi a sinti mi coerazon
tabata bati mas duroe....”
|
|
7 |
 |
“...traidor infame Ta el
mes tambe a bende secreto di nos
campanja na nos enemigoenan.
Pues papa, e homber ai, ora el
a jega Europa, a predica cruzada
di mucha i a trece nos aki na cos-
ta di Egipto, oenda el a entrega
nos na e inflelnan.
Infame! Dos bez Hudas!
Ma el a moeri miserablemente,
poersiguf pa mes Egipcionan.
Dios ta grandi! Ki ebempel re-
marcabel di Husticia Dibina. Ma....
ata nan ta bini.... larga nos stop
nos combersacion... Au Eddab ta
asina cruel, koe si e corda koe se-
parando nos lo kibra nos coera-
zon, l baci unicamente pa goza
di nos pena.*
I toer dos a coeminza draai moe-
lina.
E ta sigui.
VARIA
San Bernardo tabata stimador
di La Birgen, pesai nunca diabel a
baja poder riba dj. Kiko a soce-
del, semper el a menta dusbi Nomber
di Hesus i Maria.
Den corridor di combentoe, oenda
el a biba, tabatin un imagen grandi
di La Birgen i semper ora Pader
Bernardo a pas, el df: mi ta coe
minda bo, Maria. Diabel furioso
riba e coemindamentoe a bisa:
, Pader Bernardo, bo no sa, koe es
magen...”
|
|
8 |
 |
“...Com hende por laba man den wea, foi oenda galinja ta
bebe sin saca galinja? , Aiex de Pooi.
na mi kibra nan cabez ariba. Segun bo ta mira,
mi a pone ya hopi di nan koe boso a manda. Otronan lo
sigui tamb. Ta duel mi, Alex, koe e charada koe bo a
traha ta poco dificil pa pon. E ta boenita si, ma pa pon
mester hopi cos koe mi no tin. Ma no perde animo. Sigui
traha numa i manda nan sosega. Koe mi por, lo mi pon
nan toer. Mara boso ehempel lamanta bo amigoenan tamb,
pa studia i busca charadanan, pa boso por kibra bo cabez
ariba. Lo mi keda semper masha contentoe, si mi ta haja
cos di boso. Adios! Red. di Ala Blanoa.
33ieietJ^ i
|
|
9 |
 |
“...nan :
No nenga di-haci segun deseo di
Enguerrando; sin duda lo sobra bo-
so placa pa coempra Isolin liber ain-
da; un presentimiento secreto ta
bisa mi, koe es bon obra aki lo no
keda sin su pagamentoe.
Nan a sigui s conseho. Despues
koe Schirzad a haja balor di cmpra
di e anciano, el a despedi di e euro-
peanonan, bisando nan koe nan lo
haja e dos prisonjeronan den coral.
Berdaderamente ora Jehan a sali
den coral el a mira na caba-
mentoe di un corredor su roeman i
e ciegoe bistf toer na panja kibra.
Mes ora el a coeri bai cerca nan,
gritando: Enguerrando, Enguerran-
do, mi roeman 1
Dos aclamacion a responds mes
ora riba es gritoe. Enguerrando a
grita: Jehan! i e anciano a ripiti
es nomber poniendo acerca: Mi jioe!
mi jioe !
Describi e escena koe a sigui awor
ta imposibel. Doen amen toe di mn,
brazamentoe, joramentoe, interrum-
pi pa e palabranan: mi jioe mi En-
guerrando mi Jehan Papa, papa
dushi!; den xin palabra, tabatin un
alegria inefabel.
E capeln i e monhe, nan wowo
tabata jen di awa;...”
|
|
10 |
 |
“...Senor Sin Braza'
coe dos moqueta
p-'%
mMt
wms
WMLh
3g5P%i
mm CfJ
mm
Blaipj
mm
susi
bSSS
Un pober sin braza (manera e mes dl)
Tin cos den su sacoe, pa kibra nn chiia.
E otro koe j jama : Guan Carai Carn,
Di: Buchi, doena mi, larga mi carg.
gpgjgp
mmm
gj
mm
mm
E ta cohe su bottel, i ta bira furioso,
Sin Braza ta saca :....... dos moqueta famoso....”
|
|
11 |
 |
“...su kijker i e tabata grita nan:
E1 a banja un bala na eu pols.
Tira dos bez mas, anto 1e tin basta.
i)en e interval-ai Spanjolnan a
bita nan cajon net riba nan. Tiroe
tabata resona den bela di barcoe,
tabatin un boroto inmeuso.
Awor si nan ta bai bon, de
Ruiter di.
Tira!
1 atrobe tiroe Holandes tabata
bashd riba e barcoe Spanj. E bar-
coe a kibra i el a coeminza habri,
awa a drent di toer banda. E bar-
coe grandi i orguljoso a coeminza
sagudi, e tabata toer perdi.
Span toe a cohe toer tripulacion,
toer tabata mira morto nan dilanti.
Mira, mira! de Ruiter tabata
grita, nos Spanjol ta balia mane-
ra hende fuma. At ta zink cabal
Di berde, lamar a kibra e barcoe
Spanj na pida pida i asina lihejtf'
koe tripulacion no tabatin mucno
tempo pa drenta den boto.
Olanan tabata hiba hopi hende
leuw di nan barcoe, di manera koe
nan tabata hera di hoga.
Hombernan! nos admiral taba-
ta grita, mientras e tabata bati den
su mAn, bosonan a caba di haci
un obra maestra. Ma awor nos mes-
ter haci un otro cos...”
|
|
12 |
 |
“...banda di dj, i
esai tabata toch e vapornan Ame-
ricano i di otro linjanan, koe algun
anja pas> nan tabata hanja e-
nor me.
Mi ta recorda mi, koe un amigoe
dl coe mi, hustamente despues koe
nan a caba di doena senjal pa
visitante retira :
Bo no tjn miedoe, pa riska bo
bida riba lamar? Ma awor tabata
mi, koe tabatin conhanza. Kiko,
abordo di asina un vapor I ma
contest. Tempestad di mas pis&
no por haci nos nada!
Promer koe nos a sali foi haf
ma mira e accidente di e vapor
New-York, koe su cabuja a kibra
i koe a bin choca coe nos. vapor
den kanal. Ningun hende a spanta
pesai. E tabata un prueba di mas
di e poder di ,,Titanic.
Di promer dianan di biaha mi
por recorda poco hos. Mi a maria
i a keda di mas parti den. mi ca-
marote. Ma dia Domingo 14 di
April mi tabata riba pia. Na ora
di almuerzo mi tabata na mi lugar
na mesa den salon di come i ma
goza di e coeminda, aunque nos a
hanj poco pis& i muchoe luhosa.
Ningun molester tabata gespaard
mes, pa doena pasaheronan di se-
gunda clase di mas bon...”
|
|
13 |
 |
“...Pietermaai.
Manuel Alvarez. Monteverde.
Hitoria di Testament Hieuw: Wilhelm Gruning.
msioruiuii v Walbecksteeg 10. Otrabanda.
Hendrik Heyer. Breedestraat 112.
Pabien, mi ainiguitonan! coe es
boso lo sigui traha bon, pa plama Ala Blanca ma i mas
tantoe. Adios. Te otro biaha .
Solucion di charada No 9.
i F hnwicoe di Area di No. 2. La Reina Wilhelmina.
8 Ora ^t^para den cas, coe su cabez for di bentana.
i Ral ta cuater letter. 5. Un cigar. 6. Kanal di Pa-
nama Pasobra, koe nan larga nan cai, nan ta kibra.
r^bo7' iioepasbra e roeman muher ta roeman di nan
Lr?T Di^e n^ ta den prison. 10. Sombra. 11. Haci anja.
12. B
rOm
piNga
BONAIRE
calda
oRo
E...”
|
|
14 |
 |
“...millon pa pasa boca, ata mi bordugoe ta bolbe.
Asina ef a weitasu macutoe baehf, el a coemioza zoendra mi, soe-
ta mi furiosamente coe su eoco-macacoe. Awor mi tambe a bira furio-
so. Ma tir tres scop bon fuerte. E di promer a kibra su nanishi, e di
dos a kibra dos djente, esun di tres a tumb na suela, pechoe ariba.
Awor nan a hiza e muher, hib den un cas ai eerca, Ami a come
alguu fruta mas. I como ningun hende no a baci caso mas di mi,
ma cohe mi camina bolbe cas.
Algun ora despues, algun bomber a trece e muher, toer mancaron,
VA ip,
Mi
1 awor mi tormento a bolbe coemiuza. Nan a marra mi na un pa-
loe, bati mi te no por mas. Caba, cas& dj. muher, ta bis: otro seman
nos ta bende e buricoe maldito. Asina ma tende e cos ai, ma span-
ta di morto. Ora anocbi a sera, ma kibra mi cabuja, boela tranke-
ra, hui bai mondi. Ma coeri, coe coeri, Dios sA cuantoe ora lar-
goe, te ora ma jega den un bosque boenita. Jerba na abundancia, i un
rioe di awa limpi frioe. (E ta sigub)
VARIA.
Denter oriaman.
Ora...”
|
|
15 |
 |
“...na misa. Humberto de Talm
Kende por traha un nomber di un rey di Testament
Bieuw, for di e letter i numeronan aki; 500, a, 5, 1,* 500 ?
P Amando Simon
7. Mi promer ripiti ta un cos, koe mucha chikitoe ta haci
Mi promer i segundo ta un bistir di muher.
Mf di tres ripiti ta un hende respeta.
Mi Kenter ta Un fruta. Isaac Ringeling
8. Tin den un macutoe 6 mango. Com 6 mucha por
haja n, koe toch ta keda un den e macutoe ? a Jansen
9 j£ X 90. Kende por leza esai? Felix Ren Pieteraz
10. Kende por kibra garganta sin sinti dolor ? ch j y d wall Dovaie...”
|
|
16 |
 |
“...historia di uncoenu-
kero, koe a gana gran fama coe
su industria.
Coe poco placa el a coempra un
pida terreno basta maloe i jen di
piedra, cual den poco tempoe el a
troca na un lugar di mas mehor
di; toer tera di aji banda.
Su fama a crece di tal manera,
koe un di su bisinjanan a dicidi di
bai toema un conseho cerca dj.
Nos homber tabata pidi basta pla-
ca pa bende su secreto, i despues
koe e otro a pag padilanti, el a
entreg un pida papel cerA den un
sobre. E otro ta bai su cas coene,
aja e ta kibra e sobre i ta leza ri-
ba e 'papel e simpel palabranan
scirbf: No larga para nunca te
majan, loke bo por haci awe mes.
MashA rabid e ta carr bai cerca
e homber pa- carg coe un bon
zoendramentoe, pero nos homber
ta keda mes frescoe, i cara tranki-
lb e ta sigur koe e conseho. lo ha-
d ricoe, basta koe e kier praktikle.
Algun dia despues esun, koe a-
paga pe conseho, ta jega su cas
bon cansA di trabao. Na cas e-dt
coe su muher: ,,Mi ta muchoe cans A,
henter dia full ma carga maishi,
ma min por caba...”
|
|
17 |
 |
“...106
Historia di an buricoe, conti p mes.
CAPITLO III.
Mi shon nobo do tabata un mal hebde. Un defecto sol e tabatin,
e tabata exigi muchoe trabao di toer su sirbienten&n. Ami tambe ta-
bata toca parti. Temprdn caba e tabata hinca mi bao di garoshi pa
hala zantoe, sushi, paloe i hopi cos mas.
Dia di bai Punda tabata peor. Desdi tres or di majrdgd te atardi,
mi tabatin koe traha sin come ni bebe. I mientras e homber coe s
3)
IWWl
fmsom
mm
hr
amigoenan tabata kibra un chiki (i muchoe bez mas koe un) mi taba-
ta moeri hamber i sed....”
|
|
18 |
 |
“...110
i .5
AU M
Te ainda mi tin e marca di su mord den mi costia. E shoo a
coh mi, marra mi, i zoeta mi mas di un mei ora largoe.
Awor cos a bira peor. Enbez di drecha mi bida, ma toema ven-
ganza. Ma come toer berdura den hoffi, mata galinja, kibra nan we-
boe, scop porco, un dia ma bebe henter un tobo di lechi. Esai ta-
bata di mas. Nan a bende mi coo un homber, koe su jioe muher ta-
bata maloe. Nan a trata mi bon i mi tambe a bira trobe un bon hen-
de, mi kier meen un bon buricoe. Mainta i atardi mi tabatin koe bala
un dorr boenita, pe jioe haci un paseo frescoe.
W re -
ivlWJ/X
mm
mm
mm
K
E bida ai tabata dushi, toer afor. Pero no loebida, mi amigoenan
chiki, koe toer cos .dushi aki Jia mundoe ta caba liher. Pa un dia koe
bo ta pasa contentoe, bo por bien spera un luna di disgustoe.
Pronto e jioe a moeri, i ami pobercito, ma perde un bon amiga,
un bon trabao, i un bon trato.
Ningun hende no a haci causa mas di mi, i ma keda den mondi
rondea mi bida. - (E ta sigui.)...”
|
|
19 |
 |
“...n
tabata surdoe pa su palabranan. El
a baja castigoe di algun dia ser i
unj boet, coe cual e por a coempra
cien pantoffel.
Asina el a jega su cas el a cohe
e pantoffel i a tira uan coe furia
den un roe. Algun dia despues dos
piscad tabata pisca den es rioe.
Apena nan a tira reda, nan a
sinti koe nan a cobe un cantidad di
piscar, nan a bal i nan a baja sola-
mente e pantoffel di Nicolas adn.
Coe furia nan a rank afor i a tir
pa bentana di cas di N icolas i el
a cai den bopi cos di kristal i a
kibra toer.
Pa scapa di es pantoffel Nicolas
a toem i el a bai coba un bura-
coe den su bardin i el a der aden.
Ma un bisinja, koe tabata su ene-
migo di mas grandi i a mira kiko
el a haci, a bai cerca huez i a bis
koe Nicolas a baja un caudal gran-
di den su hoffi. Huez a larga jam
i e mester a paga un gran suma di
placa. Coe es pantoffel den su man
Nicolas a sali for di stadhuis Mal-
dita pantoffelnan el a grita. ,,Mi
no kier weita boso mas, i papian-
do asina, el a tir den un water-
leiding. Pa desgracia...”
|
|
20 |
 |
“...mi, moenstra mi
carinjo, jega cerca mi, pa conoce e buricoe milagroso.
Awor mi hendenan ta coeminsa ganja hopi necho ingenioso di mi i
un dia, ma drenta un cas koe ta kima, bai ne di tres subi, drenta
camber, sera un senjora bieuw den mi braza, caba boela foi bentana
i jega abao sin koe ningun no a sufri ningun danjo.
Otro dia ai, ma bringa coe cincuenta ladron, mata nan toer, sin koe
nan mes a ripara nada.
Pero mi no kier a tende nada di toer e eloglo. Mi tabatin remorde-
miento, pasobra ma kibra funciou dj pober homber, haci perde hopi
placa....”
|
|