1 |
|
“...Querido Lezadornan.
Mi ta oirece boso aw numero 3 di Lectura
Cristiana/ boenita ilustra coe historia koe toer
Cristian mester sabi, esta : Historia di Testament
Bieuw i bien pronto lo boso haja den numero 4:
Historia di Testament Nobo.
Leza nan no un bez, ma muchoe bez. Pa un
Cristian ta necesario koe e conoce bon historia
saca for di Biblia Sagrada. Ta di spera koe pronto
lo no tin un cas sin dj. Pesai nos a tene su
precio barati'simo, cumpliendo di es manera
coe deseo di Su Santidad Pio X, koe ta pidi pa
nos pone toer Cristian na ocasion di haja e Lectura
di Biblia na cas pa nan leze i studi coe amor.
Pietermaai.
Na fiesta di Pascu di N. S. H. C. 1911.
fr. Alph. L. M. J. Jansen.
S. O. P....”
|
|
2 |
|
“...14
Despues di a comete es delito asina horrible,
Dios a jama Cain i dici: Oenda Abel bo roeman
ta ? Anto Cam a responde : Mi no sa ; mi ta
wardador di mi roeman anto ? I Dios a bisa
Cam: Kiko bo a haci ? Boz di sanger di
bo roeman ta sclama benganza na Mi; pesai lo
bo ta maldiciona riba tera, koe a abri su boca i
a toema sanger di bo roeman for di bo manoe.
Ora lo bo traha, tera lo no doena bo su Iruta, i
como bagamundo i huidor lo bo ta ariba mundoe.
Na lugar di pidi Dios pordon humildemente,
Cam a desespera i a sclama : Mi picar ta muchoe
grandi pa mi merece pordon.
Es ora ai Cam a hui i leuw di Adam i Eva el
a biba un bida desgraciada. Semper el tabatin
miedoe i el tabata kere, koe toer bende kier a
mat.
Dios a doena Adam un otro jioe koe jama
Seth, na lugar di Abel; su descendientenan tambe
tabata birtuoso i pesai nan tabata jama nan
jioenan di Dios.. En particular por menta Henoch,
koe Dios a kita biboe lor di tera i Methnsalem koe
a biba 969 anja. Methusalem ta bende di mas
bieuw...”
|
|
3 |
|
“...nan koe lo
papia maloe di bo, i den bo toer generacion di
tera lo ta bendidona.
Abraham tabata masha ricoe na oro i plata, na
earner i baca, na criar homber i muher. Su sobri-
no Lot tambe tabata ricoe. Hopi bez a socede,
koe wardadornan di bestia di Abraham a haja
pleitoe coe esnan di Lot riba tereno di mas bon.
Ora Abraham a tende esai, el a bisa Lot; Koe
no tin pleitoe denter mi i bo i denter mi warda-
dornan i bo wardadornan, ya koe nos ta roernan.
Mira, henter mundoe ta bo dilanti; mi ta pidi bo
bai for di mi; si lo bo bai na banda robez, lo mi
bai na banda drechi; si lo bo scohe banda
drechi. lo mi bai na banda robez.
Lot a scohe e partida boenita banda di Jordaan
i a toema su bibar den ciudad Sodoma.
2. Mientras Lot tabata ai, a bini cuater rey i
nan a haci gera contra rey di Sodoma. Nan a ba-
ti, a podera di ciudad, a destrui toer cos i a cohe
habitantenan preso; Lot tambe tabata den numero
di presonan. Abraham a hanja noticia di es des-
gracia. Mes ora el a arma toer su criarnan...”
|
|
4 |
|
“...vey i nficevdote, taba ta un fi^-uia di Criatoe,
koe ta vey i sacerdote tambe. Ofrenda di Melchi.sedech,
koe tabata cousisti di pain i binja, tabata un pvofecia
di San toe Sacrificio di Misa, den cual Hesus ta ofrecesu
nies bao di figura di pam i binja na su Tata celestial.
TX.
I. Tres angel ta bishita Abraham.
3. Destruccion di Sodoma.
1. Un dia koe Abraham tabata sintando dilan-
ti porta di su tent, den sombra di un paloe, tres
homber a camna jega cerca dj. El a lamanta bai
contra nan i el a pidi nan di sosega un poco eer-...”
|
|
5 |
|
“...tabata por. El a corre bisa su muher Sara di
traha liher koeki di mehor harinja. El mes a scohe
un bon bicer, koe el a doena na un criar pa dre-
ch, mientras el a presenta nan lechi i manteca.
Promer koe nan kier a sigui bai mas aleuw, un
di nan a priminti Abraham, koe su muher lo pari
un jioe homber.
Ora el a companja nan un bon pida camina
pa bai Sodoma, e di mas principal dj tres
stranjero, jama Senjor, a revel, koe Sodorna i
teranan rondo di dj lo ta destrui' pa motiboe
di nan picar.
Abraham a pidi Senjor pordon pa habitantenan
di Sodoma i dici: Si tin 50 hende hustoe den e
ciudad, lo nan perde nan bida huntoe coe e otro-
nan i lo Bo no spaar e lugar-ai pa motiboe di e
cincuenta hustoe? I Dios a responde, koe 1E
spaar e ciudad, si tin 50 hende hustoe numd. Ma
Abraham tabata terne, koe lo no tin cincuenta hende
hustoe den e ciudad^ i el abolbebisa: ,,Si tin cin-
coe hende hustoe menos koe cincuenta, anto lo
Bo destrui henter ciudad? I Senjor a responde: ,,Si
Mi haia 45 hende hustoe ai, lo...”
|
|
6 |
|
“...Dios a doene orden
pa bolbe bai na Canaan.
A socede koe Laban tabata ausente algun dia
for di cas. Jacob a bai ketoe-ketoe coe su esposa,
su jioenan i coe toer su posesion. Conforme
Laban a tende esai, el a poersiguie i a cohe ;
ma Dios a tah di no mishi coe Jacob. Nan a
bandona otro na paz i Jacob a sigui su biaha.
Poco-poco Jacob a jega Canaan. El a manda
hende padilanti pa nuncia Esau su regreso i
tambe pa pidi su amistad.
E sirbientenan a bini coe respond!:
Nos a bai na Esau i mira, el ta bini pura
bin contra bo coe 400 bomber.
Ora Jacob a tende e nobo, el a spanta, el a
pidi Dios su judanza i el a manda hende pa-
dilanti coe present masha ricoe pa placa rabia
di su roeman. Ora di dia a abri el a mira Esau
ta bini coe 400 homber. Jacob a camna contr....”
|
|
7 |
|
“...ta pidi bo koe ora lo bo ta feliz atrobe, corda
anto riba mi i sea mi protector cerca rey, pe
libra rni for di e prison aki; pasobra nan a horta
pii for di tera di Hebreonan i cera mi inocente den
prison,
Despues e panadero mayor a conta su sonjo
i dici: Mi tabata carga tres macutoe; den e
macutoe di mas ariba tabatin toer sorto di cos
dushi i paharanan di cieloe a bin come nan.
Josef a responde : E tres macutoe ta tres dia.
Despues di tres dia Pharao lo larga horca bo i
paharanan di cieloe lo come bo carni.
E sonjonan a realiza manera Josef a bisa
padilanti. Ma dia e gran mayordomo a haja su
libertad, e no tabata corda mas riba Josef.
2. Dos anja despues Pharao mes tabatin dos
sonjo koe ningun di su sabir i splicadornan di
sonjo por a splica. Es ora ai e gran mayordo-
mo a corda riba Josef; el a conta rey loke a pa-
se i mes ora rey a doena orde pa saca Josef for
di prison i pa trec cerca dj.
Es ora rey a conta Josef su sonjo i dici: Mi
tabata para na orilja di rioe i siete baca a sali...”
|
|
8 |
|
“...38
XV.
Promer biaha di roemannan di Josef na Egipto.
Den e siete anja di abundancia Josef a larga
coempra toer trigo, koe el por a haja na toer ca-
mina i el a warda nan.
Awor a sigui e siete anja di secura i taba-
tin miseria i hamber. Jioenan di Egipto a bai cer-
ca rey i a pidi pam. El a responde nan: ,,Bai
cerca Josef i haci loke 1e bisa boso.
Na tera di Canaan tambe tabatin hamber. Ja-
cob a tende koe na Egipto tabatin abundancia
di trigo; pesai el a bisa su jioenan: BaiEgipto,
bai coempra loke nos mester.
Asina nan a mira Josef, nan a baha cabez te
na suela p. Josef a reconoce nan mes ora i a
corda na e sonjo koe tabata cumpli awor.
Ma promer koe el a haci nan sabi, kende e
tabata, e kier a poerba su roemannan, pe mira
si nan a bira bon hende. El a papia severamen-
te coe nan i a puntra nan. Di oenda boso ta bi-
ni? Su roemannan a respond: ,,Di tera di Ca-
naan pa coempra coeminda necesario. Josef a
bolbe bisa: ,,Boso ta spion. Masha spanta e roe-
mannan a responde: ,,No Senjor, bo...”
|
|
9 |
|
“...nan a haia
e beker.
Toer a keda spanta i a bira susta ; nan a ranca
nan panja kibra di tristeza i sin papia un palabra
nan a bolbe bai ciudad. Josef a haci manera e
ta masha rabia i dici; Pakiko boso a haci e
cos ai ? Nan a respond : Kiko nos por bisa?
Dios a haja un malicia den nos; nos toer ta
keda catiboe di nos Senjor. Josef dici; N,
esun koe a horta mi beker, ta keda mi catiboe ;
ma boso por bolbe bai liber cas di boso tata.
Huda a jega awor un poco mas acerca i a
papia : Mi Senjor, mi ta pidi bo, larga bo sir-
bidor papia un palabra coe bo, i no rabia coe
bo sirbidor; pasobra despues di Pharao bo ta mi
Senjor. E promer bez bo a puntra bo sirbidornan:
boso tin un tata un roeman ? I nos a responde
bo : Senjor, nos tin un tata bieuw i un roeman
mas chikitoe, koe nos tata den su edad altoe a
haja, i koe su roeman di tata i di mama a moeri ;
e ta nico jioe di su mama, i su tata ta stim
masha. Anto bo a bisa na bo sirbidornan ; Trec
cerca mi pa mi wowo sosega ariba dj. Nos a
responde nos...”
|
|
10 |
|
“...profetiza:
Septer lo no fa kifd for di Hnda, tantem koe hini
El koe lo fa mandd. E lo fa e Deseado di pue-
blo nan".
Despues koe Jacob a papia coe toer su jioe-
nan, el a pone su cabez den braza di Josef i el
a moeri. Josef a balsame i a der coe solemni-
dad na Canaan.
Despues di morto di Jacob, roemannan di Josef
tabatin miedoe koe Josef lo toema benganza di
loke nan a haci coene; nan a manda respondi
p, pa pidie loebida nan falta i pa pordona nan.
No solamente Josef a pordona nan, manera nan
a pidi, ma el a consola nan tambe coe palabra
dushi i tej na su morto el a trata nan coe benevo-
lencia paternal.
Josef a biba 54 anja mas despues di morto di
su tata. Ora el a sinti su ora jega, el a profetiza
su roemannan, koe un dia Dios lo hiba Hudioenan
trobe na tera di Canaan, i el a manda nan di
cohe su wesoenan i dera nan ai. Josef a moeri
na edad di 110 anja.
fosef tabata un figura, di nos Redentor, tantoe den su
gloria como den su sufrimentoe. Su roemannan a codici
pa su bida birtuosa i a bende...”
|
|
11 |
|
“...Job a haj obliga di bai biba riba un monton
di cos sushi.
A bini tambe tres amigo di Job pa console den
sufrimentoe; ma ora nan a mira su miseria, nan
no a papia ni un palabra. Porfin ora Job a coe-
minza papia di su sufrimentoe, nan a tira na su
cara, koe esai ta un castigoe di su picarnan di
antes, ma Job a moenstra nan koe muchoe bez
bon hende mester sufri hopi den es bida aki,
mientra mal hende ta goza hopi bez di prosperidad.
Dios mes a castiga e tres amigoenan, ma Job
a pidi Dios pa nan i Dios a pordona nan nan falta.
Portin Dios tabatin piedad di su sirbidor; El a
doena Job su salud, el a redobla e rikezanan
perdt i a doen un familia numerosa.
Es patriarca santoe aki a jega na 110 anja. El
a mira su nietoenan te na cuarto generacion i
el a moeri contentoe....”
|
|
12 |
|
“...papia; ,,Mi
a mira afliccion di mi pueblo na Egipto, i Mi ta
bini pa manda bo na Pharao pa saca mi pueblo,
jioenan di Israel, for di Egipto.
Moises a escusa su mes, pasobra e tabatin mie-
doe pa e bon resultado i dici: ,,Ta ken mi ta, pa
bai cerca Pharao, i pa saca jioenan di Isral lor di
Egipto? Anto Dios a bis: ,,Lo Mi ta coe bo.
Dios a doen es ora poder pa haci milagro.
Es oia ai Moises a bai Egipto i pa poder di
Dios el a bai coe su roeman Aaron huntoe coe
ne. Nan toer dos a bai cerca rey i a pidi pa
Israelitanan bai, pasobra Jehova, Dios di Isral, ta
desea esai.
Un biaha mas nan a bolbe bai cerca Pharao.
Aaron a tira su baston abao na suela i mes mo-
mento e baston a troca na un colebra; ma re}^
no kier a larga pueblo bai.
2. Awor Dios su castigoe terribel a cai riba
es tera di Egipto, koe nan ta jama plaga. Pro-
mer, awa di rioe Nilo a troca na sanger; piscar-
nan a moeri i ningun hende no por a beb mas;
despues Aaron a alza su mannan riba awa i un
porcion incontabel di sapoe a cubri...”
|
|
13 |
|
“...Toer proraer nac di Eg-ipcionan a moeri i no
di hende sol, ma di bestianan tamb.
4. Anochi Pharao a man da un mensahero cer-
ca Moises i Aaron pa doena nan orde pa nan
sali inmediatamente coe toer nan hende i nan
jioenan i toer nan bestia. Eg-ipcionan a pidi nan
pa haci pura, sclamando: ,,Bai liher, sino nos toer
ta moeri.
Israclitanan a sali anto lor di Egpito na nmero
di 600.000 bomber, na toer mas menos dos miijn
di alma. Dios mes tabata nan guia, di dia pa un
nubia scur, i anochi pa un columna di candela,
koe tabata doena luz.
Lfiwtji (li Piiscu di Hudioemin tahatu un j>rofecui i
un iinuffen di Cristoe, Lfimcji di IHos, koe ta kita picar
di mundoe.
Ova Cvistoe a sacrifica su mes na. cvuz, nan no a ki-
bra SU wesoenan; su sanpev santoe a libra nos di inov-
to eterno.
Laintji saciificd di I>ios ta doena su mes como coe-
minda i bebida di nos alma den Santa, Comunion.
XXL
I. Pasamentoe den I^amar Cora
a. Milagronan den desierto.
1. No a pasa muchoe tem koe Israclitanan a
sali for di Egipto...”
|
|
14 |
|
“...nan
tin ciudadnan grandi i rondona coe muraja. Di
es manera nan a binca miedoe den curpa di pue-
blo i baci rebelde.
Ma Josue i Caleb koe a biaba den benter es
tera a bisa; No lamanta contra Senjor, i no tene
miedoe pa pueblo di es tera, pasobra manera
pam nos por destrui nan; Senjor ta coe nos,
no tene miedoe. Ma pueblo kier a piedra nan i
bolbe bai Egipto. Es ora ai Dios a bisa; ,,Cuan-
toe tempoe es pueblo aki lo insulta Mi ? Lo Mi
manda peste riba dj i destruie. Ma Moises a
bolbe pidi Dios i dici: Mi ta pidi Bo, pordona
picar di es pueblo, pa Bo grandi misericordia....”
|
|
15 |
|
“...momento, si Dios lo haci trobe un mila^ro pa es
pueblo ingrato. Pa castigoe Moises no por a dren-
ta Canaan. Hudioenan a keha tambe di es biaha
largoe i dificil i a papia coe desprecio di e man-
na koe Dios tabata manda pa nan toer dia for
di cieloe. Pesai Dios a manda colebra venenosa
meimei di nan. Colebra a morde hopi di nan i
nan a moeri. Moises a pidi Dios trobe pa su pue-
blo, i Dios a scucha trobe su oracion i El a mand
di traha un colebra di koper i di colog na un
paloe, pa toer bende koe colebra morde, mester
bin mira e colebra di koper, i nan tabata cura
mes ora.
4. Un Isralita a sac a un blasfemia i pa orde
di Dios nan a piedr; un otro a piki paloe dia
di Sabbath, e tambe tabata piedra; i Alaria, roe-
man di Moises, a haja laster, pasobra el a mur-
mura contra Moises....”
|
|
16 |
|
“...di manoe di Filisteonan. Toer a obedece na pa-
labra di Samuel. Nan toer a juna, a confesa nan
lalta i a jora nan picar. Dios a scucha nan ora-
cion i a juda nan den gera contra Filisteonan.
Istalitanan a obtene un victoria briljante riba
nan enemigoe; nan a recobra Area di Alianza i
ciudadnan perdt bao di gobierno di Heli, i nan a
goza paz i trankilidad perfecta durante 40 anja.
Ma como Samul a bira bieuw i e jioenan koe
el a scohe pa ta su sucesornan a kita for di camina
di birtud, pueblo a pidi un rey. Samul a had
toer cos pa kita es idea for di nan cabez, ma nan
no kier a tende i a persisti pe doena nan un rey
como sucesor. Profeta a consulta coe Dios, koe
a doena pueblo es koe el a desea, i a scohe Saiil,
jioe di Cis, for di staca di Benjamin, pa ta consagra
pa rey.
Jioenan di gran-saceidote a nioeri riba un dia. Asina
Dios ta, eastiga muchanan per verso, i mayornan koe no
ta castiga nan jioe ora nan ta inerece. No larga nos
sigui nan; ina larga nos sigui e Samuel dehoto, pa
Dios i...”
|
|
17 |
|
“...duroe: Ab-
ner! Bo no ta responde mi, Abner? Takende
bo ta, Abner a puntr, Roe ta stroba sosiego di
rey? I David a contest: Bo ta e bomber koe
no tin SU igual den Isral; pakiko anto bo no a
warda bo senjor i rey? Un bende a bini den bo
campo pa mata re}^, bo senjor. Bo no a haci bon,
bai mira oenda lanza i beker di rey ta, koe taba-
ta na SU cabez?
Es ora ai Sal a lamanta i tendiendo loke a
socede, el a grita: No ta boz di mi jioe David
koe mi ta tende? Si, senjor i rey, David a
contest. Awor Sal a pidi David pordon; ma
David no a sigui Sal. pasobra e tabatin experien-
da di ki liher su coerazon sa troca.
3. Filistonan a bolbe toema arma contra
Sal, koe, mirando un ehrcito grandi bini pa atak,
a spanta; el a consulta coe Senjor, ma Senjor no
a contest. Es ora ai el a toema un propsito
detestabel. El a bai consulta coe un hacidor di
brha, koe tabata biba na Endor. El a bai cerca
dj anochi disfraza i a orden pa haci Samuel, koe
a moeri poco dia pasa, paree su dilanti.
Ma na lugar di un poptji,...”
|
|
18 |
|
“...reino lo a haja un exito
mas feliz ainda, si 1e no a eai den piear grandi.
Ora profeta Nathan a
_ moenstra rey su piearnan
grandi, David a reeonoee
su falta i a pidi Dios
P3!^ pordon mes ora, no eoe
un eontrieion fingido, ma
di henter su eoerazon, i
||i|i||i;!;||jij Dios a pordone mes ora;
ma sin embargo durante
su bida el a hanja mas-
dtsgracia i pena di
^ sufri eomo peniteneia di
su piearnan.
'2. David tabatin un
jioe, jama Absalon, koe a
eaus tristeza di mas grandi. Codieioso riba poder
di su tata eomo rey di Isral, el a lamanta eon-
tra su tata David, i a manda un parti di pueblo
aelam pa rey. David eoe su sirbidornan fiel mes-
ter a hui for di Herusalem i pasa Jordan. El a
drama lagrima ardiente riba bida maloe di su jioe.
Entretanto Absalon a reuni un ehreito grandi.
David a manda su ehreito eontra e jioe rebelde,
i a pidi toer hende pa salba bida di su jioe.
Den un mondi grandi batalja a eoeminza denter
ehreito di Absalon i di David. Absalon a perde
i e sol a hui riba un mula. Di...”
|
|
19 |
|
“...Salomon
a bira rey. El a stima Dios sinceramente i a
sigui toer mandamientoe i conseho di su tata. El
a consagra su mes coe henter su pueblo na Dios.
Den anochi Dios a paree n i dici: Pidi Mi toer
cos koe bo ta desea. Salomon a contesta :
Senjor Dios, Bo a larga bo sirbidor reina na lugar
di mi tata David ; mi ta un hoben chikitoe ainda ;
pesai doena bo sirbidor un coerazon docil, sabi-
duria i inteligencia pa mi huzga bo pueblo i dis-
tingui bon for di maloe.
Dios a gusta masM e suplica humilde i El a
bisa Salomon : Pasobra bo a pidi tal cos i bo
no a pidi un bida largoe, ni rikeza, ni bida di
bo enemigoenan, ma bo a pidi Mi sabiduria pa
bo huzga bon, ata. Mi ta doena bo es koe bo a
pidi i Mi ta doena bo tantoe sabiduria i inteligencia,
koe ningun otro a haja, i koe despues lo no tin
su igual. Ma es koe bo no a pidi tambe Mi ta
doena bo : esta, rikeza i gloria, asina koe ningun
otro rey antes ni despues lo ta igual na bo.
Rikeza, sabiduria i poder koe Dios a doena na
Salomon tabata grandi; su...”
|
|
20 |
|
“...84
Mainta ora esaki a lamanta, el a haja e mucha
morto banJa di dj, i el a reconoce koe no ta su
jioe. El a pidi e otro muher doene su jioe, ma
esaki a nenga, diciendo, koe e mucha biboe taba-
ta su jioe, i no e morto.
Nan toer dos a paree dilanti di Salomon, koe a
tende nan. El a manda trece un spada pe i
a bisa su criar: Parti e jioe biboe na dos, i
doena cada un dj muhernan-aki mitar. Es ora
ai e mama berdadera dj jioe dici; Senjor, mi
ta pidi bo, doena e muher e jioe biboe i no
larga nan mat. Ma e otro a bisa: E1 no sea
ni pa mi, ni pa bo; larga nan parti na dos.
Anto Salomon a responde: Doena e jioe biboe
na e promer, i no mat; pasobra esai ta su ma-
ma. E sentencia di rey a plama den henter
Isral 'i toer a admira sabiduria koe Dios a doe-
na Salomon pe goberna su pueblo.
3. Den di cuater anja di su gobierno, Salomon
a coeminza traha tempel di Dios. E tabata di
mes forma koe tabernaculo antiguo, ma muchoe
mas grandi. Paden murajanan tabata cubrl coe
paloe di cedro masha precioso. Den...”
|
|