1 |
|
“...^ HISTOEA KORTIKOEJS'J.N
foor di
B Y B E L.
1.
DiOOS TA KRIA MOENDOE DEEN SEIS DIA.
Dioos a kria Cieloe i tera deen seis dia.
Proiaeer dia Eel a. traha loes. Bi doos dia
firmaineentoe, ki Eel ajama Cieloe. Bi trees
dia Eelaboeta awa hoentoe na oen loegaar ,
ki Eel a jama lamaar; i Eel a hasi tera pan
toer soortoe di plantje i paloe. Bi kwater dia
Bioos a traha solo ,loena i strea nan. Bi sien-
koe dia pahara, ki ta hoela na laria, i piskaar,
ki ta landa deen awa. Bi seis dia toer soor-
toe di animal, kaba Bioos a traha heende, i
di sieete dia Eel a sosega....”
|
|
2 |
|
“...V,
DiOOS TA FORMA KOERPA Dl AdaM Dl l.ODO
Dl TERA.
Dioos a forma !tera i a doeiia oei oen alma, ki noenka poor
moeri: Ecl a tralia ooi segoen soe imagen, i
Eel ajarna eel Jidatn. Despoees, oraAdam
fabata na sooiijo, a toema oen riblietje
foor di koostitm diAdam. Foor di ees ribbetje
Dioos a traha oen moeheer, ki Eel a ('oena
na Adam pa oen kompaniea i asiena Dioos
a boeta matrimonio. Nornber di promeer moe-
heer tabata Ecu.
Dioos TA BOETA I1EE,\DE DEEN A AIJDSCH
PARAUYS.
Dioos a boeta Adam i Eva deen oen di
mas boenitoe koenoekoe, ki noenka beende
a weita, ki tabata jama: Aa/a/scA
Oen rio grandi tabata moeha ees koenoekoe:
i beende tabata haija adeen toer floor i paloe
koe froeta di mas doeci ki tien. Ban di ees
paloe nan oen, ki tabatajama paloe di kono-
semeentoe di bon i di maloe. Dioos disi koe
beende: boso poorkome froeta di toer paloe
nan, kitando afoor froeta di ees paloe di kono-
semeentoe di bon i di maloe; pasoba si boso
kome ees froeta, lo boso moeri...”
|
|
3 |
|
“...Droos TA MALDIKSJONA
KUS KOUCEBIM I TA
PKIMINTI oen SAI,BA1)00R
1/ Dbos (lisi l(oe eps lioleehpn: nnsoba ho n
er animal, lo lio last arieba bo baiirka i
lo bo kome tera. I, ,i
kab e, n "'V 1-
eiaar fr'ab^a r* ''"' 1'
di b rar """ '
7.
Adam sakaar foordi aardsch Paradys.
Despoeees Dioos disi koe Adam: pasoba bo
a has. asiena, tera lo no doenaa bo froeta;
^ traba, koe so-
dooi dl bo kara, pa bo Imija bo koemienda.
Dioos a saka Adam i Eva foor di Paradys
pa nan ba. t.-aha tera, iEel a boeta oen an/el
poorarParij'''
8.
Kauv I Abel, promeer j.oe homber di
Adam.
Adain a haija moetsjoe jioe i bau di nan Kan,
ki tabata traha koerioekoe, i Abel ki tabata...”
|
|
4 |
|
“...palabra di I)on
Dioos. eel a hasi maneera eel tal)ata bon koe
soe roeman, ganjando, eel disi; l)am, larga
noos bai lioenoelaje. Bon Abel,sien kordama-
loe a bai konteentoe koe eel, i ora nan tabata
basta aleenw deen koenoekoe. Kan a kai a-
rieba Abel i a mata soe roeman. Dioos disi
koe Kan: Oenda bo roeman ta? Ma Kan a
responde: mi no sabi; mi ta wardadooi di mi
roeman anto?
10.
Kastiegoe i Kan.
Dioos disi koe Kan: Kan, kiko bo a hasi!
sanger di bo roevnan, ki bo a drama, ta kla-
ma vienganza. Tera, ki a bebe sanger di bo
roeman lo ta kontra bo: maske lo bo tiaha
largoe i pisaar lo eel ninga di doenaa bo froeta:...”
|
|
5 |
|
“...P. Dl DELOF.VTO.
Alafien Dioos a mancla oen bientoe doeroe
,a seKu awa trobe; i despoee.s d.eesoen lotera tabata sekoe i
eel a sali, doenamlo gratias na Dioos, foor di
arka koe soe fainilia i toer ees animal. ,
KoilROMriMEEINTOE Dl HEE!\DE
Toer beende a sali awoor foor di jioe nan
li Noe. Sem a bal biba na oen tera, kitajama
/V/i Cliatn na Afrika i Japheth na tiuropa.
Ma ees kastiegoe pisaar no hasi beende
aienda mas sabier, poko teem a tras nan taba-
ta maspioor trobe. Nan tabata loebida Dioos,
nan Rriadoor, i adora solo i loena: i entrega
nan na toer soortoe di pikaar mahoos....”
|
|
6 |
|
“...Jam.imeentoe Dl Abraham,
moendoe 2083
ANJO Dl
Algoen heencle santoe a .sio-j siprl)i Dionc
>on, (Ku, ,1. nan tabatien oeu,1tera ilomi doenaabooen
bario^^DOP!^'?
ireaTi l?n konta
foor di bo?
16.
Nassmeentoe di Izaak.
minti A l? Oen dia Dioos a pri-
n soe moeher lo pari oen iioe
ban sien kere palabra di Dioos. Dioos a
noeha koe eel pa ees sai. Ma Abraham a kere,
1 dl berdad, oen anja atras, Sara a pari oen
Jioe bomber, ki Abraham a jama Izaak....”
|
|
7 |
|
“...19.
ElTITZAR, RRIAAK Dl ABUAriAM TA AI
BOKSKA 01;N MOEllElCR PA IZAaK.
Despoees Abriiham a manda Elizar, sop
kriaar di konfianza, cerka soe koiiosior iian,
lii tabata Jiiba na Mesopotamia, pa liopska
aja oen moelieer ]>a soe jioe zaak. l^JIizar
abai koe masjaar beestia i hopi pre.sent rikoe
pa ees moza destienaar pa IzaaA:. Ora eel a je-
ga na tera, ki jania Mesopotamia, eel a so-
sega, ora solo tabata cer/.:a di drinta, cerka
oenpoos, oenda nioebeer nan tabata bini
saka avva.
20.
Elikzar ta pidi Dioos pa dohj\a pRi, m
SABI ta KWAI. ta EES MOZA, KI EEl. A DI STl-
NA PA IZAAK.
Elizar a pidi Dioo.s i disi: Senjoor! Dioos di
Abraham, hasi, lii ees nioza, m loini piiiipo-
ko avva, bisaa mi: lo mi doena bo bee.stia tain be
di bebe lo ta ees, ki Boadestiiia pa Iza ik.
Mees ora oen moza jamaar lleliekka kar-
g'lnflo oen boetiesji, a'bini pa saka avva.
Elizar a bai cerka eel i di.'^i; doenaa mi po-
ko avva pa mi bebe. Di oen bee.s Kebekka a
doena eel awa i disi: bebe mi .sjon; kaim eel
a basja...”
|
|
8 |
|
“...disi: boso no /ronoce oen beende, /.la-
ma Laban. Nan disi: masjaar bon. l oom
bai eel. Masjaar bon; ata mira' soejioemoe-
heer Raclud ta bini uja /coe /ainieer.
39.
JAKOB BON RICtBIER NA KAS
Dl LABAN.
Ja/vob a bai di oenbees cet/m Rachel i a
bisaeel: mi ta Ja/mb jioe di RebeMa. Rachel
a A-oeri bai bisa soe tata, Ai a bim Aontra
JaAob pajama eel deen soe Aas. , , , .
Eel tabata masjaar bon ricibier, i a Aeda bi-
ba na Aas di Luban. Despoeees JaAob aAa-
sa koe Rachel.
31.
JAKOB TA BOLBE BAI SOE TERA.
llopi anja Jakob a keda cerl'aLaban. Eel
tal)ata sierbi eel masjaar fiel; i Dioosaben-
diksjona eel asiena tantoe, ki eel tabata oen
bomber rikoe, ora Dioos a bisa eel pa eel
bolbe bai soe kas. Jakob a manda algoen
ki iaar koe masjaar present aililanti pa soe
roeman Esau, pa plakka soe rabia; i eel mees
a bini atras. Esau a bini kontra eel na kamie-
aa, a rieibi eel masjaar bon; nuu tabataloe-...”
|
|
9 |
|
“...nan: no mata eel,
ta noos roeman; mehoor noos liienka eel deen
ees pi)os aki. lOes poos tabata sekoe iRu-
lii'ii ta'oatien ideeii lii saka eel skondier atro-
1,,,. Asieiia mees nan a hasi, ora nan aka-
Ita di kita soe bieslier foor di soe koerpa. Po-
ko ora despoees nan a weita algoen komer-
siaiite. ki tabata pasa aja. Nan disi koe oter:
melioor noos saka eel trobe, i bende eel pa
katielioe koe tmn. Nan a saka eel trobe, i
iuMide eel koe nan pa bienti pida plaka di pla-
ta; i nan a biba Jozef na tera di Egypte.
35.
Nan ta imanda btfstirr ni Jozef pa nan
TATA Ja KOP.
Roeman nan di Jozef a mata oen lametjc
kabrietoe, i nan a soesja koe soe sanger ees
biestier di Jozef, ki nan a manda pa nan tata
koe ees respondi aki a cerka: noos ahaija ees...”
|
|
10 |
|
“...t:-i<>-oe, ki nan tabata poor liaija;
pa teeinpoe di haml)er. Ora t< ctni)oe diham-
ber a )ervs
regoeiaar. .Asiana bon Dioos ii skapa ioa'ii-
deT pa .lozef, na ees teeinpoe di inoeri liain-
ber.
Jarou ta mamia sor .noK nan na Eovii !',
lAA NAN KOPMPRA TIllGOR.
Na tera oen(!a Jakob tabata bilia, nan a
haija tanilie matyaar mal anja. Jakol) a man-
da soe jioe nan na Egypte |ia koemiira ko-
niienda aja. Ora nan a jega J^o/.ef a konose
nan oen bees; ma nan no a konose eel.
./o/ef a liaei manera eel no a konose nan^
i disi: lioso ta beende, ki ta bini aki pa kono-
,se noos tera i pa despoees bini liasi noos.
malo<. Nan disi: o no. noos a bini pa koem-
pra (rigoe, noos ta dies doos roeman bom-
ber, di mas tsjikietoe, jamaar Benjamin, a
keda kas, i oen di noos a moeri kaba....”
|
|
11 |
|
“...mttert. iMd a bat koe toer soe fatnili;,, Jo/.ef
a bmi konira etd na kaniama, i btii, di i,,r,a-
iiieentoe di legrte eel a kai na gargtvnta di .^*00
t.at.a bieenw.
5f.
Jakob :v \ Egapte.
; Ora Jakob a jega. Jozef a bai koe eel cer-
ka ret Farao. Re, aricibi eel tnasjaar bon i di-
st koe ./akob: j^Kwantoe ;i,ija bo tieti! J. ktd>
dtsi: mi tien cieentoe i trinta attja. Kei ,1
poentra tatiibe ki oftieie nan tabatieti, i
ora eel a teende, ki nan tabata wardadoor; e< 1
a manda di doetta nan di tneltoor tera di F-
gypte pa nan bieba, i kria nan ireestia aia.
Jakob a biba aienda diees sieete attja na !']-...”
|
|
12 |
|
“...(rypte i OI-1 vv] a sit'iitl miiortoc la ji'ga, rel a
rMiaa .]o/efcarkadi cc l; a l.lmliUsjoHa e.;s doos
iioe Jozef 31aiias>;(s i i'ili aim, i a pidi ecl
,li d,o-a soe mooitoe na lera di Kanaan deeii
j>rat dl soc tata nan.
5.
Mooutoic 01 JoZOF.
i
Jozef a perkoera masjaar pa soe roeman
nan; i ora eel talmtien cieentoe i dices anja,
eel a sienti, ki soc ora di nioeri tabata cerKa.
bad a jama soe romnan nan i disi koe nan:
mi ta moen, Dioos lo perkoera pa boso, i oen
dia lo hiba boso na ees tera, ki bel a
priminti noos tata nan; ora boso ta bai, toema
mi vvesoe i dera nan deen graf di mi tata nan.
Poko dia a tras Jozef a moeri; i ees bon rei
bieeuw Farao a rnoeri tambe. A bini oen
oter rei Farao, ki no a konose Jozef, i ki ta-
bata maltrata Hebreeuwen, (asiena nan ta-
bata jama desendiente nan di Jakob) ma
sjaar; i ki tabata hasi nan toer katiboe.
NaSKMKKN TOF oi Mosis.
A:\Ja oi MoKiNUon 2453.
Jioe nan di Jakob ( Hebreeuwen) a aug-
ineenta masjaar. Fes rei nobo, kioeel disi.
noos mesteer kaba...”
|
|
13 |
|
“...luuja oe.'.jioe iunnber! m" eU
akonde trees loena largoe, i o, a eH no tal.ata
poor skonde eesjioe mas, eel a boeta eel deeii
a^a tnkit^foe i larga e>i driof arieba
a. Mees orajioe inoeheer di rei a biiii na
neende pieska eel, i a |ama ees moetsia ki
a el h"''-''' ..Mosis, i a kriaeel, dol
na eel bon sienjanza.
Mos IS KIKIcn MB IIA SOK POEKBIiL.
&S4=t;,},s
no tabata kieer pa nan bai; ma mas tantoe
tad dl Dioos. Msis a basi, pa podeer di
pjoos, masjaar niilager, i a larga bini ma-
sjaar plaga aneba tera di Egypte, Ora rei
tabata bai aienda doeroe kontra, Dioos a
larga inoen di npieente toer jioe bomber
majoor di bmteer Egypte, ban d. kwal ees dl
rei tambe. Ee a a doena rei oen spantoe
asiena grand., k, cel a larga nan bai....”
|
|
14 |
|
“...kaniena.
Ora nan a bai Ual)a, a dooel rei masjaar, k
eel a koaseenti pa iiaii sali; eel a bai koo
binteer soe ebersito nan tras, i ora nan ta
bata dilanti di Lmnaar koraal, Farao tabata
cerka cerka, pa kaba koe nan. Ora nan a weita
lamaar nan dilanti i oen tantiesimo di soldaat,
koe arnia na inaitoe, nan tras, nan a spaiita
inasiaar. Fes ora iVIosis a saka soe manoe
dretsjoe afoor arieba lamaar, i awa a separa
foor di oter largando oen kaniena sekoe pa
nan pasa; ma ora nan a jega oter bande na
tera, i ora Farao tabata na lumiena nan tra.s,
awa a sera boentoe trobe i eel a hoga koe
toer soe beende.
Dioos TA DOIWA NAN KOEMIENDA
1 AWA iniEN 1)ISIERTOE
Been disirtoe nan no tabatien koemienda
pa nan kome; ma Dioos a larga, kwareenta
jinja larg'oe, jobe toer dia oen koemienda
foor di cieloe pa nan, ki nan tabata jama:
Manna. Ora nan no tabatien awa pa lie-...”
|
|
15 |
|
“...l>i
oe^aat a hast amaor di kahees loa-
^/md o jrfi-a na rioe
nan di karga arka danli. Ora nan a itma
hoe arka, awa a fika para kotnn oen moe,ml-
ja, oen banda i oter banda eel a koeri bai i
larga tera sekoe pa nan loer pasa. Ora nan
ajegana stad Jericho nan a kamna koe arka
sieete bees rondoor di eel i soe moer al ja i forti,
nan toer a kat basja den oter,jpa nan drinia....”
|
|
16 |
|
“...Jo/V, TA lllRA NAN DKKll TKRV Pf? iSimtH-R I
TA AIOKIM.
j\NJ* 1)1 MOKM)l)R
Jo7,e taiintiPt) unisjanr ili iiriciign ltera })riaiiati(i o-
y.ae a iiarti tera bau H ebreen wen; kaba
Jo/iie a inoeri; i aaa a boeta lieeiule pakabees
(li aaa, ki aaa talmta jaiaa lloes; liaff
tabata DKOX Ta I.IBIA sot: POEeBF.L.
Ora neSireemven nan tabata kita hientepa-
nieente foor di kamiena di liirtoed, a sosode,
ki nan < neaiiegoe jainaar Sladianieten, a bi-
rd nan di arreba, i tabata maltrata nan nta-
. sjaar. Ora nan a klama na Dioos atrobe, oen
jii (Ti 1 a biiii cerka Gctleon i disikoeeel;
-toftma .koerasji! lo bo skapa bo poebeUoor
di...”
|
|
17 |
|
“...nan koiiteentne (>t'l a boeta Saiil pa rei.
Saiil tahata di m is lialtoe i di mas Imnie-
toc hoinlier di hinteer tera. Kes tiamipoe
Fibstjneti a diddara jrm-a na IlebraiMiwen.
k!sal a sali koa soe beende pa bai lritir .iioK iji Saul.
Ora troepa di Filislynen tabata dilanti
di troepa di f lebreeuwen; Jonatan, kom-
panjajlo solamente di oen limniier, ki taliata
karga soe anna, a kai arieba naii i a mala
oen bienti, i a b >eta asiena oen sjmntoe
deen nan, ki loer a lioe.
l*jes ora nn Saul mees koe toer soe been le
goe di moortoe, poor a ko-
me oen koos na kamiena. .Jonatan no taba-
ta a cerka ees ora i. sien sabi, eel a poer-
ba oen poko stro|)i...”
|
|
18 |
|
“........... .1. l>io
lu.p., l>oii Dioi'S tal)ata mami.i P
nn .robe na a.erlnsi.. .1. berdader,
Ulos ma poor nada! loegaar d. nan
PMlal.ra i.an tubata niata nan. l^roffcet
aan.al.ata hond,er sahier, I PP
n-i SDirietoe (H t>ioos, i profeta, ees ta. a
Mopucia pa dilaati ees, ki lo bim sosode des-
pot tles; niaaeera nan a liasi tokanti di noos
''Dioorta^nta knatign Isralieten pa nan
malicia. Rei di oen lera, jamaar Assijne,
T deklara nan gera, hnsi nan pnsonjero i
a hiba toer ees diees staka na soe tera
i hasi nan katieboe.
Tobieas.
Apisnar ki n,ajoor partieda f
ra imn tal.ata prisonjero na
aa sierbisio di Uioos falsoe nan, oter a ke
da fic'el na nan religion. Bau di ees nan,...”
|
|
19 |
|
“...171 ja (It hida mas. D'ws a skaeUja soe o-
asjaa i a prilHinh irl aintila (Hrfsrirnkoe
iv'ja (li hida vlas. 'l'rres dia afras Ezehias
'ahata dfiida ivmpd han di salon-.
ni'.l m AssYIK TA .llTiV 1>A KU5A KOE
.1 i:!hias, i roiuloor di Jcrlisalfm koe
,UM- s(ye truepa; oCi mees aiiootsji oeii an-
vel di Dioos a tiiafa !S5,000 di aan. Mal
mntaar U('i <>' Assijrie a lioe bai na soe
tera. (/((hias a pasa oes !ioja nan, ki Dioos
i, ilociia < (d di lida aienda, niasjaar sose-
lraa!% si< rldoiido Dioos axactamcente basta,
soe oeltima ora. lAalya di ^oevenia 29 an-
ja, eel a sieiiti soe oeltima ora jega, jeen
dikoiduuisa i speransa eel a entrega soe
alma na maiioe di Dioos. l oer ])oebel ta-
bata jora, i a doena eel oen derameentoe
manifiko.
87.
Rki Maaasses-
Manasses a bini na loegaar di soe tata
K/eehias; ma aleenw di sig bon exeinplo
dl soe tata, eel a bandona Dioos, pa biba
oen bida robees i sierbi Dioos falsoe nan,
Eel tabata tambe oen bomber...”
|
|
20 |
|
“...kfofiet'l, ICcl n lai'gri zaag profaet ts-aias ko(
ucti zjiag traluujr di paloe na doo; pasolir
protVct l!d)!ita l)isn eel, ki oen V>iia Jifdt'nt
nu talnita ^ocsfa Dioos, i ki ni.o>- In kas-
stigii eel. Kei di Assijrie a lini d'kl;mi cel
gcra, ii liasi re i Manasses prisonero i a bucta
ecl na licrue l)eet> sue disgracia eel a bul
be cerka Dious; eel a pidi poniun i Diuus
a larga eel bini na soe tera trube uciida ce.
a mueri hasiendu peniteencia.
AmON I SOK JlOE JoSIAS KKI
Amon a bira rei tras di soe tata Marms
scs, sigiendu soe tata deen soe malieciu; int
no deen soe peneteencia. Eel no a goeber
na inas ki doos anja i beende di soe ka
mees a mata eel. Tras di eel a bini Josias
(HMi bomber santoe i religioso, ki tabata sigi
birtoed foor di soe tsjikietoe. Ma oen dia
eel a basi oen irnproedeencia di bai bringi
koe beende di Egypte, eel a sicilii oen lie^
rieda; ki, poko dia a tras, a kausa so
moortoe.
89.
JOACHAS I SOF. ROKMAN KKl NA.N
UI HoEDtOE.
Josias tabatien trees jioe bomber: Joacbai...”
|
|