1 |
 |
“...Querido Lezadornan.
Mi ta oirece boso aw numero 3 di Lectura
Cristiana/ boenita ilustra coe historia koe toer
Cristian mester sabi, esta : Historia di Testament
Bieuw i bien pronto lo boso haja den numero 4:
Historia di Testament Nobo.
Leza nan no un bez, ma muchoe bez. Pa un
Cristian ta necesario koe e conoce bon historia
saca for di Biblia Sagrada. Ta di spera koe pronto
lo no tin un cas sin dj. Pesai nos a tene su
precio barati'simo, cumpliendo di es manera
coe deseo di Su Santidad Pio X, koe ta pidi pa
nos pone toer Cristian na ocasion di haja e Lectura
di Biblia na cas pa nan leze i studi coe amor.
Pietermaai.
Na fiesta di Pascu di N. S. H. C. 1911.
fr. Alph. L. M. J. Jansen.
S. O. P....”
|
|
2 |
 |
“...for di dj.
Dios a erin eieloe i tera pa su propia gloria i felicidad
di toer eriatura, racior.al.
No tin eriatura pa ehikitoe i poeo e por ta. koe no
ta. re vela Dios su sabiduria, omuipotencia, i bondad.
Dios a sosega. di siete dia.., pa sinja nos di larga para
toer trabao pisar un dia den senian.
II.
Creacion i caida di Angelnan.
Fuera hende Dios a cria Angelnan tambe for
di nada i den un estado masha feliz. Ma E no a
pone nan unbez den cieloe, pasobra ta pa nan
obediencia na ley di Dios nan mester a merece
bienaventuranza eterna. Ma masha Angel tabata
desobedecido, i nan a lamanta contra Dios. Pesai...”
|
|
3 |
 |
“...consenti
den tentacion nos ta
haci maloe. Ma si nos
ta resisti na tentacion,
Angelnan ta juda nos
pa nos haja un lugar
mas altoe den cieloe.
'* Bon Angelnan, koe
awor ta completamente
feliz den Dios, tin un
stimacion grand! pa Dios i pa hende. Nan no ta
desea nada sino pa nos gana pa un bida birtuosa
lugarnan den cieloe, koe diabelnan a perde pa
nan picar.
Dios a doena cada hende un Angel pa ward ;
es Angel jama : Angel-Wardador.
Di din i aiinchi nos Angel-Wnrdndov ta cerea nos.
Pesai semper nos mester tin eaidao, di no had nada,
ni papia un palabra koe lo disgust....”
|
|
4 |
 |
“...promer hende den inocencia
i santidad, i a pone Adam i Eva den un hardin
delicioso, koe jama Paraiso terrestre. Un rioe
grandi tabata corre den es hardin.
Tabatin aja toer sorto di paloe boenita i nan
iruta tabata dushi; nan por a come di toer fruta
di paraiso, fuera di paloe di conocementoe di bon
i inaloe, koe tabata meimei di es hardin. Dios
a bisa nan : Boso por come di toer paloe di
paraiso, tuera di paloe di conocementoe di bon i
maloe; pasobra dia koe boso lo come di dj,
boso lo moeri. Nan mester cumpli coe es
mandamientoe pa doena Dios prueba di nan amor,
di nan beklad i di nan obediencia. 1 Dios a
menaza nan coe morto, si nan no cumpli coe
SU mandamiento.
Diabel a mira, koe hende lo gana es bienaven-
turanza koe el a perde pa picar. Su odio contra
Dios i codicia contra hende, a haci tenta hende,
pa nan perde bienaventuranza eterna. Pesai
diabel a toema curpa di un colebra i a puntra
Eva : Pakiko Dios a taha boso di come di toer
paloe di paraiso ? Anto Eva a respond : Nos
ta come di...”
|
|
5 |
 |
“...mentiroso.
IV.
Castigoe di proiner hende.
Despues koe Adam i Hvi a peca, nan a coe-
minza sinti remordimientoe i nan tabatin berguenza.
Movimientoe di mas chikitoe di blatji a spanta nan.
I ora nan
a tende boz
di Senjor koe
a jega cerca
nan, nan ta-
batin miedoe
i nan a scon-
de nan curpa
den paloe-
nan dimondi.
Ma Senjor a
jama Adam
i el a respon-
de: Mi a
tende Bo boz
den paraiso,
i mi tabatin
miedoe i mi a bai sconde. Anto Dios a tira na su
cara, koe si e no a come di e fruta taha, 1e no
tabatin mester di a sconde su curpa. Ma Adam
a tira culpa riba Eva, diciendo : E muher, koe
Bo a doena mi pa companjera, a doena mi di e fruta....”
|
|
6 |
 |
“...haja bo husto den e generacion aki. Despues
Dios a bis koe el mester toema di toer animal
siete dos par, manera tabatin mester pa nan
crianza i El dici: Despues di siete dia lo Mi
larga awa cai riba tera cuarente dia i cuarenta
anochi. No a cumpli coe palabra di Dios, i
Dios mes a cera porta di area.
Despues di siete dia nubianan a abri i un awa-
ceroe terribel a cai riba mundoe cuarenta dia i
cuarenta anochi largoe. Awa a tapa henter tera
i a subi 15 bara riba ceroe di mas altoe. Toer
hende i toer animal koe no tabata den area huntoe
coe No a hoga den diluvio ; awa a keda para
150 dia riba mundoe.
Es ora ai Dios a manda un bientoe duroe pa
seca tera. Area a fica para riba un ceroe mashd...”
|
|
7 |
 |
“...ta
mira tantoe bez na cieloe, ora solo ta manda su
rayonan den gotanan di un awaceroe.
Den diluvio Dios ta moenstra na un manera spantosa
su husticia severa. i su odio pa picar Ma muchoe mas
terribel lo ta, e huicio general na tin di mundoe.
Area di Noe ta un imagen di Santa Tglesia. Ningun
hende por ta teliz for di area. Area tin un entrada sol;
Tglesia tarnbe tin lin entrada sol, esta, Santo Bautismo.
Manera area tabata .subi mas i mas altoe, segun koe awa
a subi, asina tarnbe persecusionnan mester subi, pa
aha i gloridea Santa Tglesia mas tantoe.
VII.
I. Jioenan di Noe. 2. Toren di Babel.
1. E tres jioe di Noe : Sem, Cham i Jafet a bolbe
pobla mundoe coe nan generacion poco-poco.
Noe a coeminza traha coenucoe i a planta paloe
di dreifi, di cual el a traha binja. No conociendo
forza di e bebida el a bebe te bira boerachi,
despues el a cai droemi sin tapa su curpa bon.
Su jioe Cham, mirando su tata den tal estado, a
bofon di dj i a coeri bai cerca su roemanan, i
a conta nan bao di harimentoe...”
|
|
8 |
 |
“...Abraham ta sinja nos, koe nos mester sacrifica toer
cos, hasta cos di mas stima koe nos tin, si IHos ta exi-
gi esai di nas. Sacricio di Isaac ta imagen di mas
grandi di sacrificio di Cruz. Cristoe tamhe tabata jioe
stima di Tata celestial. rL>toe tarnbe a sacrifica su mes
riba Crnz; E mes a carga paloe di Cruz riba su schou-
der; El a larga nan chib riba dj bohmtariamente.
I. Casamentoe di Isaac i Rebecca. 2. Esa i Jacob
1. Sara, mama di Isaac a moeri na edad di 127
anja. Despues di su morto Abraham a manda im
criar di mas bieuw, jama Elizer, na es tera,
camina e ta bata biba promer, pa busca ai un
esposa piadosa pa su jioe.
Elizer a bai coe hopi regalo ricoe pa e moza,
koe 1'e scohe pa Isaac.
Solo tabata cerca di drenta, ora el a jega na
e tera, koe jama Mesopotamia.
I el a bai sinta sosega un poco cerca un poz,
oenda muhernan tabata bini saca awa. Mes ora un
moza, jama Rebecca, cargando un boetishi, a jega
pa saca awa. Elizer a bai cerca dj i dici; Doena
mi poco awa pa mi bebe. Un bez...”
|
|
9 |
 |
“...Promer biaha di roemannan di Josef na Egipto.
Den e siete anja di abundancia Josef a larga
coempra toer trigo, koe el por a haja na toer ca-
mina i el a warda nan.
Awor a sigui e siete anja di secura i taba-
tin miseria i hamber. Jioenan di Egipto a bai cer-
ca rey i a pidi pam. El a responde nan: ,,Bai
cerca Josef i haci loke 1e bisa boso.
Na tera di Canaan tambe tabatin hamber. Ja-
cob a tende koe na Egipto tabatin abundancia
di trigo; pesai el a bisa su jioenan: BaiEgipto,
bai coempra loke nos mester.
Asina nan a mira Josef, nan a baha cabez te
na suela p. Josef a reconoce nan mes ora i a
corda na e sonjo koe tabata cumpli awor.
Ma promer koe el a haci nan sabi, kende e
tabata, e kier a poerba su roemannan, pe mira
si nan a bira bon hende. El a papia severamen-
te coe nan i a puntra nan. Di oenda boso ta bi-
ni? Su roemannan a respond: ,,Di tera di Ca-
naan pa coempra coeminda necesario. Josef a
bolbe bisa: ,,Boso ta spion. Masha spanta e roe-
mannan a responde: ,,No Senjor, bo sirbidornan...”
|
|
10 |
 |
“...Job a haj obliga di bai biba riba un monton
di cos sushi.
A bini tambe tres amigo di Job pa console den
sufrimentoe; ma ora nan a mira su miseria, nan
no a papia ni un palabra. Porfin ora Job a coe-
minza papia di su sufrimentoe, nan a tira na su
cara, koe esai ta un castigoe di su picarnan di
antes, ma Job a moenstra nan koe muchoe bez
bon hende mester sufri hopi den es bida aki,
mientra mal hende ta goza hopi bez di prosperidad.
Dios mes a castiga e tres amigoenan, ma Job
a pidi Dios pa nan i Dios a pordona nan nan falta.
Portin Dios tabatin piedad di su sirbidor; El a
doena Job su salud, el a redobla e rikezanan
perdt i a doen un familia numerosa.
Es patriarca santoe aki a jega na 110 anja. El
a mira su nietoenan te na cuarto generacion i
el a moeri contentoe....”
|
|
11 |
 |
“...mal
bestia, koe tabata boela, i koe a tormenta toer
bende. Caba a bini un peste terribel den animal;
despues bende i bestia tabata tormenta pa mal
jaga. Boz i grano di ijs spantoso a destrui toer
cos na coenucoe, i dalacotji a devora toer loke
a keda para ainda. Por ltimo un tiniebla di
mas grandi a tapa tera di Egipto tres dia largoe,
asina koe ningun bende no por a mira otro.
Es ora ai Pbarao a bisa Moises: ,,Bai boso
toer, i baci boso Sacribcio, ma toer boso bestianan
mester keda aki. Moises a respond, koe el
mester larga toer bestia koe nan tin bai, i koe
nada di nan no por keda na Egipto.
Auto rabiando Pbarao dici; ,,Bai for di mi i cuidao
koe mi no mira bo cara mas, pasobra dia koe lo
bo paree mi dilanti trobe, mi ta larga mata bo.
Es ora ai Moises a pronostica Pbarao e ultimo
desgracia di mas spantosa koe a cobe Egipcionan....”
|
|
12 |
 |
“...3. Na nomber di Dios Moises a doena Israli-
tanan orde pa mata un lamtji. Coe sanger di e
lamtji nan mester a moeha kozijn di porta i drem-
pi di ariba di nan cas. Pasobra su siguiente ano-
chi Senjor lo pasa den Egipto i mata toer jioe
promer nac; ma lo El no drenta e casnan, hun-
ta coe sanger di lamtji di sacrificio.
Nan no por a kibra wesoe di es lamtji, mester
a as na candela i com coe pam sin zuurdeeg;
na ora di cena nan mester para cla pa biaha, coe
baston den nan manoe, pasobra Moises dici;
ta Pascu (esta: pasashi di Senjor).
Mientra Isralitanan a celebra nan promer fies-
ta di Pascu den silencio profundo, tabatin un jo-
ramentoe spantoso den Egipto. Miles bende a
moeri den un momento es anochi ai; den cada
cas, tantoe den palacio di rey como den cas di
mas pober, tabatin un morto....”
|
|
13 |
 |
“...bira dushi. Ora nan a jega den de-
sierto S/r, nan a bolbe murmura, pasobra nan no
tabatin carni ni pam. I mira^ banda di atardi un
cantidad grandi di pahara a boela, den desierto,
asina abao, koe nan por a cohe nan coe nan
man. Su manece asina leuw koe nan por a mira
suela tabata tapa coe pipita chkitoe rondo iblan-
coe. riudioenan a
fica admira i un
tabata puntra otro:
Ta kiko esaki-
nan? Esaki ta
pam koe Senjor
a doena boso pa
boso come.
Nan por a reuni
cuantoe koe nan
tabatin mester; ma
dia Biernes- nan
mester a toema
dobbel, pasobra
dia di Sabbath
manna no tabata jobe. Coe es pam celestial
Dios a alimenta Israelitanan, tempoe koe nan
tabata den desierto.
Algun tempoe despues Hudioenan a bolbe mur-...”
|
|
14 |
 |
“...ke-
re koe nan lo no mir mas. Nan a bai cerca
Aiiron i dici coe n: ,,Traha pa nos diosnan, koe
por bai nos dilanti, pasobra nos no sabi kiko a
socede coe Moises. Pa miedoe Ailron a consenti.
Es ora ai Dios a bisa Moises: ,,Bai, baba (for
d ceroe,) bo pueblo koe Mi a saca lor di Egipto a
peca. Nan a traha un bic di oro i nan a adore.
Larga Mi, pa Mi rabia cai i'iba nan. Lo Mi des-
trui nan i lo Mi haci bo cabez di un pueblo mas
grandi. Ma Moises a reza pa su pueblo i dici:
Senjor, pakiko Bo ira mester lamanta contra bo
pueblo.^ ai, larga placa Bo ira i pordona malicia
di Bo pueblo.
1 Dios a scucha oracion di Moises, ma El a
manda di mata toer koe a sigui haci idolatria....”
|
|
15 |
 |
“...62
Dios a bolbe scucha oracion di Aloises, ma pa
nan casti^oe Hudioenan mester a rondia 40 anja
den desierto; i ning'un bende koe tabatin mas koe
20 anja no por a drenta den Tera priminti Ca-
naan, fuera Josu i Caleb. E diez spionnan, koe
a haci pueblo lamanta, a keda morto di ripiente
Camilla nan tabata.
2. No muchoe tern despues tres Levita, esta
tres bomber di staca di Levi, coe 250 rebelde a
lamanta contra Aloises i Aaron. Nan tambe a pre-
tende di ta sacerdote. Ma tera a abri bao di nan
i a guli e tres levitanan i
un candela a bini for di cieloe
i a mata e otro 250 rebelde-
nan.
Despues Moises a toema 12
bara koe tabatin nomber di
cada un dj diez dos stacanan
scirbt ariba. Ailron tambe a
doena su baston. Aloises a
pone e 13 bastonnan dilanti
di Alianza. I ata, su
manece baston di Aiiron a
florece i a doena fruta; e
otro bastonnan a keda morto.
Asina Dios a moenstra na ken-
ter pueblo, koe E mes a scohe
Ailron pa g'ran sacerdote.
3. Alg-un tern despues pueblo a bolbe murmu-
ra, pasobra...”
|
|
16 |
 |
“...haci trobe un mila^ro pa es
pueblo ingrato. Pa castigoe Moises no por a dren-
ta Canaan. Hudioenan a keha tambe di es biaha
largoe i dificil i a papia coe desprecio di e man-
na koe Dios tabata manda pa nan toer dia for
di cieloe. Pesai Dios a manda colebra venenosa
meimei di nan. Colebra a morde hopi di nan i
nan a moeri. Moises a pidi Dios trobe pa su pue-
blo, i Dios a scucha trobe su oracion i El a mand
di traha un colebra di koper i di colog na un
paloe, pa toer bende koe colebra morde, mester
bin mira e colebra di koper, i nan tabata cura
mes ora.
4. Un Isralita a sac a un blasfemia i pa orde
di Dios nan a piedr; un otro a piki paloe dia
di Sabbath, e tambe tabata piedra; i Alaria, roe-
man di Moises, a haja laster, pasobra el a mur-
mura contra Moises....”
|
|
17 |
 |
“...Toer Israelita koe Moises a libra lor di scla-
bitud di Pharao a moeri caba, fuera Josue i Ca-
leb; nan a crece na un treneracion nobo 1 Senjor
su ora a jega pa hiba nan den tera di Canaan.
Ora Moises tabata cerca di moeri, el a spierta
Hudioenan un bez mas pa nan cumpli bon coe
mandamientoenan di Dios, i el a nombra Josue pa
su sucesor.
Despues .el a doena sacerdotenan le}^ di Dios
scirbf den un boeki, pa nan pone banda di Area
di Alianza, i cada siete anja, riba fiesta di Taber-
naculo, nan mester a leze pa pueblo tende.
Despues Moises a subi ceroe di Nebo, oenda
Dios a larg'd inira tera priminti; riba es ceroe el
a moeri na edad di 120 anja; henter pueblo a jo-
re 30 dia largoe.
2. Despues koe es 30 dia di luto a pasa, jioe-
nan di Israel a sali bao di mando di Josue pa
ocupa tera priminti. Ora nan a jega na cantoe di
rioe Jordaan, sacerdotenan a pasa padilanti coe
Area di Alianza. Conforme nan pia a toca awa,
awa koe tabata bini di ariba, a keda para i e otro a...”
|
|
18 |
 |
“...coeri bai, asina koe Hudioenan a pasa rioe Jordan
sin moeha nan pia. Hudioenan a come di fruta di
tera i manna a stop di jobe for di cieloe.
3. Israelitanan a jega awor dilanti di ciudad di
Jerico, koe tabata rondona coe muraja altoe i
fuerte. Pa orde di Dios durante seis dia nan
mester a pasa rondo di ciudad un bez pa dia; ma
di siete dia nan mester a pasa siete bez rond
di ciudad. Di siete bez koe nan tabata pasa nan a
toca trompet i Josue a sclama: ,,Dal un gritoe,
pasobra Dios ta entrega boso e ciudad den boso
man.
Renter pueblo a dal un gritoe i murajanan a
cai i Hudioenan a drenta Jerico. Nan a destrui
i cende na candela. Despues nan a podera di e
otro ciudad Hai i nan a kim.
4. Ora habitantenan di Gabaon a mira loke Hu-
dioenan a haci coe e cuidadnan Jerico i Hai, nan
b...”
|
|
19 |
 |
“...semper nos confi-
ranza riba Dios.
XXVI.
I. Heli i SU jioenan. 2. Samuel.
Heli tabata huez i gran-sacerdote di Isral i ta-
batin dos jioe, Ofni i Fines, ocupa den ministerio
di tabernaculo.
No contentoe coe e partida di sacrificie koe nan
tabatin derecho ariba, nan tabata cohe pa nan
mes di mehor partida di sacrificionan koe pueblo
tabata ofrece na Dios; pesai hendenan a stop di
haci sacrificio na Senjor.
Heli tabata anciano i conociendo mal con-
ducta di su jioenan e no a corrigi nan, manera
mester. Pesai e jioenan a sigui doena muchoe
escandalo. Senjor indigna contra Heli a anunci
pa boca di un profeta e castigoenan grandi koe
lE manda riba dj i su jioenan.
2. Na tem koe Heli tabata gran-sacerdote Sa-
mul a nace. Su majornan a priminti pa consa-
gr pa henter su bida na Senjor, i ora el taba-
tin tres anja, nan a hib pa Sumo-Sacerdote pa
sirbi Dios den cas di Senjor. Samuel chikitoe a
crece i tabata gustoso cerca Dios i hende.
E tabata biba huntoe coe Heli, i tabata droemi...”
|
|
20 |
 |
“...pa
sigui Saiil i Samuel, lo mi kap nan bu di mes
manera.
Es ora ai toer a reuni i a marcha balente.
Anochi Saiil a bini den ehrcito di enemigoenan
i a bati nan completamente, koe ni dos homber
a fica para cerca otro.
Un dia Samuel a bisa Saiil pe bai na un ceroe
i warda siete dia aja, pasobra di siete dia Samuel
mes lo bini pa ofrece sacrificio na Dios ; ma Saiil,
mirando koe di siete dia Samuel no a bini, e mes
a coeminza ofrece sacrificio.
Un otro dia pa orde di Dios, Saiil mester a
caba coe Amalecitanan. E mester a caba hentera-
mente coe es pueblo, i no spaar ningun hende,
ni nada di nan ; ma el a spaar bida di rey i el
a warda di mehor bestianan i hopi prenda precioso.
Dios a larga Samul corrigi Saiil pa es faltanan,
ma el a disculpe, diciendo, koe el a cohe toer cos
di mehor pa ofrece nan na Dios como un sacrificio.
Es ora Samul a bise ; Obediencia ta mehor
koe sacrificio. Na un otro, mas mehor koe bo,
Senjor lo doena reino di Isral....”
|
|