1 |
|
“...aligoen bees deen oier
boeki nomber di keende skierbier na oier
maneera.
Jioe tian di Jfihoh mi a jama
seemper Hebreeuwen te na ees
les, oenda mi ta splihaa bo nan
nomber, a pisaar ki foor dikoe-
minsamientoe nan tabatajaniaar
tambe kaba Israeiieten.
JVa koeminsameentoe di doos
regel di les 89 ta para: Jeehonias;
ma mesteer ta Joakim. JYuda mas
mi tien di boeta aki cerka, si no
ees wensch aki: ki ees boeki lo
sierbi pa hasi boso toer keende
dreetje na moendoe, i lojoeda pa
hasi boso santoe oen dia na ciloe.
Jas; 1852.
J. J. Putman....”
|
|
2 |
|
“...^ HISTOEA KORTIKOEJS'J.N
foor di
B Y B E L.
1.
DiOOS TA KRIA MOENDOE DEEN SEIS DIA.
Dioos a kria Cieloe i tera deen seis dia.
Proiaeer dia Eel a. traha loes. Bi doos dia
firmaineentoe, ki Eel ajama Cieloe. Bi trees
dia Eelaboeta awa hoentoe na oen loegaar ,
ki Eel a jama lamaar; i Eel a hasi tera pan
toer soortoe di plantje i paloe. Bi kwater dia
Bioos a traha solo ,loena i strea nan. Bi sien-
koe dia pahara, ki ta hoela na laria, i piskaar,
ki ta landa deen awa. Bi seis dia toer soor-
toe di animal, kaba Bioos a traha heende, i
di sieete dia Eel a sosega....”
|
|
3 |
|
“...di |)ikaar; prees Dioos a toenia resoloesjon d
kaba koe nan toer. Ma No i soc; jioe nan
ki tabata stima liirtoed, Dioos tabata kiec
skapa. Dioos a manda No anto di tralm oei
Jial)i(!oe masjaar f^ramli, jamaar arka.
Ora arka tabala toer dretsjaar, No a barkt
oen paar di toer pagara i di toer animal.
Dklokvio, anja Dl Moi:i\Doii: 1656.
Ora No a kalia di regla toer koos, eel, koe
soe moeber, i soe trees jioe koe nan nioeher,
a barka. Lamaar i toer rio ajena. Avva a ba-
sja foor di Cieloe kwarenta dia i kvvarinta
anotsji sien stop. Awa a tapa binteer moen-
doe i soebi cinkvvinta bara Iialtoe arieba seroe
di nias haltoe ki tien; i toer beende i beestia
a perd nan bida, salameentoe No koe soe
familia a skapa....”
|
|
4 |
|
“...Jam.imeentoe Dl Abraham,
moendoe 2083
ANJO Dl
Algoen heencle santoe a .sio-j siprl)i Dionc
>on, (Ku, ,1. nan tabatien oeu,1dia Dioos a pri-
n soe moeher lo pari oen iioe
ban sien kere palabra di Dioos. Dioos a
noeha koe eel pa ees sai. Ma Abraham a kere,
1 dl berdad, oen anja atras, Sara a pari oen
Jioe bomber, ki Abraham a jama Izaak....”
|
|
5 |
|
“...it.
ABfeMlAlW TA BAI OFRECE 80K JIOE;
Abrnhnm trihata kirer soft jioe Tzaalt moe-
Ora ce! a kn-sp ka!>a, oen dia, pa poer-
!ia Ai)ra1iahi, Dioos disi koe eel: Abraham
f)frec('p mi l)o jloe pa oen sakrificio arieba
sci fe, ki lo nil moestrafi bo- Abraliam tabata
prnmtot; pa obedese na Oioos; eel a doena
T/,aak paloe di kiitla i eel mees tabatakarga
kaiideeia i malj(te. Na kamiena Izaak disu
tnta, nnns tien paloe i kandecla; rna oenda
beestia ta pa sakrificiol Abraham disi: Dioos
lo jiprUotira pa eeS ai, mi Jioe.
Oioos TA TAHA Abraham di mata soe jioe.
Ora nan a jega na ees loegaar, ki Dioos a
nioestra eel, Abraham a traha oen altaar^
boeta paloe arieba, i soe jioe maraar arieba
et-s paloe; kaba eel a toema matsjete na ma-
noe pa mata i ofrece soe jioe. Ees ora oen
An el a baha i disi: Abraham no hasi bo jioe
maloe; awoor mi konose bo fe, bo no a spaar
ni bo oenikoe jioe, masjaar tanto lo mi rekom
pensaa bo. Mees ora Abraham a mira oen
tsjoebatoe pegaar koe soe katsjoe deen oen
tronkon di...”
|
|
6 |
|
“...toema eel i bai koe cel.
J^es ora Elizar a saku masjaur koos di om
dl pl^ta 1 biestier di inasjaai- baloor, ki eel ta
bata presenta na liebekka; i bopi present,
KI eel tabata doeiia na soe roeman i mania
Pn^zar"^ i kaba, Rebekka a bai koe
34
Ksa I Jakob.
Rebekka a jega bon; a kasa koe Izaak,
nan a bai biba na kas di Abraliani. Re-
bekka a [lari doos jioe Iioniber Esau i Jakob.
Esau tabata majoor, masjaar roboestoe, i t\
bira despoees oen jaagdpor famoso. JaAmh
tabata grasioso i mas keetoe. Oen dia a so-
sode, ora Ja/cob tabata bai kome, kj Esau a
sab koenoekoe, kansaar i koe masjaar ham-
ber. Eel disi koe Jakoli: doenaa mi bo ko-
iniepda. Jakob disi: Si, si bo doenaa mi ees dre-
tsjoe, ki bo tini komo majoor,Esau a l espori-
de: masjaar bon, mi ta doenaa bo ees a; i eel
ft llftsi Qen bbarameentoe arieba.
^5.
}ZAAK TA MANDA SOK JIOK EsA Dl HASI KO-
mikna pa Ekl.
Ora Izaak tabata bieeuw kaba, i ki eej a...”
|
|
7 |
|
“...naiii Eel disi: mi a soonja, /.i
noos toer tabata niarra bosje di trigo^, i h\
mi bosje a /ceda [lara lafgoe'arielm,i ees di
boso tabata baba Aabees j>a ees di mi;otro-
bees mi a soonja tfobe^ Ai solo, loena i dies-
oen strea tabata inoestraa mi masjaar res-
peAtoe^
3.^.
^OZF TA AI EfiRA SOE
roeman nan
Ora tata Ja^ob a tende soonjn nan di soe
Jioe Jozef, eel no a papia n;ida. Ma soe roe-
man nan, no tabata mira eel nias foor di ers
dia, Aoe bon wowo. ^Ki/co bo fa /corda, nan
disi Aoe eel, lo bo ta noos rei auto, i noos
lo baba A:abees pa bo ? A sosode oen dia, ora
nan taAata afoor /roe /arneer i /leestia di nan...”
|
|
8 |
|
“...tro(>!>i 1)rnsn, li pa o< l hcbc. Jo/dia rei lo bnetaa bo Irobe
iia !)() sierbi>]i, auto korda ariel)a mi. Eesoter
disi koe Jo/ef; mi a sooiiju ki mi tabata kar-
^a trees iirakoetoe lioe pam i koosdoeci ari*
ba mi kaiu'es; i pabara tal)ata bini i tabata
kome foor di ees makoefoe di mas arieba Jo-
zef disi ldia di teemjioo
r< i b larga borkaa bo, i pabara lo kome bo
kanii.
Rui Farao ta soonja.
Asiena mees maneera ki jozef a papia a
sosod<; ma ees, ki a baija soe sierbisji trobe,
iio a korda mas di papia oen palabra ccrka
rei pa ./o/,ef.
Ma basta dia despooes, Farao a soonja doos
sooiijo, ki iiigoeii Inamde tabata poor splika.
Ees ora ees kriaar a rekorda Jozef, i disi koe
rei: mi konose oen lieemle, ki sa splika toer
soonjo; ees ta Jozef ki tabata seraar hoentoe
koe mi Eel a sjilika mi soonjo, i toer a sali
manei'ra eel a bisaa mi...”
|
|
9 |
|
“...laiula nan 1h' i Tt'iiiamiii Ane nan, oei a jama nan
!('cii s()(' nalatio, n l a liirga Simeon bini ctT-
' a mm, i'de^poees eel a larga dretsja oen
Voim!,neeiito(! graiidi pa nan. Ora jo/ef a
iiira min ('Dia eel a weita lenjamin eel disi: /;ees aki
ta lioso roeman di mas t.
|
|
10 |
|
“...la ji'ga, rel a
rMiaa .]o/efcarkadi cc l; a l.lmliUsjoHa e.;s doos
iioe Jozef 31aiias>;(s i i'ili aim, i a pidi ecl
,li d,o-a soe mooitoe na lera di Kanaan deeii
j>rat dl soc tata nan.
5.
Mooutoic 01 JoZOF.
i
Jozef a perkoera masjaar pa soe roeman
nan; i ora eel talmtien cieentoe i dices anja,
eel a sienti, ki soc ora di nioeri tabata cerKa.
bad a jama soe romnan nan i disi koe nan:
mi ta moen, Dioos lo perkoera pa boso, i oen
dia lo hiba boso na ees tera, ki bel a
priminti noos tata nan; ora boso ta bai, toema
mi vvesoe i dera nan deen graf di mi tata nan.
Poko dia a tras Jozef a moeri; i ees bon rei
bieeuw Farao a rnoeri tambe. A bini oen
oter rei Farao, ki no a konose Jozef, i ki ta-
bata maltrata Hebreeuwen, (asiena nan ta-
bata jama desendiente nan di Jakob) ma
sjaar; i ki tabata hasi nan toer katiboe.
NaSKMKKN TOF oi Mosis.
A:\Ja oi MoKiNUon 2453.
Jioe nan di Jakob ( Hebreeuwen) a aug-
ineenta masjaar. Fes rei nobo, kioeel disi.
noos mesteer kaba koe nan. bel a manda di...”
|
|
11 |
|
“...tantiesimo di soldaat,
koe arnia na inaitoe, nan tras, nan a spaiita
inasiaar. Fes ora iVIosis a saka soe manoe
dretsjoe afoor arieba lamaar, i awa a separa
foor di oter largando oen kaniena sekoe pa
nan pasa; ma ora nan a jega oter bande na
tera, i ora Farao tabata na lumiena nan tra.s,
awa a sera boentoe trobe i eel a hoga koe
toer soe beende.
Dioos TA DOIWA NAN KOEMIENDA
1 AWA iniEN 1)ISIERTOE
Been disirtoe nan no tabatien koemienda
pa nan kome; ma Dioos a larga, kwareenta
jinja larg'oe, jobe toer dia oen koemienda
foor di cieloe pa nan, ki nan tabata jama:
Manna. Ora nan no tabatien awa pa lie-...”
|
|
12 |
|
“...a ormgakomohorabrrha-
d?i I, ^^"tiesimo niiel enemiegoe
1 l)mi, I a Ii! a rian trobo koe podeerdi Dioos
foor dl ee esklabifoet.
SAJISOiY.
Samson tabata fainoso pa soe foor7n
HehLc.Znr;"E
bau dl po.ler di ,a, poebel jamaar: Fi/i-
itijaen, feaiuson tabata biinga kada bees koe
nan pa libra soe poebel oen dia eel sool a
inata rniel di naii. No tabatien kaboeja painar-
^Yel, eel tabata kii)i nto(!i-nio(lidraatjedihiloe
Alaf.en aan a kol.e < el, saka soe ivowo iC
ta eel tialia deen oen kas rnasjaar ^rn,ndj A
M)sode oen diadi nan fieesta, ki 300Filistynen
^ b.n, deen ees kas pa nan iveita Samson IA?
l a. Samson a pidi nan boeta eel kontra ees
f'- ga kontia, ora eel ahaija ees pilaar nan eel
a oenia nan ; ranka nan'foor dfnan le m
h .teer edif.sj, a basja abau; i Samson floer
l.ende a moer. ban di soe pidra. J '
SaMlL.
ees...”
|
|
13 |
|
“...MH s( filboor, << l n s.wTpa soe
bida.
David ta dim na r\LVHo di kei.
Oom dia Said a liasi tndio oon koo.s, ki
Diuos a taba. Dions a bisa k. m-oea heon-
dia komo rei.
G().
GoLI AT.
Filistvuen a lamanta trobe koe Hebreeu-
Avoa Ora naa tabata para dilanti di oter pa
bria<>-a-, oea bomber janmar Gobat, a kam-
aa adilanti i disi koe Hebreeuwen: larga oen
di boso biai bringa koe mi. Nan toer taba-
tiea midoe pa eel. Ees Goliat tabata oen hom-
l,or asiena baltoe, roboestoe i di tantoe foorza,
ki aoenka beende a weita oen bomber asie-
ua na mooadoe...”
|
|
14 |
|
“...S,\iit, NO KIl-.l'K KOKMl-M KOK SOK 1'HIMIN-
TlMKKMTOi;.
Foor di O.'S dia Joimtan, i hiiitecr poo-
bel tabata Kiaer David inovtsjoe; ma rei
mees taltata kodiesi arieba David, i no kieer
a koempli koe soe primintimeeiitoe; ma a
boeta eel briiiga aienda masjaar, promeer
ki eel a doeaa'soe jioe pa kasa koe David.
Eel no taliata mira David koe bon -.vowo
mas i tabata Imeska kada bees di mata eel.
Di modo ki David tabata (d)ligaar di boei
pa skapa soe bida; ma Jonatan tabata ke-
da seemper soe amiegoe fiel i tabata joe-
da eel taiitoe, ki eel tabata poor. Maske ki
Said tabata boeska di mata David, David
no tabata kieer basi eel nigoen maloe, api-
saar k\ eel tabatien Saiil mas Ai oen bees
deeii di soe podeer. David a jora masjaar oi a
eel aliaija nobo di moortoe di haiil.
09.
Ausai.ox.
llei David tabata biba na Jerusalem, i tn-
batien oen jioe bomber, jamaar Absalon, ki
- a lamaiita koe soe tata. Absalon a sali na
kabees di oen troepa basta grandi pa de-
klara gera na soe tata David. Ees tabata...”
|
|
15 |
|
“...loer fiGsla,
di hasi eereimmia i offrese sakrilieio ma-
iieera (abala ivoestoemb(*r 'loir sierbisio di
Dioos lalsoe aan ed a kita oen bees foor
dl stad. boor di ee.s ai ed (abata oen
bomber masjaar baleente, eel a boeta filis-
tynen, ki seemper tabata boeska lloedieoe
iinn |era di abau. Kei a libra soe poebd
dl trilioetoe ki nan tabatien di jmga na rei
dl Assyrie.
Im'ERMIDAD l KOKUA.MICi;i\TUK UI KzEiUl.^S.
luzechias a kai oen tnaloe grandi. l*ro~
feut Jsafis a bini bisita cel i disi koe eel:
bo dia di mocri ia eer ka. Jorandu rei a
klama na Lhiaos pa Hel docna cel algoen...”
|
|
16 |
|
“...171 ja (It hida mas. D'ws a skaeUja soe o-
asjaa i a prilHinh irl aintila (Hrfsrirnkoe
iv'ja (li hida vlas. 'l'rres dia afras Ezehias
'ahata dfiida ivmpd han di salon-.
ni'.l m AssYIK TA .llTiV 1>A KU5A KOE
.1 i:!hias, i roiuloor di Jcrlisalfm koe
,UM- s(ye truepa; oCi mees aiiootsji oeii an-
vel di Dioos a tiiafa !S5,000 di aan. Mal
mntaar U('i <>' Assijrie a lioe bai na soe
tera. (/((hias a pasa oes !ioja nan, ki Dioos
i, ilociia < (d di lida aienda, niasjaar sose-
lraa!% si< rldoiido Dioos axactamcente basta,
soe oeltima ora. lAalya di ^oevenia 29 an-
ja, eel a sieiiti soe oeltima ora jega, jeen
dikoiduuisa i speransa eel a entrega soe
alma na maiioe di Dioos. l oer ])oebel ta-
bata jora, i a doena eel oen derameentoe
manifiko.
87.
Rki Maaasses-
Manasses a bini na loegaar di soe tata
K/eehias; ma aleenw di sig bon exeinplo
dl soe tata, eel a bandona Dioos, pa biba
oen bida robees i sierbi Dioos falsoe nan,
Eel tabata tambe oen bomber...”
|
|
17 |
|
“...bul
be cerka Dious; eel a pidi poniun i Diuus
a larga eel bini na soe tera trube uciida ce.
a mueri hasiendu peniteencia.
AmON I SOK JlOE JoSIAS KKI
Amon a bira rei tras di soe tata Marms
scs, sigiendu soe tata deen soe malieciu; int
no deen soe peneteencia. Eel no a goeber
na inas ki doos anja i beende di soe ka
mees a mata eel. Tras di eel a bini Josias
(HMi bomber santoe i religioso, ki tabata sigi
birtoed foor di soe tsjikietoe. Ma oen dia
eel a basi oen irnproedeencia di bai bringi
koe beende di Egypte, eel a sicilii oen lie^
rieda; ki, poko dia a tras, a kausa so
moortoe.
89.
JOACHAS I SOF. ROKMAN KKl NA.N
UI HoEDtOE.
Josias tabatien trees jioe bomber: Joacbai...”
|
|
18 |
|
“...falsot* nan. Toer
kou.s dia Antiochus kroel a larga kohe
Eleazar, oen masjaar respektabel hornber
di nobeenta anja i tabata kieer pa eel
kome karni di poorko pa eel moestra, ki
eel tabata abrenoencia lei di Mosis. Eel a
ninga konstantemeente. Keende, ki tabata
kieer eel moetsjoe, a bisa eel deen soe oreea,
lo noos trese karni, ki _bo poor kome hasi
maneera bo ta kome karni di poorkoe, i
bo ta skapa bo bida. Eel disi koe nan:
mehoor deraa mi, oen beende asiena bieeu
korno mi, lo bai doena oen mal exemplo
na moetsja nan; ta...”
|
|