1 |
 |
“...a
larga nan ganj i sin consulta Dios el a cera un
alianza coe nan, loke cabeznan di pueblo tambe
a hura.
5. Reynan di Canaan a rabia masha riba Gabaon,
i cincoe rey a sali coe nan ehrcito pa castiga es
ciudad. Josu a juda nan i a bad e cincoe reynan.
Nan a hui, i ora nan tabata sconde nan curpa
den ceroenan, piedra grandi a jobe for di cieloe,
koe a dal e soldanan mata. Pa oracion di Josue
solo a keda para te ora Hudioenan a caba coe
nan victoria.
Na toer Josue a vence 31 rey i el a parti nan
reino den 12 partida. Staca di Levi no a hanja
un partida, pasobra e tabata dedica na sirbishi di
Senjor, ma den diferente tribu staca nan taba-
tin 48 ciudad pa nan biba aden. Josu a goberna
su pueblo 10 anja na paz i el a moeri na edad
di 110 anja.
Aloises ta un di e figumnan di mas grandi di Cristoe.
l or di su rnucha chdcitoe nan a busk di mata. El a
libra su pueblo tor di selabitud di Egipto. E tabata un
gran profeta i un mediador den Dios i jnieblo hudaieo....”
|
|
2 |
 |
“...sacrificio.
Un otro dia pa orde di Dios, Saiil mester a
caba coe Amalecitanan. E mester a caba hentera-
mente coe es pueblo, i no spaar ningun hende,
ni nada di nan ; ma el a spaar bida di rey i el
a warda di mehor bestianan i hopi prenda precioso.
Dios a larga Samul corrigi Saiil pa es faltanan,
ma el a disculpe, diciendo, koe el a cohe toer cos
di mehor pa ofrece nan na Dios como un sacrificio.
Es ora Samul a bise ; Obediencia ta mehor
koe sacrificio. Na un otro, mas mehor koe bo,
Senjor lo doena reino di Isral....”
|
|
3 |
 |
“...Larf^a nos sinja for di eheinpel di Dnvid, di tene respet
]>a toer lumde koe Dios a. doena, antoridad riba nos Na
Wos sol ta toca di toema heimanza Nos como berda-
dero discipidnan di ('ristoe mester ]ia^a maloe cos bon.
XXIX.
I Reino di I>avid 2. Ireino. E kier
a hiba Area tambe ai. E garoshi, koe tabata hiba
e Area, a eoeminza bira un banda na eamina.
Oza a saea su man p tene es Area p no eai,
i mes momento el a keda morto. David no kier a...”
|
|
4 |
 |
“...80
sig-ui hiba Area mas aleuw i a larga nan pone den
cas di un Levita, i tres luna despues David a lar-
ga nan hiba es Area na seroe di Sion eoe mani-
festaeion di hubilo extraordinario.
David tabata feliz den toer su gera i a venee toer
su enemigoenan; ma su reino lo a haja un exito
mas feliz ainda, si 1e no a eai den piear grandi.
Ora profeta Nathan a
_ moenstra rey su piearnan
grandi, David a reeonoee
su falta i a pidi Dios
P3!^ pordon mes ora, no eoe
un eontrieion fingido, ma
di henter su eoerazon, i
||i|i||i;!;||jij Dios a pordone mes ora;
ma sin embargo durante
su bida el a hanja mas-
dtsgracia i pena di
^ sufri eomo peniteneia di
su piearnan.
'2. David tabatin un
jioe, jama Absalon, koe a
eaus tristeza di mas grandi. Codieioso riba poder
di su tata eomo rey di Isral, el a lamanta eon-
tra su tata David, i a manda un parti di pueblo
aelam pa rey. David eoe su sirbidornan fiel mes-
ter a hui for di Herusalem i pasa Jordan. El a
drama lagrima ardiente riba bida maloe di su jioe.
Entretanto...”
|
|
5 |
 |
“...Salomon a ricibi di Dios un sabi-
duria milagrosa i tantoe gloria i rikeza, koe el a
surpasa toer rey, toch el no a keda fiel na Dios,
koe a doen tantoe beneficio. El a casa coejioe
di rey di Egipto i coe otro muhernan stranjera,
contra mandamientoe di Dios, koe a taha Israli-
tanan di no casa coe stranjeronan; esai a corrumpi
su coerazon i el a cai den idolatria. Senjor, ra-
bid pa tal conducta, a bisa Salomon: ,^Pasobra bo
a had esai, i koe bo no a cumpli coe Mi precep-
tonan, lo Mi parti bo reino i lo Mi doen na un
di bo sirbidor; ma un staca lo Mi larga pa bo
jioe pa respet di bo tata David.
Asina jen di gloria koe principio di gobierno di
Salomon tabata, asina tristoe tabata su fin.
Es rey desgraciado a moeri despues di un go-
bierno di 40 anja.
2. Roboam a sigui su tata riba trono. Pa su
conducta imprudente Roboam a perde mayor par-
ti di su estado.
Salomon a pone un tribute grandi riba su
pueblo, i como subditonan no por a soporta un
carga asina pisa, nan a bai cerca Roboam i a
bise:...”
|
|
6 |
 |
“...nan i pone mas peso riba nan pa nan no bolbe
bin keha mas.
Roboam pues, rechazando e conseho sabf dj
ancianonan, a sigui e conseho loco dj hobennan
i a contesta pueblo coe palabra duroe, nengando
nan suplica coe palabra insolente.
Pueblo awor a lamanta; diez staca a lamanta
contra Roboam i nan a scohe Jeroboam, sirbidor
di Salomon, pa rey.
Dos staca sol, esta; di Huda i di Benjamin, a ke-
da fiel na Roboam.
For di es tempoe reino hudaico tabata partf na
dos: reino di Isral i reino di Huda. Herusalem a
a keda capital di Huda i Samaria a bira despues
capital di reino di Isral.
Ehewpel di Salomon ta sinja, nos, koe no ta basta di
coeininza bon, pasobra solamente liende koe ta perseve-
va te na fin lo ta salba.
Roboam ta un ehempel pa spierta toer bende di no
had cos di sin sintir.
Spivitu Santoe ta bisa: No rechaza conseho di hende
bieuw, pasobra hende bieuw lo sinja bo bira sabi i in-
teligente....”
|
|
7 |
 |
“...88
XXXII.
I. Reino di Israel. Jeroboam 2 Acab.
!^lias. 3. K biuda di Sarepta.
Profeta
1. Jeroboam tabata promer rev di Isral. A.sina
el a bini na gobierno, el a taha toer su subditonan
di no bai Herusalem pa ofrece sacrificio na Dios
den Tempel di Huda, ma di keda na nan mes
tera di Isral pa ofrece sacrificio na Dios. Pesai
el a larga traha dos bice di oro : un na noord i
otro na zuid di su reino pa reuni pueblo rondo
di nan.
Un dia mientra Jeroboam mes tabata ofrece
sacrificio na es bicnan di oro, un profeta a bini
cerca dj. Es profeta a pronostikc koe lo bini
un rey di Huda koe lo mata sacerdotenan di
dios lalsoe riba e mes altar oenda awor nan ta pone
censia ariba.
E profecia a had rey rabia terribel; el a saca
man na e profeta i a grita : Coh. Ma na e
mes momento su braza a bira stijf i e altar a
plama for di otro. Es ora ai Jeroboam a suplica
profeta pe pidi Dios p e. Profeta a haci esai i
rey a bolbe haja su salud. Ma rey no a mendra
su bida. Asina hopi bez Dios a manda su pio-
fetanan...”
|
|
8 |
 |
“...I. Profeta Eliso 2 Naaman. 3. Jonas
4. Fia di Reino di Israel.
Ora profeta Eliseo a bai un dia di Jerico na
Bethel, un troepa di mucha malbado di Bethel a
tope, nan a bofon di dj i a zoendr pa cabez pela.
Profeta a
menaza nan
coe castigoe
di Dios pa
motiboe koe
nan a menos-
precia minis-
tro di Dios.
Mes ora dos
oso a sali lor
di mondi i a
mata 42 di
nan.
Profeta Eliseo a haci tambe un milagro grandi
pa un pober biuda, koe no por a paga su debe.
E no tabatin nada mas na cas, sino un poco
azeta. Eliseo a bise: Bai ha cerca toer bo bisin-
ianan barril basin', no poco. Drenta anto bo cas,
cera bo porta ora bo i bo jioenan bomber ta na
cas i jena toer e barrilnan. E biuda a haci mane-
ra profeta a mand i Dios a aumenta su azeta
asina tantoe, koe el por a jena toer e barrilnan.
Es ora ai Eliso did; Bai bende avvor es azeta
i paga bo debe, sobra ta pa bo i bo jioenan.
2. Un cierto dia un shers luhoso a keda pa-
ra dilanti cas di Eliso. Naaman, hefe di ehrcito
di rey di Siria, tabatin lepra i...”
|
|
9 |
 |
“...101
XXXVII.
Judith.
Rey di Asiria a manda su oficial Holofernes
coe un ehrcito enorme pa somete toer pueblo n.
El a destrui toer templo koe el a topa den su
camina, pasobra rey di Asiria tabata kier pa toer
hende adora e sol como Dios.
Ora Hudionan a tende esai, nan a pidi Dios
pa E protega su ciudad santoe i su tempel con-
tra es pagano salbahe. Gran-sacerdote tambe a
manda nuncionan na henter reino dj diez staca-
nan, pa lamanta pueblo pa nan delende nan coe
un firme confianza den Dios.
Hololernes a bira furioso, ora el a tende esai.
Mes ora el a marcha coe su soldanan i a si-
tia e ciudad fuerte di Bethulia.
E ciudad tabata hanja awa di bebe solamente tor
di un fuente, koe tabata pafor di su murajanan. He-
lolernes a larga cera e fuente, pa sed forza ha-
bitantenan pa entrega e lugar. Despues di bind
dia nan no tabatin awa mas i tabata sufri un sed
asina terribel, koe nan a bai cerca gobernador pa
pidi pa entrega ciudad na Holofernes. Gober-
nador a contesta; Tene coerashi, roemannan...”
|
|
10 |
 |
“...inmenso
den campamento. Despues benter pueblo di Be-
tbulia a bai Herusalem, pa ofrece ai sacrificio na
Dios pa es salbacion milagrosa.
Judith tti un imageu di Santisimu Uivgen Maria, Mama
di Itedentor. l^a medio di Hesus Maria a machica cabez
di serpiente infernal. Satanas; pesai IgJesia ta ]>apia,
di Maria e palabra Jioe pueblo di Herusalem a papia
coe .Judith: .,Bo ta gloria di Herusalem, legria di Israel,
honor di nos pueblo.
XXXIII.
Reino di Huda.
K.eino di Huda tabata mas feliz koe reino di
Isral i a dura mas di un siglo despues di caida
di reino di Isral, pasobra muchoe di su re)man
i especialmente Josafat, Ezequias i Josias tabata
piadoso i bustoe; pesai Dios a bendiciona nan....”
|
|
11 |
 |
“...di su man.
Ora Ezequias a leza e carta, di tristeza el a
kibra su panja. El a bai tempel i el a pidi Dios
di moenstra su poder na es blasfemador.
Pa orden di Dios profeta Isaias a bai cerca rey i
dici: No terne, enemigoe lo no drenta den ciudad.
E mes anochi un Angel a baba den campa-
mento di enemigoenan i a mata 185.000 bomber;
rey a hui bai coe toer esnan koe a sobra.
Ezequias a cai den un enlermedad mortal i
Dios a doen su salur trobe, coe promesa di
biba 15 anja mas.
Na tempoe di Ezequias reino di Isral a perde
su gloria i su bon nomber poco-poco. Despues
di SU morto a sigui e impio Manases i e sacrilego
Aman. Denter toer rey koe a sigui despues, Josfas
tabata un koe a sirbi Dios semper coe toer su
coerazon. Su tres sucesornan tabata malbado.
E profetanan Jeremias i Jol tabata profetisa
ruina di Herusalem, i sclabitud di Babilonia, ex-
hortando rey i pueblo pa had penitencia; ma pue-
blo i reynan tabata desprecia nan i tabata recha-
za nan spiertamentoe serio....”
|
|
12 |
 |
“...Ma e cuater
hoben a papia tantoe coen te koe el a con-
sent! di toema prueba pa diez dia, i ora el a mi-
ra koe nan no a bira mas flacoe, ma koe nan cara
a bira mas gordo i mas boenita koe antes ora nan
tabata come carni for di mesa di rey, el a sigui
doena nan berdura.
Dios a recompensa nan pa es amor pa su ley
i a doena nan asina tantoe sabiduria i inte-
ligencia, koe despues di tres anja, ora nan tabata
presenta na rey, el a declara koe nan ta diez bez
mas sabi, koe e sabi'nan di kenter su reino. El
a halza Danil pa hele supremo di toer su sabi'-
nan i a pone su tres amigoenan pa gobernador.
hor ili liisfoiinnon di Poiiiel eoe .sa ;iiiii,Loen;iii hotu inini,
koe inovticiiciou i tijano no tn hnci tnnioe dnnjo, mn-
nern mas parti di kende ta kere.
hJsai ta cos koe ta pone kende pensa
XL.
Tres hoben den forno ardiente.
Nabucodnosor no tabata constante den su ve-
neracion pa Dios; ma alcontrario el a bira soberbe
asina tantoe, koe el a desea pa kende ador
manera Dios. El a larga traha un...”
|
|
13 |
 |
“...107
Na ora di bendicion di es estatua toer bende
haltoe di su reino mester tabata presente. E tres
g-obernadornan; Ananias, Azarias i Michael tarnbe
tabata presente, ma Danil tabata ausente. Asina
boso ta tende sona di trornpef, rey a larga bisa,
boso mester cai na roedia i adora es estatua i
toer esnan koe no ta ador, lo ta tira den un forno
ardiente. Rey a doena un sinjal^ msica a coe-
minza resona, i toer a cai na roedia pa adora es
estatua di oro, fuera e tres amigoenan di Danil.
Mes ora nan a bisa rey loke e tres goberna-
dornan a haci. Ta berdad, el a bisa, koe boso
no ta adora nos diosnan ? Hinca roedia i adora
es estatua, sino inmediatamente mi ta larga tira
boso den e forno ardiente. Nan a respond:
Nos no tin mester di doena contesta riba esai.
Mira, nos Dios por salba nos for di e lorno ar-...”
|
|
14 |
 |
“...109
XLI.
Rey Balthasar.
Ultimo rey di Babilonia ta Balthasar. Duranti
sitio di Babiionia, rey a doena un gran fiesta pa
hombernan di mas principal di su reino na honor
di diosnan falsoe. Despues koe nan a celebra
fiesta henter dia i a bebe masha binja, e rey im-
pi'o a ordena pa nan trece e vasonan di oro i plata
koe SU tawela a horta den tempel di Herusalem.
Antes nan a haci uso di es vasonan santoe na
ora di sacrificio di Dios berdadero, ma awor e
sirbidornan impi'o di diosnan falsoe a bebe nan
binja for di nan na honor di nan diosnan falsoe.
Bon Dios no por a keda sin castiga un sacri-
legio asina terribel.
Meimei di es fiesta, den alegria di mas grandi,
un manoe misteriosa a paree di repiente na mu-
raja net dilanti di rey i el a skirbi es tres pala-
branan: mane, thekel, phares.
Mes ora alegria di fiesta a stop; toer a bira
bleek manera morto i a tembla di ansia i di span-
toe. Ningun no por a leza es palabranan milagrosa.
Rey a lai ga jama hende koe sd splica sonjo i ha-
ci bruha...”
|
|
15 |
 |
“...110
ponde: Warda bo regalonan i doena nan na
un otro, ma es escrito lo mi leza pa bo i lo mi
doena bo, o rey, su splicacion. Caba Daniel a
bisa rey sin ningun miedoe, ki impi'a i sacrilega
suconducta tabata i el a caba coe espalabrananaki:
Ata es escrito koe ta para airiba: mane, th-
keL phares. I ata su splicacion: mane, conta.
Dios a conta bo reino i a haci un tin n; tliekel, pi-
sa. Dios a pisa bo den balanza i bo tabata mu-
choe liher; phares, parti. Dios a parti bo reino
i a doen na Meda i Personan.
Rey a doena Daniel e premionan koe el a pri-
minti; ma e mes anochi nan a cohe Babilonia i
a mata Baltasar. Darto di Media a bira su su-
cesor.
Dios ta jjHcipnte. ma toch si un dia midir di hiisticia
a jena, auto casti
|
|
16 |
 |
“...114
koe ta berdad. A horca e dos sirbientenan i a
nota es caso den historia di reino.
2. Rey tabatin un ministro stima, jamd Aman,
koe el a pone como hete riba toer magistrado
di SU reino. Toer hende mester a moenstr
honor real i hinca rodia p. Toer tabata had
esai, fuera Mardogo, pasobra na Dios sol ta to-
ca es honor. Es Aman orguljoso tabata furioso
di duele i rabia, koe un Hudioe tabata nenga di
doen es honor i el a resolve pa caba coe hen-
ter pueblo hudaica. El a pidi re}^ orden pa ma-
ta toer Hudioe di henter reino den n dia i Rey
a doenle.
Den e calamidad Hudioenan a toema nan retu-
gio cerca Dios coe oracion i ajuno. Mardogo a
conta Esther ki desgracia tabata menaza Hudioe-
nan i el a pidi di bai cerca rey pa pidi gracia pa
SU pueblo. Ma a pasa trinta dia caba sin koe rey
a manda jama Esther, i tabatin un ley koe toer
hende koe ta bai cerca rey sin ta jama mester moe-
ri. Pesai Esther a bisa Mardogo: Bai i reuni toer
Hudioe koe bo ta haja na Saran i reza pa mi. Lo
boso no come...”
|
|
17 |
 |
“...115
Ifca,. bis ; Esther
J no terne, lo bo
* no moeri. Kiko
ta bo deseo ?
Esther a bini
atrobe na su
tino i a bis:
,,Bin come coe
Aman awe mer-
dia cerca mi.'
Rey a consenti
coe SU splica i
a priminti koe
SU manece tam-
be 1 bolbe bin come cerca dj.
Su siguiente anochi rey no por a droemi. Pa
kita fastidio el a larga leza apuntenan di historia
di reino p tende. Ora nan a jega na e lugar
camina ta para, com Mardogo a descubri con-
spiracion dj dos sirbientenan, rey a puntra: Ki
recompensa Mardogo a haja pa es hecho di fiel-
dad? Sirbientenan a responde: Ningun.
Net Aman a drenta den sala, coe intencion di
pidi rey pa larga horca Mardogo. Rey a pun-
tr: Ki honor mester doena na es hende koe
rey kier honra? Aman a corda koe rey kier a
meen e mes i dici: E homber koe rey kier hon-
ra, mester ta bisti coe bistir real; e mester subi
cabai di rey, coe corona riba su cabez, ceptro den
man; un di mas principal di corte mester tene
frena di cabai i camna den toer caja di ciudad,
sclamando: Asina...”
|
|
18 |
 |
“...1.
1.
1.
Heli i 8U jioenan. 2 Samuel. . . . .
Sal, .promer Rey. 2. Dav^id i e gigante Goliath.
Odio di Sal. 2. Geuerosidad di David. 3. Mor
to di Sal.....................................
1. Reino di David. 2. Lamautamentoe di Absalon
3. Morto di David..................
1. Salomon. 2. *Sabiduria di Salomon. 3. Tempel.
1. Ultimo anjanan di Salomon. 2. Division di reino.
1. Reino di Isral. Jereboam. 2. Acab. Profeta
Elias. 3. E biuda di Sarepta. . . . .
1. Sacriflcio di Elias. 2. Naboth. 3. .Morto di
Acab i Jezabel. 3. Elias a subi na cieloe.
1. Profeta Eliso. 2. Naaman 3. Jonas. 4. Fin
di Reino di Isral.
Tobias na Asiria.
Jioe di Tobias
Judith.....................
Reino di Huda
Esclabitud di Babilonia
Tres hoben den forno ardiente.
Rey Balthasar
Dios falsoe Bel
1. Dragon. 2. Danil den cueba di leon
1. Esther i Mardogeo. 2. Aman
Persecucion di Antfoco . .
1. Matatias. 2 Hudas Macabeo. 3. Morto teri-
bel di Antfoco.
Pin di Testament Bieuw
PAGINA.
69
79
83
86
88
90
93
96
98
101
103
105
106
109...”
|
|