| 1 |
 |
“...Querido Lezadornan.
Mi ta oirece boso aw numero 3 di Lectura
Cristiana/ boenita ilustra coe historia koe toer
Cristian mester sabi, esta : Historia di Testament
Bieuw i bien pronto lo boso haja den numero 4:
Historia di Testament Nobo.
Leza nan no un bez, ma muchoe bez. Pa un
Cristian ta necesario koe e conoce bon historia
saca for di Biblia Sagrada. Ta di spera koe pronto
lo no tin un cas sin dj. Pesai nos a tene su
precio barati'simo, cumpliendo di es manera
coe deseo di Su Santidad Pio X, koe ta pidi pa
nos pone toer Cristian na ocasion di haja e Lectura
di Biblia na cas pa nan leze i studi coe amor.
Pietermaai.
Na fiesta di Pascu di N. S. H. C. 1911.
fr. Alph. L. M. J. Jansen.
S. O. P....”
|
|
| 2 |
 |
“...8
cria, i tabata masha bon. Di siete dia Dios a
sosega di toer su obra koe El a traha.
2. Ora Dios kier a traha hende, E dici: Larga
Nos cria hende segun Nos imagen i semehanza ;
1e manda riba piscarnan di lamar i paharanan
di cieloe i bestianan di tera. Dios a forma cur-
pa di hende for di lodo di tera i a soepla un alma
inmortal den dj, koe tabata semehanza di Dios
mes. E promer hende koe Dios a cria ta jamh
Adam, esta : homber di tera. Dios a larga toer
animal bini cerca dj, i el a doena na cada un
SU nomber propio. Caba Dios a toema un ribtji
for di Adam, ora e tabata na sonjo, i a cria for
di dj e promer muher, jama : Eva. Adam i Eva
tabata e promer par di hende, koe toer hende
den henter universo a sali for di dj.
Dios a erin eieloe i tera pa su propia gloria i felicidad
di toer eriatura, racior.al.
No tin eriatura pa ehikitoe i poeo e por ta. koe no
ta. re vela Dios su sabiduria, omuipotencia, i bondad.
Dios a sosega. di siete dia.., pa sinja nos di larga para
toer trabao pisar un...”
|
|
| 3 |
 |
“...Diluvio Universal.
A pasa cerca mil seis cien anja for di creacion
di Adam, koe Dios a resolve di destrui mundoe
pa un diluvio, pasobra bicio i maldad a bira asina
g-eneral, koe Dios mes a manifesta su duele di a
cria hende.
Denter di toer hende koe tabata biba es tempoe,
i nan mimero tabata inmenso, Noe sol, un bomber
hustoe, i su muher i su jioenan a haja gracia
cerca Dios. Dios a manda Noe traha un area,
esta, un barcoe grandi coe tres piso, 300 bara
largoe, 50 anclioe i 30 altoe. Noe a traha cien
anja riba es area, i duranti toer es tempoe el
tabata spierta hende pa nan had penitencia ; ma
nan no kier a comberti.
Ora Noe a caba e area, Dios a bise : Drenta
abo i toer di bo cas den area; pasobra Mi ta...”
|
|
| 4 |
 |
“...mundoe nunca mas pa
un tal diluvio ; i como sinjal di e promesa dibina,
El a doena na cieloe e arco boenita, koe nos ta
mira tantoe bez na cieloe, ora solo ta manda su
rayonan den gotanan di un awaceroe.
Den diluvio Dios ta moenstra na un manera spantosa
su husticia severa. i su odio pa picar Ma muchoe mas
terribel lo ta, e huicio general na tin di mundoe.
Area di Noe ta un imagen di Santa Tglesia. Ningun
hende por ta teliz for di area. Area tin un entrada sol;
Tglesia tarnbe tin lin entrada sol, esta, Santo Bautismo.
Manera area tabata .subi mas i mas altoe, segun koe awa
a subi, asina tarnbe persecusionnan mester subi, pa
aha i gloridea Santa Tglesia mas tantoe.
VII.
I. Jioenan di Noe. 2. Toren di Babel.
1. E tres jioe di Noe : Sem, Cham i Jafet a bolbe
pobla mundoe coe nan generacion poco-poco.
Noe a coeminza traha coenucoe i a planta paloe
di dreifi, di cual el a traha binja. No conociendo
forza di e bebida el a bebe te bira boerachi,
despues el a cai droemi sin tapa su curpa bon.
Su jioe...”
|
|
| 5 |
 |
“...cieloe;
.^Abraham, Abraham! no haci e mucha maloe,
pasobra awor Mi ta mira koe bo ta terne Senjor
i bo no a spaar bo nico jioe pa Mi motiboe.
Mientras Abraham a los su jioe, el a mira un
chubatoe, pega coe su cachoe den lama. El a
coh i sacrifik na lugar di su jioe.
Dios a haja un gustoe grandi den e obediencia
extraordinaria di Abraham i dici: ,,Pasobra bo a
haci esai, lo Mi haci bo generacion numerosa ma-
nera streanan di cieloe i toer generacion di mun-
doe lo ta bendiciona den bo descendiente (esta:
den Hesu-Cristoe).
Abraham a bolbe bai cas contentoe coe su jioe
i SU dos criar....”
|
|
| 6 |
 |
“...Isaac; Mi ta Senjor, Dios di Abraham, botata,
i Dios di Isaac; e tera, koe bo ta droemi ariba, lo
Mi doena bo i bo jioenan. Bo descendientenan lo
ta manera stof di tera, lo bo plama na Oost i na
West, na Noord i na Zuid i den di bo i bo des-
cendiente toer nacion di tera lo ta bendiciona .
Ora Jacob a spierta, e did jen di respet: Di
berdad, Senjor ta na es lugar aki, i mi no a sabi
esai'. Jacob a bolter e piedra, koe el a boeta su
cabez ariba, el a bacia azeta riba dj i el a jama
es lugar Bethel, esta, cas di Dios.
Esa a bende su derecho di jioe mayor pa un tajor
di papa; mescos tamhe esnan koe ta haci un picar mor-
tal la bende nan derecho riba cieloe boenita, pa un deseo
maloe di un momento. Larga nos corda semper: Kiko
ta, sirbi hende di a gana henter mundoe, si su alma ta
sufri danjo....”
|
|
| 7 |
 |
“...Dios Moises a doena Israli-
tanan orde pa mata un lamtji. Coe sanger di e
lamtji nan mester a moeha kozijn di porta i drem-
pi di ariba di nan cas. Pasobra su siguiente ano-
chi Senjor lo pasa den Egipto i mata toer jioe
promer nac; ma lo El no drenta e casnan, hun-
ta coe sanger di lamtji di sacrificio.
Nan no por a kibra wesoe di es lamtji, mester
a as na candela i com coe pam sin zuurdeeg;
na ora di cena nan mester para cla pa biaha, coe
baston den nan manoe, pasobra Moises dici;
ta Pascu (esta: pasashi di Senjor).
Mientra Isralitanan a celebra nan promer fies-
ta di Pascu den silencio profundo, tabatin un jo-
ramentoe spantoso den Egipto. Miles bende a
moeri den un momento es anochi ai; den cada
cas, tantoe den palacio di rey como den cas di
mas pober, tabatin un morto....”
|
|
| 8 |
 |
“...XXIII.
I. Ji spionnan. 2 Bara di Aaron. 3. Awa for di
baranca. 4. Colebra di koper. 5 Diferente castigoe.
Dos anja despues koe jioenan di Isral a sali
for di Eg-ipto, nan a jega na liraite di Tera pri-
rninti, Canaan. Pa orde di Dios Moises a manda
12 bomber bai in-
vestiga es tera.
Despues di 40
ft-' dia nan a bolbe i
nan a bin moenstra
pueblo frutanan di
es tera; esta un
trosbi grandi di
druib, koe dos
bomber tabata car-
ga na un bara,
algun bgo i gra-
naatappel.
Nan did: En berdad es tera ta jen di lecbi i
stroopi, ma babitantenan ta grandi i balente i nan
tin ciudadnan grandi i rondona coe muraja. Di
es manera nan a binca miedoe den curpa di pue-
blo i baci rebelde.
Ma Josue i Caleb koe a biaba den benter es
tera a bisa; No lamanta contra Senjor, i no tene
miedoe pa pueblo di es tera, pasobra manera
pam nos por destrui nan; Senjor ta coe nos,
no tene miedoe. Ma pueblo kier a piedra nan i
bolbe bai Egipto. Es ora ai Dios a bisa; ,,Cuan-
toe tempoe es pueblo aki lo insulta Mi ? Lo Mi...”
|
|
| 9 |
 |
“...62
Dios a bolbe scucha oracion di Aloises, ma pa
nan casti^oe Hudioenan mester a rondia 40 anja
den desierto; i ning'un bende koe tabatin mas koe
20 anja no por a drenta den Tera priminti Ca-
naan, fuera Josu i Caleb. E diez spionnan, koe
a haci pueblo lamanta, a keda morto di ripiente
Camilla nan tabata.
2. No muchoe tern despues tres Levita, esta
tres bomber di staca di Levi, coe 250 rebelde a
lamanta contra Aloises i Aaron. Nan tambe a pre-
tende di ta sacerdote. Ma tera a abri bao di nan
i a guli e tres levitanan i
un candela a bini for di cieloe
i a mata e otro 250 rebelde-
nan.
Despues Moises a toema 12
bara koe tabatin nomber di
cada un dj diez dos stacanan
scirbt ariba. Ailron tambe a
doena su baston. Aloises a
pone e 13 bastonnan dilanti
di Alianza. I ata, su
manece baston di Aiiron a
florece i a doena fruta; e
otro bastonnan a keda morto.
Asina Dios a moenstra na ken-
ter pueblo, koe E mes a scohe
Ailron pa g'ran sacerdote.
3. Alg-un tern despues pueblo a bolbe murmu-
ra, pasobra...”
|
|
| 10 |
 |
“...bo sirbidor un coerazon docil, sabi-
duria i inteligencia pa mi huzga bo pueblo i dis-
tingui bon for di maloe.
Dios a gusta masM e suplica humilde i El a
bisa Salomon : Pasobra bo a pidi tal cos i bo
no a pidi un bida largoe, ni rikeza, ni bida di
bo enemigoenan, ma bo a pidi Mi sabiduria pa
bo huzga bon, ata. Mi ta doena bo es koe bo a
pidi i Mi ta doena bo tantoe sabiduria i inteligencia,
koe ningun otro a haja, i koe despues lo no tin
su igual. Ma es koe bo no a pidi tambe Mi ta
doena bo : esta, rikeza i gloria, asina koe ningun
otro rey antes ni despues lo ta igual na bo.
Rikeza, sabiduria i poder koe Dios a doena na
Salomon tabata grandi; su number a bira clebre
na toer parti, i masha stranjero a bin bishite.
2. Den promer anja di su reinado, Salomon a
doena un prueba grandi di su sabiduria.
Dos muher tabata biba huntoe i cada un taba-
tin un jioe di poco edad. Un dj muhernan pa
desgracia a primi su jioe mata anochi ora e ta-
bata na sonjo. Ora e muher a lamanta el a tro-
ca su jioe...”
|
|
| 11 |
 |
“...ancianonan i
el a jama un reunion di hobennan na su corte.
E hobennan sin huicio a bise, koe el no mes-
ter larga pueblo domin, ma e mester coeri coe
nan i pone mas peso riba nan pa nan no bolbe
bin keha mas.
Roboam pues, rechazando e conseho sabf dj
ancianonan, a sigui e conseho loco dj hobennan
i a contesta pueblo coe palabra duroe, nengando
nan suplica coe palabra insolente.
Pueblo awor a lamanta; diez staca a lamanta
contra Roboam i nan a scohe Jeroboam, sirbidor
di Salomon, pa rey.
Dos staca sol, esta; di Huda i di Benjamin, a ke-
da fiel na Roboam.
For di es tempoe reino hudaico tabata partf na
dos: reino di Isral i reino di Huda. Herusalem a
a keda capital di Huda i Samaria a bira despues
capital di reino di Isral.
Ehewpel di Salomon ta sinja, nos, koe no ta basta di
coeininza bon, pasobra solamente liende koe ta perseve-
va te na fin lo ta salba.
Roboam ta un ehempel pa spierta toer bende di no
had cos di sin sintir.
Spivitu Santoe ta bisa: No rechaza conseho di hende
bieuw, pasobra hende...”
|
|
| 12 |
 |
“...117
XLV.
Persecucion di Antioco.
Ora Hudioenan a bolbe bini Herusalem, esta: 70
anja despues koe nan a bai den esclabitud, nan
a traha tempel i ciudad di nobo i nan a cera
amistad atrobe coe Dios i nan a biba un bida
paci'fico i trankilo durante 300 anja, observando
nan religion, teniendo un gran-sacerdote como hefe.
Ma Antioco Epi'fanes, rey di Siria, a propone
pa caba coe religion hebrea; el a drenta Heru-
salem, a mata masha hende i a had cien mil di
nan catiboe. El a profana tempel i el a horta va-
sonan santoe i toer otro tesoro; el a kita sacrificio
hudaico, el a taha di santifica dianan di Sabbath
i di fiesta, el a kibra i kima boekinan santoe i el
a proclama un ley, koe toer hende mester adora
diosnan falsoe. Toer koe a keda fiel na nan religion,
a sulri martirio di mas cruel, promer koe nan
a mata nan.
Masha di nan a prefera mehor di moeri, koe
di renuncia religion berdadera. Den nan tabatin
Eleazar, un anciano venerabel di 90 anja^ koe
bordugonan a martiriza cruelmente, pasobra...”
|
|